Lees het volledige persbericht (pdf) - ILVO

PERSMEDEDELING 18 maart 2014
Vlaamse kwaliteitswijnen: geproefd en wel of niet goed
bevonden door vernieuwde erkenningscommissie
Op 18 maart 2014 vindt opnieuw een officieel ‘kwaliteitsexamen’ plaats voor de in
Vlaanderen geproduceerde wijn. Dat gebeurt in de gebouwen en met de medewerking van
ILVO – Food Pilot (ILVO, FoodPilot, Brusselsesteenweg 370, Melle). Voor de wijnbouwers (en
de uiteindelijke consumenten) is dat een belangrijk moment. Er zijn 23 wijnen ingediend voor
keuring.
Een 18 koppige jury (samen de ‘erkenningscommissie’) beslist tijdens een geblindeerde
degustatieproef welke wijn goed (of niet goed) genoeg is voor een “appellatie” (appellation).
Vlaanderen telt 5 door Europa erkende kwaliteitslabels: de Hagelandse wijn, de
Haspengouwse wijn, de Heuvellandse wijn, de Vlaams mousserende kwaliteitswijn (allen zgn.
“beschermde oorsprongsbenamingen” of BOB’s) en de Vlaamse landwijn (“beschermde
geografische aanduiding” of BGA).
Via de erkenning van Vlaamse wijnen ondersteunt de Vlaamse overheid de wijnbouwsector
en biedt ze wijnbouwers een kans om kwaliteit van hun product zichtbaar te maken. De
Vlaamse wijnbouw is aan een opmars bezig. De aanhoudende professionalisering en het
enthousiasme van de sector leveren kwaliteit op die gesmaakt worden.
1
ERKENNINGSCOMMISSIE: SAMENWERKING EN VLOTTE AFSPRAKEN
De Algemene Directie Controle en Bemiddeling van de FOD Economie blijft verantwoordelijk voor de
controle van de wijn: ze neemt de wijnstalen bij de wijnbouwer en bezorgt deze aan het
laboratorium voor chemische analyse en controleert of de wijnbouwer volgens de regelgeving
handelt.
De erkenningsprocedure valt onder de bevoegdheid het Departement Landbouw en Visserij van de
Vlaamse Overheid. Het meest tastbare gedeelte van deze procedure is de proefsessie, uitgevoerd
door de leden van een erkenningscommissie. Op vraag van de wijnbouwers onderging deze
erkenningscommissie recent een aantal wijzigingen.
Het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid is voortaan secretaris,
communicator, organisator en verslaggever van de erkenningscommissie. Erkenningsaanvragen van
de wijnbouwers arriveren nu dus op het secretariaat op ‘Landbouw en Visserij’, dat de nodige
gegevens doorgeeft aan de FOD Economie en ILVO. Het secretariaat is ook verantwoordelijk voor de
verwerking van de oogst- en voorraadaangiftes die de wijnbouwers met oorsprongsbenamingen
jaarlijks moeten indienen. Het secretariaat brengt ten slotte de wijnbouwers op de hoogte van de
goed- of afkeuring van hun aanvraag.
Het verband tussen de wijn en zijn geografische oorsprong is volgens de Europese definitie groter bij
een BOB (beschermde oorsprongsbenaming) dan bij een BGA (beschermde geografische aanduiding).
Bij een BOB zijn alle druiven waarvan de wijn gemaakt is afkomstig uit dat geografische gebied, bij
een BGA moet slechts 85 % van de gebruikte druiven uit het gebied afkomstig zijn. Maar het
lastencohier van de "Vlaamse landwijn" vermeldt dat de druiven (toch) voor 100 % uit het gebied
(dus Vlaanderen) moet afkomstig zijn. Het verschil BOB/BGA zit voornamelijk in de wijnstokrassen en
de toelating om deze al dan niet te mengen.
In Vlaanderen hebben vijf wijnen momenteel een beschermde benaming, waarvan vier een
Beschermde oorsprongsbenaming (BOB) en één een Beschermde Geografische Aanduiding (BGA). De
eerste beschermde oorsprongsbenaming, BOB Hageland, dateert al van 1997. Elk van deze
beschermde benamingen wordt ondersteund door een productdossier dat de voorwaarden en
eigenschappen samenvat (toegevoegd in persmap).Een producentengroepering kan de bescherming
van een benaming, als BOB of BGA, aanvragen via een beschermingsaanvraag. De finale goedkeuring
gebeurt door de Europese Commissie. Een erkende wijn mag het Europese logo voor een BOB of BGA
dragen:
2. KWALITEITSONDERZOEK IN TWEE STAPPEN
Vooraleer een wijn een van de vernoemde appellaties op het etiket mag dragen, ondergaat hij een
kwaliteitsonderzoek. Dit onderzoek heeft in een eerste fase betrekking op de chemische
eigenschappen, waarbij de wijn moet voldoen aan de Europese regelgeving en eventuele extra eisen
vooropgesteld in het productdossier.
De chemische analyse wordt op de door de Algemene Directie Controle en Bemiddeling van de FOD
Economie genomen stalen (uit “vrac”) uitgevoerd door het “Institut Viti-Vinicole (IVV)” te Remich
(Groot Hertogdom Luxemburg) waarbij volgende parameters dienen te worden geanalyseerd (zoals
bepaald in artikel 26 van Verordening (EG) nr. 607/2009 van de Commissie van 14 juli 2009 tot
vaststelling van uitvoeringsbepalingen voor Verordening (EG) nr. 479/2008 van de Raad wat betreft
beschermde oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen, traditionele aanduidingen,
etikettering en presentatie van bepaalde wijnbouwproducten)
 het totale en het effectieve alcoholgehalte (%),
 het totaalgehalte aan suikers, uitgedrukt in fructose en glucose (met inbegrip van de
eventuele sucrose wanneer het om parelwijn of mousserende wijn gaat) (g/l),
 het totaalgehalte aan zuren (meq/l),
 het gehalte aan vluchtige zuren (meq/l),
 het totaalgehalte aan zwaveldioxide (mg/l),
 het koolzuurgehalte (parelwijn en mousserende wijn, overdruk in bar bij 20 °C) (bar),
Als de wijn op chemisch vlak voldoet, ondergaat hij in een tweede fase een zogenaamd
organoleptisch onderzoek: een professionele jury proeft de wijn en beoordeelt hem op smaak, geur,
kleur en klaarheid. Conform het lastencohier moet de onderzochte wijn ten minste elf punten
behalen op een maximum van 20.
3.
ÉÉN ERKENNINGSCOMMISSIE, MEER JURYLEDEN, FREQUENTER BEOORDELEN
In de plaats van verschillende sub-commissies per appellatie, en slechts halfjaarlijkse jureringen is
eind vorig jaar (november 2013) geopteerd voor:
 één samengesmolten erkenningscommissie met 18 (dus zes meer in vgl. met voorheen)
leden. Het gaat om vertegenwoordigers van de vzw Vlaamse wijnbouwers, de Belgische
Federatie van Wijn en Gedistilleerd (BFWG), de Vlaamse sommeliers, de hotelscholen en
oenologen, Horeca Vlaanderen, de groot- en kleinhandel, de Federale Overheidsdienst
Economie (Algemene Directie Controle en Bemiddeling) en de VLAM. Een vertegenwoordiger
van het Departement Landbouw en Visserij volgt de proefsessies als waarnemer.
 ILVO staat vanaf november 2013 in voor het praktisch verloop van de kwaliteitsexamens
(zittingen van de erkenningscommissie). Voorheen vonden de beoordelingen plaats bij BFWG
(Belgische Federatie van Wijn en Gedistilleerd). In het gebouw van de Food Pilot in Melle
beschikt ILVO over de geschikte voorzieningen om de jury te ontvangen. ILVO heeft ruime
ervaring inzake kwaliteitscontrole van verschillende voedingsmiddelen. Deze expertise vormt
een geschikte basis om de organisatie van de blinde proefsessies wijn op zich te nemen. ILVO
staat o.a. in voor de inrichting van het degustatielokaal. De te beoordelen wijn moet
zorgvuldig worden bewaard: in een koelcel vrij van licht en trillingen, aan de voorgeschreven
temperatuur,...). ILVO anonimiseert de aangeleverde kandidaat-wijnen en begeleidt de
‘blinde beoordelingen’ tijdens de proefsessies.
Er zijn een aantal administratieve vereenvoudigingen doorgevoerd, zoals het samenvoegen van de
formulieren voor de oogst- en voorraadaangifte en het online beschikbaar stellen van de
formulieren.
4.
BELANG VAN DE WIJNBOUW
Het Belgisch areaal bedroeg voor 2012 151,5 ha met een productie van 300.000 l wijn.
Voor 2013 wordt de productie geraamd op 537.774 liter op een totale oppervlakte van 185 ha 58 a.
De schommeling in liters is het gevolg van weersomstandigheden.
Het aantal Vlaamse wijnbouwers groeit jaar na jaar en ook het economisch belang blijft stijgen. In
2012 telde Vlaanderen 63 producenten.
Aantal producenten in Vlaanderen
Hagelandse wijn
(Vlaams-Brabant)
Haspengouwse wijn
(Limburg)
Heuvellandse wijn
(West-Vlaanderen)
Vlaamse landwijn
(Vlaanderen)
Vlaamse mousserende
kwaliteitswijn
Andere (Vlaanderen)
2007
12
2008
13
2009
11
2010
12
2011
12
2012
8
7
6
4
5
4
4
4
5
3
3
3
3
8
9
9
11
11
11
0
3
3
3
3
3
-
-
-
19
31
34
31
36
30
53
64
63
TOTAAL
Wijnproductie in liters per oogstjaar
Hageland
Haspengouw
Heuvelland
Vlaamse Landwijn
Andere (België)
Andere (Vlaanderen)
TOTAAL
VLAANDEREN
2007
31.301 l
70.669 l
9.540 l
20.140 l
25.000 l*
-
2008
17.621 l
22.960 l
9.810 l
26.820 l
55.000 l*
-
2009
29.948 l
29.340 l
25.512 l
58.030 l
55.000 l*
-
2010
41.520 l
60.640 l
38.742 l
55.794 l
136.415 l
55.725 l
252.421 l
*gebaseerd op ramingen
** België: 539.600 l
Wijnbouwareaal in Vlaanderen
Hectare
2007
2008
2009
2010
2011
Hagelandse wijn
(Vlaams-Brabant)
Haspengouwse wijn
(Limburg)
Heuvellandse wijn
(West-Vlaanderen)
Vlaamse landwijn
(Vlaanderen)
9,40
12,35
12,16
11,22
10,12
18,19
18,37
18,26
25,07
24,20
6,94
11,70
7,80
7,80
9,52
8,41
8,24
12,53
12,28
12, 53
12
54,94
20
70,66
20
70,75
20
76,37
20
76,37
Andere (België)*
TOTAAL
* deze cijfers zijn gebaseerd op ramingen
De gedetailleerde areaalcijfers voor 2012 voor Vlaanderen zijn nog niet beschikbaar.
2011
33.388 l
76.063 l
27.725 l
58.720 l
222.043 l
64.887 l
260.783 l**
Aantal producenten met BOB/BGA
Vlaamse wijnbouwers die één
of meerdere
erkenningen
aangevraagd hebben voor
BOB/BGA
Vlaamse wijnbouwers die in de
mogelijkheid zijn om BOB/BGA
aan te vragen
Vlaamse wijnbouwers zonder
BOB/BGA
Totaal
aantal
Vlaamse
wijnbouwers
2011
30
2012*
26
42
40
22
23
64
63
* voorlopige cijfers
Naar schatting zijn een 18-tal wijnbouwers in Vlaanderen op professionele basis (volledig of deeltijds) met
wijnbouw bezig.
5.
VLAAMSE OVERHEID VOLGT UITGESTIPPELD WIJNBELEIDSPLAN
Vlaanderen voldoet aan de voorwaarden om kwalitatieve wijnen te produceren, zowel klimatologisch
alsook de bodem, ondergrond en waterhuishouding voldoen aan de voorwaarden om wijn te
produceren. Er wordt geïnvesteerd in kwaliteit. Het professionalisme neemt toe.
Twee jaar geleden, in februari 2012, heeft de minister van landbouw, Kris Peeters de aanzet gegeven
om een gestructureerd Vlaams wijnbouwbeleid uit te werken. Op een ronde tafel werden de
behoeften en de opportuniteiten in kaart gebracht. Op basis daarvan is een beleidsplan ontwikkeld,
in nauw overleg met de sector. Het plan bevat maatregelen om de kwaliteit verder te bevorderen,
de voorlichting te intensifiëren en te zorgen voor voldoende vorming voor de producent. Meer info
over wijnbouwbeleid: www.vlaanderen.be/landbouw/wijnbouw
 Versterken van kennis
Om te kunnen inspelen op de vraag naar meer voorlichting werd in 2012 het Technisch Comité voor
de druiventeelt opgericht. Het comité is samengesteld uit de deskundigen van Praktijkcentrum (PC)
Fruit, de Nationale Proeftuin voor Witloof vzw en de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van
het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid, aangevuld met telers van
wijndruiven en tafeldruiven.
Het comité heeft als doel om het praktijkonderzoek in de sector te bevorderen. Het comité zorgt
ervoor dat de kennis wordt gebundeld en doorstroomt naar de wijnbouwers. Het comité is dan ook
het aanspreekpunt voor de wijnbouwers waar hun teelttechnische noden worden besproken.
Ook werd door het Technisch Comité een waarnemings- en waarschuwingssysteem opgericht. Via dit
systeem kan het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen terug gedrongen worden door gericht te
gaan behandelen op basis van waarschuwingen.
Daarnaast loopt er op dit moment nog tot eind 2014 een ADLO-demonstratieproject “Implementatie
van IPM in de druiventeelt” om de wijnbouwers zo goed mogelijk te ondersteunen om geïntegreerde
gewasbescherming (IPM) toe te passen op een manier die voor hen geschikt en economisch haalbaar
is. Hierdoor kunnen de gewasbeschermingsmiddelen gerichter ingezet worden. Meer info over het
project op http://lv.vlaanderen.be/nlapps/docs/default.asp?id=3075.
Het Technisch Comité organiseert studiedagen en praktijkbezoeken aan wijngaarden voor de
wijnbouwers. Opleidingssessies door de erkende vormingscentra zijn er ook: het aantal deelnemers,
dat nodig is opdat een opleiding in aanmerking zou komen voor subsidiëring, is voor de wijnbouw
verlaagd van 10 naar minstens 6 deelnemers om de deelname verder te promoten.
 Investeringssteun en promotiebeleid
Vlaamse wijnbouwers kunnen financiële steun krijgen voor investeringen in hun bedrijfsstructuren
via het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF). Er is steun voor de nieuwe aanplant van
druivenstokken, de noodzakelijke mechanisering en de uitrusting van het bedrijf.
Ook voor de promotie van de Vlaamse wijn is er aandacht in het beleid. Om de wijnbouwsector te
promoten, bestaan er bij het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) verschillende
mogelijkheden zoals hun werking rond streekproducten en het label Recht van bij de boer voor
wijnbouwers die hun wijn verkopen via de korte keten.
 Inzetten op kwaliteit
De erkenning van de kwaliteit van onze Vlaamse wijnen gebeurt door het toekennen van
“appellaties” of oorsprongsbenamingen. Vlaanderen is vijf appellaties rijk, die ook op Europees
niveau erkend zijn (zie hoger). De wijnen met een beschermde oorsprongsbenaming of beschermde
geografische aanduiding moeten voldoen aan een lastenboek met hoge kwaliteitseisen.
Contact
Afdelingshoofd, Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid, Departement Landbouw en Visserij
Johan Heyman
[email protected]
Koning Albert-II-laan 35, bus 40 1030 Brussel
Diensthoofd, Dienst horizontaal en internationaal beleid, GLB, Departement Landbouw en Visserij
Jo Debaveye
[email protected]
Tel. 02 552 79 36 | Fax 02 552 79 21 | GSM 0499 86 50 22
Adviseur & Coördinator erkenningscommissie & wijnproeverij, Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
Annemie Leys
[email protected] / [email protected] be (ivm wijnerkenningscommissie)
Tel. 02 552 79 39
Adviseur wijnbouwbeleid, ADLO, Departement Landbouw en Visserij
Maayke Keymeulen
[email protected]
Tel. 02 552 79 05 - Fax 02 552 78 71
www.vlaanderen.be/landbouw/wijnbouw
Woordvoerder Landbouw en Visserij
Patricia De Clercq
[email protected]
Tel. 02 552 77 09
Wetenschappelijk Directeur Productkwaliteit en –innovatie, Technologie en Voeding, Instituut voor Landbouw en
Visserij Onderzoek
Marc De Loose
[email protected]
Tel. +32 (0) 9 272 28 42 - Gsm +32 (0) 496 74 92 81
Diensthoofd Coordinatie van de strijd tegen de economische fraude en Controles kwaliteit voedingsmiddelen,
Algemene Directie Economische Inspectie, FOD Economie
Eric Sonnet, adviseur
[email protected]
Tel. +32 (0) 2 277 81 40 - Gsm +32 (0) 473 85 64 50
Coordinatie van de strijd tegen de economische fraude en Controles kwaliteit voedingsmiddelen (cel Wijn en
Gedistilleerd) - Algemene Directie Economische Inspectie, FOD economie
Johan Verhoeven, Controleur
[email protected]
Tel. +32 (0) 2 277 71 47 - Gsm +32 (0) 473 85 64 15
Het beleidsdomein Landbouw en Visserij valt onder de bevoegdheid van Kris Peeters: minister-president van de
Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid.
Het beleidsdomein omvat het Departement Landbouw en Visserij, het Agentschap voor Landbouw en Visserij,
het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) en het Vlaams Centrum voor Agro- en
Visserijmarketing (VLAM).
Meer info kan u vinden op www.vlaanderen.be/landbouw