Verslag Ray Anderson-lezing 2014

Verslag Ray Anderson-lezing: Leiderschap bij duurzame verandering
10 oktober 2014
Na de lunch opent Celia Noordegraaf, hoofd communicatie bij MVO Nederland, de vierde Ray
Anderson-lezing. Noordegraaf begint met een kort interview met Rob Boogaard, CEO Interface
Europe).
Rob Boogaard (Interface) – 20 jaar Mission Zero
Boogaard vertelt hoe Ray Anderson begin jaren 90 geïnspireerd raakte door Paul Hawken's boek 'The
Ecology of Commerce'. Anderson realiseerde zich hoe afhankelijk zijn bedrijf was van de olieindustrie en besloot de navelstreng door te knippen. Hij introduceerde Mission Zero, de missie om
in 2020 100% duurzaam te zijn en zelfs een herstellende bijdrage te leveren aan milieu en
maatschappij. Het eerste wat hij deed was draagvlak creëren onder de medewerkers. Hij
introduceerde War on waste, een actie om verspilling tegen te gaan.
Volgens Boogaard is het aan de industrie om de leiding te nemen in verduurzaming. Hij hoopt dat de
pioniersgeest van Ray Anderson andere ondernemers blijft inspireren en geeft drie leiderschapstips
mee aan het publiek:
1. Fundamentele aannames omgooien. Voor Interface betekende dit de navelstreng met de
olie doorknippen.
2. Betrek de mensen om je heen, binnen je bedrijf, in je keten en daarbuiten.
3. In bestuurskamers staren we ons blind op sluitende business cases. Ondernemen doe je met
lef en overtuiging.
Noordegraaf bedankt Boogaard voor zijn bijdrage en introduceert Peter Molengraaf, CEO van
Alliander.
Peter Molengraaf (Alliander) - De weg naar een nieuwe energievoorziening
Net terug van een inspiratievolle week in Californië stapt Molengraaf het podium op. Zijn
voornaamste boodschap: “onze licence to operate is voorbij. Het idee dat je een vergunning hebt
om iets te mogen doen en anderen laat nadenken over de kaders is achterhaald. Het gaat om
nieuwe vormen van samenwerking en de omgeving betrekken bij je onderneming.”
Molengraaf neemt het publiek mee terug in de tijd. Zijn carrière als leider startte bij Shell. Hij ging
van Turkije naar Italië naar IJsland (Reykjavik). Vanuit IJsland ga hij leiding aan mensen in 22
landen, waarover zijn manager zei: “Vergeet alles wat je hebt geleerd. Je gaat nu virtueel leiding
geven en dat is totaal anders.” Molengraaf organiseerde een tweedaagse fysieke informatiesessie
propvol presentaties. In de evaluatie bleek dat het laatste half uurtje interactie het meest positief
werd beoordeeld. Een wijze les in leiderschap. Vanaf dat moment hield Molengraaf sessies over
‘waarden’ en de manier waarop medewerkers naar de wereld kijken.
In 2005 ging hij bij Nuon werken en vanaf 2008 is hij CEO van Alliander. Alliander heeft een
belangrijke maatschappelijke rol. Het bedrijf zorgt ervoor dat het licht blijft branden, het gas naar
de huizen stroomt, etc. Mede door de achtergrond van het bedrijf zit de maatschappelijke
betrokkenheid in de organisatie heel diep. Door ingewikkelde veranderingen in het energiesysteem
staat Alliander voor belangrijke uitdagingen die vragen om duurzaam leiderschap. Molengraaf deelt
een aantal dilemma’s met het publiek.
Dilemma: wetgeving
Volgens Molengraaf staat het werk van Alliander in principe in twee wetten, maar staat ook veel van
wat zij nu doen nog niet in de wet. Dan mag het eigenlijk niet. Daar laat hij zich niet door
weerhouden. “Dat is soms heel spannend, maar als je als bedrijf wil werken aan maatschappelijke
problemen, dan mag of moet je soms de grens opzoeken.”
Dilemma: beheer assets
“Wij zijn een dienstverlenend bedrijf. Als de klant vraagt, moeten wij leveren. Maar we kunnen niet
wachten tot de vraag komt, omdat het dan veel te lang zou duren voor we aan de vraag kunnen
voldoen. Het aanleggen van nieuwe netten kost heel veel tijd. We moeten daarom vooruit kijken en
anticiperen op de toekomstige vraag. Dat is best een uitdaging, want we willen Nederland niet
volleggen met netten die niet worden gebruikt. De vraag is: hoe zijn we dienstbaar en hoe beheren
we de assets van ons allen? Daarvoor hebben we verschillende scenario’s ontwikkeld.”
Dilemma: geloofwaardigheid
“Alliander kan wel ambitie hebben om te verduurzamen, maar wat doe je zelf? Dat is heel
belangrijk voor je geloofwaardigheid. Persoonlijk ben ik voorbij de 80% met het verduurzamen van
mijn directe leefomgeving. Als bedrijf werken we aan verduurzaming van ons gebouw. We werken
ook aan sociale innovatie. Ik ben heel trots op onze coaches die werkelozen mee op pad nemen.
Bijna alle mensen die op die manier bij ons meedraaien vinden een werkplek.”
Molengraaf sluit af met een mooie boodschap: “Je hebt een licence to grow nodig. Dat is
ondernemen in en met maatschappelijke problemen. The worlds biggest problems are the worlds
biggest markets.” Vervolgens gaan de deelnemers uiteen voor het World café.
World café
Na een korte toelichting van Ambitie2020 en de begrippen inclusieve en circulaire economie gaan de
deelnemers in kleine groepen uiteen. Ze discussiëren aan de hand van drie vragen:



Wat draag je met jouw bedrijf bij aan de circulaire economie?
Wat draag je met jouw bedrijf bij aan de inclusieve economie?
Hoe zet je leiderschap in om je ambities te verwezenlijken?
Tijdens de sessies wordt enthousiast gediscussieerd over hoe circulaire economie mensen en
bedrijven met elkaar kan verbinden. Deelnemers ervaren hoe je door het delen van uitdagingen
elkaar verder kunt helpen. Of het nu gaat om het creëren van eetbaar terrein of het financieren van
duurzame innovatie.
De belangrijkste conclusie was:
"We moeten van een project naar een programma aanpak - zonder duidelijk begin en eind –,
beginnen met een duidelijke stip op de horizon. Er leiden meerdere wegen naar de stip, dus geef
medewerkers de ruimte om hier leiderschap in te nemen."
Tex Gunning (TNT Express) – Van schoon geweten naar nieuwe wereldorde
In de Terugblik vindt u de volledig uitgeschreven lezing en slides van Tex Gunning.
Willem Lageweg (MVO Nederland) – Ambitie2020
Na het vlammende betoog van Tex Gunning aan Willem Lageweg de eer om af te sluiten. Hij vat de
dag samen in ALI: Ambitie, Leiderschap en Impact.
Ambitie, omdat we volgens Lageweg de lat voor verduurzaming hoger moeten leggen. Leiderschap,
omdat het nodig is voor de transities op vier niveaus: individueel (op zoek naar binnen), op
bedrijfsniveau (mensen meenemen), op sectorniveau (het speelveld met elkaar herdefiniëren) en op
systeemniveau (wet- en regelgeving). Impact, omdat we toe moeten naar meervoudige
waardecreatie.
De nieuwe definitie van MVO luidt volgens Lageweg: ‘meervoudig vernieuwend ondernemen’ of
‘meervoudig vernieuwen met optimisme’. Hij benadrukt het belang van denken vanuit kansen in
plaats van bedreigingen en sluit af met een oproep aan alle deelnemers om hun ambitie te
formuleren en te plaatsen op Ambitie2020.nl.

Download Report