18-9-2014 Hoofdstuk 4 Groepsdynamiek Groepsdynamiek De instructeur kan de eigenschappen en werking van een groep doorgronden met het oog op het bevorderen van een gestructureerd werkklimaat en een positief leefklimaat. doelen • • • Ontwikkelen van kennis, houdingen en vaardigheden met betrekking tot het leiding geven aan een klas. Betrekt het reële werkklimaat in de les. Kan omgaan met het leefklimaat in de klas. • Creëert interacties ter bevordering van het leerklimaat • Verwerft inzicht in de ontstaanswijze van onmenselijke gedragingen en kan vanuit dit inzicht deze gedragingen beïnvloeden naar meer wenselijk gedrag. Kan beschrijven welke onderwijsvaardigheden het gestructureerd werkklimaat binnen de klas bevorderen. • . 1 18-9-2014 doelen • • Kan beschrijven met welke onderwijsvaardigheden ordeverstorend gedrag van cursisten kan voorkomen of hersteld worden. Heeft voldoende inzicht in groepen en groepsdynamiek zodat hij adequaat kan reageren op verschillende situaties. Spanningsveld tussen taak en relatie: Taak van de instructeur Relatie met de groep Afwisselend aandacht voor de relatie en de taak. Taak van de groep en instructeur: De groep dient in de vooropgestelde tijd doelen te bereiken of verwerven. De instructeur heeft als taak de groep te leiden in het bereiken van deze doelen. 2 18-9-2014 Fasen van een groep i.f.v. de groepsdynamiek: Vb. lesdag praktijk verplichte opleiding 1. kennismaking - kijken, aftasten, plaats bepalen in de groep. Verschillende verwachtingen van de cursisten. Sturing door de instructeur. - Verwachtingen beantwoorden / kunnen divers zijn. 2. zoeken - Rollen in de groep worden vastgelegd. “Iedereen wenst te worden aanvaard in de groep.” Bepalend hoe de groep met de aangeboden inhouden zal omgaan. Geven van voldoende informatie om de les te kunnen starten. 3 18-9-2014 3. Overeenstemming bereiken - Stabiliteit in groep. Iedereen heeft zijn plaats in de groep gevonden. Grotere betrokkenheid door aanvaarding. Beslissingen en keuzes vastleggen door vragen te stellen aan de groep. Interactief bevorderend door bvb. opdrachten. 4. Taken uitvoeren - Gerustheid in de groep = klaar om aan de taak te werken. Er kan doorgewerkt worden dankzij rust op relationeel vlak. Toepasbaarheid in de praktijk/werkveld. 5. Afscheid nemen - Plezier of spijt Opdracht 2 blz. 83 4 18-9-2014 Taakdimensie of relatiedimensie Opdracht 1 blz. 83 Positie in de groep Onze groep onder het vergrootglas. We geven elkaar een plaats op de as. Samenhorigheids-as opdracht 3 blz.84 5 18-9-2014 Storend gedrag Enkele stellingen: A. Moet ik reageren op storend gedrag ? B. Moet ik een confrontatie vermijden ? 7 vuistregels - Reageer op de minst storende manier. Vermijd overbodige confrontatie, gebruik liever humor dan sarcasme. Reageer altijd met respect en op positieve wijze. Gebruik een meer uitnodigende taal i.p.v. bevelende en terechtwijzende. Herstel de werkrelatie zo gauw mogelijk. Kanaliseer je eigen frustraties als lesgever, laat je niet meeslepen. Neem zo nodig de cursist even apart na de les. Oefensessie divers publiek Herkennen van storend gedrag. Thema: kleine blusmiddelen 6 18-9-2014 Conflicthantering Herkennen van een conflict: - Herken ik elk conflict ? - Kan ik elk conflict oplossen ? - Kan ik conflicten vermijden ? Oorzaken van conflicten: • Positieve en/of negatieve gevolgen. 1. Oorzaken verbonden met de lesgever. Gedrag/doelen/gekozen werkvorm 2. Oorzaken verbonden met de cursist. 3. Oorzaken verbonden met de omgeving. Oplossen van conflicten: - negeren - negeren, maar toch bespreken. - voorleggen aan de groep, zonder het op te lossen. - voorleggen aan de groep en oplossen. 7 18-9-2014 Tijdelijke instructeur/vaste instructeur Een instructeur is geen psycholoog, maar wel een begeleider in conflicthantering. Conflicthantering Stap 1: Neem de verantwoordelijkheid om het probleem aan te pakken. - Van taakgericht naar relatiegericht. - Van lesgever naar procesverantwoordelijke Stap 2: Bepaal samen met de cursisten wat het probleem is. - Mogelijks zijn er verschillende verklaringen voor hetzelfde probleem. 8 18-9-2014 Stap 3: Zoek samen met de cursisten naar mogelijke oplossingen voor het conflict. - Luistervaardigheden van de instructeur zijn belangrijk. - Neem elke mogelijke oplossing au sérieux. Stap 4: Maak een keuze van de oplossing voor het probleem. - Oplossingen dienen haalbaar te zijn. - De groep moet akkoord gaan met de aangeboden oplossing. - Ervoor waken dat de afspraken worden nageleefd. Stap 5: Opvolgen van de evolutie en/of resultaat van de aangeboden oplossing. - Evaluatie Opdracht 4 blz. 85 9