Workshop - Reed Business Events

start
In Beweging
Joke Bos
programmacoördinator AOC- de Pijp
[email protected]
Psychosociale hulpverlening
Vormen van behandeling en begeleiding die als oogmerk
hebben de persoon met dementie te ondersteunen bij de
aanpassing aan, en aanvaarding van, de gevolgen van
dementie
Doelen
• Bevorderen van welbevinden
• Voorkomen of verminderen van
ontregelingen in stemming en
gedrag
Ontregelingen in stemming en gedrag
angst
depressie
agitatie
achterdocht
onrust
apathie
wanen
combinatie biologische, psychologische en sociale factoren
stress
Beleving van dementie
Adaptieve opgaven
• Omgaan met eigen beperkingen
• Handhaven emotioneel evenwicht
• Behoud van een positief zelfbeeld
• In contact blijven met familie/ vrienden
• Omgaan met hulpverleners
• Omgaan met institutionele omgeving
• Omgaan met onzekere toekomst
(Dröes, 1991; De Lange 2004)
Ervaringen
Verliezen, ook van onafhankelijkheid en
zelfwaardering, onzekerheid, andere
belevingswereld, boosheid, angst, frustratie,
veranderde sociale relaties en rollen
STRESS
(Clare, 2002; Steeman et al., 2007; De Boer et al., 2007)
Adaptatie-coping
Adaptatie-coping model
model
Persoonlijke
factoren
Ziekte
gerelateerde
factoren
Materiële
en
sociale
factoren
interne processen
Cognitieve
inschatting
Adaptieve
taken
Coping
strategie
waargenomen
betekenis;
herinschatting
Coping
gedrag
Voorlopige
resultaten
van het
aanpassingsproces
symptomen,
emotionele reacties
externe kringloop
(Uit: Dröes, In beweging; over psychosociale
hulpverlening aan demente ouderen, Intro, Nijkerk, 1991)
Perspectief psychomotorische therapie
Medisch
perspectief
Gevolgen
perspectief
Psychosociale
perspectief
ziekte
stoornissen
beperkingen
handicaps
aanpassing aan/
omgaan met de
gevolgen van ziekte
genezing
rehabilitatie/
compensatie
begeleiding/
ondersteuning
Definitie
Psychomotorische therapie
is het behandelen van psychosociale problemen van mensen
door middel van bewegingsactiviteiten en/of speciale aandacht
voor de lichaamsbeleving
• bewegingsgeoriënteerde methoden (bewegingsactiviteiten)
• lichaamsgeoriënteerde methoden (bijv ontspanningsoefeningen)
Waarom bewegen als therapeutisch middel
bij dementie?
 men vindt spel en sportieve bewegingsactiviteiten leuk
 door beweging interactie met omgeving: taal van het
lichaam (communicatie door gebaren, houding, mimiek)
 behoud van bepaalde functioneringsaspecten
 geheugen: procedurele leren
 waarnemen: somatosensorisch waarnemen, lichaamsschema,
herkennen en begrijpen van lichamelijke expressie
en emoties
 handelen: (imitatie van) bewegen, sociale vaardigheden
Functies van bewegen
 Functioneel anatomische en fysiologische functie
 Communicatieve functie
 Middel bij
 reactivering
 bevordering affectief functioneren
 resocialisering
Communicatieve functie
 Mensen communiceren met omgeving door
 waarnemen
 denken
 spreken, en ….
 bewegingsgedrag
 Taal van het lichaam
 gebaren
 houding
 mimiek
Bij mensen met dementie is bewegen een goed alternatief
als verbale communicatie moeilijker wordt
Reactivering
Omgaan met eigen
beperkingen
POE - EMGO-Institute - etc.
Geheugen:
onthouden, herinneren
Waarnemen: oriëntatie
persoon, ruimte, tijd
Taal: (non)verbaal
Handelen: motoriek,
reactie, concentratie
Initiatief en keuze
Bevordering emotioneel functioneren
Handhaven
emotioneel
evenwicht
Succes en plezier
Psychische
ontspanning
Afreageren emoties
Behoud positief
zelfbeeld
Ervaren eigen
mogelijkheden
Versterking
identiteitsgevoel en
Controlegevoel
Resocialisering
Communicatie
Samenwerking
Nieuwe contacten
Boek: Beweeg met ons mee!
Bewegingsactiveringsprogramma in groepsverband (BAP)
- theoretische inleiding
- 60 voorbeelden van aangepaste bewegingsactiviteiten (spel, sportief,
hobby, huishoudelijk)
- van eenvoudig naar meer samengestelde bewegingsopdrachten
- aandacht voor het individu, maar ook voor de groep
- materialen: gemakkelijk hanteerbaar, uitlokken tot bewegen, helpen
contact met anderen te leggen
- thema’s op het terrein van communicatie, reactivering,
resocialisering, affectief functioneren
Dröes, R.M. Beweeg met ons mee! Elsevier/De Tijdstroom 1997, 2000.
Thema Reactivering
In een veilige omgeving stimuleren van mogelijkheden op
gebied van
• Geheugen
eenvoudige opdrachten, herhaling,
herinneringen ophalen van kort en
lang geleden
• Waarnemen
zintuigstimulatie, oriëntatie
• Taal
nonverbale en verbale communicatie,
gesprekjes
• Handelen
spel en sportieve activiteiten
Dröes, R.M. Beweeg met ons mee! Elsevier/De Tijdstroom 1997, 2000.
Thema Resocialisering
In een veilige en vertrouwde omgeving waar men zich
geaccepteerd voelt bevorderen van sociale relaties door
• Activiteiten waarin communicatie en samenwerking centraal
staat (sport en spel in tweetallen en in groepsverband)
• Communicatie tijdens activiteiten
• Groepsgesprekken (voor- en nagesprek)
Dröes, R.M. Beweeg met ons mee! Elsevier/De Tijdstroom 1997, 2000.
Thema Bevorderen affectief functioneren
In een omgeving waar een positieve warme sfeer is, en waar
men als persoon wordt gewaardeerd, plezier en succes
kunnen beleven, door
• Empathische communicatie (invoelend)
• Validerende benadering (bevestigend)
• Waardering van persoonlijk initiatief
• Systematische beloning van acties
• Reminiscentieactiviteiten
• Individuele contacten
N.B. Dat wil niet zeggen dat men altijd positief gestemd hoeft
te zijn!
.
Dröes, R.M. Beweeg met ons mee! Elsevier/De Tijdstroom 1997, 2000.
Contact / communicatie in beweging
Creëren van veilige en open sfeer
Complexiteit activiteiten goed afstemmen op cognitieve
mogelijkheden deelnemers
Communicatieve elementen
•
Afstemmen
•
Oogcontact
•
Groeten
•
Vriendelijke gezichtsexpressie
•
Meebewegen (spiegelen)
•
Initiatieven opmerken, bevestigen en beantwoorden
Deze elementen ook verwerken in bewegingsopdrachten zodat
de communicatie tussen deelnemers wordt bevorderd
start
Hoe laat je een ander bewegen/dansen
•
•
Je in te leven in de ander
Door de juiste afstand, hoogte
aan te nemen
• De muziek bepaalt voor een
deel de beweging
• Is het je muziek?
• Spiegelen
start
Mantelzorger er bij betrekken
Hoe?
•Informatie geven
•Ondersteunen in proces
•Niet meteen uitnodigen om te laten zien hoe leuk partner
danst
Thuis
•Wat kan samen
•Naar kunst kijken
•Naar Concert
•Samen sporten indien mogelijk, wandelen
(Fitness)
start
start
start
Wij bewegen, u ook?
Dank voor uw aandacht