Wat doet een patholoog? R.J. Heinhuis [email protected] Patholoog PAL Dordrecht Wat doet het PAL? • Diagnostische pathologie – Patientenzorg Wat is pathologie? • Pathologie is een ondersteunende medische discipline die zich met zowel de klinisch praktijk als basale wetenschap bezighoud, door het bestuderen van de structurele en functionele veranderingen van cellen, weefsels en organen die aan de basis van ziekte liggen. • Dit wordt gedaan door gebruik te maken van moleculaire, immunologische en morfologische technieken, waarmee wordt getracht het hoe en waarom van de symptomen van de patiënt te verklaren en tevens een basis voor therapie te verzorgen. De opleiding • 5 jaar (½ jaar tot 2 jaar in de periferie, ½ jaar onderzoek) • Ongeveer evenveel mannen als vrouwen • Heel weinig direct patienten contact • Heel veel overleg met collega’s • Breed en diep • Klinische kennis heel belangrijk! • Onderzoek en onderwijs Lab pathologie • Laboratorium diagnostische pathologie – Weefsel en celbewerking • Uitsnijkamer (dissectie) • Histologie laboratorium – Immunohistochemie – Moleculaire pathologie – Obductiepathologie • Research/trials Van OK tot verslag 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Ontvangst en inschrijven (controle gegevens) Vers afname van weefsel Fixatie Macroscopische beoordeling / inkten Uitsnijden (selectie van relevante stukjes voor microscopisch onderzoek) Impregneren Inbedden (paraffine) Snijden en “plakken” van coupes op objectglas Kleuren (hematoxyline-eosine) Afdekken (dekglas) Afleveren Microscopie Eventueel aanvullend onderzoek (immunohistochemie, speciale kleuringen) Verslaan, typen, verbeteren en autoriseren van het verslag Diagnostische Pathologie Histologie 35.000 Biopten chirurgische preparaten Cytologie Puncties en uitstrijken 4.000 BVO Cervix 9.000 Obducties 75 Hoe komt het materiaal binnen? • Weefsel wordt afgenomen en afgeleverd op de pathologie afdeling. – ‘Vers’ dus ongefixeerd – Vriescoupe tijdens operatie – Op glaasjes (uitstrijken van puncties) – Op fixatief (formaline) Voorwaarden voor goede pathologische diagnostiek • Samenspel (steeds meer geprotocolleerd) tussen clinicus (vaak chirurg) en patholoog voor – Goede klinische gegevens (intranet EPD, telefoon) • Leeftijd; geslacht; voorgeschiedenis; lokalisatie van de tumor; zijdigheid van het orgaan; imaging – Afspraken over de aanlevering van het materiaal (protocollen) • Vers; gefixeerd; Ontvangst • Koppelen aan ordercom • Volgnummer - (PA nummer) • Nakijken aantal • Sorteren materiaal – (biopt, uitsnijden) Uitsnijden Voorbeeld schildkier macroscopie Cytologie •Onderscheid tussen goed- en kwaadaardig wordt op het cel/kernbeeld gemaakt Aanvullende Technieken Histochemie Immuunhistochemie Moleculaire biologie immunohistochemie Moleculaire biologie Long Mutatie analyse EGFR, KRAS, ALK Schildklier Mutatie analyse BRAF Colon MSI, analyse RAS-genen Obducties • Alle organen uit hals, borst, buik en bekken worden onderzocht. • Kleine stukjes voor microscopie worden bewaard. • Aanvullend onderzoek: LDH • Overleg met kliniek • Verslaglegging • Verschil met forensische geneeskunde Obductieruimte Forensischse pathologie Vriesocoupes • Vriescoupes: – Snelle uitslag ‘ten koste’ van kwaliteit – Alleen bij directe gevolgen voor behandeling – Niet altijd geschikt – Duur ongeveer 30 minuten voor uitslag Vriescoupe-diagnostiek tijdens operatie • Bepaling van het de representativiteit van het materiaal • Typering van de tumor • Snijvlak onderzoek: bepaling van de radicaliteit van de ingreep • Vaststelling van uitzaaiing Vriescoupe snijden WWW.PALDORDRECHT.NL Bedankt voor de aandacht! VRAGEN?