Klik hier om de presentatie te downloaden (pdf).

WELKOM !
In deze workshop:
Palliatieve zorg in de 21e eeuw, de
stand van zaken
Intermezzo: Vroegtijdige identificatie
Palliatieve zorg, dat doe je samen
Het PaTz project, een
samenwerkingsmodel in de praktijk
De Volkskrant 10 oktober 2013
Het wereld sterftecijfer blijft 100%..
Maar zelfs in ontwikkelde landen heeft minder dan 40% toegang
tot palliatieve zorg
The Quality of Death Index
Vier kernvragen in de palliatieve
zorg:
1. Voor Wie?
1. Voor wie?
2. Wanneer?
3. Welke zorg?
4. Waar?
Een nieuw model van palliatieve zorg?
Het 20e eeuw model is vooral gebaseerd op de
‘diagnose doodgaan’ en op het beloop van
kanker zoals dat steeds minder vaak voorkomt.
Uitdaging van de toekomst is ‘frailty’, langdurige
chronische ziekte
Murtagh, F et al. Patterns of dying: palliative care for non-malignant disease. Clinical
Medicine, 2004; 4(1): 39-43
2. Wanneer ?
3.Welke zorg?
Doodgaan is 4-D..
Fysiek
Total Pain
Psychisch
Sociaal
Existentieel
Abarshi et al Pall Med 2011
Belangrijkste problemen !
4. Waar ?
Fysieke klachten
Psychische klachten
Bijwerking behandeling
Slapeloosheid
Vermoeidheid
Rouw
Boosheid over late diagnose
Niet aanslaan van behandeling
Aantasting uiterlijk
Angst voor pijn en dood
Hulpeloosheid
Sociaal
Spiritueel
Zorg om familie
Verlies van baan en inkomen
Verlies van sociale positie
Verlies van rol in gezin
Eenzaamheid en isolatie
Waarom gebeurt dit met mij
Wat is hiervan de zin
Intermezzo: vroegtijdige
identificatie…
• ‘Palliatieve zorg is een benadering die de
kwaliteit van leven verbetert van patiënten en
hun naasten die te maken hebben met
problemen die gerelateerd zijn aan een
levensbedreigende aandoening, door het
voorkomen en verlichten van lijden, door
middel van vroegtijdige signalering en
zorgvuldige beoordeling en behandeling van
pijn en andere problemen van lichamelijke,
psychosociale en spirituele aard.'
15 -->
15
Trends die de kwaliteit van
de palliatieve thuiszorg
beïnvloeden:
•
•
•
•
•
•
Toenemend aantal patiënten
Versnippering thuiszorg
De ontwikkeling van de huisartsenposten
Huisarts als deeltijdbaan
Inzet vrijwilligers
Verwachtingen van de samenleving
NHG Standpunt Palliatieve Zorg:
over continuïteit
• De huisarts streeft naar persoonlijke
continuïteit van zorg. (7x24)
• Indien niet mogelijk: vervanging door
één collega en in laatste instantie door
huisartsenpost.
Mee eens ?
Informatieoverdracht over patienten in
palliatieve zorg naar de huisartsenpost
Verwachtingen van de samenleving..
• Informatie aanwezig in 25% van de contacten
• Maar als patient :
- in een verzorgingshuis verblijft in 12%
- ouder is dan 90 jaar in 10%
- een onbekende diagnose heeft in 5%
- in de terminale fase is in 29%
Zorgkosten
De kosten in het laatste levensjaar (inclusief
kosten voor verpleeghuiszorg en thuiszorg) zijn
13,5 maal hoger dan de gemiddelde zorgkosten in
de totale populatie.
Palliatieve zorg in de eerste lijn:
vooruitgang?
Technische
mogelijkheden
Deskundigheid
Samenwerking
Continuïteit
Polder, Barendregt en Van Oers (2006)
Netwerk Palliatieve Zorg
Hoe staat het er bij jullie voor?
• Samenwerking met de thuiszorg ?
• Samenwerking met vrijwilligers ? 12 % ?
• Samenwerking met specialisten en ziekenhuizen?
• Kwaliteit van palliatieve zorg buiten kantooruren ?
Conclusie
Palliatieve zorg is niet alleen terminale zorg
Palliatieve zorg betreft vaak oudere niet-kanker
patienten
Samenwerking en continuiteit van zorg vragen
aandacht
Het PaTzproject kan daar een bijdrage aan leveren!
Resultaten pilot PaTz
Doelstelling PaTZ project:
samenwerking
Verbetering van de kwaliteit van zorg thuis voor patiënten in de
palliatieve fase.
Door middel van (opnieuw) samenwerking tussen huisartsen en
wijkverpleegkundigen toename van communicatie, coordinatie
en competentie.
Ondersteund door: Netwerk Palliatieve Zorg AmsterdamDiemen, 1e Lijn Amsterdam, EMGO, IKNL, NHG en V&VN
Verschillen in zorg voor patiënten in
voor- en nameting van PaTz
• Huisartsen en wijkverpleegkundigen: zeer
positief
• Contact en vertrouwen verbeterde
• Beter gecoordineerde palliatieve zorg
• Huisartsen maken meer zorgplannen
• Vroeger signaleren palliatieve fase
Hoe leren huisartsen ?
Meer jaren ervaring als huisarts en
deelname aan (multidisciplinaire) casus
besprekingen leiden tot betere palliatieve
zorg
Groot MM, Vernooij-Dassen MJFJ, Verhagen SCA, Crul BJP, Grol RPTM Obstacles
to the delivery of primary palliative care as perceived by GPs Pall Med 2007;21:697703
PaTz in de praktijk
Vier kernpunten voor erkenning als PaTzgroep:
1. Minimaal 6 bijeenkomsten per jaar van huisartsen en
wijkverpleegkundigen
2. Begeleid door een deskundige op het gebied van palliatieve
zorg
3. De groep houdt een Palliatief Zorgregister bij
4. De groep neemt deel aan de evaluatie
Werkwijze groepen
•
•
•
•
Regiogroepen van huisartsen en
wijkverpleegkundigen
Tweemaandelijkse bijeenkomsten
Deskundige begeleiding
Het vijf stappenplan:
1.
2.
3.
4.
5.
Ken jezelf
Identificeer
Onderzoek
Plan
Leg vast
Stap 1. Ken jezelf
• Wat doen we nu, als huisarts ,als
wijkverpleegkundige, als team?
• Wat zijn onze sterke kanten, wat de
zwakke?
Onderzoek en evaluatie door het Expertisecentrum
Palliatieve Zorg VUmc
Ken jezelf..
• Ben je vrij om aan de orde te stellen wat je
belangrijk vindt?
• Kun je reflecteren op je eigen rol?
Stap 2. Identificeer
• De juiste patient voor het palliatieve
zorgregister.
• Het stadium waarin de patient zich
bevindt.
• Wie gaat wat doen?
Voorspellen is moeilijk..
• Prognose is onduidelijk
Rainy day thinking
• Vooral voor niet-kanker
• Denk meer in termen
van benodigde zorg
• Proactieve zorg !
‘hope for the best but
prepare for the worst’
Surprisequestion
Zou het me verbazen als deze patient de
komende maanden overlijdt?
Stap 3. Onderzoek
• Wat is er medisch nodig?
• Wat zijn de persoonlijke vragen van de
patient?
• Wat hebben de verzorgers van de
patient nodig?
Mantelzorgondersteuning?
Carlo Leget : Ars Moriendi
Model
Is er spirituele zorg nodig ?
Drie vragen :
• Wat houdt u in het bijzonder bezig op dit
moment?
• Waar had u steun aan in eerdere moeilijke
situaties?
• Wie zou u graag bij u willen hebben? Door
wie zou u gesteund kunnen worden?
Zorgdoelen
Palliatief Zorgregister
De Kleurcodes
blauw
groen
geel
rood
navy
diagnose gesteld, stabiel, >jaar prognose
gevorderde ziekte, niet stabiel prognose in maanden
voortdurende zorg, achteruitgang, prognose in weken
laatste dagen, terminale zorg, prognose in dagen
zorg na overlijden
Stap 4. Plan
•
•
•
•
Plan medicatie vooruit en extra hulpverlening.
Plan de zorg buiten kantooruren
Plan de zorg in de laatste levensdagen.
Plan ondersteuning van verzorgers en denk aan
rouwbegeleiding..
• Zorg in verzorgingshuizen en
gezinsvervangende tehuizen is anders!
PaTz groep Diemen-Zuid 2011
6 huisartsen, 2 wvp`s,
6000 patienten
In 2011 overleden:
44 patienten
Opgenomen in palliatief zorgregister : 11 patienten
Waarvan diagnose kanker 7 , niet-kanker 4
Waarom andere patienten niet in zorgregister?
Plotselinge dood:
12 patienten
Ziekenhuis/verpleeghuis:
10 patienten
Onduidelijk :
11 patienten
naam
diagnose
gebdatum
huisarts wvp
schweitzer
mammaca
Hodgkin
7-8-1941 schweitzer buurtzorg
Larynxca
17-9-1923 ketelaar
Term. Nierinsuff19-04-1937 schweitzer buurtzorg
longca
11-12-1950 Eekhof cordaan
MS
5-6-2027 dirksen cordaan
longcarc klc 30-12-1956 dirksen cordaan/
CVA
4-3-1932 schweitzer buurtzorg
pancreaskop 23-4-1952 dirksen geen
prostaatca
23-3-1930 schweitzer ?
endometriumca 4-6-2640 ketelaar geen
tumor buik
31-10-1918 ketelaar cordaan
problemen
verzorgers overdracht?plaats zorg plaats overlijden
ja
ja
eet,drinkt slecht
echtg. nee
cardiaal probl.
vriendin? nee
alcohol,ontkenning
ja
ligt op bed
ja
hersen meta
ja
dementerend
echtg/zoonja
echtg/dochtja
verst.gehandicapt woongr nee
verst. Gehadnicapt verzorgendeja
ascites/oedeem benendochter ja
benauwd, alleen, angstig
uitbehandeld, opnieuw ziek
kuria
kuria
thuis
thuis
thuis
thuis
thuis
thuis
thuis
thuis
thuis/ st Philadelphia
Berkenstede
thuis
Stap 5. Leg vast
• Wat ging goed, waar zitten
verbeterpunten? Evalueer
• Gebruik het palliatieve zorgregister
• Benchmarking, spiegelinformatie
Besparing mogelijk?
• per huisarts 5 pall pat per jaar, laag geschat
• 50% zh opnames laatste maand, stel een week,
kosten: 7 x1864 = 13.000 (2010), totaal 32.500
• In PaTzgroep daling van 30% (cijfers EMGO):
10.000 per huisarts
• PaTzgroep van 6 huisartsen bespaart minimaal
60.000 per jaar
Stand van zaken september 2014
• PaTz opgenomen bij: Goede voorbeelden –
Kennisnetwerk palliatieve zorg. Subsidie
aan te vragen via ZonMw
• Tijdsinvestering 6 x 1,5 uur/jaar, tijdswinst is
groter, maar vooral: meer kwaliteit van zorg!
7
4
4
9
2
• Kijk op: www.patz.nu
2
Nu 60 groepen, 300 huisartsen, 100
wijkverpleegkundigen, 600.000 patienten
PaTz groep, doet mee aan EMGO
Groep, doet niet mee aan EMGO
Startende PaTz groep, doet mee aan EMGO