Een schooladvies, en graag wat cijfers

Onderwijs Morgen begint de Citotoets. Volgend jaar valt de toets
later. Daardoor is hij minder bepalend voor het vervolgonderwijs
6.170
scholen doen mee aan de Citotoets die
morgen begint.
164.500
leerlingen uit groep 8 maken
de toets.
137.000
leerlingen uit deze groep maken de reguliere eindtoets 27.50 0 leerlingen de toets van iets lager niveau.
Achtergrond
Toelatingscriteria
Het voortgezet onderwijs mist
straks de Citoresultaten om te
beoordelen of een leerling
wordt toegelaten. Wat wordt de
nieuwe ‘poort naar het geluk’?
Door onze redacteur
B art Funnekotter
AMSTERDAM. Wie komend school-
jaar naar het Stedelijk Gymnasium in
Breda wil, moet minstens 545 punten
halen bij de Cito-eindtoets die morgen
begint. Vanaf 2015 wordt de toets halverwege april afgenomen en speelt hij
een veel minder bepalende rol bij het
vervolg van de schoolloopbaan van
leerlingen uit groep 8. „Maar nu vragen we naast een stevig vwo-advies
nog gewoon een score van 545”, zegt
rector Hetty Mulder. „Zoals we dat al
jaren doen.”
De Tweede Kamer ging vorig jaar
akkoord met het plan van staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs, VVD)
om de eindtoets in het basisonderwijs
verplicht te maken. Momenteel doet
zo’n 15 procent van de scholen niet
mee aan de Citotoets. Om ervoor te
zorgen dat de eindtoets niet nog belangrijker zou worden – een soort
eindexamen voor de basisschool –
werd het afnamemoment naar achter
geschoven, van half februari naar half
april. Het schooladvies van de leraar
in groep 8 moet daarmee „leidend
worden”, aldus Dekker.
Vanaf volgend jaar moeten de scholen in het voortgezet onderwijs hun
aannamebeleid dus aanpassen. De
meeste scholen denken daar al hard
over na. Zo ook het gymnasium in Breda, zegt Mulder, samen met de andere
scholen in de stad. „We houden behoefte aan een tweede objectief criterium, naast het advies van de leraar.
Dat geldt zeker voor het gymnasium.
Niet alle leraren in het basisonderwijs
– en ik zeg dit niet als diskwalificatie –
weten wat nodig is om het op het gymnasium tot een succes te maken.”
De wens van Mulder is niet vreemd.
Integendeel, de wet schrijft zelfs voor
dat er naast het advies van de leraar
nog een objectief toelatingscriterium
gehanteerd wordt. Dat zou de Cito-
toets of een andere eindtoets moeten
zijn, maar omdat de resultaten daarvan pas rond 10 mei beschikbaar komen, zijn die in de praktijk alleen nog
bruikbaar om in te grijpen als er een
grote afwijking tussen schooladvies en
toetsuitslag zit. Scholen die eerder in
het proces de beschikking willen hebben over harde cijfers, moeten dus
naar alternatieven op zoek.
Een rondgang langs middelbare
scholen in Nederland leert dat die
zoektocht in volle gang is. Bart Vieveen van het Stedelijk Gymnasium in
Leiden zegt dat zijn school dit jaar de
resultaten van de Citotoets gaat vergelijken met gegevens uit het leerlingvolgsysteem dat alle basisscholen verplicht bijhouden. „Ook kijken we naar
de resultaten van de entreetoets die
leerlingen maken aan het begin van
groep zeven. We zijn benieuwd of die
We kijken altijd naar het
kind achter de cijfers
Klaas B ijl
CSG Vincent van Gogh Assen
gegevens een goede voorspeller zijn
van de Citoscore.”
Rector Aat Harms van de Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn is
voorzitter van het overleg tussen het
primair en voortgezet onderwijs in
zijn gemeente. Ook hier bereiden
scholen zich voor op de nieuwe situatie van het komend jaar. „Het advies
van de leraar is op mijn school al heel
belangrijk”, zegt hij. „We bekijken dat
in combinatie met het leerlingvolgsysteem. Dat geeft een betrouwbare eerste indruk, die wordt ondersteund
door de Citoresultaten.”
Als een leerling met een vwo-advies
een Citoscore van 538 haalt, dan is dat
reden om dieper in de gegevens van
het leerlingvolgsysteem te duiken,
zegt Harms. „Als we geen verklaring
vinden, dan zou dat erop kunnen duiden dat zo’n leerling faalangst heeft en
last had van de druk rondom de Citotoets. Dat is goed om te weten.”
Nu de Citotoets vanaf volgend jaar
later wordt afgenomen, gaat het belang van andere tussentijdse toetsen
toenemen, denkt Harms. „De entreetoets in groep zeven zal dan in de ogen
van sommigen de poort tot het geluk
worden. Dan wordt het aanlokkelijk
om daarop te oefenen. Zinvol is dat
niet, want die toets legt vast wat een
kind kan op dat moment. Een leerling
is er niet bij gebaat als die gegevens
vertekend raken. Daarover moeten
scholen met ouders in gesprek.”
Jan van Hees, sectordirecteur brugklassen van het Christelijk Lyceum
Veenendaal, zegt dat zijn school in de
toekomst geen gebruik zal maken van
de gegevens van de entreetoets. „In
twee jaar tijd kunnen kinderen een
grote ontwikkelingsprong maken.”
Wel doet Van Hees onderzoek naar
een methode waarin hij de belangrijkste gegevens uit het leerlingvolgsysteem kan verwerken, zegt hij. „Maar
de ‘warme overdracht’, het gesprek
over leerlingen met de basisschool,
blijft het belangrijkste.”
Er zijn ook scholen waar volgend
jaar helemaal niets verandert, zoals de
christelijke scholengemeenschap Vincent van Gogh in Assen. Daar speelt de
Citotoets al een beperkte in het aannamebeleid, zegt Klaas Bijl, sectorleider
van klassen 1 en 2 van havo en vwo. In
2010 ontwikkelde hij een eigen ‘plaatsingswijzer’ en deed een pilot met
twee basisscholen in Assen. Inmiddels
doen alle 25 christelijke basisscholen
in de omgeving mee.
Bijl legt uit hoe het systeem werkt.
„We kijken naar de scores op het gebied van begrijpend lezen en inzichtelijk rekenen in de groepen 6, 7 en 8.
Daarvoor kan je de cijfers 1 tot en met 5
halen. Wie een 1 scoort, zit bij de beste
20 procent van de Nederlandse leerlingen van zijn leeftijd, wie een 5 haalt,
zit bij de slechtste 20 procent. Al die
cijfertjes stoppen we in een database
en dat geeft een prima indicatie van
het niveau van een leerling. Wie vooral eentjes heeft, hoort waarschijnlijk
op het vwo thuis.”
Volgens Bijl is het zeker niet zo dat
een leerling met een druk op de knop
zijn plaats krijgt toegewezen. „Het advies van de leraar van de basisschool
blijft het belangrijkste. We kijken altijd
naar het kind achter de cijfers. Maar al
is een leerling hartstikke gemotiveerd
en wil hij van alles, als hij nergens
eentjes scoort, gaan we hem niet op
het vwo plaatsen.”
FOTO OLIVIER MIDDENDORP
Een schooladvies,
en graag wat cijfers
Ruim zesduizend basisscholen nemen van morgen tot en met donderdag in groep 8 de Citotoets af
200
meerkeuzevragen zitten er in de Citotoets, op het
gebied van taal rekenen en studievaardigheden.

Download Report