richtlijn respectvol omgaan met ernstige klinische incidenten

Respectvol omgaan met ernstige klinische
incidenten. De mens als relationeel wezen.
[email protected]
OPZC Rekem
Opbouw werkwinkel
Wat is de richtlijn?
Toepassing in OPZC Rekem
Hoe staat het bij jullie? Wat is er voorhanden? +-, 1/2/4/8
Toetsen aan de richtlijn, sterktes en uitdagingen
Welke acties nemen we mee, lerend netwerk
Wat hebben we geleerd en ondersteunen
respectvolle relatie
slide 2
WAT JE AANDACHT GEEFT
GROEIT
respectvolle relatie
slide 3
Van Gerven E, Vanlangenaeker L, Nelis T, Van
Bauwel L, De Troyer V, Sermeus W, Vanhaecht
K. Richtlijn Respectvol Omgaan met Klinische
Incidenten. Leuven, CZV- KU Leuven; 2013.
RICHTLIJN RESPECTVOL
OMGAAN MET ERNSTIGE
KLINISCHE INCIDENTEN
Context
• 1/7 patiënten betrokken klinisch incident
• Zorgverlener: moeilijk om klinische incidenten te
verwerken stress symptomen, slaapproblemen, verlaagde
productiviteit, burnout of in extreme gevallen zelfmoord
• Organisatie lijdt verlies
• We spreken daarom van 3 slachtoffers
– pat en zijn naasten (first victim)
– Betrokken hulpverlener en team (second victim)
– De organisatie (third victim)
Doel van de richtlijn
Organisaties motiveren en helpen bij de opmaak van een
eigen Crisis Management Plan voor het nodig is
Correct zorg te dragen voor first en second victim
Leren uit incidenten/kwaliteit van zorg te verbeteren  zorg
dragen voor third victim
Voor een organisatie aan de slag gaat
• Geen bewijs voor gunstig effect door toepassing richtlijn op
first, second, third victim
• Organisaties bereiden zich best wel voor op crisissituaties
zodat ze
– Tijdig, effectief en efficiënt kunnen reageren
• Om te voorkomen
– Verlies van vertrouwen door de maatschappij
– Kans op juridische gevolgen
– Foutieve berichtgevingen in de media te vermijden of te
verkleinen
• Nood aan een plan: welke stappen best ondernomen worden
na een ernstig klinisch incident
• Voor alle info: www.secondvictim.be
Gebruikswijzer richtlijn
Pro- actief: opmaak crisis management plan
Reactief: organisatie zonder plan ondersteunen
Opbouw van de richtlijn
1.
Checklist voor het opmaken van een CMP
2.
Werkplan bij het optreden van ernstig klinisch incident
3.
Checklist voor het nagaan van de “open disclosure”
cultuur
Open disclosure
• Cultuur: mogelijk om open communicatie te voeren met
patiënt/naasten
• Over een incident dat plaatsvond tijdens het ontvangen van
zorg in de organisatie en
• Dat resulteerde in schade aan de patiënt
• Tijdens die communicatie is er ruimte voor
– Uitleg
– Excuses en
– Aandacht voor eventuele compensatie voor de geleden
schade
Het opmaken van een CMP
• Checklist is daarvoor een tool
• Is opgebouwd uit 6 sleutelelementen
– Veiligheidscultuur in de organisatie
– Interne meldingen
– Crisis management team
– Prioriteit 1 : patiënt en zijn naasten
– Prioriteit 2: de betrokken hulpverleners
– Prioriteit 3: de organisatie
• Elk element bevat invalshoeken, kunnen afgevinkt worden
als “gestart” of “voltooid”
Werkplan bij het optreden van een
ernstig klinisch incident
• Geeft een beknopt overzicht per element (zie CMP
checklist) en
• Geeft aan wat er dient te gebeuren
– Voor het incident
– Het eerste uur na het incident
– De eerste week
– De eerste maand
– En de activiteiten na de eerste maand volgend op het
incident
Checklist voor het nagaan van de
“open disclosure” cultuur
• Bestaat uit negen dimensies, laat toe om na te gaan op
welke dimensie dient te worden verder gewerkt
1.
Interne veiligheidscultuur
2.
Wanpraktijken/gedragscode(-boek)
3.
Gedragslijnen, richtlijnen, procedures en gewoonten
4.
Opleiding
5.
Openbaarmakingsprocessen
6.
De bekendmaking
7.
Blijvende aandacht voor ondersteuning
8.
Afronding
9.
leren
Enkele reflecties van OPZC Rekem
Ervaring :
 Het kader/de context meenemen van waaruit deze richtlijn is ontwikkeld
 Logische samenhang en opbouw ‘ontdekken’
 ‘Eye opener’
 Eerherstel
 Nederigheid van ‘de professionals’ tov ‘victims’
 Sterk de nadruk op
 relationele benadering (klopt zeker voor psychiatrie) =
onderliggende waarde in de richtlijn
 Respect voor inbreng van patiënt en naasten (participatie) op een
volwassen en gelijkwaardige wijze (prioriteit 1)
Kurt Lewin wist het al....
ER IS NIETS ZO PRAKTISCH
ALS EEN GOEDE THEORIE
Dicht de kloof tussen weten en
doen (Fred Lee)
Valkuilen in pogingen om de kloof tussen weten en
doen te dichten zijn:
verwachten dat trainers en commissies de
cultuur zullen transformeren
een kwaliteitsfunctionaris of servicecoördinator
in dienst nemen
Denken dat meer kennis de kloof zal dichten
Actie vervangen door evaluaties
Toelaten dat managers/ medewerkers de zaak
eindeloos rekken met ‘hoe?-vragen
Valkuil : Denken dat meer kennis de
kloof zal dichten
Een van de belangrijkste dingen die uit ons
onderzoek is gebleken, is dat kennis die in de
praktijk is vertaald, eerder verworven is door ‘al
doende leren’ dan door te lezen, te luisteren of zelfs
te denken. Besteed minder tijd aan nadenken en
praten over organisatieproblemen. Door actie te
ondernemen bouw je ervaring op waarvan je kunt
leren (Pfeffer & Sutton)