© Janssen Biologics Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update Januari 2014 Deze maandelijkse update geeft inzicht in belangrijke ontwikkelingen binnen de sector, gebaseerd op openbare informatie. Het nieuws is voorzien van IKT commentaar en ingedeeld in zeven aandachtsgebieden: Medicijnontwikkeling, Biofarma Business, Financiering, Regelgeving & Patenten, Gezondheidszorg en Marktcijfers. Medicijnontwikkeling In het spotlicht: Immunotherapie. Immunotherapie is als vakgebied binnen het biofarmaceutisch onderzoek een tijd omgeven geweest door onzekerheid, maar afgelopen jaar werden belangrijke stappen gezet naar volwassenheid. Bij dit type behandelingen wordt het immuunsysteem zelf ingeschakeld om bijvoorbeeld tegen kanker te vechten, in plaats van dat medicijnen ingezet worden die tumorcellen aanvallen. Immunotherapie kan gebaseerd zijn op antistoffen die het afweersysteem beinvloeden, maar kan ook bestaan uit behandeling met lichaamseigen afweercellen. Deze technologie werd door Science Magazine uitgeroepen tot doorbraak van 2013 [1], nog geen drie jaar nadat de eerste immunotherapie voor prostaatkanker (Provenge) werd toegelaten tot de markt. Hoewel de verkoopcijfers van deze behandeling enorm tegenvielen [2], geven recente successen met andere producten aanleiding tot nieuw enthousiasme. Bristol-Myers Squibb (BMS) ontwikkelt bijvoorbeeld twee medicijnen tegen uitgezaaid melanoom: Yervoy (ipilimumab) en nivolumab . Yervoy werd in 2011 door de FDA toegelaten tot de Amerikaanse markt [3] en was de eerste levensverlengende behandeling van dit type huidtumoren [4]. In combinatie met nivolumab wordt zelfs een 40% response rate gerapporteerd. Omdat immunotherapie zich richt op afweerprocessen met een potentieel breed toepassingsgebied, bestaat de mogelijk- www.fraunhofer.de heid dat dit soort melanoombehandelingen ingezet kunnen worden voor andere tumoren. Zo wordt BMS’s nivolumab niet alleen onderzocht bij melanomen, maar ook bij long- en niertumoren [5]. De successen bij de behandeling van melanomen betekenen dat de competitie in het immunotherapie veld sterk toeneemt. Roche maakt vorderingen bij behandeling van kleincelling longcarcinoom [6] en Merck is met zijn MK-3475 programma in directe competitie met BMS’s ipilimumab [7]. Tegelijkertijd wordt de MK-3475 immunotherapie in combinatie met GSK’s Votrient onderzocht als combinatietherapie voor nierkanker [8]. IKT Commentaar: Immunotherapie is hard op weg zich te bewijzen als nieuwe behandelingsstrategie, maar bij de koplopers in het veld is duidelijk sprake van focus op dezelfde groepen patiënten en immunologisch mechanisme. Dit is niets Deze publicatie is een uitgave van Rabobank International. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank International aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014 nieuws: nadat Pfizer een behandeling op de markt bracht voor kleincellig long carcinoom (Xalkori), kwamen onder andere Roche en Novartis met vergelijkbare kandidaatmedicijnen. Een vergelijkbaar patroon tekent zich af in de race naar een behandeling van Hepatitis C. Zonder enige twijfel is het goed dat oplossingen gevonden worden voor ziekten waar tot voor kort de behandelingsopties beperkt waren, maar één en ander betekent wel dat het uitdagend kan worden om voldoende omzet te genereren wanneer al deze producten op de markt verschijnen. In geval van immunotherapie ligt de prijs van Yervoy bijvoorbeeld rond de USD 110.000, en hoewel een winst aan levensverwachting van jaren is gerapporteerd, ligt deze gemiddeld op 4 maanden [9]. Inzicht in welke voorwaarden belangrijk zijn in de beslissing van verzekeraars om overlappende dure behandelingen te vergoeden, wordt daardoor steeds belangrijker (zie ook het onderdeel Gezondheidszorg in deze maandupdate) www.biotech2010.ch/ Nieuwe medicijnregistraties door de FDA en EMA in 2013. De afgelopen jaren zorgde de stijging in het aantal nieuwe medicijnen dat de markt bereikte voor optimisme. In 2012 ging het zelfs om een record aantal van 39 geneesmiddelen die door de Amerikaanse regelgevers werden geaccordeerd. De vraag was of de trend van stijgende productiviteit zich door zou zetten in 2013. Op het eerste gezicht lijkt dat niet zo te zijn, maar er zijn wel de nodige kanttekeningen te plaatsen. De FDA liet in 2013 27 nieuwe geneesmiddelen toe tot de Amerikaanse markt – een behoorlijke afname ten opzichte van het voorgaande jaar [10]. Volgens de regelgevers betekent dit echter geen trendbreuk omdat de cijfers te verklaren zijn door het feit dat het aantal aanvragen voor registratie daalde [11]. De cijfers van de Europese Geneesmiddelenauthoriteit EMA laten een positiever beeld zien, want in 2013 kregen maar liefst 81 geneesmiddelen het groene licht: een scherpe stijging ten opzichte van de 57 producten die in 2012 de Europese markt bereikten [12]. Hierbij moet wel aangetekend worden dat in de cijfers van de EMA ook generieke middelen zijn meegenomen (in 2013 waren dit er 20 van de 81). Ondanks dat is 2 er in Europa een duidelijk stijgende lijn in daadwerkelijk nieuwe medicijnen die door de regelgevers worden doorgelaten: 38 in 2013 ten opzichte van respectievelijk 35, 25, en 15 in 2012, 2011 en 2010. Bij zowel de FDA als de EMA zijn weesgeneesmiddelen verantwoordelijk voor ongeveer één derde van de nieuwe producten, en één op de drie middelen komt uit de biotechnologie industrie. Regelgevers hebben de afgelopen jaren initiatieven ontplooid om het registratietraject van geneesmiddelen te verkorten. Eén categorie die in de belangstelling staat is die van de ‘breakthrough therapy designations (BTD)’ van de FDA. Niet iedereen is ervan overtuigd dat dit traject het registratieproces daadwerkelijk versnelt, maar sinds de start van het programma in 2013 zijn 37 kandidaatmedicijnen aangemerkt als BTD en in 2013 bereikten drie hiervan de markt Amerikaanse markt [13]. IKT commentaar: De nieuwe product registraties laten duidelijk zien dat de scheidslijn tussen ‘Big Pharma’ en ‘Small Pharma’ (biotech) steeds kleiner wordt. Voor ‘Big Pharma’ blijft de situatie zorgelijk omdat slechts 13 van de nieuwe medicijnen die in 2013 door de FDA werden toegelaten uit dit deel van de sector komen. Dat is vergelijkbaar met de aantallen over de afgelopen vijf jaar. Omdat het onwaarschijnlijk is dat deze allemaal blockbusterstatus zullen bereiken, is het innovatief vermogen van de grotere bedrijven onvoldoende om het huidige niveau van verkoopcijfers te behouden. Bovendien is het merendeel van de succesvolle producten die door de grootste farmaceuten worden geregistreerd via in-licensing verkregen. Ook nu wordt weer bevestigd dat de innovatieve kracht van de sector voor het grootste deel uit de kleinere ondernemingen komt – met hogere waarderingen van biotechnologiebedrijven als gevolg. Biofarma Business Industrie zet volgende stappen naar grotere transparantie. De groeiende discussie over geneesmiddelenprijzen, en onduidelijkheid over resultaten uit klinisch onderzoek dat betaald wordt door de industrie, geven al langere tijd aanleiding tot de vraag naar grotere transparantie. Vorig jaar zette GlaxoSmithKline als eerste de stap om onderzoekers meer toegang tot onderzoeksgegevens te verlenen[14] en werd al snel gevolgd door Roche [15]. In de afgelopen maanden hebben ook andere geneesmiddelenmakers aangegeven zich aan te sluiten bij de zogenaamde ‘open access beweging’. Pfizer zal begin dit jaar patiënten in de gelegenheid stellen om hun onderzoeksgegevens te downloaden, terwijl wetenschappers geanonimiseerde data kunnen aanvragen [16]. Ook Sanofi melde dat gegevens van klinische studies openbaar gemaakt zullen worden, maar sluit daarbij vroeg stadium onderzoek en mislukte studies uit [17]. Johnson&Johnson heeft Yale School of Medicine in de arm genomen om aanvragen van onderzoeksgegevens te beoordelen en de data te verstrekken [18]. Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014 van afgelopen jaar haalde Amerikaanse biotech bedrijven USD 1.3 bn VC kapitaal op. www.newsatjama.jama.com De hoop bestaat dat een grotere transparantie het onderzoek naar nieuwe medicijnen zal versnellen en patiënten en hun artsen in staat zal stellen betere beslissingen te nemen. IKT commentaar: de ontwikkeling naar grotere openheid gaat niet zonder slag of stoot. De Europese geneesmiddelen authoriteit EMA besloot in 2012 om alle gegevens van registratieaanvragen publiekelijk beschikbaar te maken. Geneesmiddelenontwikkelaars spraken hierop de zorg uit dat concurrenten vertrouwelijke informatie in handen zouden kunnen krijgen, en twee bedrijven spanden een rechtszaak aan [19]. Begin Mei 2013 werd EMA verboden om gegevens openbaar te maken[20], maar er wordt gewerkt aan nieuwe richtlijnen [21]. De huidige transparantie initiatieven vanuit de sector zelf volgen op het vaststellen van randvoorwaarden door brancheorganisaties EFPIA en PhRMA, die in januari van dit jaar van kracht werden [22]. Financiering Positief beursklimaat drijft investeringen in de life science sector. Amerikaanse cijfers laten zien dat investeringen in de lifescience sector gestaag toenemen – onder andere door het sterke beursklimaat en de golf van IPOs. In de eerste drie maanden van vorig jaar slaagden lifescience bedrijven er in om op de Amerikaanse markt USD 53bn op te halen, een toename van 10,5% ten opzichte van dezelfde periode het jaar daarvoor [23]. IKT commentaar: de grote vraag is of de positieve signalen zich ook vertalen in een verbeterde financieringssituatie voor startende bedrijven in de sector. Vooralsnog zijn het binnen op de Amerikaanse markt de gevestigde VC fondsen zoals Third Rock en Flagship die consequent jonge biotech ondernemingen steunen. Tegelijkertijd zet de trend zich voort dat farmaceuten in samenwerking met VC investeerders startende bedrijven steunen. Recente voorbeelden zijn het startersfonds van Celgene, Eli Lilly en GE Ventures met een grootte van USD 100m [30] en de USD 495m alliantie tussen Avalon Ventures en GSK die in november van vorig jaar hun eerste starter lanceerden [31]. In Nederland haalde Gilde Healthcare USD 200m op om te investeren in een nieuw fonds voor early- en midstage bedrijven op het gebied van medical devices, thuiszorgtechnologie, diagnostiek en geneesmiddelenontwikkeling [32]. Regelgeving & Patenten Ook Afrika en Brazilië hervormen patentwetgeving ten behoeve van dwanglicenties. Het afgeven van dwanglicenties in landen als India en China heeft het afgelopen jaar bijgedragen aan de groeiende patent onzekerheid in opkomende landen. Zoals verwacht is deze trend zich aan het uitbreiden naar andere landen die als groeimarkt gezien worden voor de farmaceutische industrie. Het zijn met name Brazilië en Afrika die momenteel hard aan de weg timmeren, en vanwege de aids crisis een traditie hebben in het toegankelijk maken van dure medicijnen [33]. Beiden landen maken bij de hervorming van hun patentregelgeving gebruik van de wettelijke mogelijkheden binnen de TRIPS overeenkomst van de WTO (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights). Er worden met name stappen genomen om het moeilijker te maken om monopolie posities te verwerven voor geneesmiddelen, bijvoorbeeld met behulp van secundaire patenten. Tegelijkertijd wordt de lat hoger Sinds het begin van het nieuwe millennium was 2013 het beste jaar voor lifescience IPOs: 52 bedrijven gingen naar de beurs en haalden USD 7bn op [24]. Ook in 2014 lijkt er geen eind te komen aan het aantal bedrijven dat een Amerikaanse beursnotering nastreeft [25, 26]. Op dit moment staat de teller al op 25, waaronder het Nederlandse biotech bedrijf uniQure dat USD 75m hoopt op te halen [27]. De beurssuccessen leken zich begin dit jaar niet te vertalen in een toename van VC investeringen in life science ondernemingen [28]. Volgens PWC dalen VC investeringen voor life science ondernemingen jaarlijks met 15%, maar er zijn aanwijzingen dat het tij zich begint te keren[29]: in het vierde kwartaal 3 www.articles.economictimes.indiatimes.com Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014 gelegd voor nieuwe patentaanvragen, terwijl generieken gemakkelijker toegang krijgen tot de markt. Als onderdeel van de patenthervorming besloot de Zuid-Afrikaanse regering in november van vorig jaar parallel importeren van hiv-remmers toe te staan en het mogelijk te maken om dwanglicenties af te geven[34]. IKT Commentaar: De farmaceutische industrie en Westerse overheden verzetten zich hevig tegen de toenemende steun voor dwanglicenties in opkomende landen, en waarschuwen dat het afzwakken van patenten de beschikbaarheid van nieuwe medicijnen in de weg zal staan. Vooralsnog zetten dit soort reacties weinig zoden aan de dijk, en heeft Actavis zich inmiddels als eerste farmaceut teruggetrokken uit China vanwege prijsverlagingen en het ‘onvriendelijke zakelijke klimaat’ [35]. Grotere farmaceuten zijn ondanks de tegenwind nog steeds van mening dat markten als China niet te missen zijn. Gezondheidszorg Prijs van Hepatitis C medicijn geeft nieuwe impuls aan vergoedingendiscussie in de VS. Als het om vergoedingen gaat van dure geneesmiddelen, moet het in ieder geval zo zijn dat een nieuw medicijn een belangrijke stap vooruit is. In eerste instantie gaat het hierbij om medicijnen die voor het eerst behandeling mogelijk maken, maar daarnaast spelen bijvoorbeeld het voorkomen van complicaties en het gebruiksgemak voor de patiënt een rol. Dat laatste punt ligt in Amerika onder vuur bij de nieuwe generatie Hepatitis C virusremmers die op de markt komen. Deze middelen maken het voor het eerst mogelijk om zonder interferon te behandelen, waardoor patiënten veel minder last hebben van ernstige bijwerkingen. Het eerste medicijn in deze klasse dat zowel in Amerika als Europa op de markt verschijnt, is Gilead Sciences’ Sovaldi. Een behandeling van 12 weken komt uit op een prijs van USD 84,000 [36] en er wordt sterke competitie verwacht van andere producten die nog in het registratieproces zitten. Het lang verwachte medicijn dat USD 1000 per dag kost leidde tot protesten van direct betrokkenen, eens temeer omdat de 4 www.westcoastdrugs.net discussie bij Amerikaanse verzekeraars zich toespitst op de vraag of je een patiënt niet eerst de goedkopere versie van een behandeling moet laten proberen, om pas voor de nieuwere, duurdere medicijnen te kiezen als de oudere producten niet werken. Daarmee is het de vraag in hoeverre het gemak voor de patiënt een factor is in de beslissing om een duur geneesmiddel te vergoeden [37, 38]. Overigens is het wel zo dat het afwegen van prijs en effectiviteit op de Amerikaanse markt een relatief jonge ontwikkeling is. IKT Commentaar: over het algemeen blijft er sprake van onverzettelijkheid in de vergoedingendiscussie tussen geneesmiddelenontwikkelaars, verzekeraars en overheden – met name in Europa. Eerdere dreigementen van farmaceuten om geneesmiddelen niet meer op de markt te brengen als de druk op prijs te hoog wordt, kregen onlangs een vervolg toen AstraZeneca en BMS hun diabetes behandeling Forxiga in Duitsland van de markt haalden [39]. Strategisch gezien is het ontwikkelen van echte doorbraakmedicijnen de enige weg om patiënten daadwerkelijk te helpen en tegelijkertijd grote omzetcijfers te genereren. Om dat mogelijk te maken zullen farmaceuten, verzekeraars, patiënten en overheden tot een oplossing moeten te komen in de voortdurende discussie over vergoeding van dure medicijnen die een echte stap vooruit zijn. Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014 Verder Lezen: 1. Couzin-Frankel J: Breakthrough of the year 2013. Cancer immunotherapy. Science 2013, 342(6165):1432-1433. 2. Staton T: Docs blame reimbursement, complexity, cost-benefit for Provenge uptake. In: FiercePharma. 2011. 3. Langreth R: Bristol Wins U.S. Yervoy Approval as First-Line Metastatic Melanoma Drug. In: Bloomberg. 2011. 4. Bennett S: Bristol’s Yervoy Adds Up to 10 Years of Life for Cancer Patients In: Bloomberg. 2013. 5. Carroll J: Bristol-Myers' immunotherapy drug nivolumab takes center stage at ASCO. In: FierceBiotech. 2013. 6. Carroll J: Roche's new round of lung cancer data keeps spotlight on immunotherapies. In: FierceBiotech. 2013. 7. Carroll J: Merck's fast and furious MK-3475 immunotherapy team guns for a quick approval. In: FierceBiotech. 2014. 8. Carroll J: Merck partners up with GlaxoSmithKline on its prize cancer immunotherapy. In: FierceBiotech. 2013. 9. Staton T: Australia to track Yervoy patients to see if it's worth the $110K price. In: FiercePharma. 2013. 10. Munos B: The FDA Approvals Of 2013: A Watershed? In: Forbes. 2013. 11. Carroll J: An ominous trend resurfaces as new drug approvals plunge in 2013. 2014. 12. Moran N: EMA trounces FDA in 2013 drug approval tally: 81 vs. 27 In: BioWorld. 2014. 13. Wechsler J: FDA Approves Fewer New Drugs, But Acts Fast on Innovative Products. In: PharmTech Talk. 2014. 14. Brennan Z: GSK, European Parliament Begin Push for Clinical Trial Transparency. In: POutsourcing-Pharmacom. 2013. 15. Silverman E: Roche peels back the curtain on clinical trial data. In: Pharmalot. 2013. 16. Taylor P: Pfizer is opening up clinical trial data to researchers, patients starting in 2014. In: FierceBiotechIT. 2013. 17. garde D: Sanofi stops short of baring it all with clinical trial transparency pledge. In: FierceCRO. 2014. 18. Mullin E: J&J enlists Yale to oversee clinical trials data sharing. In: FierceBiotech. 2014. 19. Bodoni S: AbbVie, InterMune Sue to Block Clinical-Trial Data Release. In: Bloomberg. 2013. 20. Anonymous: EMA may not publish trial data. In: EuroBiotechNEWS. 2013. 21. Anonymous: European Medicines Agency to push ahead in 2014 towards publication and access to clinical trial data. In: FirstWordPharma. 2013. 22. Mansell P: EFPIA, PhRMA issue joint principles on clinical-data transparency. In: PharmaTimes. 2013. 23. Daghlian M: Robust Pace of Financings Continues. In: The Burrill Report. 2013. 24. Daghlian M: Banner Year for life Sciences IPOs. In: The Burrill Report. 2013. 25. Carroll J: Tsunami of biotech IPOs will test investors' appetite for R&D. In: FierceBiotech. 2014. 26. Garde D: IPO hopefuls look to extend biotech's window with $123M in fresh pitches. In: FierceBiotech. 2014. 27. Anonymous: uniQure files for US$75m IPO. European biotechnology News 2014. 28. Burns M: Report: VC Funding in Life Sciences Falls Behind. In: PharmaLive. 2013. 29. Carroll J: Q4 venture haul pushes 2013 biotech investing past $4.5B. In: FierceBiotech. 2014. 30. Carroll J: Celgene, Lilly back $100M VC effort to fund a wave of biotech startups in NYC. In: FierceBiotech. 2013. 31. Anonymous: Avalon-GSK Alliance Launches First Startup, with $10M and R&D Support. In: Genetic Engineering & Biotechnology News. 22 November 2013 edn; 2013. 32. Hollmer M: Dutch VC firm readies $200M fund with an eye on device and Dx investments. In: FierceMedicalDevices. 2013. 33. Silverman E: The Op-Ed: What Patent Reform In Brazil And South Africa Can Mean. In: Pharmalot. 2013. 34. Silverman E: South Africa Embraces Compulsory Licensing Over AIDS Crisis. In: Pharmalot. 2013. 35. Staton T: Actavis is pulling out of China; CEO says it's 'not worth the aggravation'. In: FiercePharma. 2014. 36. Staton T: Activists pounce on $1,000-a-day price for Gilead's hep C wonder drug, Sovaldi. In: FiercePharma. 2013. 37. Staton T: Spurred by pricey Gilead hep C drug, payers cook up new cost-control moves. In: FiercePharma. 2014. 38. Armstrong D: At $84,000 Gilead Hepatitis C Drug Sets Off Payer Revolt. In: Bloomberg. 2014. 39. Burger L: Bristol, AstraZeneca withdraw diabetes drug in Germany. In: Reuters. 2013. 5 Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014 Rabobank Biofarmaceutische Industrie Sectorrapport 2013 nu beschikbaar: “Crossing the Funding Gap and Creating Early Revenue” Welke trends bepalen het vermogen van biofarmaceutische ondernemingen om inkomsten te genereren? Hoe verhouden die trends zich tot het risicoprofiel van de bedrijven? Welke aanbevelingen heeft de Rabobank? Met bijdragen van Patrick Krol (Aescap Venture), Rein Strijker (VitalneXt), Henk Viëtor (Drug Discovery Factory) en Sjaak Vink (myTomorrows) Contact: Frank Raaphorst SR. Industry Analyst Rabobank International 030 712 3170 [email protected] 6
© Copyright 2024 ExpyDoc