Lees verder

tekst ir. jan kees van der veen
ILLUSTRATIE PETER WELLEMAN
SENSOREN WIJZEN DE WEG IN GEBOUWEN
Binnenbakens
Het is een vurige wens van veel bedrijven en instellingen: bezoekers detecteren, identifi
ceren en precies op de juiste plaats voorzien van nuttige informatie als routeaanwijzingen
en reclameberichten. Om dit in gebouwen mogelijk te maken plaatst het Nederlandse bedrijf
Proxible b akens die relevante informatie doorgeven aan smartphones binnen een straal van
30 m. ‘We verkopen niet alleen kastjes, maar leggen een hele infrastructuur aan.’
Stel: je moet naar het zieken- Voor bedrijven als warenhuizen en super-
huis voor onderzoek en maakt thuis een afspraak via internet. Als je op de betreffende
dag de polikliniek betreedt, geeft je smart
phone een signaal. Het ziekenhuis heet je
persoonlijk welkom, bevestigt je afspraak en
geeft een routebeschrijving naar de onderzoeksruimte. Tijdens de wandeling geeft het
scherm op streetview-achtige wijze weer hoe
je moet lopen. Neem je de verkeerde afslag,
dan klinkt er een alarmsignaal. Bij aankomst
op de bestemming meldt het toestel dat een
eerdere afspraak is uitgevallen en dat je tien
minuten eerder aan de beurt bent. Je krijgt
het verzoek plaats te nemen in de wachtruimte. Vijf minuten voordat je aan de beurt
bent, krijg je
instructies hoe
je je moet
‘Apple heeft de wereld
klaarmaken
klaargemaakt voor
voor het onderzoek. Na
deze technologie’
afloop van het
onderzoek vertelt het scherm hoe laat je bij de specialist
moet zijn voor de nabespreking en hoe je
daar moet komen.
Er zijn veel van dit soort scenario’s te bedenken, niet alleen in ziekenhuizen, maar
ook op luchthavens, in stations, gemeentehuizen en andere openbare gebouwen. Het
is prettig en rustgevend voor gespannen bezoekers om een virtuele gids mee te krijgen,
die hen bij de hand neemt en uitleg geeft.
Voor de instellingen is het ook plezierig:
minder mensen die verkeerd lopen, de weg
moeten vragen en te laat komen. Minder
stress bij de bezoekers en minder belasting
van het personeel. Het is een win-winsituatie.
22
markten is het nog veel interessanter. Als ze
precies weten wie de klant is en waar hij zich
bevindt, kunnen ze dat commercieel uitbuiten, bijvoorbeeld door gericht aanbiedingen
te doen voor producten die in de buurt staan
of die de klant vroeger ook al kocht. Dat is de
marketingkant van deze zogeheten Proxi
mity Based Services.
SLEUTELROL
De smartphone speelt bij dit alles een
sleutelrol, voor de communicatie, voor de
plaatsbepaling en voor de presentatie van de
gegevens. Nauwkeurige, betrouwbare plaatsbepaling in een gebouw is daarbij de grote
uitdaging. De smartphone heeft veel sensoren aan boord, maar de gps-ontvanger is
voor binnennavigatie niet te gebruiken. Signalen van navigatiesatellieten dringen immers niet in gebouwen door. Wel kan listig
gebruikgemaakt worden van ingebouwde
wifi- of Bluetooth-ontvangers. Philips kondigde onlangs een systeem aan dat werkt
met licht (zie kader ‘Lichtgeleiding’). Maar
de industrie is zoekend en er is nog geen
standaard komen bovendrijven.
Het jonge Nederlandse bedrijf Proxible
heeft een plaatsbepalingsconcept voor binnen ontwikkeld, dat werkt met BlueTooth
Low Energy (BTLE), ook bekend als BlueTooth 4.0 of Smart BlueTooth. Vrijwel alle
moderne smartphones hebben hiervoor een
ontvanger aan boord. Het bedrijf ontwikkelde kleine, goedkope, door een batterij gevoede BTLE-bakens, die op strategische plaatsen
in een gebouw zijn te plaatsen. Ze zenden
één tot enkele keren per seconde een unieke
code uit, die alle smartphones binnen een
straal van 30 m opvangen. Het stroomverapril 2014•de ingenieur•4
bruik van de bakens is zo laag dat vervangen
van de batterijen maar eens in de drie jaar
nodig is. Door signalen van verschillende bakens te combineren en de signaalsterktes in
de berekening mee te nemen haalt het systeem een positienauwkeurigheid van 1 m,
ruim voldoende voor alle beoogde toepassingen.
Al in een vroeg stadium realiseerde Proxible zich dat het met het simpelweg verkopen
van de bakens de markt niet zou veroveren,
omdat de meeste klanten het moeilijk vin-
den toepassingen te ontwikkelen. ‘Van ons
eerste idee, alleen kastjes verkopen, zijn we
snel teruggekomen’, geeft Bas van den Heuvel, Chief Operating Officer van Proxible,
aan. ‘De hardware is belangrijk, maar is voor
ons nu slechts de enabling technology. Wij
bieden nu een complete infrastructuur aan.
We plaatsen de bakens in het gebouw en leggen de posities vast. We verzorgen smartphone-apps, draaiend onder Android of iOS.
Aan Windows wordt gewerkt. En we zetten
in de cloud een platform klaar dat communi-
ceert met de apps en met de informatiesystemen van de klant. We ontzorgen de klant.
Het enige wat hij hoeft te doen, is zorgen
voor de content en de business rules, die bepalen onder welke condities welke content voor
een gebruiker beschikbaar komt.’
Afgelopen najaar lanceerde Apple zijn
iBeacons, ook bedoeld voor indoor positioning
en ook gebaseerd op BlueTooth Low Energy.
Voor het Proxible-team was dat even schrikken, want dat had net de ontwikkeling van
de eigen bakens afgerond. Maar uiteindelijk
april 2014•de ingenieur•4
bleek het een zegen, aldus Van den Heuvel.
‘De marketingpower van Apple heeft de wereld klaargemaakt voor BTLE, de technologie
is nu algemeen geaccepteerd. Dat hadden
wij nooit voor elkaar gekregen. We hebben
wel onze plannen aangepast. We hebben van
Apple toestemming gekregen de iBeaconcommunicatieprotocollen te gebruiken in
onze bakens, zodat beide uitwisselbaar zijn.
In feite werd het voor ons gemakkelijker,
want veel wordt in het operating systeem iOS
afgehandeld. En we zijn bevestigd in ons be23
LICHTGELEIDING
phone. Hiertoe moeten ze een app installeren.
Zodra de code van de lichtbron is gelezen, vraagt
de app via wifi of mobiel internet informatie op,
relevant voor iemand onder het betreffende lichtpunt, en presenteert deze op het scherm.
Voor winkeliers is dit een uitgelezen manier om
Proximity Based Marketing te doen: aanbiedingen
on the spot, additionele productsuggesties, routeaanwijzingen enzovoorts. Ze hoeven geen apart
positioneringssysteem in de winkel te installeren;
verlichting is immers altijd aanwezig en staat tijdens winkeluren ook altijd aan. Voor klanten heeft
het systeem wel als nadeel dat ze met de smart
phone in de hand moeten rondlopen.
sluit om helemaal te gaan
voor de systeemaanpak.
Daar ligt onze kracht. We
hebben ons businessmodel
erop aangepast.’
Het aantal toepassingsmogelijkheden voor de technologie is enorm. ‘Ik heb er
vier nachten wakker van gelegen’, zegt Van de Heuvel,
‘zo veel ideeën borrelden er
bij me op wat je hiermee
kunt doen.’ Voorlopig mikt Proxible op drie
marktsegmenten. Het eerste is Smart City, dat
musea, dierentuinen, pretparken en aanverwanten omvat. Het bedrijf is in gesprek met
de gemeente Amsterdam om toeristen in de
stad on the spot informatie te verschaffen over
attracties of evenementen in hun directe omgeving. Er zijn speciale, robuuste buitenbakens voor ontwikkeld en de app kan ook
gps-informatie aan. Smart Retail is het tweede
segment, bestaande uit supermarkten, warenhuizen en winkelcentra. De laatste, Smart
Healthcare, bestaat uit ziekenhuizen en levert
plaatsafhankelijke informatie aan patiënten
en personeel. Een eerste pilot begint in mei in
het Westfries Gasthuis in Hoorn. Rond diezelfde tijd gaat er ook een proef met de Amsterdamse City Guide van start.
Philips hoopt met dit extra feature meer ledverlichtingssystemen te verkopen aan grootwinkel
bedrijven. Het bedrijf beschouwt het ontwikkelen
van de cloudsoftware en apps niet als kernactiviteit en laat dit aan partners over; Philips biedt
wel ondersteuning.
Op dit moment draaien er pilots van het systeem
in verschillende supermarkten. Ook gebruikt het
Boerhaave Museum in Leiden het systeem bij
de tentoonstelling 100 JAAR UITVINDINGEN,
Made by Philips Research, die nog tot eind oktober loopt.
5.
1.
De ledverlichting in de winkel communiceert opnieuw
zijn locatie naar de smart‑
phone en de app laat de
route zien naar de churros.
Een winkelbezoeker
selecteert het recept
voor guacamole op de
supermarkt-app op zijn
smartphone.
4.
Ledlampen boven de
klant sturen informatie
over zijn locatie naar
zijn telefoon en de app
plant een route naar de
ingrediënten.
24
3.
Zodra de verlichtingsarmatuur
detecteert dat de klant zich vlak
bij het verse fruit bevindt, geeft
de app een aanbieding door
van 50 % korting op avocado’s.
april 2014•de ingenieur•4
ILLUSTRATIE PHILIPS
2.
De klant ontvangt
vervolgens een
suggestie voor een
Mexicaanse ‘churros’
als nagerecht, met
keuze uit een recept
en een kant-en-klare
versie. De klant kiest
de laatste.
privacy
Hoe ervaren gebruikers het? ‘Er is onderzocht wat mensen in een museum ervan vinden als ze via hun smartphone informatie
krijgen over kunstwerken waar ze langs
lopen’, vertelt Van den Heuvel. ‘83 % vindt
dat prima en handiger dan audiotours of het
inscannen van QR-codes. Verschil is wel dat
die manieren anoniem werken. De enige
informatie die je prijsgeeft is je locatie. Hoe
meer persoonlijke gegevens mensen moeten
afstaan, hoe meer mensen om privacyredenen afhaken. In de apps die wij maken, geldt
als keiharde eis dat je expliciet toestemming
moet geven voor het doorsluizen van privé
gegevens. Als je dat niet wilt, dan gebeurt het
niet. Maar in dat geval loop je uiteraard ook
de voordelen mis.’
‘Eigenlijk is het enige wat wij doen de online en offline wereld koppelen’, filosofeert
van den Heuvel. ‘Je logt in bij de webwinkel
van de Bijenkorf, zoekt een leuk jurkje uit,
maar wilt het, voordat je het koopt, nog even
in het echt zien. Als je nu de dichtstbijzijnde
Bijenkorf-vestiging binnenwandelt, dan kent
niemand je. Niemand weet wat je op internet
hebt gedaan, laat staan dat iemand je meteen
het rek wijst waar het jurkje hangt. De webwinkel en de fysieke winkel zijn gescheiden
werelden zijn. Wij verbinden die twee met
elkaar.’
BEGELEID PARKEREN
Een terugkerende ergernis voor automobilisten in drukke steden is het langdurige rondrijden op zoek
naar een vrije parkeerplaats. Het is frustrerend, slecht voor het milieu en brandstofverspillend. Nedap in
Groenlo vond er een oplossing voor: het bedrijf ontwikkelde sensoren die de beschikbaarheid meten van
vrije parkeerplaatsen in steden of op grote parkeerterreinen en deze informatie draadloos doorsturen.
De technologieontwikkelaar begon er in 2006 mee en kreeg er in dat jaar zelfs de Intertraffic 2006 Innovation Award voor, maar succes bleef uit. Het probleem was hoe de informatie in een geschikte vorm bij
de parkeerplaatszoekende bestuurders te krijgen. Pas met de komst van de smartphone, een jaar of vijf
geleden, veranderde dit en nam de belangstelling voor het systeem toe. SENSIT, zoals Nedap het heeft
gedoopt, wordt nu wereldwijd uitgerold; in Nederland is het onder meer te vinden in Winterswijk en
Zoetermeer.
De sensoren liggen verzonken in het midden van elke parkeerplek. Ze meten op twee manieren of er een
voertuig staat, met een infrarood oog en met magnetische velddetectie. Dat geeft een zeer betrouwbare
uitslag. De sensoren zijn batterij gevoed, met een gegarandeerde levensduur van vijf jaar, en draadloos
met elkaar verbonden in een zogeheten vermaasd netwerk, waarin informatie via een aantal knooppunten, nodes, wordt doorgestuurd. Om de paar seconden zendt een sensor zijn meetresultaat uit. Sensoren in de buurt pikken dat signaal op, zenden het door naar een node en die zendt het signaal door naar
een datacollector. Het systeem is gemakkelijk schaalbaar van tien tot tienduizenden parkeerplekken en
zeer r obuust, want ook als een node wegvalt, blijft het werken.
De datacollector kan de meetresultaten doorsturen naar een Traffic Management System of een andere
softwareapplicatie. Via mobiel internet geeft dit systeem aan apps op smartphones van de automobilisten door waar vrije parkeerplaatsen zijn en hoe de bestuurder daar kan komen. Nedap ontwikkelt de
applicatiesoftware en de apps niet zelf, maar laat dat over aan partners.
SENSIT heeft ook een andere toepassing: handhaving. Hiervoor wordt het bijvoorbeeld gebruikt in de
Belgische plaats Kortrijk. Op sommige plaatsen mogen automobilisten daar maximaal een halfuur gratis
parkeren. Als een parkeerder deze tijd overschrijdt, dan krijgt de parkeerwachter via zijn handheld een
melding waar hij een boete kan gaan uitschrijven.
FOTO NEDAP
Philips heeft een plaatsbepalingsysteem voor binnen gelanceerd dat gebruikmaakt van ledverlichting. De fabrikant mikt hiermee op de retail (supermarkten en warenhuizen), maar ook andere
toepassingsgebieden zijn denkbaar. Het gaat om
grote ruimtes, verlicht met een rooster van (plafond-)armaturen. Elk armatuur krijgt een unieke
code toegekend en het uitgezonden ledlicht wordt
gemoduleerd met een signaal waarin deze code
zit versleuteld. Het is een voorbeeld van Visual
Light Communication.
Voor het menselijk oog is geen lichtflikkering
zichtbaar, maar klanten kunnen de lichtsignalen
wel oppikken met de frontcamera van hun smart-
Voorbeelden van navigatie‑
aanwijzingen in een ziekenhuis.
Een sensor signaleert of een vrachtwagen de parkeerplaats heeft bezet.
april 2014•de ingenieur•4
25

Download Report