‘Help! De CVA-patiënt wordt steeds jonger! Wat betekent dit voor patiënt en professional?’ 18 november 2014 Regionaal symposium Helen Bruning FortaGroep Klinisch neuropsycholoog Cognitief gedragstherapeut VGCT http://www.lifeskillsvillage.com/blog • Accepteren van je beperkingen • Grenzen omarmen enz...... Inhoud • • • • • • • • • CBO richtlijnen Casus Cognitieve stoornissen Emotionele problemen Gedragsproblemen Vermoeidheid Depressie Coping Adviezen CBO Richtlijnen 2008 • Voorlichting • Autonomie • Ketenzorg Casus • 32 jarige vrouw wordt april 2014 aangemeld i.v.m. paniekklachten • CVA links februari 2012 • Type infarct Ernst en locatie • Type bloeding Subarchnoïdale Bloeding of Intracerebrale Bloeding Onderzoek van Achten en Visser Meily (2012) Welzijnsscore (Life Satisfaction Questionnaire-9) van CVA-patiënten en hun partners drie jaar na het CVA Tevreden (percentage) Onderwerp Patiënte Partner Normpopulatie n = 78 n = 78 n = 507 50% 85% 53% 58% 53% 28% 64% 73% 72% 77% 93% 71% 67% 65% 58% 86% 89% 75% Huidig leven 72% Zelfverzorging 77% Vrije tijd 62% Arbeidssituatie 50% Financiële situatie 58% Seksuele relatie 43% Relatie met partner 92% Gezinsleven 86% Contact met vrienden 85% Cognitieve stoornissen • • • • Oriëntatie Aandacht Geheugen Waarneming en beoordelen • Neglect • Afasie/communicat ie • Visueel ruimtelijke stoornissen • Visuoconstructie stoornissen • Praxis • Executieve functies Emotionele problemen • Primaire emotionele gevolgen • Secundaire emotionele gevolgen • Rouwreacties • Behandeling? Primaire emotionele gevolgen • Verstoorde sociale waarneming • Verstoorde controle(impulsiviteit) • Niet leren van ervaringen • Specifieke veranderingen Secundaire emotionele gevolgen • • • • • • • Ontkenning Bezorgdheid/angst Wantrouwen Afhankelijkheid Depressie Schaamte Frustratie/boosheid Depressie Vermoeidheid:fysiek en mentaal Gedragsproblemen • Verminderd initiatief • Ontremming/impulsiviteit • Verminderd inizicht/monitoren van gedrag • Communicatieproblemen • Planningsproblemen Werkhervatting Rollen • Gezin: vader/moederrol • Partner • Vriendschappen • Onbegrip Adaptief vermogen • Aanpassing aan de veranderde situatie • Mentale veerkracht Coping • Hoe om te gaan met de lichamelijke en geestelijke veranderingen na een CVA • Karakter • Ongunstige coping • Gunstige coping Premorbide functioneren • Leeftijd • Premorbide functioneren • Intelligentie • Sociaal steunsysteem Ongunstige Coping • • • • • • • • Passief Emotiegericht Vermijdend Piekeren Wishfulthinking Zelfverwijten Catastroferen Rumineren Gunstige Coping • • • • • • Actief aanpakken Assertiviteit Sociale steun ervaren Hulp vragen Betekenisverlening Spiritualiteit Adviezen • Houd rekening met vermoeidheid • Let op ‘verborgen stoornissen’ zoals met omgaan met tijd, rekenen e.d. • Motivatie, inzet kunnen ook beschadigd zijn • Structureer de dag of de afspraken die je samen gemaakt hebt (oefenapp) • Neem de tijd en werk samen in een rustige omgeving • Schrijf opdrachten op, herhaal wat je hebt besproken • Lotgenotencontact • Partner erbij betrekken Vragen? • [email protected] • Bedankt voor uw aandacht!