brief - Vereniging Eigen Huis

Ministerie van Financiën
t.a.v. Minister J. Dijsselbloem
Postbus 20201
2500 EE Den Haag
Datum
Pagina
31 juli 2014
1/5
Geachte heer Dijsselbloem,
Vereniging Eigen Huis dringt er bij het Kabinet op aan om snel stappen te
zetten om de concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt te vergroten. De
1
totale particuliere hypotheekschuld bedraagt ongeveer 630 miljard euro .
Iedere tiende procent die teveel wordt betaald aan hypotheekrente als gevolg
van een gebrekkige concurrentie heeft een enorm effect op de
financieringsmogelijkheden van huizenkopers en –bezitters, op het bedrag
waarvoor een beroep wordt gedaan op de hypotheekrenteaftrek, op de
bestedingen van huishoudens en uiteindelijk ook op de economie als geheel.
Daarnaast is een zo laag mogelijke hypotheekrente in deze tijd van groot
belang voor de vele eigenwoningbezitters die in de financiële problemen zijn
gekomen als gevolg van werkloosheid en echtscheiding.
In het rapport ‘Barrières voor toetreding tot de Nederlandse bancaire
retailsector’ dat op 12 juni jl. is verschenen, concludeert de ACM dat de
toegenomen winstmarge in de hypotheekrentetarieven mede te verklaren is
door een gebrek aan concurrentie. De ACM concludeerde dit al eerder in het
rapport ‘sectorstudie hypotheekmarkt’ in 2011 en ook ‘concurrentie op de
hypotheekmarkt’ in 2013. Naast een gebrek aan (dreiging van) toetreding tot de
hypotheekmarkt worden ook capaciteitsrestricties die voor
hypotheekaanbieders gelden als oorzaak genoemd voor de gebrekkige
concurrentie.
1
DNB http://www.statistics.dnb.nl/huishoudens/index.jsp
Datum
Pagina
31 juli 2014
2/5
Potentiële toetreders tot de Nederlandse hypotheekmarkt geven aan dat
onzekerheid over toekomstige wet- en regelgeving een belangrijke barrière is
om de Nederlandse hypotheekmarkt te betreden. Dit betreft zaken als de
toekomst van de hypotheekrenteaftrek, de Loan to value (LTV) en de Nationale
Hypotheek Garantie (NHG). Vereniging Eigen Huis steunt van harte de
aanbeveling van de ACM om onzekerheden rond wet- en regelgeving zoveel
mogelijk weg te nemen voor potentiële toetreders.
Naast het wegnemen van onzekerheid doet de ACM ook ten aanzien van
andere aspecten concrete aanbevelingen.
Volgens potentiële toetreders is het in Nederland moeilijker om een
bankvergunning te verkrijgen dan in andere landen en ook zijn de
(compliance)kosten hoger. Volgens het ACM-rapport onderscheiden
marktpartijen in het vergunningstraject drie specifieke aspecten die zij als
significante barrière ervaren:
•
•
•
de duur van het vergunningstraject;
de onzekerheid over de vergunningseisen en dus de uitkomst van het
vergunningstraject;
de afhoudende instelling van DNB.
In het Verenigd Koninkrijk is volgens het ACM-rapport het vergunningstelsel
geëvalueerd naar aanleiding van vergelijkbare klachten. Deze evaluatie heeft
geleid tot verbeteringen.
Daarnaast concludeert de ACM in zijn rapport dat de huidige prudentiële weten regelgeving en het toezicht daarop onevenredig zwaar zijn voor kleine
banken die bij faillissement minder een bedreiging vormen voor het systeem en
de reële economie dan de grote systeembanken. De prudentiële wet- en
regelgeving en het toezicht daarop leveren voor hen daardoor een onnodig
kostennadeel op. Voor zover toetreders niet systeemrelevant zijn, vermindert dit
de prikkel om toe te treden tot de Nederlandse bancaire sector.
Als gevolg van deze barrières wordt toetreding tot de Nederlandse
hypotheekmarkt minder aantrekkelijk. Vereniging Eigen Huis vindt dat dergelijke
barrières op korte termijn nader onderzocht moeten worden en zo mogelijk
moeten worden weggenomen. Inzichten vanuit bijvoorbeeld het Verenigd
Koninkrijk kunnen hierbij behulpzaam zijn.
Datum
Pagina
31 juli 2014
3/5
Verder stijgende rentemarges
De hoge concentratiegraad onder aanbieders op de Nederlandse
hypotheekmarkt wordt in stand gehouden door de toetredingsbarrières, met als
gevolg dat er ‘overwinsten’ mogelijk zijn op Nederlandse hypotheken. De
hypotheekrente is daardoor hoger dan zij onder normale marktomstandigheden
zou zijn en ook hoger dan in de ons omringende landen. Vereniging Eigen Huis
berekent iedere maand in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam de
extra winstmarge die daardoor wordt geïncasseerd door de banken. Dit is de
extra winst naast de gebruikelijke winstmarge van banken en andere
hypotheekaanbieders, zoals die voor het intreden van de crisis in 2008 gold.
In mei van dit jaar bedroeg de gemiddelde overwinst op hypotheken
2
0,81%punt . Dit is meer dan een verdubbeling ten opzichte van oktober 2013.
Voor de populaire 10-jaars vaste rente gold in mei zelfs een overwinst van
1,05%punt. Kopers en eigenaar/bewoners betalen bij het respectievelijk
afsluiten en herzien van een hypotheek van 200.000 euro op deze manier bruto
175 euro per maand meer dan nodig. In de bijlage is de ontwikkeling van de
extra winstmarge weergegeven sinds mei 2009. Na een periode van dalende
marges sinds januari 2013, neemt de overwinst de laatste maanden weer snel
toe. Deze toename kan te maken hebben met het feit dat de grote banken
hebben aangekondigd dat zij hun marktaandeel op de hypotheekmarkt niet te
willen vergroten.
Vereniging Eigen Huis roept het Kabinet op om alles te doen wat mogelijk is
om de geconstateerde barrières in de toetreding tot de Nederlandse
hypotheekmarkt te slechten. Het gaat dan met name om de volgende punten:
•
•
•
2
onzekerheid over toekomstig beleid zo veel mogelijk weg te nemen;
het vergunningstraject voor bancaire toetreders te verbeteren en daarin
mogelijkheden te bieden om te differentiëren;
in prudentiële wet- en regelgeving en toezicht onderscheid maken naar
risico’s die een toetredende bank meebrengt voor het financiële stelsel.
Vereniging Eigen Huis, http://www.eigenhuis.nl/tools/rentebarometer/
Datum
Pagina
31 juli 2014
4/5
Wij vinden het noodzakelijk dat hiermee spoedige voortgang wordt gemaakt.
Voor buitenlandse aanbieders moet het eenvoudiger worden om de
Nederlandse hypotheekmarkt te betreden. De samenleving zal hier in veel
opzichten van profiteren.
Graag zijn wij bereid om een nadere toelichting te geven.
Met vriendelijke groet,
Vereniging Eigen Huis
Nico Stolwijk
Manager Strategie & Belangenbehartiging
Een kopie van deze brief is verstuurd naar:
• Vaste commissie van Financiën
• Ministerie van Wonen & Rijksdienst – Minister S. Blok
• Algemene commissie voor Wonen & Rijksdienst
• Autoriteit Consument en Markt (ACM)
• De Nederlandse Bank (DNB)
Datum
Pagina
31 juli 2014
5/5
Bijlage: ontwikkeling overwinst op hypotheken
Meer informatie over de rentemarges is te vinden op
http://www.eigenhuis.nl/tools/rentebarometer/
Gewogen gemiddelde marge t.o.v. pre-crisis
(procentpunt)
1,50
1,00
0,50
-0,50
May-09
Jul-09
Sep-09
Nov-09
Jan-10
Mar-10
May-10
Jul-10
Sep-10
Nov-10
Jan-11
Mar-11
May-11
Jul-11
Sep-11
Nov-11
Jan-12
Mar-12
May-12
Jul-12
Sep-12
Nov-12
Jan-13
Mar-13
May-13
Jul-13
Sep-13
Nov-13
Jan-14
Mar-14
May-14
0,00
-1,00
Gewogen gemiddelde marge t.o.v. pre-crisis (procentpunt)

Download Report