Eenheid Volwassenen kortverblijf “Patiënt wapenen om zijn leven weer in handen te nemen” Acht weken duurt een behandeling in de eenheid Volwassenen kortverblijf doorgaans. “Hiermee zijn niet alle problemen opgelost, maar binnen die periode kunnen patiënten vaak weer op het goede spoor belanden”, zegt psycholoog Jan Callens. “De doelgroep van de eenheid Volwassenen kortverblijf is heel divers”, zegt dr. Sofie Muylaert. “Globaal genomen helpen wij personen met algemeen psychiatrische problemen zoals aanpassingsstoornissen, angstgevoelens of stemmingsstoornissen. Het gaat om mensen met een korte ziektegeschiedenis die geen of weinig opnames gekend hebben en in de meeste gevallen een context of netwerk hebben waar ze na de opname kunnen op terugvallen: volwassenen van 18 tot 60 jaar die op één of andere manier even uit balans zijn en belemmerd zijn in hun functioneren. Voor wie ambulante hulp dan niet meer volstaat, kan een korte opname van maximum acht weken oplossing brengen. Ook mensen die een behandeling kregen op een psychiatrische afdeling in een algemeen ziekenhuis (PAAZ) kunnen indien nodig bij ons terecht voor een vervolgbehandeling.” “Wij werken bewust zowel op de klachten als op de krachten van de mensen”, vult psycholoog Jan Callens aan. “Met een zorgvuldige observatie en een assessment krijgen we zicht op de problematiek. Na de diagnosestelling bepalen wij in overleg met de patiënt haalbare en realistische doelstellingen. In acht weken tijd kunnen wij uiteraard niet alle problemen oplossen. We streven er wel naar om de patiënt tijdens zijn opname op het goede spoor te zetten, om hem te wapenen zodat hij zijn leven weer in handen kan nemen.” “Ook psycho-educatie is een belangrijk element”, zegt afdelingshoofd 06 Open venster Thomas Dhondt. “Als de patiënt inzicht heeft in zijn problematiek én de mogelijke oplossingen, staat hij meteen een stuk sterker. Ook de familie wordt hierbij betrokken, want na de korte opname keert de patiënt immers terug naar zijn thuiscontext om ook binnen het gezin de draad van zijn leven weer op te nemen.” Integratief kader “De behandeling steunt op twee pijlers: een medisch-psychiatrische pijler en psychotherapie. Medicatie en soms ook ECT (elektroconvulsietherapie) zijn nodig, maar psychotherapie is minstens even belangrijk”, weet Jan Callens. “We werken in een ‘integratief kader’ met elementen uit verschillende psychotherapeutische scholen. De groepstherapie is bijvoorbeeld psychodynamisch van opzet, terwijl de ‘gedachtenrapporten’ plaatsvinden in een cognitief-gedragstherapeutisch kader. In dat laatste geval brengen we samen met de patiënt de gedachtenautomatismen in kaart die hem het leven moeilijk maken en proberen we te achterhalen hoe die ontstaan zijn, zodat de patiënt ze leert beheersen en bijsturen.” “Het behandelprogramma wordt op maat van elke individuele patiënt uitgestippeld”, zegt Thomas Dhondt. “We combineren verbale en non-verbale therapieën en bieden ook activiteiten aan die erop gericht zijn intrinsieke mogelijkheden en interesses bij de patiënt te herontdekken of uit te bouwen. Dat kan bijvoorbeeld met beeldende of dansexpressie, huishoudtherapie, ontspanning, beweging en sportactiviteiten.” “Bovendien werken we nauw samen met partners uit diverse netwerken, bijvoorbeeld voor ambulante opvolging in een centrum geestelijke gezondheidszorg (CGG) of door het mobiel team, of voor begeleiding of follow-up door een externe psychiater. Zowat 85% van de patiënten kan na acht weken naar de thuiscontext terug”, vertelt dr. Sofie Muylaert. “Een kleine 15% heeft na het korte behandelprogramma nood aan verdere gespecialiseerde hulp. Dat kan via een interne of een externe doorverwijzing.” Psycholoog Jan Callens, dr. Sofie Muylaert en afdelingshoofd Thomas Dhondt van de eenheid Volwassenen kortverblijf: “Zowat 85% van de patiënten kan na acht weken naar de thuiscontext terug.” Stilstaan bij eigen gedachten en gevoelens Positieve psychologie focust op krachten “’Mentalisation based therapy’ (MBT) is een geleerde naam voor in wezen iets heel alledaags, met name de mogelijkheid om stil te staan bij de eigen gedachten en gevoelens”, verklaart Simon Vanbecelaere. “Vooral in stresssituaties slagen we daar niet altijd in. Wie zich bijvoorbeeld onzeker voelt en een zaal binnenkomt vol met mensen die zich naar hem omdraaien en hem aankijken, zal zich allicht afvragen wat hij verkeerd gedaan heeft. Dat is een reactie uit onzekerheid. Daarmee gaan we aan de slag met oefeningen en opdrachten. We ontdekken de eigen gevoelens en gedachten. We leren dat in één en dezelfde situatie gedachten en gevoelens sterk kunnen verschillen. Denk maar aan de uiteenlopende manieren waarop mensen een lied interpreteren.” “De positieve psychologie is recent”, vertelt psychologe Kelly Hoebeke. “Grondlegger ervan is Martin Seligman. Tot dan waren therapieën vooral gericht op het elimineren van klachten. Seligman wees erop dat we ook de krachten van patiënten kunnen versterken. We concentreren ons dus niet langer uitsluitend op wat verkeerd loopt, maar ook op wat er nog goed gaat. We stimuleren patiënten om terug voeling te krijgen met hun sterktes en we leren ze deze sterktes terug in te zetten. Op die manier versterken we hun identiteit, zelfwaarde en zelfvertrouwen.” “De therapie vindt in groep plaats. We vertrekken telkens vanuit een ambigue prikkel, bijvoorbeeld een prent, een liedje, een verhaal...: elke patiënt gaat na welke gevoelens en gedachten die prikkel bij hem oproept. Daarna spreken we daarover in de groep. Wat bij de ene patiënt positieve gevoelens teweegbrengt, kan bij een andere patiënt negatieve gevoelens stimuleren. Hoe komt dat en wat betekent dat? Welke eerdere ervaringen kunnen hierbij van invloed zijn? Die vragen staan centraal in MBT.” Patiënten leren van elkaar “MBT houdt overigens niet op bij dat ene uurtje groepssessie per week. MBT is een voortdurend aandachtspunt van het hele team, met terugkoppeling naar de patiënt. Soms is dat confronterend voor de patiënt. Als iemand een slechte dag heeft, kleurt dat zijn gedachten en interpretaties. We moeten ons daar bewust van worden, zodat we er iets aan kunnen doen. Patiënten leren ook van elkaar. Ze merken hoe ze verschillend tegen de dingen aankijken en praten daarover verder met elkaar. Op die manier komt er soms onbedoeld ook een stukje psycho-educatie aan te pas”, zegt Simon Vanbecelaere. “Positieve psychologie is geen alternatief voor andere therapieën, maar werkt complementair. Beide invalshoeken zijn nodig en versterken elkaar.” “De sessies zijn opgebouwd uit groepsgesprekken, psycho-educatie en oefeningen. Tien thema’s staan voorop, waaronder hoop, dankbaarheid (ondanks alles) en verbondenheid. Wie zich slecht voelt, heeft vaak geen oog meer voor de verbondenheid met andere mensen, terwijl die er wel degelijk nog is.” Een goed gevoel “Omdat de positieve psychologie nog vrij jong is, is de literatuur erover nog beperkt. Maar de praktijk toont dat ze werkt. Met oefeningen en opdrachten geven wij mensen handvatten om het hoofd niet te snel te laten hangen. Zowel tijdens de behandeling als erna kunnen patiënten hierop terugvallen. Elke patiënt kiest er zijn eigen middeltjes uit die werken. De ene kiest ervoor om een positieve uitspraak over zichzelf op zijn spiegel te kleven, zodat hij daar elke ochtend nog eens aan herinnerd wordt. Iemand anders heeft er meer aan om ’s avonds bewust de positieve gevoelens en gebeurtenissen van die dag te overlopen. Het zit hem vaak in kleine dingen, die voor de patiënt een wereld van verschil kunnen maken”, aldus nog Kelly Hoebeke. Patiëntenparticipatie krijgt vorm “Wij betrekken de patiënt zoveel mogelijk”, weet bachelor in de toegepaste psychologie Simon Vanbecelaere. “Vroeger was de zorg meer paternalistisch: de kennis zat bij de zorgverlener en de patiënt hoefde maar te volgen. Daar zijn we van afgestapt. De patiënt heeft zoveel mogelijk zelf de regie over zijn behandeling.” “De therapeutische verantwoordelijkheid blijft bij de zorgverlener, maar wij gaan samen met de patiënt aan de slag, onder meer met spiegelgesprekken. Patiënten kunnen hier vrijblijvend aan deelnemen. Het geeft hen de kans om in groep feedback te geven over hun opname. Zo werd het onthaal van de patiënt bij een opname bijgestuurd op basis van de feedback. Elke patiënt krijgt nu een meter of een peter, de informatie wordt beter gespreid en de patiënten hebben zelf een bundeltje met praktische info samengesteld. De patiënten kunnen ook hun stem laten horen op beleidsniveau. Enkele keren per jaar brengen ze een synthese van de spiegelgesprekken op de stafvergadering.” Stem van de patiënt op teambespreking “We streven ernaar om de patiënt ook te betrekken bij de teambesprekingen. Vandaag gebeurt dat nog indirect via een werkbundel. In die bundel kan de patiënt zijn persoonlijke doelen optekenen en aan zelfevaluatie doen. Zo kunnen we de stem van de patiënt meenemen naar de teambespreking. Aan de hand van zijn doelstellingen én die van het team, proberen we tot gemeenschappelijke doelstellingen en een behandelplan te komen. Tijdens een nabespreking met de patiënt wordt nogmaals getoetst of die zich in dit behandelplan kan vinden en of we gemeenschappelijke doelen voor ogen houden. In de nabije toekomst zullen patiënten, als ze dat wensen, ook aan hun teamvergadering kunnen participeren” zegt Simon Vanbecelaere. 07
© Copyright 2024 ExpyDoc