Werken aan duurzame landbouw en een aantrekkelijk platteland Frits van der Schans Duurzaamheid en bedrijfsontwikkelingen in de melkveehouderij Duurzaamheid in beeld Economie veehouder BNP, werkgelegenheid, etc Dierenwelzijn Diergezondheid Ammoniak uitstoot Nitraat uitspoeling Afspoeling nutrienten Afval Duurzaamheid Antibiotica gebruik Gewasbeschermingsmiddelen Landschap Biodiversiteit hier Biodiversiteit elders Footprint - grondgebruik Uitstoot broeikasgassen Duurzaamheid nog veel te doen Ammoniak Ruimtelijke Ontwikkeling • Natuur / Natura 2000 zet bedrijven op slot • Programmatische Aanpak Stikstof ??? Huisvesting • Perspectief van nieuwe emissiearme stallen Mest Mestproductie NL maximaal situatie 2002 • Na forse daling is niveau 2002 nu weer bereikt • Concurrentie op de mestmarkt, MVH wint (voorlopig) door grondgebondenheid • Is uitbreiding veestapel na einde quotering mogelijk? Fosfaat kringloop Dier Voer Mest Bodem (elders) Bodem (NL) Fosfaat kringloop Dier Voer Mest Bodem (elders) Bodem (NL) Fosfaat kringloop Dier Voer Mest Bodem (elders) Bodem (NL) Fosfaat kringloop Dier Voer Mest Bodem (elders) Bodem (NL) Andere thema’s • Dierenwelzijn en Diergezondheid • Klimaat – Reductie uitstoot broeikasgassen – Productie energie • Landschap, Natuur en Biodiversiteit • Water (kwaliteit en kwantiteit) • Economie (bedrijf, sector en keten) En weidegang • Eigen verantwoordelijkheid ondernemer en steeds meer creativiteit: – weidegang voor (deel) jongvee, droge koeien en/of melkkoeien – koeien toch op stal, maar zichtbaar vanaf weg • Let op: Burgers laten zich niet beetnemen Intermezzo Terug-blik op vooruit-blik Bertha 2015 Maatschappelijke ontwikkelingen t.b.v. van fokprogramma voor de Nederlandse melkveefokkerij – Studie uit 2001/2002 – Horizon fokprogramma 2015 Ontwikkelingen Bedrijfstypen: –regulier gezinsbedrijf: ‘eigen kapitaal en arbeid’, ‘specialist’ en ‘zorg voor dieren’ –extensief bedrijf: ‘natuurlijk’, ‘gericht op omgeving’, ‘extensief’ en ‘robuust’ –mega bedrijf: ‘groot–groter–grootst’, ‘economie’, ‘mechanisatie’, ‘automatisering’ en ‘ondernemer’ Fokkerij • Diergezondheid belangrijker • Hoogte melkproductie minder dominant Bertha 2015 productie en efficientie Fokkerij • Diergezondheid belangrijker • Hoogte melkproductie minder dominant • Efficienter gebruik ruwvoer Bertha 2015 kengetallen en praatjes " Bij gelijk krachtvoer per kg melk, neemt verhouding ruwvoer / krachtvoer af als melkproductie stijgt Fokkerij • Diergezondheid belangrijker • Hoogte melkproductie minder dominant • Efficienter gebruik ruwvoer/krachtvoer • Niet alleen Holstein ook kruisingen • Geen differentiatie melkkwaliteit Fokdoel ‘Gemakskoe’ • Gezondheid – Laag medicijngebruik, lange levensduur • Efficient – Productie per levensdag • Sociaal arm – Geringe individuele verzorging • ‘Eind koe’ – Rotatiekruisingen Fokdoel Natuurkoe • Gezondheid – Laag medicijngebruik, lange levensduur • Sober – Melk produceren van slecht ruwvoer • Melkproductie – Niet hoog (neg. energiebalans en persistentie) • Meerdere rassen – Biodiversiteit Ontwikkelingen melkveehouderij Bedrijfsgroei • Bedrijven groeien door: – van gem. 700.000 tot …… kg melk / bedrijf – van gezinsbedrijf naar gezinsonderneming met vreemde arbeid • Groei gaat met: – vernieuwing en innovaties – automatisering en mechanisering • ‘Eigenschaligheid’ of ‘grootschaligheid’? Technische ontwikkeling • Mechanisering, automatisering en robotisering • Meer dieren per medewerker • Emissiearme stallen (ammoniak en …?) • Energieproductie op melkveebedrijven • Ontwikkelingen en investeringen steeds meer gefaseerd / in stappen Koe centraal • Veel aandacht voor dierenwelzijn en diergezondheid. Welke verbeteringen zijn daadwerkelijk gerealiseerd? • Nieuwe diervriendelijke stalsystemen met effect op milieu, klimaat, landschap • Kan melkveehouderij de ontwikkelingen in maatschappelijke wensen bijhouden? Omgeving • Bedrijf ontwikkelen samen met omgeving –Z&O-NL: samenleving kijkt nauwgezet mee met ontwikkelingen melkveehouderij; diergezondheid, milieu, RO / landschap, etc. –W-NL: samenleving waardeert melkveehouderij vanwege landschap, ‘koein-de-wei’, verbreding, etc. –N-NL: samenleving kent melkveehouderij nauwelijks en vice versa; let op!!! Einde quotering (1) • Milieuthema’s gaan bedrijfsontwikkeling bepalen. Concurrentie met varkens / pluimvee mbt mest, ammoniak, BKG, etc • RO, natuur en landschap blijven belangrijk in grote delen van NL. Hoe mee omgaan? • Stapsgewijze ontwikkeling bedrijven: –dierenwelzijn / diergezondheid onder druk –prikkel tot minder grondgebondenheid Einde quotering (2) • Groei melkveehouderij mogelijk mits –binnen steeds scherper wordende milieukundige randvoorwaarden –respect voor mens, dier en omgeving • Free-riders kunnen nog meer schade aanbrengen dan in huidige situatie • Keten zal meer regie voeren, ook op aanvoer / productie van melk Duurzaamheid en Bedrijfsontwikkeling; hand-in-hand? Hand-in-Hand? • Bedrijfsontwikkeling zonder duurzaamheid: ‘geld over de balk smijten –korte termijn winst, lange termijn verlies • Duurzaamheid zonder bedrijfsontwikkeling: vrijwel onmogelijk –veranderingen / verbeteringen zijn noodzakelijk; bedrijfsontwikkeling is dan nodig Dilemma’s • Belang ondernemer sector of keten • Beeld ondernemers Beeld samenleving • Goed & schoon Natuurlijk & transparant • Laten zien Communiceren en beleven Belang ondernemer Belang sector of keten • • • • Wie is ‘Gekke Henkie’ en wie ‘Linke Loetje’? Hoeveel schade mag free-rider aanbrengen? Wie doet als laatste de koeien op stal? Hoe worden lusten en lasten binnen de sector en in de keten verdeeld? • Melkveehouderij, geheel grondgebonden of deels intensief? Beeld ondernemers Beeld samenleving • Diversiteit beelden (Q-koorts / Boer zoekt Vrouw) • “Er is al veel gedaan” versus “Er moet nog veel gebeuren” – Ammoniakuitstoot veehouderij nu < 50% – Doel 2e NMP (1993) uitstoot naar < 25% • “Circa 80% van koeien loopt in de wei” versus “Nog naar 20% van de koeien in de wei” – 80% huidige koeien krijgt weidegang – Minder koeien, meer beperkt weiden (dag&jaar) Goed & schoon Natuurlijk & transparant • Steeds meer maatregelen zorgen voor een technisch goede en schone melkveehouderij – Emissiearme (gesloten) huisvesting – Robots voor melken, mesten en voeren • Samenleving wil ook landschap / natuur en inzicht (en inspraak) in wijze van produceren – Koeien in de wei – Dierenwelzijn en dier-/volksgezondheid – De menselijke maat van ‘eigenschaligheid’ Laten zien Communiceren en beleven • Waarom een zichtstal? In de wei kunnen passanten koeien gewoon aaien? • Kun, durf en wil je je elke dag verantwoorden naar iedereen? En voor alles waar je direct of indirect invloed op hebt? • Bedrijven met nevenactiviteiten zijn de ambassadeurs van melkveehouderij. Welke waardering krijgen zij van collega’s? Toekomst • Toekomst is positief voor bedrijven met goede technische (en economische) resultaten • Mits niet alleen focus op bedrijf, ook op de omgeving om kansen te benutten en bedreigingen te keren • Ontwikkelingen in N-NL tot 2020 zijn sterk bepalend voor (imago) melkveehouderij
© Copyright 2024 ExpyDoc
