Biopharma Update, jan. 2014

© Janssen Biologics
Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update
Januari 2014
Deze maandelijkse update geeft inzicht in belangrijke ontwikkelingen binnen de sector, gebaseerd op openbare informatie. Het nieuws is voorzien van IKT commentaar en ingedeeld in
zeven aandachtsgebieden: Medicijnontwikkeling, Biofarma Business, Financiering, Regelgeving & Patenten, Gezondheidszorg en Marktcijfers.
Medicijnontwikkeling
In het spotlicht: Immunotherapie. Immunotherapie is als
vakgebied binnen het biofarmaceutisch onderzoek een tijd
omgeven geweest door onzekerheid, maar afgelopen jaar
werden belangrijke stappen gezet naar volwassenheid. Bij dit
type behandelingen wordt het immuunsysteem zelf ingeschakeld om bijvoorbeeld tegen kanker te vechten, in plaats van
dat medicijnen ingezet worden die tumorcellen aanvallen.
Immunotherapie kan gebaseerd zijn op antistoffen die het
afweersysteem beinvloeden, maar kan ook bestaan uit behandeling met lichaamseigen afweercellen.
Deze technologie werd door Science Magazine uitgeroepen tot
doorbraak van 2013 [1], nog geen drie jaar nadat de eerste
immunotherapie voor prostaatkanker (Provenge) werd toegelaten tot de markt. Hoewel de verkoopcijfers van deze behandeling enorm tegenvielen [2], geven recente successen met
andere producten aanleiding tot nieuw enthousiasme.
Bristol-Myers Squibb (BMS) ontwikkelt bijvoorbeeld twee medicijnen tegen uitgezaaid melanoom: Yervoy (ipilimumab) en
nivolumab . Yervoy werd in 2011 door de FDA toegelaten tot
de Amerikaanse markt [3] en was de eerste levensverlengende
behandeling van dit type huidtumoren [4]. In combinatie met
nivolumab wordt zelfs een 40% response rate gerapporteerd.
Omdat immunotherapie zich richt op afweerprocessen met
een potentieel breed toepassingsgebied, bestaat de mogelijk-
www.fraunhofer.de
heid dat dit soort melanoombehandelingen ingezet kunnen
worden voor andere tumoren. Zo wordt BMS’s nivolumab niet
alleen onderzocht bij melanomen, maar ook bij long- en niertumoren [5].
De successen bij de behandeling van melanomen betekenen
dat de competitie in het immunotherapie veld sterk toeneemt.
Roche maakt vorderingen bij behandeling van kleincelling
longcarcinoom [6] en Merck is met zijn MK-3475 programma
in directe competitie met BMS’s ipilimumab [7]. Tegelijkertijd
wordt de MK-3475 immunotherapie in combinatie met GSK’s
Votrient onderzocht als combinatietherapie voor nierkanker
[8].
IKT Commentaar: Immunotherapie is hard op weg zich te
bewijzen als nieuwe behandelingsstrategie, maar bij de koplopers in het veld is duidelijk sprake van focus op dezelfde groepen patiënten en immunologisch mechanisme. Dit is niets
Deze publicatie is een uitgave van Rabobank International. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank International aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor
het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie
die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014
nieuws: nadat Pfizer een behandeling op de markt bracht voor
kleincellig long carcinoom (Xalkori), kwamen onder andere
Roche en Novartis met vergelijkbare kandidaatmedicijnen. Een
vergelijkbaar patroon tekent zich af in de race naar een behandeling van Hepatitis C. Zonder enige twijfel is het goed dat
oplossingen gevonden worden voor ziekten waar tot voor kort
de behandelingsopties beperkt waren, maar één en ander
betekent wel dat het uitdagend kan worden om voldoende
omzet te genereren wanneer al deze producten op de markt
verschijnen. In geval van immunotherapie ligt de prijs van Yervoy bijvoorbeeld rond de USD 110.000, en hoewel een winst
aan levensverwachting van jaren is gerapporteerd, ligt deze
gemiddeld op 4 maanden [9]. Inzicht in welke voorwaarden
belangrijk zijn in de beslissing van verzekeraars om overlappende dure behandelingen te vergoeden, wordt daardoor
steeds belangrijker (zie ook het onderdeel Gezondheidszorg in
deze maandupdate)
www.biotech2010.ch/
Nieuwe medicijnregistraties door de FDA en EMA in
2013. De afgelopen jaren zorgde de stijging in het aantal
nieuwe medicijnen dat de markt bereikte voor optimisme. In
2012 ging het zelfs om een record aantal van 39 geneesmiddelen die door de Amerikaanse regelgevers werden geaccordeerd. De vraag was of de trend van stijgende productiviteit
zich door zou zetten in 2013.
Op het eerste gezicht lijkt dat niet zo te zijn, maar er zijn wel
de nodige kanttekeningen te plaatsen. De FDA liet in 2013 27
nieuwe geneesmiddelen toe tot de Amerikaanse markt – een
behoorlijke afname ten opzichte van het voorgaande jaar [10].
Volgens de regelgevers betekent dit echter geen trendbreuk
omdat de cijfers te verklaren zijn door het feit dat het aantal
aanvragen voor registratie daalde [11].
De cijfers van de Europese Geneesmiddelenauthoriteit EMA
laten een positiever beeld zien, want in 2013 kregen maar
liefst 81 geneesmiddelen het groene licht: een scherpe stijging ten opzichte van de 57 producten die in 2012 de Europese markt bereikten [12]. Hierbij moet wel aangetekend worden
dat in de cijfers van de EMA ook generieke middelen zijn meegenomen (in 2013 waren dit er 20 van de 81). Ondanks dat is
2
er in Europa een duidelijk stijgende lijn in daadwerkelijk nieuwe medicijnen die door de regelgevers worden doorgelaten:
38 in 2013 ten opzichte van respectievelijk 35, 25, en 15 in
2012, 2011 en 2010. Bij zowel de FDA als de EMA zijn weesgeneesmiddelen verantwoordelijk voor ongeveer één derde van
de nieuwe producten, en één op de drie middelen komt uit de
biotechnologie industrie.
Regelgevers hebben de afgelopen jaren initiatieven ontplooid
om het registratietraject van geneesmiddelen te verkorten.
Eén categorie die in de belangstelling staat is die van de
‘breakthrough therapy designations (BTD)’ van de FDA. Niet
iedereen is ervan overtuigd dat dit traject het registratieproces
daadwerkelijk versnelt, maar sinds de start van het programma in 2013 zijn 37 kandidaatmedicijnen aangemerkt als BTD
en in 2013 bereikten drie hiervan de markt Amerikaanse markt
[13].
IKT commentaar: De nieuwe product registraties laten duidelijk zien dat de scheidslijn tussen ‘Big Pharma’ en ‘Small Pharma’ (biotech) steeds kleiner wordt. Voor ‘Big Pharma’ blijft de
situatie zorgelijk omdat slechts 13 van de nieuwe medicijnen
die in 2013 door de FDA werden toegelaten uit dit deel van de
sector komen. Dat is vergelijkbaar met de aantallen over de
afgelopen vijf jaar. Omdat het onwaarschijnlijk is dat deze allemaal blockbusterstatus zullen bereiken, is het innovatief vermogen van de grotere bedrijven onvoldoende om het huidige
niveau van verkoopcijfers te behouden. Bovendien is het merendeel van de succesvolle producten die door de grootste
farmaceuten worden geregistreerd via in-licensing verkregen.
Ook nu wordt weer bevestigd dat de innovatieve kracht van
de sector voor het grootste deel uit de kleinere ondernemingen komt – met hogere waarderingen van biotechnologiebedrijven als gevolg.
Biofarma Business
Industrie zet volgende stappen naar grotere transparantie. De groeiende discussie over geneesmiddelenprijzen,
en onduidelijkheid over resultaten uit klinisch onderzoek dat
betaald wordt door de industrie, geven al langere tijd aanleiding tot de vraag naar grotere transparantie. Vorig jaar zette
GlaxoSmithKline als eerste de stap om onderzoekers meer
toegang tot onderzoeksgegevens te verlenen[14] en werd al
snel gevolgd door Roche [15]. In de afgelopen maanden hebben ook andere geneesmiddelenmakers aangegeven zich aan
te sluiten bij de zogenaamde ‘open access beweging’. Pfizer zal
begin dit jaar patiënten in de gelegenheid stellen om hun onderzoeksgegevens te downloaden, terwijl wetenschappers
geanonimiseerde data kunnen aanvragen [16]. Ook Sanofi
melde dat gegevens van klinische studies openbaar gemaakt
zullen worden, maar sluit daarbij vroeg stadium onderzoek en
mislukte studies uit [17]. Johnson&Johnson heeft Yale School
of Medicine in de arm genomen om aanvragen van onderzoeksgegevens te beoordelen en de data te verstrekken [18].
Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014
van afgelopen jaar haalde Amerikaanse biotech bedrijven USD
1.3 bn VC kapitaal op.
www.newsatjama.jama.com
De hoop bestaat dat een grotere transparantie het onderzoek
naar nieuwe medicijnen zal versnellen en patiënten en hun
artsen in staat zal stellen betere beslissingen te nemen.
IKT commentaar: de ontwikkeling naar grotere openheid
gaat niet zonder slag of stoot. De Europese geneesmiddelen
authoriteit EMA besloot in 2012 om alle gegevens van registratieaanvragen publiekelijk beschikbaar te maken. Geneesmiddelenontwikkelaars spraken hierop de zorg uit dat concurrenten vertrouwelijke informatie in handen zouden kunnen
krijgen, en twee bedrijven spanden een rechtszaak aan [19].
Begin Mei 2013 werd EMA verboden om gegevens openbaar
te maken[20], maar er wordt gewerkt aan nieuwe richtlijnen
[21]. De huidige transparantie initiatieven vanuit de sector zelf
volgen op het vaststellen van randvoorwaarden door brancheorganisaties EFPIA en PhRMA, die in januari van dit jaar van
kracht werden [22].
Financiering
Positief beursklimaat drijft investeringen in de life
science sector. Amerikaanse cijfers laten zien dat investeringen in de lifescience sector gestaag toenemen – onder andere
door het sterke beursklimaat en de golf van IPOs. In de eerste
drie maanden van vorig jaar slaagden lifescience bedrijven er
in om op de Amerikaanse markt USD 53bn op te halen, een
toename van 10,5% ten opzichte van dezelfde periode het jaar
daarvoor [23].
IKT commentaar: de grote vraag is of de positieve signalen
zich ook vertalen in een verbeterde financieringssituatie voor
startende bedrijven in de sector. Vooralsnog zijn het binnen
op de Amerikaanse markt de gevestigde VC fondsen zoals
Third Rock en Flagship die consequent jonge biotech ondernemingen steunen. Tegelijkertijd zet de trend zich voort dat
farmaceuten in samenwerking met VC investeerders startende
bedrijven steunen. Recente voorbeelden zijn het startersfonds
van Celgene, Eli Lilly en GE Ventures met een grootte van USD
100m [30] en de USD 495m alliantie tussen Avalon Ventures
en GSK die in november van vorig jaar hun eerste starter lanceerden [31]. In Nederland haalde Gilde Healthcare USD 200m
op om te investeren in een nieuw fonds voor early- en midstage bedrijven op het gebied van medical devices, thuiszorgtechnologie, diagnostiek en geneesmiddelenontwikkeling
[32].
Regelgeving & Patenten
Ook Afrika en Brazilië hervormen patentwetgeving
ten behoeve van dwanglicenties. Het afgeven van
dwanglicenties in landen als India en China heeft het afgelopen jaar bijgedragen aan de groeiende patent onzekerheid in
opkomende landen. Zoals verwacht is deze trend zich aan het
uitbreiden naar andere landen die als groeimarkt gezien worden voor de farmaceutische industrie. Het zijn met name Brazilië en Afrika die momenteel hard aan de weg timmeren, en
vanwege de aids crisis een traditie hebben in het toegankelijk
maken van dure medicijnen [33].
Beiden landen maken bij de hervorming van hun patentregelgeving gebruik van de wettelijke mogelijkheden binnen de
TRIPS overeenkomst van de WTO (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights). Er worden met name stappen genomen om het moeilijker te maken om monopolie posities te
verwerven voor geneesmiddelen, bijvoorbeeld met behulp
van secundaire patenten. Tegelijkertijd wordt de lat hoger
Sinds het begin van het nieuwe millennium was 2013 het beste jaar voor lifescience IPOs: 52 bedrijven gingen naar de beurs
en haalden USD 7bn op [24]. Ook in 2014 lijkt er geen eind te
komen aan het aantal bedrijven dat een Amerikaanse beursnotering nastreeft [25, 26]. Op dit moment staat de teller al op
25, waaronder het Nederlandse biotech bedrijf uniQure dat
USD 75m hoopt op te halen [27].
De beurssuccessen leken zich begin dit jaar niet te vertalen in
een toename van VC investeringen in life science ondernemingen [28]. Volgens PWC dalen VC investeringen voor life science ondernemingen jaarlijks met 15%, maar er zijn aanwijzingen dat het tij zich begint te keren[29]: in het vierde kwartaal
3
www.articles.economictimes.indiatimes.com
Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014
gelegd voor nieuwe patentaanvragen, terwijl generieken gemakkelijker toegang krijgen tot de markt. Als onderdeel van
de patenthervorming besloot de Zuid-Afrikaanse regering in
november van vorig jaar parallel importeren van hiv-remmers
toe te staan en het mogelijk te maken om dwanglicenties af te
geven[34].
IKT Commentaar: De farmaceutische industrie en Westerse
overheden verzetten zich hevig tegen de toenemende steun
voor dwanglicenties in opkomende landen, en waarschuwen
dat het afzwakken van patenten de beschikbaarheid van nieuwe medicijnen in de weg zal staan. Vooralsnog zetten dit soort
reacties weinig zoden aan de dijk, en heeft Actavis zich inmiddels als eerste farmaceut teruggetrokken uit China vanwege
prijsverlagingen en het ‘onvriendelijke zakelijke klimaat’ [35].
Grotere farmaceuten zijn ondanks de tegenwind nog steeds
van mening dat markten als China niet te missen zijn.
Gezondheidszorg
Prijs van Hepatitis C medicijn geeft nieuwe impuls
aan vergoedingendiscussie in de VS. Als het om vergoedingen gaat van dure geneesmiddelen, moet het in ieder geval zo zijn dat een nieuw medicijn een belangrijke stap vooruit
is. In eerste instantie gaat het hierbij om medicijnen die voor
het eerst behandeling mogelijk maken, maar daarnaast spelen
bijvoorbeeld het voorkomen van complicaties en het gebruiksgemak voor de patiënt een rol.
Dat laatste punt ligt in Amerika onder vuur bij de nieuwe generatie Hepatitis C virusremmers die op de markt komen. Deze
middelen maken het voor het eerst mogelijk om zonder interferon te behandelen, waardoor patiënten veel minder last
hebben van ernstige bijwerkingen. Het eerste medicijn in deze
klasse dat zowel in Amerika als Europa op de markt verschijnt,
is Gilead Sciences’ Sovaldi. Een behandeling van 12 weken
komt uit op een prijs van USD 84,000 [36] en er wordt sterke
competitie verwacht van andere producten die nog in het
registratieproces zitten.
Het lang verwachte medicijn dat USD 1000 per dag kost leidde
tot protesten van direct betrokkenen, eens temeer omdat de
4
www.westcoastdrugs.net
discussie bij Amerikaanse verzekeraars zich toespitst op de
vraag of je een patiënt niet eerst de goedkopere versie van
een behandeling moet laten proberen, om pas voor de nieuwere, duurdere medicijnen te kiezen als de oudere producten
niet werken. Daarmee is het de vraag in hoeverre het gemak
voor de patiënt een factor is in de beslissing om een duur geneesmiddel te vergoeden [37, 38]. Overigens is het wel zo dat
het afwegen van prijs en effectiviteit op de Amerikaanse markt
een relatief jonge ontwikkeling is.
IKT Commentaar: over het algemeen blijft er sprake van onverzettelijkheid in de vergoedingendiscussie tussen geneesmiddelenontwikkelaars, verzekeraars en overheden – met name in Europa. Eerdere dreigementen van farmaceuten om
geneesmiddelen niet meer op de markt te brengen als de druk
op prijs te hoog wordt, kregen onlangs een vervolg toen
AstraZeneca en BMS hun diabetes behandeling Forxiga in
Duitsland van de markt haalden [39]. Strategisch gezien is het
ontwikkelen van echte doorbraakmedicijnen de enige weg om
patiënten daadwerkelijk te helpen en tegelijkertijd grote omzetcijfers te genereren. Om dat mogelijk te maken zullen farmaceuten, verzekeraars, patiënten en overheden tot een oplossing moeten te komen in de voortdurende discussie over
vergoeding van dure medicijnen die een echte stap vooruit
zijn.
Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014
Verder Lezen:
1. Couzin-Frankel J: Breakthrough of the year 2013. Cancer immunotherapy. Science 2013, 342(6165):1432-1433.
2. Staton T: Docs blame reimbursement, complexity, cost-benefit for Provenge uptake. In: FiercePharma. 2011.
3. Langreth R: Bristol Wins U.S. Yervoy Approval as First-Line Metastatic Melanoma Drug. In: Bloomberg. 2011.
4. Bennett S: Bristol’s Yervoy Adds Up to 10 Years of Life for Cancer Patients In: Bloomberg. 2013.
5. Carroll J: Bristol-Myers' immunotherapy drug nivolumab takes center stage at ASCO. In: FierceBiotech. 2013.
6. Carroll J: Roche's new round of lung cancer data keeps spotlight on immunotherapies. In: FierceBiotech. 2013.
7. Carroll J: Merck's fast and furious MK-3475 immunotherapy team guns for a quick approval. In: FierceBiotech. 2014.
8. Carroll J: Merck partners up with GlaxoSmithKline on its prize cancer immunotherapy. In: FierceBiotech. 2013.
9. Staton T: Australia to track Yervoy patients to see if it's worth the $110K price. In: FiercePharma. 2013.
10. Munos B: The FDA Approvals Of 2013: A Watershed? In: Forbes. 2013.
11. Carroll J: An ominous trend resurfaces as new drug approvals plunge in 2013. 2014.
12. Moran N: EMA trounces FDA in 2013 drug approval tally: 81 vs. 27 In: BioWorld. 2014.
13. Wechsler J: FDA Approves Fewer New Drugs, But Acts Fast on Innovative Products. In: PharmTech Talk. 2014.
14. Brennan Z: GSK, European Parliament Begin Push for Clinical Trial Transparency. In: POutsourcing-Pharmacom. 2013.
15. Silverman E: Roche peels back the curtain on clinical trial data. In: Pharmalot. 2013.
16. Taylor P: Pfizer is opening up clinical trial data to researchers, patients starting in 2014. In: FierceBiotechIT. 2013.
17. garde D: Sanofi stops short of baring it all with clinical trial transparency pledge. In: FierceCRO. 2014.
18. Mullin E: J&J enlists Yale to oversee clinical trials data sharing. In: FierceBiotech. 2014.
19. Bodoni S: AbbVie, InterMune Sue to Block Clinical-Trial Data Release. In: Bloomberg. 2013.
20. Anonymous: EMA may not publish trial data. In: EuroBiotechNEWS. 2013.
21. Anonymous: European Medicines Agency to push ahead in 2014 towards publication and access to clinical trial data. In:
FirstWordPharma. 2013.
22. Mansell P: EFPIA, PhRMA issue joint principles on clinical-data transparency. In: PharmaTimes. 2013.
23. Daghlian M: Robust Pace of Financings Continues. In: The Burrill Report. 2013.
24. Daghlian M: Banner Year for life Sciences IPOs. In: The Burrill Report. 2013.
25. Carroll J: Tsunami of biotech IPOs will test investors' appetite for R&D. In: FierceBiotech. 2014.
26. Garde D: IPO hopefuls look to extend biotech's window with $123M in fresh pitches. In: FierceBiotech. 2014.
27. Anonymous: uniQure files for US$75m IPO. European biotechnology News 2014.
28. Burns M: Report: VC Funding in Life Sciences Falls Behind. In: PharmaLive. 2013.
29. Carroll J: Q4 venture haul pushes 2013 biotech investing past $4.5B. In: FierceBiotech. 2014.
30. Carroll J: Celgene, Lilly back $100M VC effort to fund a wave of biotech startups in NYC. In: FierceBiotech. 2013.
31. Anonymous: Avalon-GSK Alliance Launches First Startup, with $10M and R&D Support. In: Genetic Engineering & Biotechnology News. 22 November 2013 edn; 2013.
32. Hollmer M: Dutch VC firm readies $200M fund with an eye on device and Dx investments. In: FierceMedicalDevices. 2013.
33. Silverman E: The Op-Ed: What Patent Reform In Brazil And South Africa Can Mean. In: Pharmalot. 2013.
34. Silverman E: South Africa Embraces Compulsory Licensing Over AIDS Crisis. In: Pharmalot. 2013.
35. Staton T: Actavis is pulling out of China; CEO says it's 'not worth the aggravation'. In: FiercePharma. 2014.
36. Staton T: Activists pounce on $1,000-a-day price for Gilead's hep C wonder drug, Sovaldi. In: FiercePharma. 2013.
37. Staton T: Spurred by pricey Gilead hep C drug, payers cook up new cost-control moves. In: FiercePharma. 2014.
38. Armstrong D: At $84,000 Gilead Hepatitis C Drug Sets Off Payer Revolt. In: Bloomberg. 2014.
39. Burger L: Bristol, AstraZeneca withdraw diabetes drug in Germany. In: Reuters. 2013.
5
Rabobank Biofarmaceutische Industrie Update - Januari 2014
Rabobank Biofarmaceutische Industrie
Sectorrapport 2013 nu beschikbaar:
“Crossing the Funding Gap and Creating Early
Revenue”




Welke trends bepalen het vermogen van biofarmaceutische ondernemingen om inkomsten te genereren?
Hoe verhouden die trends zich tot het risicoprofiel
van de bedrijven?
Welke aanbevelingen heeft de Rabobank?
Met bijdragen van Patrick Krol (Aescap Venture), Rein
Strijker (VitalneXt), Henk Viëtor (Drug Discovery Factory) en Sjaak Vink (myTomorrows)
Contact:
Frank Raaphorst
SR. Industry Analyst
Rabobank International
030 712 3170
[email protected]
6

Download Report