Onze ziekteverzekering: sterk maar fragiel

Onze
ziekteverzekering:
sterk maar fragiel
E. Hens
F. De Wolf
Overzicht
•
•
•
•
Betaalbaarheid
Kwaliteit en tevredenheid
Aanbod
Staatshervorming
•  Nadruk op diagnosestelling,
minder op behandeling
BETAALBAARHEID VOOR DE
SAMENLEVING
Bron: http://www.oecd.org/els/health-systems/Health-at-a-Glance-2013-Chart-set.pdf
Annual average growth rate in per capita health expenditure real
terms, 2000 to 2011 (or nearest year)
Bron: http://www.oecd.org/els/health-systems/Health-at-a-Glance-2013-Chart-set.pdf
Bron: oeso, bewerkt door prof. schokkaert
Bron: http://www.oecd.org/els/health-systems/Health-at-a-Glance-2013-Chart-set.pdf
BETAALBAARHEID VOOR DE
PATIËNT
Patiëntenfactuur
uitgaven gezondheidszorg
patiënt
25%
overheid
75%
Patiëntenfactuur
• Remgeld
• Supplementen
• Niet-terugbetaalde of onvoldoende
terugbetaalde zorg
11
Bron: NVSM studiedienst (ziekenhuisbarometer)
Bron: NVSM studiedienst (ziekenhuisbarometer)
Patiëntenfactuur
Patiënt?
Rusthuisfactuur
• Slechts 14% voldoende met pensioen
• 86% niet voldoende
–
–
–
–
–
Meer dan de helft (53%) spaargeld
18% hulp van familie
16% verkoopt huis
7% verhuurt huis
6% hulp OCMW
• Voor meer dan een kwart kostprijs reden om
opname uit te stellen (26%)
Bron: NVSM studiedienst
Concentratiecurve van de gezondheidszorguitgaven
(remgelden, supplementen, ziv-uitgaven)
bron: IMA, 2012
100
gelijke verdeling
(1) netto remgelden (na MAF)
(2) supplementen
(1) + (2) netto remgelden (na MAF) + supplementen
ziv-uitgaven
90
% van de uitgaven
80
27
70
60
44
%
53 %
50
40
30
20
83 %
10
0
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
% verzekerden
65
70
75
80
85
90
95
100
BETAALBAARHEID VOOR DE
ZORGVERSTREKKERS
• Onderfinanciering ziekenhuizen?
– Alarmkreet sector
295 – 365 of 670 miljoen?
– Creatieve oplossingen
• Supplementen
• Optimale facturatie/overconsumptie/nutteloze
onderzoeken
Analyse van de resultaten voor de toepassing van de
referentiebedragen - Berekening 2013 - Gegevens 2010
Methode 2009
6/12/2014
Bron: Nota CGV 2013/361
Bron: KCE, grafiek van artsenkrant
Bron: riziv (brochure performantie huisartsgeneeskunde 2012)
BETAALBAARHEID
WAT MET DE TOEKOMST?
Kostendrijvers
•
•
•
•
Vergrijzing
Medische innovatie
‘witte woede’
Verwachtingen bevolking
• 2,6 procent bbp meer tegen 2060 of 10 miljard
extra
• Meer ouderen = meer kosten gezondheidszorg
– kost 70-jarige = 3,5 * kost 35-jarige
– kost 90-jarige = 12 * kost 35-jarige
Bron: Riziv-jaarrapport - Rapport vergrijzingscommissie 2013
Prevalentie diabetes
Prevalantie diabetes (EPS –
per 10000 leden)
2010
2002
leeftijd
Bron: IMA
• Medische innovatie
– goed voor zeker helft kostenstijging
• Aantal voorbeelden
•
•
•
•
kankergeneesmiddelen: 30.000 à 60.000 euro
weesgeneesmiddelen, vb. Myozyme, 250.000 euro
implantaten, vb. neurostimulator, 12.500 euro
Kankerbehandeling: tot 460.000 euro
Conclusie
• Doelmatig, ja
– Rationaliseren versus rantsoeneren
– Structurele hervormingen
•
•
•
•
Aangepast aan zorgprofiel
Meer kwaliteit minder kwantiteit
Goedkoop alternatief wanneer mogelijk
…
• Maar niet naïef zijn, kosten zullen stijgen
• onbetaalbaar? Voor wie?
KWALITEIT
KRIJGEN WE WAAR VOOR ONS
GELD?
De tevredenheid met 21 aspecten van de
organisatie van de gezondheidszorg werd
geëvalueerd.
– In het algemeen een zeer hoge
tevredenheidsgraad
– Voor 5 aspecten is minder dan 50% van de
bevolking tevreden
% tevreden over…
Bevolking
Bedrag uit eigen zak v. artsen,
medicatie, ziekenh.
Tijd die specialisten uittrekken
bij consultatie
Dienstverlening in rusthuizen
Informatie over kostprijs
medische zorgen
De wachttijden voor specialisten
Bron: Bevolkingsonderzoek prof. Mark Elchardus, 2012 in opdracht socmut
49%
48%
47%
34%
29%
Bron:http://www.healthpowerhouse.com/index.php?option=com_content&archive=news&view=article&id=328%3A&itemid=54&menu=yes
Life expectancy at birth, in years
85
80
Belgium
France
Netherlands
United Kingdom
EU members before May 2004
EU members since 2004 or 2007
75
70
1970
1980
1990
Bron: oeso bewerkt door prof. schokkaert
2000
2010
2020
Average length of stay, all hospitals
30
25
20
Belgium
France
Netherlands
United Kingdom
EU members before May 2004
EU members since 2004 or 2007
15
10
5
1970
1980
1990
2000
2010
2020
37
Bron: oeso bewerkt door prof. schokkaert
Total pharmaceutical expenditure
as % of total health expenditure
30
25
20
Belgium
France
Netherlands
United Kingdom
EU members before May 2004
EU members since 2004 or 2007
15
10
5
1970
1980
1990
2000
2010
2020
38
Bron: oeso bewerkt door prof. schokkaert
Bron: Bron: riziv-Brochure «Evaluatie van de performantie van het gezondheidssysteem in
België»
6/12/2014
Bron: INAMI - P.Meeus MD, MPH,MHA; M.de Falleur
Part des médicaments génériques dans le chiffre d’affaire des
médicaments vendus en officine ouverte au public
Bron: IMS, 2012
Verschillen in levensverwachting naar
opleidingsniveau
25 j
25 j
25 j
25 j
Levensverwachting
Levensverwachting
55 jaar
49 jaar
Levensverwachting
Levensverwachting
47 jaar
36 jaar
Verschillen in preventief gedrag
Baarmoederhalsuitstrijkje
Hooggeschoold
70% uitstrijkje
Laaggeschoold
28% uitstrijkje
Conclusie
• Goed maar niet perfect
• Moeilijk maar niet ondoenbaar
• Initiatieven
– Visitaties
– Accreditering
– Indicatoren
• VIP²
– Meer forfaitaire financiering
• Zorgprofiel
• Lat gelijk leggen
• Referentiebedragen, medische huizen, eerstelijn,…
6/12/2014
AANBOD
Ruim aanbod
– Ziekenhuizen
• 70.000 bedden
• Afbouw acute bedden, kortere ligdag
• … maar te weinig specialisatie, iedereen doet alles
– Rusthuizen
• 130.000 bedden
• 7 plaatsen per 100 65-plussers
• … maar nood aan mengvormen
– Thuiszorg en –verpleging
Ruim aanbod
• Belangrijke arbeidsmarkt
– Kleine 41.000 artsen
– Maar…
• Te weinig huisartsen?
• Te veel specialisten?
– Ruim 180.000 niet-medische beroepen
• 81.000 verpleegkundigen
• 36.000 zorgkundigen
• Maar… (dreigend) tekort?
Bron: http://www.oecd.org/els/health-systems/Health-at-a-Glance-2013-Chart-set.pdf contingentering, kadaster
Evoluties
• De nieuwe patiënt
– Grijs, mondig en chronisch ziek
• Geneeskunde op maat en technologie
– meer thuis, meer specialisatie, meer chronische zorg…
• Krappe arbeidsmarkt
– Wie doet wat?
• Vermarkting
• E-health
• Meer aandacht voor geestelijke gezondheidszorg
Conclusie
• Zorglandschap herdenken  wie doet wat?
– <> corporatisme
– Samenwerken
– Juiste zorg op juiste plaats door juiste persoon
• Eerste voorbeelden
–
–
–
–
–
Art. 107
Zorgvernieuwingsprojecten - Protocol 3
Zorgtrajecten
Financiering volgens zorgnoden
E-health
STAATSHERVORMING
Zesde staatshervorming
Overheveling grote delen SZ
– kinderbijslag
– delen gezondheidszorg
– arbeidsmarkt
 Bijna 17 miljard euro

 4,7 miljard € gezondheidszorgen (16% ZIV budget)
 Daling van de SZ-uitgaven op federaal niveau met 3,4
procentpunt tot 18,1% BBP
Ouderen- en
chronische zorg
Geestelijke
gezondheidszorg
Personen met
een handicap
Preventie
Ziekenhuis beleid
Organisatie
eerste lijn
Budgettair
1. Budget 2013


Bevolkingsaandeel
Geen winnaars/verliezers
2. Evolutie



Bevolkingsaandeel of aandeel 80+
Inflatie
65% economische groei onder 2,25% en 100% stuk economische
groei boven 2,25%
3. Uitgavengroei ouderenzorg > 8% laatste tien jaar
Conclusie
• Het wordt er niet eenvoudiger noch
goedkoper op
ALGEMENE CONCLUSIE
62
Sterk maar fragiel
• Doelmatig
– Rationaliseren versus rantsoeneren
• Anders, aanpassen aan 21ste eeuw
– Vergrijzing, chronische zorg, mondige patiënt,
ehealth, specialisatie, arbeidsmarkt, medische
innovatie, institutionele context, goedkoop
alternatief waar mogelijk, meer preventie, meer
samenwerking,…
Sterk meer fragiel
• … maar goedkoper?
• Studie Planbureau
• 100 euro investeren in ziekteverzekering
= 145 euro voor de Belgische economie
• 100 zorgjobs = 22 banen elders.