Omgaan met hemelwater binnen de perceelgrens

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens
Ir. Emil Hartman
Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer
Ede, 10 april 2014
Inhoud presentatie

Wat en hoe van afkoppelen

Wat zegt de wet over hemelwater op particulier terrein

Waar moet je bij ontwerp en aanleg op letten
Wat is afkoppelen

Bij een gemengd rioolstelsel wordt afvalwater vermengd met regenwater
gecombineerd afgevoerd naar de rioolwaterzuivering.
Gevolgen hevige bui bij gemengd stelsel

Overstorting van vuil water op oppervlaktewater

Water op straat, water overlast

Gezondheidsrisico: vuil water op straat.
Afkoppelen

Bij afkoppelen wordt de afvoer van regenwater van het riool afgehaald en
geïnfiltreerd in de bodem of geloosd op oppervlaktewater.
Voordelen:

het oppervlaktewater wordt minder belast met rioolwater uit overstorten;

er hoeft minder water getransporteerd en gezuiverd te worden;

bij infiltratie in de bodem wordt de grondwatervoorraad aangevuld.
Wetgeving

Wet gemeentelijke watertaken (2008)

Zorgplicht hemelwater = Zorg voor doelmatige
inzameling van afvloeiend hemelwater

Perceeleigenaar is primair verantwoordelijk voor
inzameling op eigen terrein

Redelijkerwijs niet mogelijk? Dan is het de taak van de
gemeente om het afstromende hemelwater verder af te
voeren vanaf de grens van het particuliere perceel.
Grondwaterzorgplicht:

Particulier perceel: Perceeleigenaar

Openbare ruimte: Gemeente
Wetgeving (2)

Gemeente verantwoordelijk voor inzameling op openbaar terrein

Zorgplicht = inspanningsverplichting

Beleidsvrijheid voor gemeenten (vGRP):
 gemeente kiest voor de meest doelmatige aanpak.
 gemeente bepaald wanneer het redelijkerwijs niet meer van een
perceeleigenaar is te eisen om zelf het hemelwater te verwerken.
 aspecten van redelijk:
• afstand tot oppervlaktewater of regenwaterriool
• doorlatendheid en grondwaterstand
• ruimte op het perceel
Wetgeving (3)

Nieuwe zorgplicht geldt met name voor nieuwbouw situaties.
Verplichting tot afkoppelen bestaande situaties mogelijk?
Ja, maar……

In bestaande situaties geldt ook het gewoonterecht van een burger.

Dus afkoppelen (en hemelwater verwerken op eigen terrein) kan je niet
afdwingen van de ene op de andere dag.

Middels een verordening kan afkoppelen in bestaande situaties worden
verplicht. Het moet dan wel:
 een duidelijk doel/reden hebben . Het moet dus redelijk en doelmatig
(baten > kosten) zijn om dat van de burger te eisen.
 de termijn waarbinnen dat moet gebeuren moet redelijk zijn.
Afkoppelen particulier oppervlak

Voorkeur voor verleiden in plaats van verplichten

Goede voorlichting en communicatie

Korte lijntjes

Ontzorgen en netjes werk leveren

Beperkte kosten of geen extra kosten voor burger
Hemelwater binnen perceelgrens
1.
Hemelwaterberging en -infiltratie
2.
Hemelwaterbenutting
Bron: www.riool.net
Methoden voor berging en infiltratie
Infiltratieveld
Infiltratie put
Infiltratie buis
Infiltratie krat
Wadi
Methoden voor benutting
Verschillende doelen

Benutten:
 Doel: Water opvangen als het valt en dat later nuttig
gebruiken in huis.
 Water zo lang mogelijk vasthouden zodat het water
beschikbaar is als het droog is.

Infiltreren:
 Doel: Ontlasten rioolstelsel en aanvullen grondwater.
 Water zo snel mogelijk zien te infiltreren. Berging zo
snel mogelijk leeg zodat het beschikbaar is voor de
volgende bui.

Doelen staan dus haaks op elkaar!
Hemelwater binnen perceelgrens
= Vak apart want:

Aanleg met beperkte overlast voor bewoners

Systeem moet eenvoudig onderhoudbaar zijn.

Groot risico op schade bij wateroverlast
Wat kan er mis gaan?
Onvoldoende rekening gehouden bij ontwerp met hevige buien:

Te kleine voorzieningen (berging en afvoercapaciteit)

Geen overloop aangebracht

Te kleine capaciteit overloop

Geen berging op perceel  terugloop de woning in.
Wat kan er mis gaan? (2)

Complexe samengestelde voorzieningen (bijv. Infiltratiekrat die
overloopt naar een infiltratieriool die weer een overloop heeft op een
watergang)

Schijnveiligheden ingebouwd (noodoverloop naar gemengd riool
bijvoorbeeld)

Met als gevolg wateroverlast en/of schade
Bewuster ontwerp

Ontwerp minimaal op T = 10

Baseer op goede (gemeten) k-waarde en GWS standen

Ontwerp toevoerbuizen en overloop met voldoende capaciteit.

Overloop aansluiten op aparte bergingsmogelijkheid.

Zoek goede locatie voor de overloop, op voldoende afstand van gevel.
Bewuster ontwerp (2)

Juiste reliëf op het perceel (van gevel af)

Voldoende ruimte voor water op het perceel / in de tuin (voor de
hoeveelheid die vrij komt bij T = 50)
Definities en ontwerpnormen
ISSO publicatie 70.1

Hulp bij afweging wat te doen met het vrijkomende
hemelwater

Richtlijnen voor ontwerp en beheer van de voorzieningen

Ontwerptool infiltratievoorzieningen
Ontwerptool

Gebaseerd op reeksberekeningen

Alle typen voorzieningen te selecteren


Ontwerp voor regulier functioneren  benodigde
afmetingen voorziening
Check voor extreem functioneren  volume dat
geborgen moet worden op perceel
Vragen en discussie

Download Report