Vogelwerkgroep IVN-Oisterwijk Weekend Lauwersmeer tekst: Hannie Nilsen Bart van Beerendonk, Karin van de Logt, Jan Wolfs, Dennis Heijnens foto’s: Donderdag Na wekenlang warm, zonnig weer zijn de weersvooruitzichten bij het begin van ons weekend Lauwersmeer ronduit slecht. Het roept herinneringen op aan het weekend 2009 toen we ook van onder de paraplu’s vogels keken. Maar toen beperkte het slechte weer zich uiteindelijk tot één dag dus nog steeds optimistisch vertrekken we richting Friesland. Als we bij kijkhut Diependal, onze eerste stop, aankomen, is het in ieder geval nog prima weer en kunnen we met de telescoop op zoek naar de akkervogels die zich goed laten horen. Gele kwikstaart, kneu, geelgors, veldleeuwerik, ze zijn allemaal nadrukkelijk aanwezig al vraagt het soms wat tijd om ze te ontdekken. Maar zoeken hier is bepaald geen straf: zie je één geelgors, dan zie je er meteen 3 of 4. Of je ontdekt een paapje of een blauwborst. Ook vanuit de hut zelf worden mooie dingen gezien zoals roodhalsfuut, zomertaling en een koekoek die vlak voor een van de ramen poseert. Wij genieten van de vogels, de boerenzwaluw die graag naar zijn nestje in de kijkhut wil, is minder blij met ons. Als we daarna richting scherm willen lopen, worden we ingehaald door de eerste regen maar tussen de buien door spotten we toch nog flinke groepen zwaluwen, geoorde fuut en zwarte stern op en boven de plas. En dan is er koffie! Met heerlijk appelgebak. De gastvrijheid in beeldentuin de Kunsthoek is even hartverwarmend als alle eerdere keren. De tuin verveelt nooit, ook nu staan er weer prachtige beelden en spannende plantjes. Deze keer geen broedende matkop in de tuin maar een koolmees die in een kastje een gigantisch nest gemaakt heeft. En een bonte vliegenvanger. Van hieruit is het maar een klein stukje naar het Fochteloërveen waar we de kraanvogel hopen te zien. Sommigen zien ze inderdaad, ver weg, vliegend boven het riet. Maar even snel als ze opdoken, zijn ze weer verdwenen en daarna laten ze zich niet meer zien. Laten we hopen dat ze het gewoon te druk hebben met broeden. Meer geluk hebben we met andere soorten: grote groepen zwaluwen op jacht naar insecten, tapuiten op de uitkijk en bruine kiekendieven waarvan de koppen in de zon bijna wit oplichten. Want tussen de buien door, doet de zon iedere keer weer nieuwe pogingen het gebied van haar beste kant te laten zien. Iets wat prima lukt! Ook zonder kraanvogel, boomvalk, roodpootvalk of slangenarend,- soorten die we hier al vaker hebben gezien, is dit een prachtig stukje Nederland. En dan, nadat we de bagage bij De Brandgans hebben gedropt, is het tijd voor het Lauwersmeer. Ezumakeeg is niet te ver weg en nog belangrijker, er zijn 2 kijklocaties waarvan één overdekt. Het water staat dit jaar opvallend hoog waardoor veel slikrandjes nu onder water staan. Het blijkt een maatregel om het boomopschot binnen de perken te houden. Op de kijkheuvel aan de noordkant is dit duidelijk te zien. Er zijn minder kleine steltlopers dan vorige jaren. Wel staat er een grote groep rosse grutto’s, foerageren er veel kluten en zwemmen er allerlei soorten eenden waaronder een groepje mooie pijlstaarten. In het riet horen we baardman en op de grasrandjes flirten de kemphanen maar de mooiste vogel hier vandaag is ongetwijfeld een zilverplevier, al helemaal uitgekleurd in zomerkleed. Of misschien toch die zwarte ruiter, al zo zwart dat er geen twijfel mogelijk is. Interessanter is het bij de kijkhut aan de zuidkant. Hier loopt vlak voor de hut een bosruiter. Spijtig als je dan je camera thuisgelaten hebt. Ver weg staan ook enkele steltkluten maar het meest interessant zijn de zandplaten dichtbij. Hier staan honderden bonte strandlopers en bontbekplevieren, met er tussen verschillende kleine strandlopers en een enkele krombekstrandloper. Ze trekken zich niet veel aan van de regen totdat er echt een harde bui met hagel voorbij komt. Dan vluchten ze massaal het riet in, samen met de verschillende soorten zwaluwen die hier voor de hut foerageren. Na zo’n lange dag is het goed ‘thuis’komen. Een heerlijke maaltijd, een warm vuurtje, een glaasje wijn en wat napraten. Niemand lijkt het erg te vinden dat we vanwege het weer niet meer naar buiten kunnen. Vrijdag Om half 6 miezert het een beetje, dus de keuze valt wederom op Ezumakeeg. Geen verkeerde keuze want er is deze ochtend van alles te zien. Tussen een groepje kleine strandlopers zien we een afwijkend exemplaar dat we na het nodige gepuzzel determineren als een Temmincks strandloper. De verschillen zijn minimaal: iets kleiner, een langere staart, scherper begrensde borsttekening, afwijkend verenkleed en lichte pootjes. Pas als ze opvliegen en die ene vogel duidelijk zijn witte staartpennen laat zien weten we het echt zeker. Ondertussen is er een rouwkwikstaart vlak voor de hut geland, zwemt de rosse stekelstaart voorbij en vliegen regenwulpen over, een luidkeels bibibibi roepend. De B van breakfast? Na een uitgebreid ontbijt en voorzien van een nog uitgebreider lunchpakket, zwerven we de rest van de dag rond. Ons programma wordt grotendeels bepaald door het weer maar of dat zo erg is? We zwerven wat rond van het Jaap Deensgat naar het Suyderoogh, via de haven naar de Bantpolder en verder naar Ezumakeeg en overal is wel wat te zien. Als we in de Bantpolder naar morinelplevieren zoeken, ontdekken we honderden bontbekplevieren op de akker, we zien visdieven in de haven, een nestje van de winterkoning met jongen in de vogelhut en tapuit, gele kwik en bruine kiekendief onderweg. En op een industrieterrein zoekt een paartje zwarte roodstaart ijverig naar eten voor hun jong. Slechts tweemaal gooit de regen roet in het eten. Als we bij het Jaap Deensgat een grauwe kiekendief ontdekken, jaagt de regen ons de auto in en ook de wandeling bij het Suyderoogh valt letterlijk in het water. Maar niet voordat in ieder geval de meeste van ons de wielewaal gezien hebben, verscholen tussen de takken. De fotografen bivakkeren min of meer in de hut bij Ezumakeeg. En door hun enthousiaste verhalen wordt dat ons doel voor de avond. Een goede keuze. Veel kleine steltlopers en kemphanen. En een imposante groep kemphanen. Mannetjes met imponerende kragen in alle kleuren, die afwisselend de strijd met elkaar aangaan en daarna de hennen proberen te behagen door zich onderdanig op te stellen. Met wisselend succes overigens, de dames zijn meer geïnteresseerd in eten. Zaterdag We beginnen deze dag met een ochtendwandeling in de Kollumerwaard (Pompsterplaat). Een fijne afwisseling na het vele zitten. Ook het weer laat zich nu van zijn beste kant zien. Het is een prachtige ochtend. Er hangen wat nevelslierten over de velden, de zon komt in een rode gloed op. En de rietvogels laten zich van hun beste kant horen. Het lijkt wel of rietzangers geen territorium hebben zoveel zien we er. Ook kleine karekiet, sprinkhaanzanger, blauwborst, rietgors en roerdomp geven acte de présence. Boven het riet wiekelt een paartje bruine kiekendief, af en toe zo dichtbij dat ze zelfs zonder verrekijker mooi te zien zijn. Een smelleken zorgt voor een nieuwe soort maar eigenlijk is dat volslagen onbelangrijk. Het is gewoon heerlijk om hier rond te lopen. Maar juist doordat er zoveel te zien is, moeten we halfweg omkeren om op tijd terug te zijn voor het ontbijt. Na het eten vertrekken we nog een keer richting Kollumerwaard, nu iets meer naar het oosten bij uitkijktoren De Baak. We zien en horen we dezelfde soorten als vanochtend, maar helaas begint de lucht al weer dicht te trekken. Ochtendrood, dus toch ‘water in sloot’? Op ons gemak rijden we richting de tweelingdorpen Moddergat en Paesens. Voor een eerste oriëntering, want pas later op de middag is het hoog water. Op het wad bij Moddergat rusten duizenden vogels maar zo ver weg dat het zelfs met de telescoop moeilijk is ze te onderscheiden. Bij Paesens proberen we een beter uitkijkpunt te vinden. Net voor de molennemen we een weggetje linksaf (Lytsewei) en ontdekken zo toevallig een HVP. Hier zitten de rosse grutto’s met tientallen te rusten, er lopen wat strandlopers, scholeksters en andere steltjes maar vooral zien we hier zilver- en goudplevieren. Leuk natuurlijk om al die bontjes met hun zwarte buiken te zien, maar de zilverplevieren in zomerkleed zijn echt schitterend. We zien ze in alle stadia van winterkleed tot volledig uitgekleurd in zomerkleed. Ook het verschil tussen de gouden zilverplevieren is mooi te zien. Na de wandeling vanochtend zijn de fotografen onder ons ook vandaag weer naar Ezumakeeg vertrokken in de hoop baardmannetjes te kunnen vereeuwigen. Wij besluiten hun goede voorbeeld te volgen, niet vanwege de baardmannetjes, hoewel altijd leuk natuurlijk, maar vanwege de beschutting van de hut. Want opnieuw regent het. Als we uit de auto stappen zien we steltkluten. Met het blote oog, niet ver weg zoals de eerste dag maar recht voor de hut. Ook de kemphanen zijn nog steeds aanwezig en laten keer op keer het verhaal zien van de strijd tussen honkmannetjes en hun andere rivalen, de randen satellietmannen. Zomertaling, zeearend, de hoog opgestoken kragen van de kemphanen, een paring van de steltkluten, een gemengde groep oever- en boerenzwaluwen, bonte strandloper, bontbekplevieren, kleine strandloper ……………… het is er allemaal. Maar wij zijn er ook allemaal en dan is de hut wel erg klein. Zo kan het gebeuren dat de helft van de groep wel de parende steltkluten ziet maar de zeearenden mist. En andersom. Tijd om verderop te gaan kijken. We doen een nieuwe poging op de noordpunt van de Hoek van de Bant. Ook hier heb je mooi uitzicht over het wad. Maar nog steeds staan de vogels ver weg. Een grote groep rosse grutto’s en bonte strandlopers maar vooral heel veel wind. En koud. Met de gedachte aan een warme douche, de barbecue en de open haard vertrekken de meeste terug naar de Brandgans. Slechts een klein groepje wil toch nog even verder kijken, en dat levert in ieder geval de meest bijzondere waarneming van het weekend op. Een vreemde tapuit trekt de aandacht. Donker, een streperige borst??? Eenmaal gestopt vinden we de tapuit niet meer terug maar in plaats daarvan ontdekken we 3 morinelplevieren die op de akker foerageren. Ze trekken zich niet veel van ons aan en we krijgen werkelijk alle gelegenheid om ze goed te kunnen bekijken. Morinelplevieren? Ja, op de foto rechts, een detail van de linker foto zijn ze duidelijk herkenbaar. Maar een knappe prestatie om die kleine bruine bolletjes op de akker te ontdekken. Een barbecue met toetjesbuffet vormt een perfecte afsluiting van de dag. Zeker omdat enkele enthousiastelingen het op zich nemen om voor het vlees te zorgen. We krijgen de hamburgers, worstjes, satés en shaslick kant-en-klaar geserveerd. Wat een heerlijke luxe! Zondag Het verhaal wordt eentonig maar ook vandaag is het weer een belangrijke factor om rekening mee te houden. Om half 6 regent het zo hard dat zelfs Ezumakeeg geen optie is. Het zicht is nagenoeg nul dus uitslapen vandaag. Ook na het ontbijt krijgen we alle kansen om op ons gemak in te pakken maar zo gauw de kans zich biedt, zijn we op pad. Aan de oostkant liggen langs de weg allerlei kleine plasjes en uitlopers van het Lauwersmeer. Vogelen vanuit de auto. Is het droog, staan we meteen buiten maar bij een bui zitten we er net zo snel weer in. En ook deze manier van vogels kijken levert mooie waarnemingen op. Er lopen veel steltjes bij de plassen en tussen alle bontjes (al in zomerkleed met zwarte buikvlek) en bontbekplevieren ontdekken we weer een aantal krombekplevieren. Sommige beginnen al mooi rood te kleuren, ze doen in eerste instantie een beetje denken aan kleine kanoeten. Maar dan met langere, en uiteraard kromme snavel. In de lucht foerageren de sterns en visdieven, boven het water ontdekken we zwarte sterns en een grauwe kiekendief vliegt een extra rondje. Het blijft genieten Toch nog veel te snel is het tijd voor de lunch. Kregen we enkele dagen terug allemaal een kadootje omdat we voor de 5e keer in De Brandgans logeerden, nu is het moederdag en is er een attentie alleen voor de vrouwen onder ons. Omdat we de excursie met Hans Gartner vanwege de verwachte regen hebben laten vervallen, is de lunch tevens het einde van ons vogelweekend. En zo is op het einde van de middag iedereen weer veilig thuis dankzij de chauffeurs die zich ook dit jaar weer geweldig van hun taak gekweten hebben. Een fijn weekend, een leuke groep, een superaccomodatie, veel plezier en mooie vogelwaarnemingen. Het weer werkte weliswaar niet mee maar met 130 soorten op onze tellijst waaronder bijzondere soorten die we ook nog eens goed hebben kunnen bekijken, is het ook als vogelweekend meer dan geslaagd.