2014-02 - Opkomende Markten_Relevant

Opkomende markten
Economisch Bureau
Emerging Markets
Omgaan met volatiliteit
Arjen van Dijkhuizen
Tel: 020 6288052
[email protected]
Februari 2014
Opkomende markten maken turbulente tijden door, nu financiële markten zich aanpassen aan de verwachte normalisering van
het monetaire beleid in de welvarende economieën. We hebben een aantal groeiramingen verlaagd, maar verwachten toch
nog een groeiversnelling dit jaar dankzij een toenemende uitvoer naar de welvarende landen. Het belangrijkste neerwaartse
risico hierbij is een aanhoudende verslechtering van externe financieringscondities. Neerwaartse risico’s ontstaan ook bij een
eventuele gedwongen schuldreductie, een gebrek aan structurele hervormingen, politieke onrust en tegenvallende groei in de
welvarende landen en China. Wij voorzien geen majeure crisis, maar de opkomende markten zullen wel geregeld met een
toename van de volatiliteit te maken krijgen. Landen met zwakke (externe) indicatoren en/of zwak beleid en landen met
politieke instabiliteit zijn het meest gevoelig voor omslagen in het marktsentiment.
Moeizame start van 2014 voor opkomende markten
Sinds het voorjaar van 2013 zijn de opkomende markten van
tijd tot tijd geraakt door een oplevende risico-aversie op
financiële markten vanwege zorgen over het terugschroeven
van monetaire stimulering (tapering) en hogere lange rentes in
de welvarende economieën. Vooral landen als Brazilië, India,
Indonesië, Turkije en Zuid-Afrika bleken gevoelig, mede door
hun grote externe tekorten. Begin dit jaar kregen de
opkomende landen een volgende golf van risico-aversie te
verwerken. Deze was niet alleen te wijten aan zorgen over de
mondiale groei en de start van tapering, maar ook aan
specifieke zorgen, bijvoorbeeld over financiële stabiliteit in
China, politieke onrust in Turkije, Thailand en Oekraïne en de
problemen van Argentinië. Een aantal centrale banken heeft
hierop de beleidsrentes verhoogd (Turkije zelfs met 425-550
basispunten), maar het marktsentiment is volatiel gebleven.
gevolg van structurele problemen en een gebrek aan
hervormingen. De groei in opkomend Azië bleef vorig jaar
hoog, op 6%, al werden o.a. India en Indonesië wel geraakt
door zorgen over tapering.
Exportvolumes opkomende markten
Index, 2005 = 100
200
180
160
140
120
100
80
05
Selectie van beleidsrentes opkomende markten
06
Azië
07
08
Oost-Europa
09
10
11
12
Latijns-Amerika
13
Totaal
%
20
Bron: CPB
15
In ons basisscenario versnelt de groei in de opkomende
landen in 2014-15: het positieve effect van de aantrekkende
uitvoer naar de welvarende landen (gesteund door de waardedaling van valuta's) is sterker dan het negatieve effect van
minder gunstige financieringscondities en een verslechterde
ruilvoet. We verwachten dat de groei in de VS sterk versnelt
(van 1,9% in 2013 naar 3,5% in 2014 en 3,8% in 2015) en in
de eurozone weer positief wordt (1,3% in 2014 en 1,8% in
2015). Voor China hebben we de raming voor 2014 verlaagd
van 8% naar 7,5%. Voor 2015 verwachten we een verdere
vertraging naar 7%. Toch denken we dat opkomend Azië ook
in 2014 de snelst groeiende regio is (6,1%). We hebben onze
2014-raming voor Brazilië verlaagd van 3% naar 2,5%, maar
verwachten dat de groei in Latijns-Amerika versnelt tot 3%
(2013: 2,4%) gestimuleerd door groei in de VS. In opkomend
Europa neemt de groei mede dankzij de kentering in de
eurozone dit jaar naar verwachting toe tot 2,4% (2013: 1,5%),
ook al is onze raming voor Turkije verlaagd van 4% naar 3%.
10
5
0
07
08
Brazilië
09
India
10
11
12
Indonesië
Turkije
13
14
Zuid-Afrika
Bron: Bloomberg
Basisscenario: export biedt steun aan groei in 2014/15
Kijken we voorbij de huidige volatiliteit, dan verwachten we
voor de opkomende economieën als geheel dit jaar toch een
groeiversnelling naar 4,8% (2013: 4,3%). Vorig jaar daalde de
groei in opkomend Europa en Latijns-Amerika naar het laagste
niveau sinds de wereldwijde kredietcrisis. Dit kwam vooral
door teleurstellende groei in Rusland, Brazilië en Mexico als
2
Omgaan met volatiliteit – Februari 2014
Basisscenario: geen grootschalige crisis verwacht
Er zijn verschillende redenen waarom wij niet uitgaan van een
soortgelijke grootschalige crisis als de Latijns-Amerikaanse
schuldencrisis van de jaren ‘80 of de Azië-crisis van eind jaren
‘90. Ten eerste zijn de opkomende landen nu beter bestand
tegen externe schokken dankzij een beleid gericht op de
wisselkoersliberalisatie, verdieping van binnenlandse kapitaalmarkten en versteviging van externe buffers. Sinds de Aziëcrisis hebben veel opkomende landen hun valutareserves
vergroot, een trend die in alle regio’s is opgetreden. Deze
buffers bieden speelruimte en geven landen meer tijd om zich
aan te passen. Ten tweede denken wij dat de internationale
financiële architectuur sinds de mondiale kredietcrisis is
verbeterd en dat de internationale financiële gemeenschap in
staat en bereid is om indien nodig noodhulp te verschaffen.
Valutareserves en kortlopende externe schuld
Valutareserves / kortlopende schuld
structurele hervormingen; dit is vooral relevant voor
grondstoffenexporteurs zoals Brazilië en Rusland. Andere
risico’s hangen samen met politieke instabiliteit en een
tegenvallende groei in welvarende economieën en/of China.
De genoemde risico’s kunnen zich tegelijktijdig manifesteren;
zo kunnen politieke risico’s of hoge schulden landen
kwetsbaarder maken voor omslagen in het marktsentiment en
hoge schulden een extern ingegeven correctie versterken.
Gevoeligheid voor kapitaaluitstroom grootste risicofactor
Wij zien een sterker dan verwachte daling van de netto
kapitaalinstroom (of zelfs netto-kapitaaluitstroom) als het
grootste risico voor de opkomende markten. Landen met
zwakke externe indicatoren zijn in dit opzicht het meest kwetsbaar. Landen die in 2013 sterk zijn geraakt hadden een groot
tekort op de lopende rekening en/of een hoge buitenlandse
schuld. We noemen Indonesië en India in opkomend Azië;
Turkije en Oekraïne in opkomend Europa; Brazilië, Chili,
Colombia en Peru in Latijns-Amerika en Zuid-Afrika.
6
5
Externe indicatoren
4
Lopende-rekeningsaldo (% BBP) en buitenlandse schuld (% export), 2013
LR- 6
tekort 4
2
3
2
1
MYS
CHN
KOR
PHL
0
0
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
THA
-2
CZE
-4
Azië
Oost-Europa
Latijns-Amerika
-6
Neerwaartse risico’s
Ons basisscenario blijft blootstaan aan neerwaartse risico's.
Het belangrijkste risico is een escalatie van de risicoaversie
die een verdere kapitaaluitstroom uit opkomende landen in
gang zet. Een hiermee verband houdend risico is het klappen
van kredietzeepbellen, die in sommige gevallen deels door
externe financiering is ‘gevoed’. Vooral in de BRIC’s, Turkije
en Indonesië is sprake geweest van een sterke kredietgroei
en/of zijn krediet/BBP-ratio’s hoog. Echter, bij het op waarde
schatten van dit risico moet ook de kapitaalspositie van
banken en de aanwezigheid van externe buffers worden
meegenomen. Een ander risico vloeit voort uit het gebrek aan
HUN
ARG
POL
COL
BRA
CHL
IDN
PER
TUR
ZAF UKR
-10
0
Ten derde, hoewel een plotselinge kentering van kapitaalstromen kwetsbare economieën kan ontwrichten, is door het
toegenomen aandeel van directe buitenlandse investeringen
de samenstelling ervan iets minder risicovol geworden. Ten
vierde heeft de ‘tapering dry-run’ in 2013 als een alarmbel
gefungeerd en veel opkomende landen aangezet tot beleidsaanpassingen. India is hiervan een goed voorbeeld. Tenslotte
wordt onzes inziens het negatieve effect van verslechterende
financieringscondities gecompenseerd door een opleving van
de export naar ontwikkelde landen.
MEX
IND
-8
Bron: EIU
RUS
50
100
150
200
Externe schuld
Bron: EIU
Er zijn nog andere factoren die de huidige besmetting
verklaren. Politieke risico's hebben de onrust in landen als
Argentinië, Zuid-Afrika, Turkije en Oekraïne versterkt. Ook
speelt het gevoerde beleid een rol. Zo is de besmetting richting
India in de loop van 2013 afgenomen, nadat maatregelen
werden genomen om de onevenwichtigheden te verminderen.
In Turkije heeft een ongeloofwaardig beleid echter olie op het
vuur geworpen. Andere factoren die het besmettingsgevaar
beïnvloeden, zijn de (publieke en particuliere) schuldratio’s van
een land en de externe buffers om schokken op te vangen.
Conclusie
Hoewel wij geen majeure crisis verwachten, blijven de opkomende markten kampen met volatiliteit. Landen met zwakke
(externe) indicatoren, een zwak beleid en/of politieke onrust
zijn het gevoeligst voor omslagen in het marktsentiment. Hoe
langer de risico-aversie aanhoudt, des te eerder zullen wij
onze groeiramingen verder moeten verlagen. Ook 2014 is voor
de opkomende markten dus een uitdagend jaar.
3
Omgaan met volatiliteit – Februari 2014
Hoofdindicatore n/raminge n
BBP-groe i (%)
Opkomend Azië
Opkomend Europa
Latijns-Amerika
Midden-Oosten/Noord-Afrika
Opkome nde lande n totaal
Eurozone
VS
Wereld
Ov e rhe idssaldo (% BBP)
Opkomend Azië
Opkomend Europa
Latijns-Amerika
Midden-Oosten/Noord-Afrika
2012
5,8
2,1
2,9
1,4
4,3
2013e
6,0
1,5
2,4
1,3
4,3
2014e
6,1
2,4
3,0
3,2
4,8
2015e
6,0
3,1
3,5
3,7
4,9
-0,6
2,8
2,9
-0,4
1,9
2,8
1,3
3,5
3,7
1,8
3,8
3,8
2012
-2,2
-1,7
-2,6
2,1
2013e
-2,5
-2,0
-3,0
-0,5
2014e
-2,5
-2,0
-3,0
-1,5
2015e
-2,5
-2,0
-2,5
-1,0
-3,1
-4,1
-2,6
-3,1
-2,0
-2,5
Eurozone
-3,7
VS
-6,8
Bron: EIU, ABN AMRO Economisch Bureau
Inflatie (%)
Opkomend Azië
Opkomend Europa
Latijns-Amerika
Midden-Oosten/Noord-Afrika
Opkome nde lande n totaal
Eurozone
VS
Wereld
Lope nde re ke ning (% BBP)
Opkomend Azië
Opkomend Europa
Latijns-Amerika
Midden-Oosten/Noord-Afrika
Eurozone
VS
2012
4,4
6,4
7,8
8,5
5,5
2013e
4,4
5,2
8,4
13,4
6,1
2014e
4,6
4,8
9,9
9,7
6,0
2015e
5,0
4,5
8,5
8,7
5,9
2,5
2,1
3,9
1,4
1,5
3,8
0,4
1,8
3,9
0,8
2,1
3,8
2012
1,2
-0,9
-1,6
9,3
2013e
1,5
-1,5
-2,5
6,0
2014e
1,5
-1,0
-2,5
4,5
2015e
1,0
-1,5
-2,5
4,0
1,3
2,5
2,7
2,8
-2,7
-2,3
-2,1
-2,4
* cijfers opk omende mark ten zijn afgerond
Blijf altijd op de hoogte van onze visie op de economie en sectoren en download nu de Market Insights app via
abnamro.nl/marketinsights of direct in de App Store.
Lees meer van het Economisch Bureau op: https://insights.abnamro.nl/category/economie/opkomende-markten/
Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking
tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een
derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te
doen.
U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantiegegeven, uitdrukkelijk
of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid
van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen
opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien.
Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico’s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van
toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of
persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product – met inachtneming van alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het
verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen.
Alle rechten voorbehouden

Download Report