uitnodiging - Amerpoort

24 dagactiviteiten
Tekst Ronny Vink Fotografie Ineke Oostveen
Hoe help je cliënten aan veilige en
toch interessante dagen?
VAN INSPANNING NAAR ONTSPANNING
Dagprogramma
in balans
De Curve helpt je om ook voor mensen bij wie het moeilijk is om de tijd te vullen,
een uitgebalanceerd dagprogramma te ontwerpen en uit te voeren.
H
Hoe zit een ‘goed’ dagprogramma
voor mensen met een beperking eigenlijk in elkaar? Als iemand veel van
kleuren houdt, mag hij dat dan de
hele dag doen? Of wil je hem ook uitdagen om eens iets anders te proberen? Met misschien overvraging en
dus probleemgedrag tot gevolg.
Bij Amerpoort zijn positieve ervaringen opgedaan met een methode
die begeleiders helpt een evenwichtig
dagprogramma op te stellen voor clienten bij wie de dagen niet goed verlopen. De methode heet ‘de Curve.’
De basis is een afwisseling van inspannende en ontspannende activiteiten. Wat iemand als inspannend of
ontspannend ervaart hangt van de
persoon af. De ‘curve’ golft van activiteit naar rustmoment en zo verder. Je
brengt eerst de curve van deze ene
cliënt in kaart. Vaak ziet dat er onevenwichtig uit: veel momenten die
inspanning kosten en weinig ontspannende periodes. Of juist veel verveling, en weinig interessante dingen.
In het boek over de Curve wordt
het belang uitgelegd van een balans
tussen inspanning en ontspanning.
Als die balans tussen lichaam en omgeving verstoord raakt, volgt daar
vaak probleemgedrag op. De verstoring wordt dan meestal niet veroorzaakt door een ingrijpende gebeurtenis, maar door een overmaat aan
uitdagende activiteiten (overvraging)
of juist door te lange saaie periodes
(verveling).
Goed, je hebt de gemiddelde dag
van je cliënt in kaart gebracht, en ziet
wat je al verwachtte: die curve ziet er
niet best uit. Wat nu? Wat doe je om
zijn dagen en daarmee hemzelf in balans te krijgen? Begeleiders die zich
scholen in de Curve leren zien wanneer hun cliënt uit de koers raakt, en
wat zij kunnen doen om hem weer in
een actieve of rustgevende bezigheid
te laten terugkomen. Er worden drie
Bovenste grijze gebied: cliënt is chaotisch, snel afgeleid en prikkelbaar. Onderste grijze gebied: cliënt
is lichamelijk onrustig, dwalend en zoekt contact.
De groene vlakken zijn inspanning: er wordt iets van de cliënt gevraagd of verwacht. De paarse vakken staan voor ontspanning: activiteiten waarbij de cliënt gelegenheid krijgt zich lichamelijk en psychisch te ontladen en op te laden. De zwarte bolletjes geven de momenten aan waarop afgestemde
actie van de begeleiding nodig is.
Klik 7 2014 | www.klik.org
KLIK07_Curve.indd 24
19-09-14 11:11
dagactiviteiten
25
Farhat Moumouhi (op de foto met zijn
begeleidsters) is de eerste cliënt van
Amerpoort bij wie de Curve werd toegepast. Zus Nabila: “De begeleiders
volgen heel intensief een dagschema
met hem. Als hij te veel prikkels krijgt,
halen de begeleiders hem daar meteen uit. Farhat is veel rustiger geworden. Hij heeft nog wel slechte periodes, maar door de methode duren ze
veel korter. Er wordt heel goed gekeken naar wat goed is voor hem.”
begeleidingsmomenten benoemd:
1 Instarten
Je helpt de cliënt uit het onderste
grijze gebied (zie schema) te komen.
Dat vraagt de nodige creativiteit. Je
kunt de cliënt in beweging brengen
door je uitnodigend op te stellen. Je
begint bijvoorbeeld al met de activiteit, en vraagt hem mee te doen. Je
verleidt hem om mee te doen, door
eerst uitgebreid contact te maken, en
hem op die manier te interesseren en
te enthousiasmeren voor de activiteit.
Vaak werkt aansporen ook prima. Je
vertelt de cliënt wanneer de activiteit
begint.
2 Uitdagen
Je zoekt samen met de cliënt de spanning van het bovenste grijze gebied in
het schema op. Vermijden van spannende momenten is vaak niet de goede weg. Als de hersens van de cliënt
niet volledig worden geactiveerd,
kunnen ze steeds minder aan. Dan
komt de cliënt sneller in het bovenste
grijze gebied terecht, zijn gedrag escaleert eerder. Het helpt als je moeilijke momenten samen met de cliënt
aan gaat, om hem te laten ervaren
dat spanning ook goed kan aflopen.
3 Actief ontspannen
Als de cliënt in het bovenste grijze gebied zit, komt hij niet meer vanzelf
tot ontspanning. Daar heeft hij actieve begeleiding bij nodig. Na een
spannende activiteit moet hij eerst
rustiger worden, voordat hij kan ontspannen. Je kunt hem iets aanreiken
waarvan hij ontspant, hem naar een
rustgevend plekje sturen, of samen
met hem de rust opzoeken, bijvoorbeeld een eindje wandelen.
Het doel van de curve is een uitdagend en evenwichtig dagprogramma
te realiseren. Dat betekent dat je invloed moet zien te krijgen op de curve van je cliënt. Ervoor zorgen dat de
spanning tijdens een activiteit niet zo
snel stijgt dat hij voortijdig afhaakt.
Daarvoor heb je drie hulpmiddelen:
Voorspelbaarheid
Naarmate de activiteit voor de cliënt
voorspelbaarder is, houdt hij hem
langer vol. Dat voorkomt dat hij in
het bovenste grijze gebied terechtkomt. Je moet eerst begrijpen hoe
deze ene man of vrouw zijn ervaringen ordent, dan weet je hoe je een activiteit herkenbaar maakt. Voor een
cliënt die weet wat er van hem wordt
verwacht, is de activiteit een stuk
makkelijker. Hij hoeft dan niet steeds
na te denken over de volgende stap.
Nabijheid
Als de cliënt erop kan vertrouwen dat
zijn begeleider bij hem in de buurt is
en beschikbaar, voelt hij zich op zijn
gemak, en kan hij de activiteit langer
volhouden. Wie weet hoe de cliënt
zich emotioneel heeft ontwikkeld,
begrijpt ook hoeveel of hoe weinig
nabijheid hij nodig heeft om zich veilig genoeg te voelen.
Prikkels
De hoeveelheid prikkels die een client moet verwerken, bepaalt in hoge
mate hoe lang hij een activiteit volhoudt. Zonder prikkels komt hij niet
tot een activiteit, zijn er te veel prikkels, dan schiet hij gemakkelijk door
naar het bovenste grijze gebied. Door
goed op de hoogte te zijn van het niveau waarop de cliënt prikkels verwerkt, maak je het hem gemakkelijker om de activiteit vol te houden. |
Werken met de curve In drie stappen
naar een evenwichtig dagprogramma.
Door Mathijs Heijstek en Nicole Makker.
Zie www.amerpoort.nl/boeken of e-mail
naar [email protected].
Klik 7 2014 | www.klik.org
KLIK07_Curve.indd 25
19-09-14 11:11

Download Report