PRODUCTBESCHRIJVING ERGOTHERAPIE BIJ COPD Ergotherapie bij cliënten met COPD, versie 2012 Productcategorie Ergotherapeutische diagnostiek en behandeling van cliënten met COPD en advies aan de cliënt en zijn cliëntsysteem. Aanbieder Ergotherapeuten werkzaam in de 1 , 2 en 3 lijn. Cliënt(engroep)/klant Cliënten met COPD en hun cliëntsysteem. Inhoud Diagnostiek  Vraagstelling Tijdens de startfase informeren de cliënt en zijn systeem de ergotherapeut over zijn/hun ervaringen en hulpvraag. De ergotherapeut geeft weer waar zijn expertise ligt.¹  Probleeminventarisatie en analyse De cliënt benoemt en prioriteert, met hulp van de ergotherapeut, de ervaren problemen in het betekenisvol handelen en de participatie. Het kan gaan om problemen op het gebied van zorgen/wonen, werken/school en vrije tijd ten gevolge van COPD.¹ De werkgroep adviseert hierbij de COPM te gebruiken. De problemen worden geanalyseerd aan de hand van observaties en door toepassing van betrouwbare en valide meetinstrumenten. Hiermee worden zowel kwalitatieve als kwantitatieve data verzameld. De longfunctie- en inspanningsgegevens worden gebruikt om een beeld te vormen over de cliënt. Er is specifieke aandacht voor dyspneu, ademhalingstechnieken, vermoeidheid, lichaamshouding, angst en tekenen van depressie, coping strategieën en energieverdeling. e e e Doelbepaling en plan van aanpak De ergotherapeut en de cliënt (en zijn systeem) bespreken de uitkomsten van de probleemanalyse en bepalen samen de doelen en het plan van aanpak. De doelen zijn daarbij gericht op het handelen en participeren van de cliënt in zijn omgeving.¹ Behandeling / Uitvoering plan van aanpak Het uiteindelijke doel van de behandeling is het zelfmanagement van de cliënt binnen betekenisvolle dagelijkse handelingen vergroten. De interventies kunnen zijn: - educatie over COPD, de bijbehorende (ziekte)verschijnselen en daaruit voortvloeiende beperkingen; - het aanleren en toepassen van energiemanagement; - het integreren van fysieke inspanning in het dagelijkse handelen; - het aanleren en toepassen van ergonomische principes gericht op de uitvoer van dagelijkse activiteiten; - het leren toepassen van ademregulatie tijdens activiteiten; - advisering ten aanzien van belastende omgevingsfactoren; - begeleiding van, en advisering aan het cliëntsysteem. De behandeling kan zowel individueel als in een groep plaats vinden. Evaluatie en nazorg Gezamenlijk wordt tijdens deze fase het effect van de ergotherapeutische interventie(s) geëvalueerd. Het huidige handelen van de cliënt wordt vergeleken met de gestelde doelen.¹ De werkgroep adviseert de herhaling COPM af te nemen. Nazorg De werkgroep adviseert om een vorm van nazorg te bieden. Nazorg vergroot de motivatie van de cliënt om gedragsverandering en de bereikte gezondheidsstatus te handhaven.² Kwaliteit Er wordt momenteel gewerkt aan een evidence based ergotherapeutische richtlijn voor de behandeling van cliënten met COPD. Om deze reden worden er in deze productbeschrijving nog geen aanbevelingen gedaan omtrent specifieke valide meetinstrumenten. Er is gebruik gemaakt van richtlijnen van niet-medicamenteuze behandeling en longrevalidatie (KNGF, CBO en ERS). De werkgroep acht het noodzakelijk dat de ergotherapeut scholing heeft gevolgd op het gebied van ergotherapeutische behandeling bij COPD. Financieringsmogelijkheden Eerste lijn: er wordt tien uur per kalenderjaar vergoed vanuit de basisverzekering. Afhankelijk van de zorgverzekeraar worden extra uren ergotherapie vergoed vanuit de aanvullende verzekering. Tweede en derde lijn: is afhankelijk van de behandelsetting. Toegankelijkheid Eerste lijn: een verwijzing via de huisarts of longarts is aan te bevelen, daarnaast is directe toegankelijkheid mogelijk. Tweede en derde lijn: op verwijzing van de behandelend specialist. Inlichtingen en aanvragen www.ergotherapie.nl ¹ Hartingsveldt, van M., Logister-Proost, I. & Kinébanian, A.(2010). Beroepsprofiel Ergotherapeut. Den Haag: Boom Lemma Uitgevers. ² Gosselink, R., e.a., KNGF richtlijn: Chronisch obstructieve longziekten. Amersfoort: Drukkerij De Gans.)