Ik heb altijd goed opgelet, ik kan het!

C IT O
Door Juliette Vasterman
O
p een groot vel papier aan
de muur staan de angsten
van de kinderen beschreven. ‘Als ik de Cito slecht
maak: Dan stel ik mijn ouders teleur. Dan is mijn enige kans op een goede opleiding verkeken.
En kom ik niet bij mijn vriendje in de
klas.’
Het is een doordeweekse druilerige
avond. Vijf kinderen zitten achter hun bureau in een leslokaal in Amsterdam-Zuid.
Ze volgen de cursus ‘Weg met Citostress!’
van studiecentrum De Sterke Brug. De
leerkracht schenkt even „iets lekkers in”.
Limonade. En dan vertelt hij dat het helemaal niet nodig is om negatief te denken.
„Je ouders hebben het beste met je voor,
als jij je best doet dan stel je ze nooit teleur.
Er zijn genoeg mogelijkheden in het onderwijs om verder te komen, het is nooit het
einde van je schoolcarrière. En op een
nieuwe school maak je nieuwe vriendjes. ”
Aankomende dinsdag maken zo’n
165.000 leerlingen uit groep acht van de basisschool de Citotoets. Veel van hen volgen
een Citotraining. Hoeveel kinderen dat precies zijn, is onbekend. Maar de cursussen
worden in groten getale aangeboden. Op
scholen, in buurthuizen, moskeeën en bij
huiswerkbegeleiders. Op internet zijn ook
tal van bureaus te vinden die Citotrainingen
aanbieden. Soms zijn het particulieren die
hun expertise aanbieden maar de markt is
inmiddels zo geprofessionaliseerd dat ook
grote bedrijven als de LOI de cursus geven.
De trainingen zijn niet alleen bedoeld
om beter te worden in de stof, ze moeten
er ook voor zorgden dat scholieren geen
last meer hebben van faalangst. Bij de cursus ‘Weg met Citostress!’ maken leraren
gebruik van psychologische methodes om
de kinderen meer zelfvertrouwen te geven. Gedachtes bepalen je gevoelens, legt
de leerkracht in Amsterdam-Zuid uit. „Als
je denkt: ik kan het niet, ik snap het niet en
straks krijg ik buikpijn, dan voel je je rot.”
Hij zet een cd-speler aan, uit de boxen
klinkt Hans Teeuwen die schreeuwt: „Ik
voel me keigoed, ik voel me keigoed en jullie kunnen mij niks maken!” De kinderen
lachen. De leraar gaat verder: „Je moet
juist denken: ik doe wat ik kan, ik heb altijd goed opgelet en het gaat me lukken.”
Volgende week krijgen de Nederlandse
basisscholieren 200 Citovragen voorgeschoteld. Met de uitkomsten worden de
leerprestaties en het niveau van de leerling gemeten. De afgelopen jaren is de
toets steeds belangrijker geworden voor
de schoolloopbaan van kinderen. Want
veel scholen laten leerlingen alleen toe op
een bepaald niveau als ze daarvoor een
B
C
D
Ik heb altijd
goed opgelet,
ik kan het!
Citotoets-training
Ongeveer165.0 0 0 leerlingen uitgroep achtvan de
basisschoolm aken kom ende dinsdag de Citotoets.
Veelvan hen volgen ook een speciale training.Om te
oefenen,m aarvooralom zelfvertrouw en te krijgen.
voldoende hoge score hebben. Vooral
gymnasia zijn streng. Alleen met een score
van 545 kom je binnen.
Daar is veel kritiek op. En daarom gaat
dat volgend jaar veranderen: dan moeten
scholen in het voortgezet onderwijs af
gaan op het advies dat de leraar geeft. De
Citotoets wordt secundair en zal om die
reden volgend jaar niet meer in februari
worden afgenomen, maar in april, als de
inschrijvingen op de middelbare scholen
al binnen moeten zijn.
Entreetoets
Daarmee zal de druk om de Citotoets heel
goed te maken voor kinderen afnemen.
Toch? Niet als een leerkracht een advies
geeft dat de ouders te laag vinden, vertelt
Marion van Ham. Zij is medeoprichter van
De Sterke Brug, die de training ‘Weg met
Citostress!’ door het hele land geeft: kosten 640 euro voor 12 weken 1,5 uur les in
kleine groepjes. „Dan zullen ambitieuze
ouders tegen een kind met bijvoorbeeld
vmbo-advies zeggen: je moet die Citotoets
nu héél goed maken, want dan kun je toch
nog naar de havo.”
Maar als dat gebeurt, kunnen de ouders
niet zomaar met de score van de eindtoets
in de hand naar een havo stappen. Ze zullen een heroverweging van het advies
moeten aanvragen. Mochten ze dan nog
hun zin niet krijgen, dan kunnen ze bij een
onafhankelijke instantie in beroep. Het zal
W E R K H O U D IN G
Vijf tips voor wie dinsdag de Citotoets maakt
Een g oede werkhouding
Bij het maken van een
Citovraag kijk je eerst naar
wat je precies moet doen.
Dan bedenk je hóe je het
gaat doen. Je gaat aan de
slag en daarna controleer je
je werk.
Instinkers
Kijk uit met het eindeloos
oefenen van oude Citotoetsen - die op Marktplaats te
koop zijn. Kinderen denken
bij het maken van de nieuwe Citotoets oude vragen
te herkennen. Met als risico
dat ze het verkeerde antwoord geven.
B lijfniet te lang hang en
Er zijn een paar vragen in
de Citotoets die geen enkel
kind of slechts een paar
kinderen in Nederland juist
zullen beantwoorden. Dus
als je een vraag niet weet,
ga er dan niet een half uur
aan verspillen. Sla de vraag
over. Als je aan het einde
van de toets nog tijd over
hebt, pak je de vraag er nog
eens bij.
M aak je niet dik
Negatief denken, helpt je
nooit ergens in verder.
Ideeën als ‘Ik kan het niet,
en dit wordt niets’ zullen er
voor zorgen dat je je ellendig voelt. Denk aan leuke
dingen, een mooie vakantie
of je lieve knuffel. Zet iets
op je bureau waar je juist
heel vrolijk van wordt, een
leuke foto van de wintersportvakantie bijvoorbeeld.
En zeg tegen jezelf: ‘Ik doe
wat ik kan en het gaat me
lukken.’
Ademhaling
Doe van te voren wat ademhalingsoefeningen om rustig te worden. Bij het inademen is het de bedoeling dat
je buik zich uitzet. Uitademen doe je door je neus.
er soms toe leiden dat ouders leraren onder druk zetten om een hoger schooltype
te adviseren.
Bovendien, zeggen deskundigen in het
onderwijs, zal met het verschuiven van de
Citotoets de druk om de entreetoets goed
te maken toenemen. De entreetoets is ook
van Cito en wordt in groep zeven vaak afgenomen. De uitkomsten zijn bedoeld om
te kijken op welk niveau een kind zit en of
het op bepaalde vlakken nog wat bij moet
bijleren. „We verwachten dat scholen volgend jaar niet alleen op het advies van de
leerkracht af zullen gaan, maar dat ze ook
naar de score van de entreetoets zullen kijken”, vertelt Emmy van Rooyen. Zij is directeur van huiswerkinstituut After’s Cool
dat Citotrainingen in Den Haag, Rotterdam
en Wassenaar aanbiedt: kosten 360 euro
voor 8 weken 1,5 uur les in kleine groepjes.
De Citotrainingen zullen dus volgend
jaar waarschijnlijk Entreetrainingen heten. Deze cursussen worden overigens nu
ook al gegeven, ook bij De Sterke Brug en
After’s Cool. Saillant detail: de entreetoets
is vijf jaar achterelkaar hetzelfde – we zitten
nu in het derde jaar - en te koop op Marktplaats. Kinderen zouden er dus een tien
voor kunnen halen. „Dat heeft niet veel
zin”, zegt Van Ham van De Sterke Brug.
„Dan gaat een kind straks naar het vwo terwijl hij of zij dat helemaal niet aan kan.
Daar heb je niets aan.”
Terug naar de Citotrainingen. Heeft het
zin om zo’n cursus te volgen? De aanbieders zeggen (uiteraard) van wel. Maar ouders moeten niet verwachten dat we hele
onderwijsachterstanden in een paar weken kunnen wegwerken, zegt Van Rooyen
van After’s Cool. „De Citotraining is echt
alleen bedoeld om het kussen nog even op
te schudden.”
Trainen voor de Citotoets kan het verschil maken tussen een advies voor de mavo en een advies voor de havo, of tussen
havo en vwo. Dat vertelt arbeidspsycholoog Jan te Nijenhuis van de Universiteit
van Amsterdam, hij deed er onderzoek
naar. Hij vertelt dat de Cito-toets voor 90
procent een klassieke intelligentietest is.
„Als je een IQ-test twee keer maakt, vijzel
je je IQ met vijf punten op. Volg je een korte training, dan scoor je acht punten hoger.”
Er zijn alleen wel twee kanttekeningen:
Je kan de score wel omhoog halen maar
een kind wordt er niet slimmer van. En een
leerling die met acht punten hoger nét naar
het vwo kan, zal daar waarschijnlijk jarenlang op zijn tenen moeten lopen.
Wat adviseert Te Nijenhuis nou; wel of
niet trainen? Wel. „Het is slim om goed
voorbereid aan een test te beginnen. Dan
zit je relaxter. Maar schiet niet door, dus
pas een beetje op met al dat getrain.”
Antwoorden Opgave 17: D, opgave 18: C, opgave 20: C
A
Antwoorden Opgave 6: A, opgave 8: B, opgave 9: C

Download Report