directeur janneke stam over 20 jaar leidinggeven

directeur janneke stam over 20 jaar leidinggeven
interview
8
50 weken
per jaar
open
ze
zou de rector niet zijn van één van de meest
vooruitstrevende scholen in Nijmegen als
ze een terugblik op 20 jaar Montessori-onderwijs niet
ook zou aangrijpen voor een vergezicht. Want Janneke
Stam ziet de veranderingen in hoog tempo op haar
school afkomen. “De digitalisering van het onderwijs zal een vlucht nemen. Ook de rol van de docent
verandert daardoor. En we gaan op weg naar flexibele
schooltijden. Het onderwijs kan de behoefte van de
24/7 samenleving niet langer negeren.”
Janneke Stam (58) voormalig docent Frans
huidige functie: directeur Montessori College
Nijmegen – Groesbeek
Marco Willemse
20 JAAR MONTESSORI COLLEGE augustus 2014
MAGAZINE OPMAAK_proef 3.indd 8-9
De tijd zal leren of de directeur gelijk krijgt; of de
campus van het Montessori College in pak ’m beet
2020 inderdaad openblijft in de zomer; of er tegen
die tijd ook les wordt gegeven in de avonduren en in
het weekeinde. Zéker is dat de ontwikkelingen in het
onderwijs nooit stilstaan. Maria Montessori zelf vormde
een eeuw geleden het levende bewijs van die stelling.
Haar gedachtegoed over een natuurlijke leeromgeving
voor het kind zette een evolutie in gang in het vaderlands onderwijs.
Zo pakte een groep onderwijspioniers 25 jaar terug
de handschoen op door het Montessori-concept in het
voortgezet onderwijs te introduceren. Voor het eerst
konden aanstormende brugklassers kiezen voor een
school die het onderwijs zo veel mogelijk afstemde op
de behoefte van de leerlingen. Het Montessori College,
met Janneke Stam als jonge docente, veroverde een
stukje van het Nijmeegse onderwijslandschap en stond
dat niet meer af.
augustus 2014 20 JAAR MONTESSORI COLLEGE
15-08-14 17:51
montessori cultuurprofielschool
49
parels
parels
48
‘kunst waarderen
is als olijven leren eten’
‘als
ik nu sterf, laat me dan hier maar liggen”.
Die woorden sprak een leerling tijdens
de culturele reis naar Rome, nadat hij al een half uur
met open mond en vol verbazing door het Vaticaans
Museum had gelopen. De overdaad aan schoonheid
bezorgde hem een gevoel van intens geluk. In de
Stanza van Rafael of de Sixtijnse Kapel van Michelangelo was hij toen nog niet eens geweest. Verbazing,
verwondering, het ongezegde tot in de kern raken en
het onzegbare verbeelden. Dat is wat kunst, in welke
vorm of genre dan ook, bij een mens teweeg kan
brengen.
“
leerlingen leren
hun kennis, gevoelens
en ideeën vorm te geven
en technieken te gebruiken
door hoofd, hart en handen
aan het werk te zetten
Je zou kunnen stellen dat jongeren, net als olijven
leren eten, moeten leren kunst te waarderen.
Op vakantie worden kinderen zuchtend door hun
ouders meegesleept naar die opera in dat leuke
Romeinse amfitheater, die prachtige kastelenroute
in Frankrijk of het gezellige muziekfestival tijdens
de Zomerfeesten. Is het een goed idee om jongeren
verplicht te leren wat kunst is op een leeftijd dat ze
zich vooral op sociaal en persoonlijk gebied aan het
ontwikkelen zijn? Overwegend ontstaat intrinsiek
gemotiveerde interesse voor kunst met de grote K pas
tussen het twintigste en dertigste levensjaar. Dan pas
gaan de meeste mensen uit eigen beweging naar een
filmhuisfilm of vinden ze het weer leuk om vrijwillig
(literatuur) te lezen. En als je de interesse niet hebt,
is het ook goed. Je kunt immers zelf kiezen.
Kennismaken met kunst
foto: Max Dereta
20 JAAR MONTESSORI COLLEGE augustus 2014
MAGAZINE OPMAAK_proef 3.indd 48-49
marga smeets
Kunst is een vorm van communicatie, waarbij alle
zintuigen kunnen worden ingezet. Uitingen van kunst
leren ons de dagelijkse beslommeringen, grote rampen,
politiek gekrakeel en historische gebeurtenissen vanuit
verschillende perspectieven te zien en te duiden. Maar
kunst vertelt ook persoonlijke verhalen en vertaalt
emoties. Kunst geeft ons schoonheid, passie en verwondering. Een mens ontwikkelt zich een leven lang.
Wat tijdens de jeugd niet van belang of zelfs irrelevant
lijkt, kan later van grote waarde zijn. Vandaar dat het
belangrijk is jongeren in het onderwijs kennis te laten
maken met allerlei vormen van hoge en lage kunst en
hen uit te leggen hoe kunstuitingen passen binnen de
maatschappij en het persoonlijk leven. Al was het maar
omdat ze zelf deel uitmaken van een eigen jeugdcultuur. Muziek, mode, multimediale middelen, jongeren
worden er dagelijks mee geconfronteerd.
augustus 2014 20 JAAR MONTESSORI COLLEGE
15-08-14 17:57
vwo 2004_schrijver_
Je belandde destijds van een rechttoe rechtaan
middelbare school in de regio op de meest vrije
school in de grote stad. Dat is bijna vragen om
een cultuurshock.
“Bijna? Ik kwam in een totáál andere onderwijswereld
terecht, met lessen van 70 minuten en met bovenbouwleerlingen die deels zelf hun rooster bepaalden
en zelf hun mentoren kozen. Het was precies wat ik
wilde en waar ik in geloofde, maar wennen was het
zeker. Op mijn oude school was ik als afdelingsleider
gewend de lijnen uit te zetten en veel te beslissen.
In het Montessori-onderwijs ligt dat mandaat bij de
kernteams. Die bepalen mede de richting, de leiding
biedt kaders. Ik ben een paar keer hard teruggefloten,
omdat ik te veel op hun stoel ging zitten.”
interview
18
En de leerlingen? Die waren vast een stuk vrijer
in hun gedrag dan je gewend was op je oude
school?
“Gezond assertief, meer gewend om op gelijkwaardiger manier met elkaar om te gaan. Geen kwaad
woord over de leerlingen, toen niet en nu niet. Ik vind
ze verbluffend open, eerlijk en wijs. Ze zijn goed in
netwerken en het onderhouden van veel verschillende
contacten. Hun houding kan me ook echt ontroeren:
de grootste deugniet hier geeft me nog een hand als
ik hem tot de orde heb moeten roepen. Hoe anders
was het in mijn tijd. Docenten waren bullebakken, ik
had niks met ze. Als leerlingen waren we constant in
verzet. Dat gevoel heb ik niet op onze school, ook al
worden er soms best harde noten gekraakt.”
Wat heb je zien veranderen in de dertien jaar dat
je leiding geeft aan de bovenbouw in de Vlierestraat?
“Niet de leerlingen, laat ik dat voorop stellen, maar
wel de druk waaronder ze moeten presteren. Die
neemt toe door het verwachtingspatroon van ouders,
van de samenleving die van maakbaarheid uitgaat.
Je móet slagen in het leven tegenwoordig. Jongeren
voelen dat en hebben het daar op zijn tijd knap lastig
mee. Het mag van mij wel wat minder. Daar komt
bij dat de pedagogische claim op de school sterk is
toegenomen. Er wordt steeds vaker een appel gedaan
op ons als opvoeders, terwijl die taak primair bij de
ouders hoort te liggen. Ik snap het ergens ook wel.
Kijk alleen maar naar het aantal ontwrichte gezinnen
en naar de beperkte tijd die tweeverdieners hebben
voor hun kinderen. Maar makkelijker wordt het er,
ook voor ons, niet op.”
Om nog een verandering aan te snijden: is de
digitalisering van het onderwijs wat jou betreft
een zegen of een vloek?
“Zolang de computer een middel blijft en geen doel
op zich wordt, kan ik er de voordelen van zien.
Voor mij is een tablet of laptop net zoiets als een balpen: het gaat erom wat je ermee doet. Ik denk niet dat
computers de plek van de school in kunnen nemen.
Leren doe je namelijk heel erg samen. Dan bedoel ik
zowel leerlingen met elkaar als met de docenten. Leerlingen moeten elkaar fysiek ontmoeten. Wie alleen leert
via een scherm, mist de sociale warmte.”
De leerhuizen schieten de laatste jaren als
paddenstoelen uit de grond. Je kunt stellen dat
het Montessori school heeft gemaakt met zijn
didactische aanpak.
“Er is zeker het nodige geïnspireerd op de Montessorifilosofie, maar ik ben wel de laatste die ons systeem
heilig verklaart. Ik ben wars van dogma’s. Het gaat
me om onderwijs waarin de leerling zich optimaal kan
ontplooien, of dat nou het Montessori-concept is of
een andere benadering. Wij doen als school waar we
in geloven, maar we hebben de wijsheid niet in pacht.
De onderwijswereld staat bovendien niet stil. We
blijven nieuwe inzichten in onze manier van werken
integreren. Wat daarbij opvalt, is dat de pedagogische
en didactische opvattingen van Maria Montessori
verrassend duurzaam zijn. Ze zijn onverminderd
actueel.”
“
Voor mij is een tablet of laptop net zoiets als een balpen:
het gaat erom wat je ermee doet
20 JAAR MONTESSORI COLLEGE augustus 2014
MAGAZINE OPMAAK_proef 3.indd 18-19
niña weijers
Wat is je huidige beroep?
Kortgeleden heb ik mijn baan als
programmamaker bij een cultureel
podium in Amsterdam opgezegd om
me volledig te wijden aan wat ik het
allerliefst doe: schrijven, interviewen
en presenteren. ‘Wat dapper,’ zeiden
veel mensen in mijn omgeving,
waarmee ze natuurlijk bedoelden:
‘ben je gek geworden?’
Een baan opzeggen in een tijd
waarin veel van mijn leeftijdgenoten juist wanhopig op zoek
zijn naar werk klinkt misschien een
beetje vreemd. Het was nog een
leuke baan ook. Maar sommige
sprongen moet je nu eenmaal
wagen. In mei verscheen mijn
debuutroman De consequenties,
ik heb een eigen live-talkshow in
Amsterdam, ik zit in de redactie
van een literair tijdschrift. Geen
goudmijnen, voorlopig, maar het
is fantastisch om te kunnen doen
waar je hart ligt.
Wat is jou bijgebleven van je
Montessoritijd?
Als ik denk aan mijn tijd op het
Montessori College, herinner ik
me vooral de vrijheid die er was:
om kritisch na te denken, met een
creatief plan op de proppen te
komen, zelf je tijd in te delen.
‘Verbaas jezelf,’ zeiden we voor de
grap tegen elkaar, maar het is een
motto dat ik iedereen van harte kan
aanbevelen.
Wat heeft het Montessorionderwijs bijgedragen aan je
vervolgstudie of beroep?
Het Montessori-onderwijs heeft
voor mij zeker bijgedragen aan de
vastberadenheid met mijn leven te
doen wat ik zelf wil, te geloven in
wat ik kan en in mogelijkheden te
denken in plaats van in beperkingen.
ar
‘auteur?
ben je gek
geworden?’
augustus 2014 20 JAAR MONTESSORI COLLEGE
15-08-14 17:58
interview
120
wie
Lorem ipsum dolor sit amet,
consectetuer adipiscing elit.
Aenean commodo ligula eget dolor. Aenean massa. Cum sociis natoque penatibus
et magnis dis parturient montes, nascetur
ridiculus mus. Donec quam felis, ultricies
nec, pellentesque eu, pretium quis, sem.
Nulla consequat massa quis enim. Donec
pede justo, fringilla vel, aliquet nec, vulputate eget, arcu. In enim justo, rhoncus ut,
imperdiet a, venenatis vitae, justo. Nullam
dictum felis eu pede mollis pretium. Integer
tincidunt. Cras dapibus. Vivamus elementum
semper nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. Aenean leo ligula,
e
i
s
r
e
v
f
e
o
r
p
e
i
s
r
e
v
f
e
o
r
p
dit is een tussenkop
‘balans en
geborg enheid’
pulvinar, hendrerit id, lorem. Maecenas nec
odio et ante tincidunt tempus. Donec vitae
sapien ut libero venenatis faucibus. Nullam
quis ante. Etiam sit amet orci eget eros faucibus tincidunt. Duis leo. Sed fringilla mauris
sit amet nibh. Donec sodales sagittis magna.
Sed consequat, leo eget bibendum sodales,
augue velit cursus nunc, Etiam sit amet orci
eget eros faucibus tincidunt. Duis leo. Sed
fringilla mauris sit amet nibh. Donec sodales
sagittis magna. Sed consequat.
lees verder >
“
hier een streamer
die de uitgangspunten
van het interiurontwerp
in een oogopslag
duidelijk maakt
interieurarchitect marijke van de vorstenbosch ontwerpt met inlevingsvermogen
Marijke vd Vorstenbosch (rechts)
met directeur Janneke Stam
tijdens de sleuteloverdracht
van de nieuwbouw van
het Montessori College
20 JAAR MONTESSORI COLLEGE augustus 2014
augustus 2014 20 JAAR MONTESSORI COLLEGE

Download Report