WINNAAR beste presentatie patiëntencasuïstiek

Klinische Dag NVvH
2 oktober 2014
Disclosure belangen M. Roeven
Geen (potentiële) belangenverstrengeling
Azacitidine, een “gekke” oorzaak
van “crazy paving”
M. Roeven; M. Cruijsen; W. van der Velden,
Casus
Man, 78 jaar
Voorgeschiedenis:
Diabetes type 2, polyneuropathie
2010 Niet te classificeren auto-immuunziekte waarvoor
behandeling met IL-1 receptor antagonist
2014 MDS RAEB2, IPSS 2, paraneoplastische ontstekingsziekte
2014 Februari, start therapie azacitidine (75 mg/m2, 7 dagen)
2014 Juni, pneumonie ROK waarvoor ceftazidim
Casus
Anamnese:
Sinds enkele dagen lichte dyspnoe, buikpijn en algehele malaise
Lichamelijk onderzoek:
Temperatuur 38.4
Saturatie 94% zonder zuurstof
Laboratoriumonderzoek
Hb
4,9 mmol/l
Leukocyten
0,6 x 109/l
Neutrofiele granulocyten 0,11 x 109/l
Trombocyten
28 x 109/l
CRP
95 mg/l
Casus
X-thorax
Casus
Beleid:
Opname bij verdenking pneumonie of UWI
Start amoxicilline/ciprofloxacin
2 dagen later:
Geen evidente dyspnoe
Veel wit sputum
Persisterende koorts
Saturatiedaling tot 87%
DD
-Schimmelinfectie
-Atypische pneumonie
-Virale luchtweginfectie
Casus
HRCT-thorax
Casus
BAL:
Negatief voor:
Bacteriën
Candida albicans
Mycobacteriën
Aspergilles antigeen
PCR influenza/RSV/PJP/CMV/respiratoire virussen
Cytologie
Roze vloeistof
Matig actieve ontsteking, amorf materiaal
PAS kleuring positief
Pulmonale alveolaire proteïnose
Pulmonale alveolaire proteïnose
Klinisch beeld
• Dyspnoe (39%)
• Hoesten (21%)
• Soms thoracale pijn, gewichtverlies, koorts
Lichamelijk onderzoek
• Fijne crepitaties (50%)
• Cyanose (25%)
Radiologie
• X-thorax: bilaterale alveolaire opvulling basaal en centraal
• CT: “crazy paving” en ground glass afwijkingen
Trapnell et al. NEJM 2003;349:2527-39
Pulmonale alveolaire proteïnose
Pathologie
• Melkachtige vloeistof
• Grote schuimige alveolaire macrofagen
• PAS positief granulair materiaal
Trapnell et al. NEJM 2003;349:2527-39
Pulmonale alveolaire proteïnose
Trapnell et al. NEJM 2003;349:2527-39
Pulmonale alveolaire proteïnose
Trapnell et al. NEJM 2003;349:2527-39
Pulmonale alveolaire proteïnose
•Congenitale PAP
oMutatie GM-CSF receptor
•Primaire PAP (Auto-immuun PAP)
oAnti-GM-CSF antilichamen
•Secundaire PAP (10%)
Pulmonale alveolaire proteïnose
Oorzaken secundaire PAP
•Inhalatie deeltjes (metaal, mineraal, organisch)
•Immuundeficiëntie
•Hematologische maligniteiten (76 - 88%)
Ishii; Eur Respir J. 2011
Pulmonale alveolaire proteïnose
PAP bij hematologische maligniteiten
•65% door MDS
•Ook bij CML en AML
•Zeldzaam bij ALL, MM, NHL
•Bij Autopsie gevonden bij 5 % myeloïde maligniteit
Ishii; Eur Respir J. 2011
Dirksen et al.; Blood 1998
Cordonnier; Am J Repir Crit Care Med 1994
Pulmonale alveolaire proteïnose
Prognose
Auto-immuun PAP
•Spontane remissie 8 – 28%
•5-jaars overleving bij auto-immuun PAP 95%
PAP bij hematologische maligniteiten
•Mediane overleving 16 maanden
•Doodsoorzaken:
oProgressie ziekte (33%)
oInfecties (25%)
oRespiratoire insufficiëntie (25%)
oBloedingen (13%)
Borie et al; Eur Respir Rev 2011
Pulmonale alveolaire proteïnose
Therapie
•Primaire PAP
•Afwachten bij milde symptomen
•Longlavage therapie van eerste keuze
•Secundaire PAP
•Behandelen onderliggend lijden
•Longlavage kan beeld verergeren
Experimenteel
•GM-CSF verneveling of i.v.
•Rituximab
Campo; Multidisciplinary Respiratory Medicine 2012, 7:4
Casus
Oorzaak PAP in onze patiënt?
•Defect GM-CSF receptor in maligne myeloïde cellen
•Azacitidine-geïnduceerde monocytopenie
•70% pulmonale macrofagen uit monocyten in bloed
•30% uit onrijpe macrofagen uit beenmerg
•Levensduur ongeveer 7 dagen
Blusé van Oud Alblas; J Exp Med 1979
Casus
Oorzaak PAP in onze patiënt?
•Defect GM-CSF receptor in maligne myeloïde cellen
•Azacitidine-geïnduceerde monocytopenie
•70% pulmonale macrofagen uit monocyten in bloed
•30% uit onrijpe macrofagen uit beenmerg
•Levensduur ongeveer 7 dagen
Blusé van Oud Alblas; J Exp Med 1979
Casus
Casus
Beloop
•Azacitidine gestaakt
oGeen afname tranfusiebehoefte
oMogelijk PAP ten gevolge van azacitidine
•Klinisch opgeknapt, geen koorts, geen dyspnoe
Take home message
Denk bij “crazy paving” bij myeloïde maligniteiten aan PAP
Monocytopenie door azacitidine kan mogelijk PAP induceren
Questions