Michelle Schut en Eva van Baarle

opinie
Tekst:Michelle Schut en Eva van Baarle1
Dansjongens in de schijnwerpers
een artikel over de praktijk van bacha bazi
Een deel van de naar Afghanistan uitgezonden Nederlandse militairen kwamen
terug met verhalen over dansjongens, bloemenjongetjes, schandknaapjes of chai
boys (theejongens); opgemaakte jongens die het hulpje zijn van onder andere
politie- en legercommandanten en die meer ‘klusjes’ doen dan thee inschenken
(in het Perzisch bacha bazi, letterlijk: jongensspelen). Deze jongens moeten ook
seksuele diensten verrichten. In dit artikel willen wij licht werpen op bacha bazi.
We bespreken de culturele achtergrond van bacha bazi, de Afghaanse wetgeving
en de visie van een aantal werknemers van de Afghan National Security Forces
op deze praktijk. Daarna beschrijven we hoe Nederlandse militairen werden
voorbereid op mogelijke confrontatie met het fenomeen en vragen we aandacht
voor de morele dilemma’s die bacha bazi opleverde in de militaire praktijk.
‘We verbleven in het interconti
hotel (Hotel Intercontinental in
Kabul), vlak daaronder stonden
allemaal tenten van de politie die
de shura’s (overleg) beveiligden
waar verschillende stamhoofden
bijeenkwamen. We zagen dat er
jonge jongetjes aanwezig waren,
waarbij we eerder door de politie
zelf bevestigd hadden gekregen
dat ze het ook met deze jongentjes deden. ’s Avonds hoorden
wij geschreeuw uit de tenten. Het
was mij wel heel duidelijk dat het
die jongetjes waren die misbruikt
werden. Je hoort als het ware de
pijn.’
(Nederlandse majoor)
32 | Carré 1 | 2014
Om de schrijnende situatie van dansjongens in Afghanistan wereldwijd aan het
licht te brengen kwam FRONTLINE in
2010 met de documentaire The Dancing
Boys of Afghanistan.2 De Afghaanse journalist Najibullah Quraishi brengt het leven
van deze, vaak arme, jonge entertainers,
in dienst van welgestelde en invloedrijke
Afghanen, in beeld. De jongens worden
opgemaakt als vrouwen en voeren in vrouwenkleren een dans op. Het is echter niet
zo onschuldig als het lijkt: de jongens gaan
met de hoogste bieder mee naar huis. Dit
gebruik waarbij een volwassen man een
seksuele relatie heeft met een jongen voor
zijn pubertijd (bacha beeresh, jongens
zonder baard) wordt bacha bazi (jongensspelen) genoemd. De jongen wordt opgenomen in de sociale/familie kring van de
man en krijgt soms een speciale (financiële) vergoeding voor zijn familie. Voor de
invloedrijke mannen is de jongen een statussymbool en sekspartner.
Naar aanleiding van de documentaire The
Dancing Boys of Afghanistan kwamen er
reacties vanuit de hele wereld. Het was
echter niet de eerste keer dat er door de
Westerse media aandacht werd besteed
aan deze praktijk.3 In 2009 bracht de voormalige Canadese korporaal Travis Schouten de gewelddadige verkrachting van een
Afghaans jongetje in 2006 door Afghaans
veiligheidspersoneel (Afghan National Se-
curity Forces) op een Canadese compound
net buiten Kandahar, in het nieuws.4
Schouten wilde bekendheid geven aan dit
voorval, met name omdat in zijn ogen de
Canadese krijgsmacht het stil hield en ook
de NAVO deed alsof haar neus bloedde.
Bovendien wilde hij dat er duidelijke richtlijnen kwamen over hoe militairen ter
plekke dienen te handelen en aan wie zij
dat moeten rapporteren, mochten ze getuige zijn van het seksueel misbruik.5 Hij is
niet de enige die zijn bezorgdheid uit. Ook
Nederlandse militairen die uitgezonden zijn
geweest naar Afghanistan vertellen soortgelijke verhalen.
Hoewel er inmiddels een aantal artikelen
en documentaires verschenen zijn die de
praktijk van bacha bazi beschrijven, wordt
er weinig aandacht besteed aan de wijze
waarop militairen die in dit gebied opereren hiermee om zouden moeten gaan. In
dit artikel ligt de focus op de vraag hoe
Nederlandse militairen voorbereid worden
op dergelijke situaties. Allereerst geeft dit
artikel meer achtergrondinformatie over
bacha bazi in Afghanistan. Vervolgens
wordt de Afghaanse wetgeving en de visie
van een aantal medewerkers van de Afghan National Security Forces beschreven.
Daarnaast bespreken we hoe Nederlandse
militairen worden voorbereid op mogelijke
confrontatie met bacha bazi. Tenslotte
bespreken we wat de Nederlandse militairen die wij in het kader van dit onderzoek
gesproken hebben doen als zij met bacha
bazi geconfronteerd worden en geven we
aanbevelingen voor volgende missies.
Methode
In het kader van een onderzoek over cultureel en moreel kritische situaties tijdens
militaire uitzendingen zijn er 29 semigestructureerde interviews gehouden met
Nederlandse militairen. In deze interviews
kwamen een aantal vaststaande onderwerpen aan de orde, zoals de achtergrond
van de respondent, uitzendervaringen en
opwerktrajecten. Er werden vragen gesteld als ‘Bent u tijdens uw uitzending geconfronteerd geweest met gedrag van de
lokale bevolking dat botste met uw waarden?’. Hoewel er niet expliciet naar het fenomeen bacha bazi gevraagd werd, werd
dit fenomeen wel door 14 respondenten
genoemd als cultureel en moreel kritische
situatie waarmee zij geconfronteerd werden tijdens hun uitzendingen.
In de lessen dilemmatraining en morele
oordeelsvorming tijdens de Verdiepingscursus Militaire Ethiek (VME) en tijdens
de ethieklessen in de Middelbare Defensie
Vorming (MDV) wordt aan Nederlandse
militairen gevraagd een moreel dilemma
waar zij in de militaire praktijk tegenaan
lopen te benoemen. Veel cursisten noemden bacha bazi als voorbeeld van een
moreel dilemma. Naar aanleiding van deze
ervaringen zijn vijf aanvullende diepte interviews gehouden met Nederlandse militairen die de afgelopen jaren geopereerd
hebben in Afghanistan en die specifiek ingingen op hun eigen ervaringen met bacha
bazi. Ook zijn er 16 interviews gehouden
met Nederlandse Politie Trainers (zowel
marechaussee, in de rang van wachtmeester, tot adjudant, als met mariniers, in de
rang van marinier 1 tot majoor) in Kunduz.
Bovendien zijn er tijdens een NAVO-certificeringstraining in St. Astier zes interviews
gehouden met medewerkers van de Afghan National Security Forces, werkende
op het Ministerie van Binnenlandse Zaken
in Afghanistan, of bij de verschillende politiediensten zoals de Afghan National Civil
Police, in de rang van kapitein tot kolonel,
in Kabul en omgeving. Daarnaast zijn politieposten in de omgeving van Kunduz-stad
bezocht, waar twee groepsgesprekken gehouden zijn met elf mannen (verschillende
rangen, leeftijden en etniciteiten) van de
Afghan Uniformed Police die op dat moment door de Nederlanders getraind werden. Tot slot is er een interview gehouden
met een Afghaans humanitair hulpverlener, die werkzaam is in zowel Engeland als
Afghanistan.
Cultuur en moreel kritische
situaties en morele dilemma’s
Nederlandse militairen zijn op missie geweest in Afghanistan, een totaal andere
omgeving, waar andere normen en waarden gelden. In de ogen van Nederlandse
militairen zijn seksuele contacten met
kinderen volstrekt onacceptabel. Nederlandse militairen ervaren deze praktijk als
een cultureel en moreel kritische situatie.
Dit zijn situaties waarin gedrag van de lokale bevolking in een uitzendgebied (een
andere cultuur) ervaren wordt door de Nederlandse militair als conflicterend met hun
persoonlijke morele waarden.6 Uit interviews met Nederlandse militairen komen
verschillende moreel en cultureel kritische
situaties naar voren. Voorbeelden hiervan
zijn de omgang met vrouwen, corruptie en
de behandeling van gevangenen. In dit artikel ligt de focus op bacha bazi.
Wij definiëren morele dilemma’s als situaties waarin er een conflict bestaat tussen
33
twee morele waarden die niet tegelijk gerespecteerd kunnen worden.7 Kunnen omgaan met morele kwesties vereist morele
competentie.8 Bij morele competentie gaat
het erom dat mensen weten wat er van
hen verwacht wordt en dat ze daarnaar
willen handelen. Zes elementen zijn van
belang als het gaat om morele competentie. In de eerste plaats; het bewust worden
van de eigen waarden en de waarden van
de situatie. Pas als je in staat bent om in
een bepaalde situatie te herkennen welke
waarden er op het spel staan, overtreden
of geschonden dreigen te worden kun je
2) ook de morele dimensie van een situatie
herkennen. Vervolgens gaat het erom 3)
een oordeel te geven over de kwestie en
4) over dit oordeel te kunnen communiceren. Belangrijk is dat je bereid bent om
5) te handelen naar dit oordeel en tenslotte 6) daar verantwoording over af wilt en
kunt leggen naar jezelf en naar anderen.9
Hoewel een aantal militairen ervaart dat er
waarden botsen, hebben zij niet duidelijk
voor ogen hoe te handelen. De lichamelijke integriteit, of zelfs het leven van het
jongetje, wordt geschonden en dat botst
met hun persoonlijke waarden. Militairen
moeten echter ook aan de missie denken
en bovendien de relaties met lokale machthebbers goed houden. Er wordt door
de respondenten aangegeven dat chai
boys nu eenmaal onderdeel zijn van de
Afghaanse cultuur, waarbij dat wordt gebruikt als argument om niet in te grijpen.
Dit is een duidelijk cultuur en ethisch relativistisch standpunt, waarbij gesteld wordt
dat verschillende culturen nu eenmaal
verschillende normen en waarden hebben
en dat het een imperialistische gedachte
zou zijn om te stellen dat Afghanen zich
moeten confirmeren aan onze (Westerse)
normen en waarden. Los van het feit dat
het maar de vraag is of het concept van
ethisch relativisme een goed uitgangspunt
is10, blijft het de vraag of bacha bazi echt
onderdeel is van de Afghaanse cultuur en
of de praktijk ook echt geaccepteerd is onder een breder publiek (en niet enkel door
een aantal (mannelijke) machthebbers).11
Bacha Bazi
In Afghanistan worden jongetjes gekidnapt, meegenomen als wees of verkocht
door hun ouders voor entertainment en
seks. De bacha baz is een volwassen en
welgestelde man, zoals een zakenman
of commandant, die een jongetje in huis
neemt waartoe hij zich aangetrokken voelt.
De jongens werken als hulpje, bijvoorbeeld
in de winkel van de bacha baz, die door de
schoonheid van de jongen extra klandizie
heeft. Tevens worden jongens opgedragen
34 | Carré 1 | 2014
zich te schminken, te verkleden in vrouwenkleding en te dansen op festiviteiten.
Soms worden ze ‘uitgeleend’ aan andere
machtige mannen voor seksuele diensten.12
De jongens, die soms niet ouder zijn dan
11 jaar, worden uitgekozen op hun lengte
en schoonheid. Hoe aantrekkelijker de jongen, hoe meer aanzien deze geeft voor zijn
bacha baz. Het jongetje is voor hem een
statussymbool. Ook voor de jongen geldt
dat als zij goede performers zijn, zij gerespecteerd worden en later kans hebben zelf
les te geven aan dansjongens, goed te verdienen en in sommige gevallen zelf bacha
baz te worden. Het is een vicieuze cirkel13.
Het toekomstperspectief voor de meeste
van deze jongens is minder rooskleurig dan
de hiervoor geschetste toekomst, want
zonder educatie, geld en met een enorm
stigma is het moeilijk te voorzien in een
bestaan.14
Vanuit de literatuur bestaan er verschillende visies over wat verklaringen voor bacha
bazi zijn. Enerzijds wordt bacha bazi gezien
als een traditioneel en cultuur gebonden
gebruik.15 Daarnaast wordt het cultureel
genoemd omdat de jongens een gedeelde
waarde wordt gegeven, namelijk hun
schoonheid en het plezier dat zij kunnen
bezorgen.16 Er bestaan verschillende culturele uitingen van de schoonheid van jongens in gedichten, liederen en teksten die
bewijzen dat het een eeuwenoud gebruik
is, dat van de middeleeuwen dateert.17
Anderzijds is er het verschil dat wordt gemaakt in de Afghaanse cultuur tussen de
privé en de publieke sfeer: publieke uiting
van affectie tussen mannen en vrouwen
wordt niet toegestaan, terwijl dit tussen
mannen openlijk getoond wordt. De beperkte sociale interactie tussen de seksen,
zou gerelateerd zijn aan het culturele gebruik waar de ongereptheid van meisjes en
vrouwen koortsachtig beschermd wordt.18
Sociale en publieke plaatsen zijn met name
mannenplekken.19 De culturele moeilijkheid
voor Afghaanse mannen om sociale relaties
met vrouwen te hebben zou volgens sommige rapporten een van de verklaringen
kunnen zijn voor het bestaan van bacha
bazi.20 Het idee dat bacha bazi vaker voorkomt dan seksueel contact met meisjes zou
ook kunnen komen doordat jongens zichtbaarder zijn in het publieke leven, net als
het intieme contact tussen mannen.21
Het Westerse gendersysteem van man en
vrouw, hetero en homoseksualiteit, is niet
toepasbaar in Afghanistan. Bacha bazi
wordt in Afghanistan geen homoseksualiteit genoemd. Homoseksualiteit is seks tussen mannen, maar deze jongens zijn nog
geen mannen. Naast het leeftijdsverschil
is er ook sprake van machtsongelijkheid.
Deze jongens hebben een gefeminiseerde
rol in hun gehele optreden en voorkomen.22 Juist omdat het Westerse gendersysteem niet toepasbaar is in Afghanistan
en termen als pederastie en pedofilie dus
ook niet, zullen wij het hebben over bacha
bazi, letterlijk jongensspelen.23
Verder wordt de Afghaanse roerige geschiedenis genoemd als reden dat veel jongens kwetsbaar zijn voor seksueel misbruik.
Veel gezinnen zijn ontwricht, de moeder of
een kind staat aan het hoofd van het gezin
en er zijn een groot aantal weeskinderen.
Al met al is de bescherming van de familie
verminderd en zijn grote aantallen jongens
werkzoekend of migranten.24
De exacte aantallen zijn onbekend, maar
veel mannen in Afghanistan zouden betrokken zijn bij bacha bazi.25 In 1978 was,
volgens Ingeborg Baldauf26, ongeveer één
derde van de mannelijke Oezbeekse populatie in noordelijk Afghanistan, als bacha of
als bacha baz erbij betrokken.
Zouden we nu kunnen stellen dat bacha
bazi onderdeel is van de Afghaanse cultuur? Het is duidelijk dat het voorkomt
maar is het ook een sociale norm? Volgens
Khan is het in sommige delen wel degelijk
een sociale norm: ‘ (…) sexual exploitation
and/or abuse of adolescent males by older
men (…) can, in some parts of the country,
be considered a social norm within certain
segments of Afghanistan society, particularly among certain populations’.27
Er zijn ook signalen dat het niet door iedereen gezien wordt als sociale norm. Zo zijn
er moderne Afghaanse liederen waaruit expliciet blijkt dat men er van walgt. De tekst
van het lied ‘Bacha bazi’ van Suhell en
Umaira Sadiqzadah laat dit duidelijk zien:
‘Enough with this boy play, Our country’s
name has gone bad, You have taken the
boys respect and honour away, With this
nasty act you are not getting anywhere’-.28
Dit soort tegengeluiden laten zien dat
het nog maar de vraag is of bacha bazi in
Afghanistan als algehele sociale norm beschouwd wordt.
Jongensspelen beperken zich niet tot Afghanistan, maar komen ook voor in andere landen in Zuid Azië, zoals in delen
van Pakistan29, India en Bangladesh.30 Ook
beperken jongensspelen zich niet tot Azië,
het is zeer lange tijd zelfs geïnstitutionaliseerd geweest in de Griekse Oudheid (met
name in Athene en Thebe).31 Hoewel er
ook kritiek was, bleef jongens spelen duizenden jaren toch vrij gangbaar. Pas met
de opkomst van het Christendom, en de
sterke kritiek van apostel Paul tegen homoseksualiteit en pederastie, lijkt het dat
er een maatschappelijke omslag tot stand
kwam.32 Hoe er naar jongensspelen gekeken wordt blijkt deels afhankelijk van de
tijdsgeest, ook in Nederland. In de jaren
‘60 en met name in de jaren ‘70 van de
vorige eeuw leek men toleranter in de discussie over pedofilie. Sinds de jaren ‘90 is
er veel aandacht in de media geweest over
seksueel contact met kinderen: denk aan
de zaak Robbert M (2010: grootschalig
kindermisbruik op een kinderdagverblijf in
Amsterdam); het misbruik binnen de katholieke kerk en misbruik binnen de jeugdzorg (2012: commissie Samson).
Afghaans recht
Het Afghaanse recht en de wetgeving met
betrekking tot seksueel contact en uitbuiting van kinderen is complex. Het land
kent verschillende en elkaar overlappende
vormen van recht, namelijk het gewoonterecht, het Islamitische recht en het nationale recht van Afghanistan. Er is geen
regelgeving waarin bacha bazi expliciet genoemd wordt, maar er zijn wel regels met
betrekking tot anale seks, pederastie, seksueel misbruik en uitbuiting van kinderen.
Het traditionele gewoonterecht en de Islamitische wetgeving (op basis van de
Sharia) worden het meest gebruikt.33 De
meeste formele overheidsinstanties bevinden zich nog steeds met name in de
urbane gebieden en provinciale administratie centra, vandaar dat de invloed van
het gewoonte recht tegenwoordig nog
duidelijk merkbaar is.34 Het gewoonterecht
is gebaseerd op een gedeelde culturele
en ethische code dat gebruikt wordt om
geschillen op te lossen en sancties op te
leggen aan overtreders van normen die
belangrijk zijn in de Afghaanse cultuur.
Seksuele misdraging en verkrachting tasten de familie eer aan, iets waaraan veel
waarde wordt gehecht in de Afghaanse
cultuur. Vandaar dat daders volgens het
gewoonterecht ernstig gestraft kunnen
worden.35 Eerwraak of moordwraak wordt
in sommige gevallen gelegitimeerd.36 Het
gewoonterecht kan per gebied en etnische
groep verschillen.37
Sharia is de wettelijke interpretatie van de
Koran en de Sunna.38 In de Koran staat
niet specifiek beschreven wat de straf is
voor homoseksueel handelen of het misbruiken van kinderen, wel staat er dat
mannen die lust uitoefenen op andere
mannen immoreel zijn.39 Volgens de Sharia
mag seks buiten het hetero huwelijk nooit
en kunnen diegene die betrokken zijn bij
anale seks bestraft worden, zelfs met de
doodstraf.
De wetten van de Afghaanse staat zijn in
overeenstemming met de islamitische regelgeving; ‘No law shall contravene the
tenets and provisions of the holy religion
of Islam in Afghanistan’.40 In de Afghaanse
staatswetten zijn verschillende wetten toepasbaar op het seksuele misbruik en uitbuiting van jongens. Allereerst verschilt de
leeftijd van volwassenheid en beroepsleeftijden per wet.41 Interessant is dat er in de
wetgeving staat dat niemand, en zeker
geen kind, gedwongen mag worden te
werken.42 Vanuit de Afghaanse Constitutie is de staat verplicht de menswaardigheid te behouden en de mensenrechten43
en familie, als belangrijkste pilaar van de
samenleving, en vooral het kind, te beschermen, als ook gerelateerde tradities
die tegenstrijdig zijn aan de principes van
de heilige religie Islam te elimineren.44 Dit
komt naar voren in de wetgeving en het
beleid dat Afghanistan toepast om kinderen te beschermen. Zo heeft Afghanistan
het National Plan of Action against Child
Trafficking (2004) en National Strategy for
Children at Risk (2008) aangenomen en
internationale verdragen ondertekend die
de rechten van de mens, en meer specifiek
van het kind, beschermen.45 Er is in Afghanistan een wet met betrekking tot het
plegen van pederastie. In die wet staat: Iemand die pederastie pleegt krijgt een lange
gevangenisstraf, die nog hoger uitvalt als
diegene een tutor of andere autoriteit is en
het plaatsvindt met iemand van onder de
18.46 In dezelfde wet wordt echter geen
beschrijving gegeven van wat onder pederastie valt. Hoewel er in de Afghaanse wetgeving niet specifiek gesproken wordt over
bacha bazi, wordt er wel aangegeven dat
kindermisbruik en pederastie strafbaar zijn.
Ondanks al deze wetten en verdragen
worden er in Afghanistan elk jaar zo’n
1500 incidenten gerapporteerd van kinderen die seksueel misbruikt worden. Vele
daders worden echter niet bestraft omdat
zij vaak machtig en invloedrijk zijn.47 Daarnaast riskeert ook de bacha beeresh een
straf.48 Ondanks dat de jongens vaak duidelijk slachtoffer zijn van seksueel misbruik
en exploitatie door volwassenen laten de
resultaten van een onderzoek49 onder 247
kinderen in jeugd rehabilitatiecentrums in
2007 zien dat 12 procent van de jongens
werd beschuldigd van overspel of sodomie.
De visie van een aantal
ANSF medewerkers
De meningen zijn verdeeld over wat pre-
cies de verklaring zou zijn voor bacha bazi
en in hoeverre dit gebruik een gedeelde
cultuur is binnen Afghanistan. Het is in elk
geval niet voor alle Afghanen een sociale
norm. Dit komt overeen met de juridische
richtlijnen waarin anale seks en pederastie veroordeeld worden. Het is vervolgens
interessant om weer te geven wat de Afghanen die wij geïnterviewd hebben wiens
taak het is om te zorgen dat dit rechtssysteem gehandhaafd wordt over het
fenomeen te vertellen hebben, wat in de
antropologie bekend is als de emic vision50.
Alle Afghaanse veiligheidsambtenaren die
geïnterviewd zijn, kennen het begrip bacha
bazi en hoewel de meesten gelijk aangeven hier nooit iets mee te maken hebben
gehad, kunnen zij wel beschrijven wat het
is. Hun beschrijving komt overeen met
wat uit de literatuur naar voren komt en is
beschreven in de bovenstaande paragraaf
over Bacha bazi. De meeste respondenten zeggen dat het een immoreel gebruik
is. Bijna iedereen geeft aan dat het tegen
de Islam is en de meesten zijn zich ook
bewust van het feit dat het tegen de Islamitische wet en Afghaanse wetgeving is.
Eén respondent is nog stelliger en feller in
zijn reactie op dit gebruik van mensen die
hij beschrijft als ‘bad people, who act like
beasts’. Een belangrijke opmerking hier is
dat zij deze antwoorden gaven vanuit hun
functie als veiligheidsambtenaar tegenover
een Nederlandse, vrouwelijke, onderzoeker
en het een mogelijkheid is dat zij politiek
correcte antwoorden gaven. Desondanks
spreken niet alleen de dienaren van de wet
zich uit over dit immorele gebruik, zoals we
eerder aangaven blijkt ook uit moderne liederen de afkeer van dit gebruik.
Als er gevraagd wordt aan de veiligheidsambtenaren wat voor mensen volgens hen
mee doen aan deze praktijk, spreken zij
over machtige mannen met geld; de Mujahideen, politie- en legercommandanten
en Oezbeken. Dit is natuurlijk sterk generaliserend en lijkt op een vooroordeel niet
iedere Oezbeek is immers machtig en heeft
geld. Het geeft wel aan dat het fenomeen
bacha bazi met status en macht te maken
heeft. De veiligheidsambtenaren geven aan
dat het vooral in gebieden voorkomt waar
de Taliban en ook de politie geen macht
heeft. Dit lijkt tegenstrijdig met het voorgaande waarin de veiligheidsambtenaren
aangeven dat het vooral machtige mannen
zijn die zich bezondigen aan bacha bazi.
Echter, het is duidelijk dat het grote probleem is dat er te weinig politie is en meer
algemeen dat het rechtssysteem niet goed
werkt. Een tolk en een oudere politieagent
35
vertellen een soortgelijk verhaal over een
man die is opgepakt wegens bacha bazi.
Deze man wordt gevangen gezet, maar
loopt vrijwel direct weer vrij rond, omdat
hij zichzelf vrij koopt. Dit wordt benoemd
als ‘the weakness of the government’.
Ondanks dat alle Afghaanse respondenten bekend zijn met bacha bazi en bereid
zijn om hier over te spreken, geven zij aan
dat het een publiek geheim is waar weinig over gesproken wordt en waar geen
educatie over gegeven wordt. Dat het een
taboe is, blijkt ook uit de reactie van de
Afghan Uniformed Police in Kunduz op
het antwoord van een jonge politieagent
dat hij een keer toeschouwer is geweest
op een dansfeest, waar verklede jongens
dansten, op het platteland en dat hij het
goed vond. De rest van de groep waarmee
het gesprek gehouden werd, reageert meteen met ‘nee, het is niet goed’ en vervolgens wordt er snel overheen gepraat.
Een ander interessant punt is hoe Nederlandse militairen die geconfronteerd wor-
den met bacha bazi volgens de Afghaanse
veiligheidstroepen zouden moeten reageren. Een Afghaanse humanitair hulpverlener is daar heel duidelijk in, volgens hem
moet een militair in alle situaties tijdens de
uitzending de eigen grenzen bewaken. Hij
zegt dat militairen respect moeten hebben voor de Afghaanse cultuur en bevolking met hun waarden, maar hun eigen
waarden niet moeten vergeten en dat zij
daarnaar moeten blijven handelen. Verder
geeft hij aan dat het verboden is bij de
wet en de islam en dat er iets aan gedaan
moet worden, maar volgens deze hulpverlener en ook de Afghaanse agenten die wij
gesproken hebben, is het dus niet aan de
Nederlandse militair om in te grijpen en te
interveniëren in het lokale sociale waardesysteem. Ook al is de Nederlandse militair
getuige, dan nog mogen zij niet direct
handelen, maar moeten het rapporteren,
bellen met het noodnummer, of de lokale
politie inlichten en hen ondersteunen in de
actie, aldus de Afghaanse respondenten.
De reacties van de veiligheidsambtenaren
die we gesproken hebben, leren ons dat
ondanks de wettelijke en religieuze verboden op bacha bazi, het een bekend
gebruik is in Afghanistan, ook in Kunduz
waar Nederlandse militairen werkzaam
waren. Hoewel het strafrechtelijke en de
justitiële ketens van Afghanistan nog in
opbouw zijn, is het volgens deze Afghaanse veiligheidsambtenaren, niet de bedoeling dat Nederlandse militairen deze taken
overnemen.
In het volgende nummer van Carre verschijnt het tweede deel van dit artikel
waarin we de Nederlandse richtlijnen ten
aanzien van bacha bazi beschrijven en
we bespreken hoe Nederlandse militairen
reageren wanneer zij geconfronteerd worden met dit fenomeen.
S. Khan, Everybody knows, but nobody knows:
36 Idem.
flict (Cambridge, Polity Press, 2011).
Desks review of current literature on HIV and
37 J . Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
S. Khan, Rapid assessment of male vulnerabilities
male-male sexualities, behaviours and sexual
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
to HIV and sexual exploitation in Afghanistan
exploitation in Afghanistan (NAZ Foundation
dings, Legislation, Policy and Programme Respon-
(NAZ Foundation International, 2009).
International, 2008) 19.
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010)
C. Jenkins, Male Sexuality, Diversity and Cul-
C. Slugget, Mapping of Psychosocial Support for
T. Barfield, Afghan Customary Law and Its Relati-
ture: Implications for HIV Prevention and Care
Girls and Boys Affected by Child Sexual Abuse in
onship to Formal Judicial Institutions (Washington
(UNAIDS, 2004).
Four Countries in South and Central Asia: Afgha-
15 L. Leatherman, Sexual Violence and Armed Con-
16 J. W. De Lind van Wijngaarden en B. Rani, ‘Male
adolescent concubinage in Peshawar, Northwestern Pakistan’ in Culture, Health & Sexuality 13
(2011) (9) 1068.
schrift, 2010)
voor Internationaal Conflict - Analyse & Manage-
7 D. Statman, Moral dilemmas, value inquiry
exploitation in Afghanistan (NAZ Foundation
40 h
ttp://www.afghanembassy.com.pl/cms/
(London, Sampson Low, Marston, Searle &
International, 2008)
uploads/images/Constitution/The%20Con-
Rivington, (1876) 132-137.
C. Slugget, Mapping of Psychosocial Support for
stitution.pdf Hoofdstuk 1 Artikel 1 bezocht op
18 J. W. De Lind van Wijngaarden en B. Rani, ‘Male
Girls and Boys Affected by Child Sexual Abuse in
Four Countries in South and Central Asia: Afgha-
tern Pakistan’ in Culture, Health & Sexuality 13
nistan, Bangladesh, Nepal and Pakistan (Save the
(Civil Code artikel 249), vanaf 12 jaar mag een
(2011) (9) 1069.
Children, 2003).
kind strafrechtelijk vervolgd worden (Constitu-
J. Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
Boys in South Asia: A Review of Research Findings, Legislation, Policy and Programme Respon-
26 I, Baldauf, Die Knabenliebe in Mittelasian: Baca-
het een opleidingsplek krijgen en vanaf 15 jaar
27 S . Khan, Everybody knows, but nobody knows:
licht industrieel werk verrichten, terwijl 18 jaar
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010).
Desks review of current literature on HIV and
de minimum arbeidsleeftijd is (Labor code).
19 S. Khan, Everybody knows, but nobody knows:
male-male sexualities, behaviours and sexual
42 Z
oals in de Afghaanse Constitutie artikel 49
Desks review of current literature on HIV and
exploitation in Afghanistan (NAZ Foundation
male-male sexualities, behaviours and sexual
International, 2008) 10.
28 h
ttp://www.youtube.com/watch?v=odaKxBzjq4o
(bezocht op 8-5-2013).
29 J . W. De Lind van Wijngaarden en B. Rani, ‘Male
ration of Human Rights, en de Convention on
Preventing and Combating Trafficking in Women
(2011) (9) 1069.
13 (2011) (9).
and Children for Prostitution van de South Asian
mer tot strafbank: over het heilloze germarchan-
J. Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
J. Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
deer met ‘cultuur’.’ In: De Psycholoog (2007)
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
46 S trafrecht van 1975 artikel 427
47 h
ttp://childrensrightsportal.org/afghanistan/
11 T. Verheggen en P. Voestermans, ‘Van verloska-
dings, Legislation, Policy and Programme Respon-
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010)
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010).
is universitair docent Ethiek en Filosofie op de
Ethics: Its Nature and Pedagogy’ in Th.A. Baarda
vism in Coalition Operations’ in: Journal of Mili-
32.
Nederlandse Defensie Academie.
and D.E.M. Verweij Military Ethics: The Dutch
30 J . Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
Association for Regional Cooperation (SAARC)
bezocht op 8-5-2013
48 h
ttp://www.unicef.org/media/files/Justice_for_
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
Children_2_FINAL201008.pdf bezocht op 3-4-
12 J.L. Leatherman, Sexual Violence and Armed
Girls and Boys Affected by Child Sexual Abuse in
dings, Legislation, Policy and Programme Respon-
2012
Conflict (Cambridge, Polity Press, 2011).
Four Countries in South and Central Asia: Afgha-
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010)
Zo is het verhaal bekend van een 14-jarige jon-
J. Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
nistan, Bangladesh, Nepal and Pakistan (Save the
Children, 2003) 13.
tary Ethics 7 (2008) (4) 302 - 316.
21 C. Slugget, Mapping of Psychosocial Support for
31 W
.A. Percy, Pederasty and Pedagogy in Archaic
led Hosseini komt het thema bacha bazi aan de
(Assen, van Gorcum, 2012) 39.
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
orde. De hoofdpersoon, Amir, gaat op zoek naar
E.M. Wortel en J. Bosch ‘Strengthening Moral
dings, Legislation, Policy and Programme Respon-
Sohrab, de zoon van zijn beste vriend die meege-
Competence: A ‘Train The Trainer’ Course on Mili-
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010).
adolescent concubinage in Peshawar, Northwes-
nomen is door de Taliban. Amir treft Sohrab aan
tary Ethics, in Journal of Military Ethics, Vol. 10,
S. Khan, Rapid assessment of male vulnerabilities
tern Pakistan’ in Culture, Health & Sexuality 13
in het huis van een militair waar hij gedwongen
(2011) (1) 17-35.
to HIV and sexual exploitation in Afghanistan
(2011) (9) 1070.
dings, Legislation, Policy and Programme Respon-
(NAZ Foundation International, 2009).
S. Khan, Everybody knows, but nobody knows:
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010)
9 D.E.M. Verweij, ‘Het belang van Militaire Ethiek
on the Rights of Children, de Universal Decla-
tern Pakistan’, in Culture, Health & Sexuality, vol.
dings, Legislation, Policy and Programme Respon-
wordt om in vrouwenkleren te dansen. Nadat Amir
45 V
erdragen zoals de United Nations Convention
tern Pakistan’ in Culture, Health & Sexuality 13
D, Whethem, ‘The Challenge of Ethical Relati-
8 E. Karssing, Morele Competentie in Organisaties
44 A
rtikel 54 van de Afghaanse Constitutie
adolescent concubinage in Peshawar, Northwes-
600.
3 Ook in het boek The Kite Runner (2003) van Kha-
beschreven.
43 A
rtikel 6 van de Afghaanse Constitutie
adolescent concubinage in Peshawar, Northwes-
Th.A. van Baarda en D.E.M. Verweij, ‘Military
hoff Publishers, 2006) 2.
tion of Afghanistan artikel 49), vanaf 14 jaar mag
bozlik (Berlin, Das Arabische Buch, 1988).
(Amsterdam, book series nr 32, Amsterdam, 1995).
cingboys/ (bezocht op 7-3-2013)
7-12-2012
41 T
ot 7 jaar moet er voor jongens gezorgd worden
adolescent concubinage in Peshawar, Northwes-
Nederlandse Defensie Academie. Eva van Baarle
Approach, a Practical Guide (Leiden, Martinus Nij-
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010)
sian Turkistan, Khokand, Bukhara, and Kuldja
ment, Radboud Universiteit Nijmegen en de
2 http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/dan-
dings, Legislation, Policy and Programme Respon39 D
it staat in Sura 29 van de Koran.
20 J. W. De Lind van Wijngaarden en B. Rani, ‘Male
1 Michelle Schut is promovenda op het Centrum
Desks review of current literature on HIV and
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
male-male sexualities, behaviours and sexual
International, 2008).
docenten. (Radboud Universiteit Nijmegen, proef-
Children, 2003) 3.
25 S . Khan, Everybody knows, but nobody knows:
DC., United States Institute for Peace, 2003) 1.
38 J . Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
17 E. Schuyler, Turkistan: Notes of a Journey in Rus-
exploitation in Afghanistan (NAZ Foundation
Eindnoten
nistan, Bangladesh, Nepal and Pakistan (Save the
22 J. W. De Lind van Wijngaarden en B. Rani, ‘Male
Greece (Chicago, Illinois Press, 1996).
gen die na zes maanden passieve sodomie met
een man in een naburig dorp beschuldigd werd
32 Idem.
van pederastie. Terwijl hij rapporteerde dat de
33 J . Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
man hem gedwongen vasthield, werd de man
vrij gelaten en de jongen vastgehouden in een
jeugd rehabilitation centrum in afwachting van
zijn straf
Sohrab gered heeft uit de handen van de Taliban,
voor de Krijgsmacht’ in: Carré 7/8 (2005) 8.
S. Khan, Everybody knows, but nobody knows:
Desks review of current literature on HIV and
36.
zegt Amir: “I’m so dirty and full of sin. The bad
E.M. Wortel en J. Bosch, ‘Strengthening Moral
Desks review of current literature on HIV and
male-male sexualities, behaviours and sexual
K. Khurram en N. Rea, The Customary Law in
http://www.unicef.org/media/files/Justice_for_
man and the other two did things to me” K. Hos-
Competence: A ‘Train the Trainer’ Course on Mili-
male-male sexualities, behaviours and sexual
exploitation in Afghanistan (NAZ Foundation
Afghanistan (The International Legal Foundation,
Children_2_FINAL201008.pdf bezocht op 8-5-
seini, The Kite Runner, (London, Bloomsbury,
tary Ethics’ in: Journal of Military Ethics 10 (2011)
exploitation in Afghanistan (NAZ Foundation
International, 2008)19-22.
2004).
2003)
(1) 17-35.
International, 2008).
23 S. Khan, Rapid assessment of male vulnerabilities
34 T
. Barfield, Afghan Customary Law and Its Relati-
49 J ustice for Children Afghanistan Series 2 (2008)
2013
50 E mic vision is ‘life as experienced and described
4 D. Pugliese, ‘Former Soldier still fights to protect
10 Nadelen van ethisch relativisme zijn bijvoorbeeld
C. Jenkins, Male Sexuality, Diversity and Cul-
to HIV and sexual exploitation in Afghanistan
onship to Formal Judicial Institutions (Washington
by the members of a society themselves , the
Afghan boys from abuse’ in Ottowa Citizen (21-
1) je kunt culturen nooit bekritiseren (ook niet je
ture: Implications for HIV Prevention and Care
(NAZ Foundation International, 2009).
DC., United States Institute for Peace, 2003) 26.
natives point of view’
09-2009) http://www.ottawacitizen.com/news/
eigen cultuur, zelfs niet in gevallen van slavernij
(UNAIDS, 2004).
C. Jenkins, Male Sexuality, Diversity and Cul-
Former+soldier+still+fights+protect+Afghan+bo
of genocide 2) morele vooruitgang is daarmee
ys+from+abuse/2014418/story.html (bezocht op
ook zeer problematisch
sian Turkistan, Khokand, Bukhara, and Kuldja
7-5-2013)
J. Rachels, The Elements of Moral Philosophy,
(London, Sampson Low, Marston, Searle &
5 http://www.youtube.com/watch?v=9nml3pEkdEA
&feature=youtu.be (bezocht op 7-3-213)
6 S. Maas, Confrontaties met moreel kritische situaties: overwegingen, emoties en handelingen van
36 | Carré 1 | 2014
(New York, McGraw-Hill Inc., 1995)
D, Whethem, ‘The Challenge of Ethical Relati-
13 E. Schuyler, Turkistan: Notes of a Journey in Rus-
Rivington, 1876) 133.
14 Mid-Atlantic Simulation of the United Nations
35 S . Khan, Everybody knows, but nobody knows:
T.H. Eriksen, Small Places, Large Issues: An Intro-
ture: Implications for HIV Prevention and Care
Desks review of current literature on HIV and
duction to Social and Cultural Anthropology (Lon-
(UNAIDS, 2004).
male-male sexualities, behaviours and sexual
den, Pluto Press, 2001) 36.
24 J. Frederick, Sexual Abuse and Exploitation of
exploitation in Afghanistan (NAZ Foundation
Boys in South Asia: A Review of Research Fin-
International, 2008).
dings, Legislation, Policy and Programme Respon-
T. Barfield, Afghan Customary Law and Its Relati-
vism in Coalition Operations’ in: Journal of Mili-
(MASUN) Topic 1: Bacha bazi, George Mason
ses (UNICEF Innocenti Research Centre, 2010)
onship to Formal Judicial Institutions (Washington
tary Ethics 7 (2008) (4) 302-316.
University (2011) (7)
32.
DC., United States Institute for Peace, 2003).
37

Download Report