Building with Nature in Deltasteden

Verslag Symposium
Building with Nature in Deltasteden
19 juni 2014
Building with Nature in Deltasteden
Donderdag 19 juni 2014 vond in Rotterdam het symposium ‘Building with Nature in Deltasteden’ plaats. De bijeenkomst werd georganiseerd door EcoShape in samenwerking met Deltares en Witteveen+Bos. Het symposium is onderdeel van de tentoonstelling IABR-2014-Urban by Nature-. Deze Internationale Architectuur Biënnale is van 29 mei tot
24 augustus 2014 te bezichtigen in de vernieuwde Kunsthal te Rotterdam.
Het symposium is georganiseerd binnen het project Building with Nature in Deltasteden en valt onder het programma ‘Building
with Nature, fase 2 – Make it happen’. Doelstelling van dit project is om kennis op het gebied van Building with Nature (BwN)
door te ontwikkelen in het stedelijk gebied, deze generiek te maken voor gebruik in (inter)nationale projecten en het bedrijfsleven/MKB te betrekken. Streven is verder het faciliteren en stimuleren dat deze kennis wordt gebruikt door professionals en
het onderwijs. Tijdens het symposium werd het project gepresenteerd en getoond wat er tot nu toe bereikt is. We hopen de
deelnemers te hebben geïnspireerd tot deelname aan het programma.
Systeemkennis
Dat BwN een interessant thema is bleek uit de vele aanmeldingen: ruim 165 deelnemers namen deel aan het symposium. Zij werden welkom geheten door dagvoorzitter Maarten Smits, algemeen directeur van Deltares. Het plenaire ochtendprogramma werd gevolgd door twee deelsessies in de middag. Volgens Maarten Smits
is inzet van BwN met name mogelijk in de deltagebieden die te kampen hebben met
de gevolgen van bodemdaling in combinatie met zeespiegelstijging. Omdat in Nederland de systeemkennis en urgentie aanwezig zijn, is de meerwaarde van BwN
goed over te brengen. Uitdaging is om ook in het buitenland succes te behalen.
Make it happen
De volgende spreker, Marjolein van Wijngaarden, directeur Stichting EcoShape,
lichtte de visie, doel en werkwijze van EcoShape toe en de uitdagingen van het
innovatieprogramma Building with Nature. ‘Laat zien dat het werkt’ is hierbij een
cruciaal uitgangspunt. We hebben elkaar nodig om de mogelijkheden daadwerkelijk
toe te passen: ‘make it happen’.
Urban by Nature
Landschapsarchitect Dirk Sijmons, curator van -IABR-2014-Urban by Nature- ging
in op de relatie tussen de samenleving en de natuur. Wij zijn allen ‘Urban by Nature’ is zijn boodschap. De noodzaak om te bouwen met de natuur is duidelijk; Dirk
Sijmons ziet de delta als levend laboratorium voor bouwen met de natuur.
Levend laboratorium
De volgende spreker, Bert van de Burgt, wethouder van de gemeente Dordrecht
toonde het belang van Building with Nature aan voor de stedelijke omgeving van
de regio Dordrecht. Ook Dordrecht vormt een levend laboratorium voor BwN-concepten. Het ontwikkelen hiervan is belangrijk voor de samenleving en levert kennis, werkgelegenheid, extra bescherming tegen het water en een aantrekkelijke
omgeving op.
1
Building with Nature in Deltasteden
Verslag Symposium
Building with Nature in Deltasteden
19 juni 2014
Kansen
Na de koffiepauze presenteerde Richard Jorissen - programmadirecteur HWBP,
RWS - de kansen van BwN in Nederland in relatie tot waterveiligheid. Vele kilometers waterkering zijn nog te versterken om te voldoen aan de veiligheidsnormen.
De uitdaging voor BwN is een bijdrage te leveren die het mogelijk maakt om deze
versterking sneller en goedkoper te kunnen uitvoeren. Kansen liggen er in voldoende mate.
Buitenland
Als laatste spreker ging Henk Nieboer, directeur van Witteveen+Bos, in op de kansen voor BwN in het buitenland. Een BwN-project moet voldoen aan drie criteria:
het dienen van een socio-economische doelstelling, het gebruik van natuurlijke
processen en verbetering van het ecosysteem. Voor diverse internationale projecten werden de kansen belicht.
Vervolgens sloot Maarten Smits het ochtendprogramma af en bedankte de sprekers. Na de lunch was er de mogelijkheid het middagprogramma te volgen en daarna de tentoonstelling te bezoeken.
2
Building with Nature in Deltasteden
Verslag Symposium
Building with Nature in Deltasteden
19 juni 2014
Deelsessie Building with Nature in Urbane Gebieden
Deze deelsessie vond plaats in de vorm van een workshop met als voorzitter
Hans Groot (projectmanager bodem en grondwaterkwaliteit Deltares). Doel was te
inventariseren hoe BwN-principes kunnen bijdragen aan nieuwe inrichtingsconcepten bij gebiedsontwikkelingen. Om tot concrete ideeën te komen functioneert het
gebied Stadswerven Dordrecht als casus. Sprekers Pieter Bekkers (projectmanager
Stadswerven Gemeente Dordrecht), Aniel Balla (projectleider watermanagement bij
Witteveen+Bos) en Robbert Jan van der Veen (directeur plein06) leidden middels
drie boeiende presentaties de casus en het concept van BwN in urbane gebieden in.
Stadswerven Dordrecht is een braakliggend, voormalig bedrijventerrein gelegen
langs de Wantij en de Merwede. De gemeente Dordrecht wil deze locatie ontwikkelen tot een woningbouwgebied. Om natuurrijke water- en oeverzones te realiseren,
worden lokaal ook BwN-maatregelen uitgevoerd. Hierbij wordt rekening gehouden
met het DNA van het gebied, oftewel de natuurlijke situatie met getijdennatuur. Verder krijgen deze zones een recreatieve gebruiksfunctie.
De presentaties werden gevolgd door vier rondetafelgesprekken. De deelnemers
brachten een groot scala aan nieuwe ideeën in. Enkele voorbeelden zijn: het benutten van braakliggende terreinen voor natuurlijke grondstoffen, voedselproductie
of natuur, het toepassen van stadslandbouw, multifunctionele drijvende terrassen,
drijvende woningen en energiewinning uit getijdenwerking, stroming, zon- of windkracht.
Geconcludeerd is dat het tijd wordt om BwN vroegtijdig bij gebiedsontwikkelingen
mee te nemen en dat er volop kansen zijn om de natuur de ruimte te geven en natuurlijke processen te benutten in urbane gebieden. De sessie is voor de gemeente
Dordrecht een inspiratie om verder na te denken over de inrichting van de Stadswerven. Ook voor andere stedelijke gebieden biedt het BwN-concept mogelijkheden om
de maatschappij en natuur sterker en beter met elkaar te verbinden.
3
Building with Nature in Deltasteden
Verslag Symposium
Building with Nature in Deltasteden
19 juni 2014
Deelsessie Building with Nature in Deltasteden
De deelsessie ging van start met drie inspirerende presentaties. Als stad in de
Nederlandse delta geeft Rotterdam concreet vorm aan haar ambities op het gebied
van klimaatadaptatie en is een inmiddels een internationaal voorbeeld voor andere
steden, aldus Pieter de Greef, adviseur ruimtelijke ordening van de gemeente Rotterdam. Niet alleen Rotterdam, maar ook het netwerk van ‘Connected Delta Cities’
is actief op zoek naar de winst voor stad, mens en natuur. Rotterdam werkt aan
een samenhangend palet aan maatregelen en mogelijkheden, zoals waterpleinen,
lokale waterbergingen en diverse vormen van natuurvriendelijke oevers. Veel bedrijven in de Rotterdamse regio verdienen hun geld in de waterbouw, water is een
interessant exportproduct en klimaatverandering biedt groeikansen.
Florian Boer, architect en directeur Urbanisten legt uit hoe de noodzaak tot adaptatie en stedelijke vernieuwing hand in hand kunnen gaan. Als lid van een winnend
consortium in de wedstrijd ‘Rebuild by Design’ bleken de Urbanisten samen met
MIT CAU, ZUS, Deltares, 75B en Volker Infra Design in staat om te werken met
natuurlijke principes, die zowel de leefbaarheid als de veerkracht van de stad vergroten.
Niet alleen in de westerse wereld, maar ook in Bangladesh vindt de Nederlandse
aanpak weerklank; zo werd duidelijk uit de presentatie van Anne Loes Nillesen van
De.Fac.to. Bangladesh wil ook op lange termijn kunnen leven met water en werkt
aan een Nationaal Deltaprogramma. Een consortium van Nederlandse partijen ondersteunt hen hierbij.
Na deze presentaties gingen de sprekers, samen met Arnoud Molenaar (programmamanager Rotterdam Climate Proof, gemeente Rotterdam), Herman Mondeel
(groepshoofd Wateroverlast en veiligheid bij Witteveen+Bos) en Mindert de Vries
(senior adviseur Building with Nature bij Deltares) in discussie met de deelnemers.
Dit gebeurde onder de kundige leiding van Huib de Vriend, directeur With Nature en
voormalig directeur van EcoShape. Het panel had speciale aandacht voor de wijze
waarop wij als Nederlanders onze kennis verkopen in het buitenland en beantwoordde vragen als ‘Hoe sluit je goed aan bij de lokale behoeften en gewoonten?’,
‘Hoe dicht je de kloof tussen de met Nederlands geld gefinancierde projecten en
concrete opdrachten van lokale partijen?’, ‘Wat en hoe kunnen we van elkaar leren?’. Gesproken werd tevens over de wijze waarop het thema Building with Nature
is verankerd in de grote programma’s van de EU, Wereldbank, et cetera. ‘Staan
we goed genoeg op de internationale kaart, of moeten we daar meer aandacht aan
besteden?’
De interesse in deze sessie en de levendige discussie gaven duidelijk aan dat er
groot enthousiasme en potentie is voor het verder ontwikkelen van het gedachtegoed van Building with Nature in (Delta)steden. Ecoshape zet zich de komende
jaren in om dit een belangrijke stap verder te brengen. Dit doet zij door meer te
leren en kennis te delen over de maatregelen, maar ook, daar waar mogelijk, zorg
te dragen voor zichtbare real-life pilots.
4
Building with Nature in Deltasteden

Download Report