Spiritualiteit in palliatieve zorg Kunst of wetenschap? Mieke Vermandere 2 Het ars moriendi model Als u terugkijkt op uw leven tot nu toe, wat gaat er dan door u heen? Zijn er dingen die u nog recht wil zetten? Waar houdt u zich aan vast? Wie of wat geeft u kracht in deze situatie? Vasthouden – Vergeven – Loslaten vergeten Hoe gaat u om met de pijn? Wat wilt u dat we nog doen? Doen – Laten Innerlijke ruimte Weten – Geloven Ik – de ander Hebt u de ruimte om uzelf te zijn tijdens uw ziekte? Neemt u afscheid van het leven op een manier die bij u past? Wat betekent de dood voor u? Hebt u steun aan een levensbeschouwing of geloof? Conclusie thesisonderzoek De meeste huisartsen en verpleegkundigen erkennen het belang van de spirituele dimensie van zorg, maar missen specifieke kennis, attitudes en vaardigheden. Modellen voor spirituele “anamnese” kunnen leiden tot meer inzicht in de noden en krachtbronnen van een patiënt, en kunnen zorgverleners helpen om persoonsgerichte zorg te bieden. Implicaties Onderzoek Onderwijs Zorg Naar persoonsgerichte zorg De meeste patiënten verwachten dat hun zorgverlener hun spiritueel welzijn volgt. Veel zorgverleners missen specifieke kennis, vaardigheden en attitudes. Onderzoek Onderwijs Zorg Instrumenten voor spirituele anamnese kunnen een persoonsgerichte aanpak faciliteren, die individuele uitzonderingen op gestandaardiseerde zorgmodellen kan voorspellen en verklaren. 7 Soul food voor hongerige studenten Veel huisartsen ervaren gebrek aan opleiding Onderzoek Onderwijs als een barrière om spirituele zorg te Zorg integreren in hun dagelijkse praktijk. Onderwijs in spirituele zorg moet een substantieel deel uitmaken van het curriculum van artsen en paramedici. Studenten geneeskunde aan de KU Leuven snakken naar meer! 8 Complexe interventies Cochrane review over spirituele interventies aan het levenseinde (Candy 2012) vond onvoldoende evidentie Onderzoek Onderwijs Zorg Nood om onderzoeksmethoden te herevalueren! Spirituele zorg interventies bestuderen als complexe interventies? (MRC guidance, BMJ 2008) 9 Global network Lees onze consensus publicatie op www.gnsah.org Gratis beschikbaar voor een beperkte periode!