Reportage - Montessorischool Montessori had roze-toren- app vast kunnen waarderen Op de Montessorischool in Laren dinsdag. Foto Raymond Rutting / de Volkskrant LAREN Precies honderd jaar geleden deed Maria Montessori voor het eerst Nederland aan. Vandaag staat haar lesmethode steeds vaker onder druk. VAN ONZE VERSLAGGEVERS JANITA NAAIJER, JARL VAN DER PLOEG In de Montessorischool in Laren staat een bonte verzameling planten op de vensterbank. Cactussen, chrysanten, varens. Alle 220 leerlingen van deze Montessorischool, een van de oudste in Nederland, hebben er een. 'Kinderen leren door het verzorgen van een plant een stukje verantwoordelijkheid nemen', zegt docent Suzanne Bos-Koelman. Ook belangrijk: zorg voor elkaar. Zo © de Volkskrant maakten de leerlingen vanochtend een herfstwandeling in het bos, waarbij alle achtstegroepers twee kleuters aan de hand namen. betekent dat 't kofschip een paar maanden kan wachten als een kind op dat moment meer zin heeft om te rekenen. Het zijn twee typische voorbeelden van het gedachtengoed van Maria Montessori, die precies honderd jaar geleden voor het eerst Nederland aandeed. Ze boekte op dat moment al een paar jaar opmerkelijke resultaten met een geheel eigen methode van lesgeven. Een methode die ook wereldwijd zou doorbreken toen zij, tijdens de wereldtentoonstelling van 1915 in San Francisco, een glazen klaslokaal inrichtte waarin 21 kinderen met haar materiaal aan de slag gingen. Met succes. Maar de Onderwijsinspectie dacht daar anders over, en kwam met negatieve rapporten - leerlingen die nog niet aan rekenen toe waren, haalden het klasgemiddelde dramatisch omlaag. 'Daarom moeten er nu ook al tijdens het schooljaar bepaalde doelen worden bereikt', zegt Vos. 'Wij kunnen tegenwoordig niet meer volledig uitgaan van de keuze van het kind zelf.' Geheel in de stijl van die tentoonstelling wordt vandaag in Noordwijk, de sterf- en begraafplaats van Montessori, opnieuw een glazen klaslokaal geopend. Dit om de eerste Nederlandse nationale Montessoriconferentie luister bij te zetten. Gespreksstof genoeg voor de 750 aanwezigen, want de beginselen van de Italiaanse grondlegster staan op gespannen voet met ontwikkelingen in onderwijsland, zoals digitalisering en strengere regelgeving van de Onderwijsinspectie. Overheid 'De afgelopen twintig jaar hebben we gemerkt dat de idealen van het Montessori-onderwijs soms botsen met de standaard die de overheid stelt', zegt Wilke Vos, bestuurslid van de Nederlandse Montessori Vereniging (NMV). Die idealen: geen cijfers op de rapporten, klassen met leerlingen van verschillende leeftijden en een grote mate van zelfstandig werken. Of zoals Montessori het formuleerde: help mij het zelf doen. Elk kind, aldus de Italiaanse, heeft een natuurlijke drang zichzelf te ontplooien, in zijn eigen tempo. Dat woensdag 24 september 2014 Ook op de Montessorischool in Laren wilden ze meer resultaat zien. Alleen was het daar niet de inspectie, maar waren het de ouders die op verandering aanstuurden. 'In 2001 hadden zij een grote clash met de leerkrachten', zegt kleuterjuf Marian van den Nieuwboer. De ouders wilden met een moderne rekenmethode een meer op resultaat gerichte weg inslaan, terwijl de docenten volledig wilden vasthouden aan het gedachtengoed van Montessori. De ouders wonnen de strijd en sindsdien waait er in Laren een nieuwe wind door de schoolgangen. 'Hoe hoger de klas, des te meer reguliere lesmethoden', zegt docente BosKoelman. 'De Wereld in Getallen, Veilig Leren Lezen; methoden die volledig zijn afgestemd op de kerndoelen van het basisonderwijs, zoals ze door de overheid zijn geformuleerd.' Maar veel is nog altijd hetzelfde als honderd jaar geleden, en blijft ook hetzelfde, zegt Vos van de Nederlandse Montessori Vereniging. De roze toren en de bruine trap bijvoorbeeld, blokkenspeelgoed waarmee kinderen volgens Vos 'spelenderwijs getallen kunnen ontdoen van hun abstractie'. 'Ik Pagina 14 (1) denk dat het belangrijk blijft dat kinderen iets in hun handen houden. Zo begint leren namelijk. Een kleuter wil eerst iets voelen, iets opbouwen. Daarna is er pas ruimte voor conceptualisatie op het platte vlak. En of dat nou een schrift is of een iPad, maakt mij niet zoveel uit. Maar eerst moet er het tastbare zijn. Dat moeten we absoluut nooit overslaan. Ik hoop in ieder geval dat er nooit een roze toren-app komt.' In Laren denken ze daar net iets anders over. In elke klas liggen nog altijd de gouden kralen en bruine trappen, maar ook digiborden en computers worden niet geschuwd. Er staan zo'n 50 pc's verspreid over de klaslokalen en volgend jaar komen daar per klas twee iPads bij. 'Fantastisch', zegt docente BosKoelman, 'wat je daar allemaal mee kunt doen. Wist je dat er veel software bestaat waarmee kinderen individueel op hun eigen niveau kunnen rekenen? En speciale Montessori-apps?' Een voorbeeld van zo'n app? Jawel, de roze-torenapplicatie. En nee, dat is volgens de juf geen reden voor Maria om zich in haar graf om te draaien. 'Montessori ging ook mee met haar tijd, was juist vooruitstrevend. Ze is alleen op een bepaald moment gestorven.' © de Volkskrant woensdag 24 september 2014 Pagina 14 (2)