Klik hier voor het volledige artikel (PDF)

Outlook 2014 - 2015
De Duitse woningmarkt
maart 2014
De trend van stijgende huur- en koopprijzen
boven inflatie van de afgelopen jaren zet zich op
de middellange termijn voort. De schaarste aan
woningen neemt in veel van de grootstedelijke
agglomeraties verder toe doordat de bouwproductie
vele jaren is achtergebleven. Ondanks een
verwachte krimpende bevolking neemt het aantal
huishoudens in Duitsland voorlopig nog wel toe,
mede veroorzaakt door de toenemende immigratie.
Ook in Duitsland zien we daarbij een sterke
urbanisatietrend gericht op vooral de grootste
steden.
Outlook
Focus in beleggingsstrategie
•Uitbreiden strategische portefeuille
•Doorexploiteren van die woningen waar
contracthuur onder markthuur ligt,
uitpondstrategie voor overige woningen
binnen strategische portefeuille en
woningen buiten focusgebieden
•Regionale focus op sterke stedelijke
gebieden in West- en Zuid Duitsland en
de regio’s Berlijn en Hamburg
•Kansen in steden als Hannover en Dresden
•Qua type focus op twee- en driekamer­
appartementen tussen de 60 en 80 m2,
liefst in de binnensteden, veelal bestaand
Legenda
2014
2015
Waardegroei
+
+
Huurniveaus
+
+
+
=/+
=
=/-
positieve verwachting
stabiel tot lichte stijging
stabiel
stabiel tot lichte daling
negatieve verwachting
SWOT-analyse Duitse woningmarkt
Strengths
Weaknesses
Besteedbare inkomens stijgen
Beperkte beschikbaarheid woningbeleggingen in grootste steden
Aanhoudende schaarste door lage nieuwbouwvolumes
Groeiende tweedeling, perifere regio’s kennen een oplopende
leegstand en dalende huurprijzen
Duitse woningen zeer betaalbaar in Europees perspectief:
Woningprijzen maken inhaalslag
De Mietspiegel, Duitse huurwetgeving, vormt een plafond in
toegestane huurverhogingen
Stabiele woningmarkt met lage hypotheekschulden door
conservatief gebruik vreemd vermogen
Liquide sector door aanhoudende belangstelling beleggers
en particuliere kopers
Opportunities
Threats
Groei van aantal (eenpersoons)huishoudens
Oververhitting op bepaalde woningmarkten door toenemende
vraag vanuit zowel gebruikers als beleggers
Trek naar de stad neemt toe
Politiek risico uitwerking aangekondigde beperkende
maatregelen huurverhogingen
Flinke huurgroei bij huurmutaties
Verhoging overdrachtsbelasting
Veel woningen onderverhuurd op basis van huurwetgeving
Woningprijzen zijn gedurende 2013 wederom
sterk gestegen, namelijk met 7,2% op jaarbasis,
tegenover 7,7% in 2012. De loonstijgingen boven
inflatie, de geleidelijke invoering van een
minimum­loon en de oplopende schaarste van
woningen zullen op de middellange termijn voor
een verdere stijging van woningprijzen zorgen.
Het zijn daarbij de Duitse stedelijke agglomeraties
(vooral de vijf grootste) die verreweg het grootste
deel van de woningvraag opvangen. De vergrijzing
en sterke toename van het aantal een- en tweepersoonshuishoudens leiden met name tot een
vraag naar relatief kleine appartementen.
Transactievolume Duitse woningen (2004-2013)
Bron: CBRE Research
Transactievolume
Aantal wooneenheden
20
400
350
16
300
250
12
200
8
150
100
4
50
0
Outlook 2014 – 2015 | De Duitse woningmarkt | maart 2014
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
0
Aantal wooneenheden (x1000)
Het transactievolume woningbeleggingen is in
2013 uitgekomen op €13,8 miljard, een stijging van
maar liefst 23% ten opzichte van 2012. Sinds 1997
werden alleen in de topjaren 2004 tot en met
2006 hogere transactievolumes gerealiseerd.
Institutionele beleggers waren vooral actief in de
belangrijkste Duitse stedelijke gebieden, terwijl
beursgenoteerde woningbeleggers ook steeds
vaker hun vizier richtten op secundaire markten
en meer assetmanagement intensieve objecten.
De tien grootste transacties waren gezamenlijk
meer dan €8 miljard waard en omvatten vooral
woningcomplexen gelegen in Berlijn, Noordrijn-­
Westfalen en Beieren (met name München).
Opvallend is de toenemende interesse onder
beleggers naar woningcomplexen gelegen in
Oost-Duitse steden als Leipzig en Dresden.
Hier liggen prijsniveaus gemiddeld genomen
een stuk lager.
In aanloop naar de verkiezingen afgelopen
september 2013 stond de woningmarkt hoog op
de politieke agenda. Nu het liberale FDP geen
onderdeel uitmaakt van de nieuwe coalitie bezint
de grote winnaar van de verkiezingen, de CDU,
samen met haar nieuwe regeringspartner SPD zich
op maatregelen die te hoge huurprijsstijgingen
kunnen tegengaan. De zogenaamde ‘Mietpreisbremse’ staat hierbij centraal maar is nog niet
volledig uitgewerkt. Naar verwachting zal deze
huurprijsbegrenzing alleen van toepassing zijn voor
bestaande bouw in (sub)markten waar sprake is
van woningschaarste. Een (flinke) sprong naar
markthuur is dan niet meer mogelijk, maar zal
met een vertraging van maximaal vijf jaren
gerealiseerd kunnen worden.
Transactievolume (x € miljard)
Trends en ontwikkelingen afgelopen half jaar
De Duitse economie heeft in 2013 binnen de
Eurozone een bovengemiddelde economische
groei van 0,5% op jaarbasis gekend (Eurozone: -0,4%).
Met name vanaf medio 2013 is het sentiment onder
bedrijven verbeterd vooral door een aantrekkende
export en industriële productie. Voor komende
jaren wordt een aantrekkende groei voorzien tot
circa 1,5%. Eén van de belangrijkste maatregelen die
getroffen is door de nieuwe coalitie CDU/CSU en
SPD is de invoering van een minimumloon vanaf
2015 (€8,50 per uur). Enerzijds zal dit mogelijk de
concurrentiepositie van Duitsland kunnen aantasten,
anderzijds betekent dit een impuls voor de binnen­
landse vraag. De algemene verwachting is dat de
toenemende winstgevendheid van bedrijven en
verbeterde inkomenspositie van bedrijven ervoor
zorgen dat ook op de middellange termijn de
Duitse economische groei boven die van de
Eurozone zal uitkomen.