Van Doen-ja naar TOM

Eindverslag
Doen-ja
Van Doen-ja naar TOM
Auteur: Frances Nuijen, coördinator Doen-ja, onderdeel Participe Alphen aan den Rijn
6-12-2014
Inhoudsopgave
Eindverslag Doen-ja
pagina 2 - 7
Bijlage 1 Activerend interview
pagina 8 - 20
Bijlage 2 Afstemming taal- activiteiten
pagina 21- 22
Bijlage 3 Administratieve proces
pagina 23- 24
Bijlage 4 Sociale- en werknemersvaardigheden
pagina 25- 26
Bijlage 5 Kwaliteiten Doen-ja en gedrag
pagina 27- 28
Bijlage 6 Data uit activerende interviews
pagina 29
Eindverslag Doen-ja
Maatschappelijk activeringscentrum van Participe Alphen aan den Rijn
Voor u ligt het eindverslag van Doen-ja. In maart 2012 is Doen-ja onderdeel geworden van
Participe, een Wmo-uitvoerings-organisatie. In grote lijnen staan de ontwikkelingen
beschreven die sindsdien hebben plaatsgevonden en hetgeen dat daaraan ten grondslag
lag. Met ingang van 1-1-2015 worden de activiteiten ondergebracht bij TOM in de buurt.
2012
Bezetting
Tot de overgang van Radar naar Participe was er 32 uur beschikbaar voor personele inzet
vanuit Radar en 16 uur per week was een klantmanager vanuit de gemeente gedetacheerd
bij Doen-ja. Na de overgang was er 32 uur beschikbaar vanuit Participe en was een
medewerker van de SWA voor 6 uur per week gedetacheerd bij Doen-ja.
SWA
In deze periode maakten ongeveer 50 burgers gebruik van (de hoofdzakelijk verplichte)
sociale activeringstrajecten en vier burgers van de spoor 2 trajecten. Om de doorstroming te
monitoren van sociale activering naar spoor 2 was een medewerker van de SWA
gedetacheerd. Er waren grote verwachtingen dat het opnieuw spreken van de 50
deelnemers zou opleveren dat een groot aantal van hen zou doorstromen. Dit bleken er
helaas slechts drie te zijn.
Stopzetten verplichte trajecten.
In november 2012 werden de verplichte sociale activeringstrajecten gestopt. Dit was een
spannend moment in de continuïteit van het project. Haken deelnemers nu massaal af? Het
tegendeel was het geval. Sinds die tijd is het aantal deelnemers alleen maar gestegen. Wel
werd gesignaleerd dat deelnemers die weerstand ondervonden van bijvoorbeeld hun partner
om naar Doen-ja te komen afhaakten. Er was geen financiële sanctie meer die beiden zou
treffen. Afwezigheid nam toe toen dit geen gevolgen meer had voor de uitkering.
Kernwaarden Doen-ja
Omdat Doen-ja een centrum was van en voor wijkbewoners werden de activeringsmedewerkers bij zoveel mogelijk zaken betrokken. Zonder hun zou Doen-ja niet kunnen
bestaan! Tijdens de bijeenkomst met de activeringsmedewerkers werd verwoord wat volgens
hen de waarde was van Doen-ja. Ook waren de activeringsmedewerkers blij onder de vlag
van Participe te komen. Ze hoopten dat er een soepele samenwerking zou ontstaan. In het
verleden waren niet alle initiatieven enthousiast ontvangen zoals het opstarten van een
kindergroep of zelf jongerenwerk gaan doen. De volgende kernwaarden werden
geformuleerd:

Behulpzaam

Vernieuwing

Ontwikkeling

Gastvrij/vriendelijk

Respectvol
Daarnaast werd ook een wijziging in de sfeer binnen Doen-ja benadrukt: “Eerst waren we
hier koffie aan het drinken en dachten toen: we moeten ook nog wat doen! En nu komen we
hier om te werken en denken, en we hebben nog geen koffie gedronken.”.
Steeds meer spreken activeringsmedewerkers over “hun werk”. Andere
activeringsmedewerkers zijn collega’s en de coördinator is collega en leidinggevende.
Ontmoeting
I.s.m. het maatjesproject van Participe en Jij&Ik en de catering van de SWA wordt er een
ontmoetingsbijeenkomst georganiseerd op het kantoor van Doen-ja. De achtergrond
gedachte is dat zo gewerkt kan worden aan het slechten van de beelden tussen
anderstaligen en senioren. Deze bijeenkomst wordt door 8 mensen bezocht. Deze activiteit
wordt niet gecontinueerd bij gebrek aan mankracht bij het ouderenwerk en Jij&Ik.
2013
Verhuizing
Omdat het onduidelijk was of Doen-ja in 2013 nog zou worden gefinancierd, werd de
huurovereenkomst opgezegd. Doen-ja verliet haar kantoorruimte in de Polluxstraat en
verhuisde naar de MFA Ridderveld. Opnieuw was het de vraag: zouden de klanten Doen-ja
nog wel kunnen vinden? Uit de wijk en dan naar de eerste verdieping van de nieuwe locatie
was weinig toegankelijk en uitnodigend. Het tegendeel van de verwachting bleek waar!
Doen-ja groeide alleen maar meer. Er was een toename van deelnemers die wel binnen de
doelstelling vielen maar geen wwb-uitkering hadden.
Voorbeeld: anderstalige vrouwen die jarenlang alleen voor hun kinderen hebben gezorgd. De
Nederlands taal niet machtig zijn en de samenleving slechts beperkt kennen. In de
traditionele families worden vrouwen niet gestimuleerd om activiteiten buitenshuis te
ondernemen.
Afwezigheidsbeleid
Op verzoek van vrijwillige begeleiders en activeringsmedewerkers werd een
afwezigheidsbeleid ontwikkeld. Klanten moesten hun aanwezigheid aftekenen op de
presentielijst. Afwezigen zonder bericht werden gebeld. En na 3x afwezigheid of frequente
afwezigheid lag er een uitnodiging voor een gesprek. Uit deze gesprekken (met senior
activeringsmedewerker en/of de coördinator) bleek dat sommige mensen regelmatig support
nodig hadden om te blijven komen. Of dat er gezocht moest worden naar een activiteit die
meer aansloot bij hun belangstelling.
Activerende interview
“Het gesprek” wordt geïntroduceerd bij Participe. Doen-ja heeft gezocht naar een passende
vorm ( ivm taalproblemen, laag opleidingsniveau) en het activerende interview ontwikkeld.
Een uitgebreide vragenlijst waar de verschillende levensdomeinen in kaart worden gebracht.
Kennis van de sociale kaart werd nagegaan. Besproken werd het principe “je komt wat
halen, dus kun je ook wat brengen”. Er werden drie trainingen georganiseerd voor de
activeringsmedewerkers voor het leren afnemen van dit activerend interview. Uiteindelijk
konden 3 activeringsmedewerkers dit toevoegen aan hun takenpakket (zie bijlage 1:
activerend interview).
Positieve neveneffecten waren:
 activeringsmedewerkers die ook die interviews afnemen bouwden meteen een
relatie met deelnemers op;
 er was concrete aandacht voor gewenste activiteiten en talenten van de gebruikers;
 er werd actief doorverwezen.
Afstemming taalactiviteiten
Gesignaleerd werd dat deelnemers jarenlang in dezelfde taalactiviteit bleven. Doen-ja biedt
taalactiviteiten maar is niet bedoeld als opleidingsinstituut. Het belangrijkste onderscheid is
dat er een leeromgeving wordt aangeboden in een ontspannen sfeer, met aandacht voor de
persoon als deelnemer is. Met de taalvrijwilligers werd tijdens drie bijeenkomsten besproken
hoe te zorgen voor een betere afstemming. Zij stelden instroomcriteria op waar de
deelnemers aan moeten voldoen, kiezen welke taalmethodieken en speciale taalboeken
worden gebruikt en maken afstemming hierover mogelijk (bijlage 2: Afstemming
taalactiviteiten ). Daarnaast zijn er twee intervisiebijeenkomsten geweest onder leiding van
een begeleider en de coördinator om didactische- en agogische problemen in de groep te
bespreken.
Overdragen van taken
Doen-ja heeft gemiddeld 120 deelnemers en dit betekent een intensivering van de
administratie. Een aantal activeringsmedewerkers kregen een deeltaak om de administratie
goed te laten verlopen. Daarvoor is het administratieve proces beschreven (bijlage 3:
Administratieve proces).
Zo zijn er nog veel meer taken die activeringsmedewerkers op zich nemen, zoals
boodschappen doen, voeren van drie maal een afwezigheidsgesprekken, kaarten versturen
aan vrijwilligers bij verjaardagen of andere gebeurtenissen, het draaien van kantoordienst.
Activeringsmedewerkers gebruiken daarbij hun talenten en maken een ontwikkeling door.
Het overdragen van uitvoerende taken van de coördinator aan activeringsmedewerkers is
een dynamisch proces. Dit proces wordt onder andere beïnvloedt door de talenten die op dat
moment aanwezig zijn, de urenbelasting, het ziekteverzuim en de draagkracht van
activeringsmedewerkers.
Voortgangsgesprekken
De voortgangsgesprekken met de activeringsmedewerkers werden geïntroduceerd. Deze
zijn gericht op het vastleggen van de ontwikkelpunten. Deze punten moet passen binnen de
doelstelling van Doen-ja. De coördinator legt de ontwikkelpunten schriftelijk vast van de
betreffende activeringsmedewerker. Tijdens de wekelijkse vergadering informeert de
activeringsmedewerker haar/zijn collega’s over de ontwikkelpunten. Er is gekozen voor het
informeren van collega’s (samenkracht) omdat zo de steun van collega’s gemobiliseerd kan
worden, leerprocessen herkend kunnen worden en de exclusiviteit van het contact met de
coördinator wordt gereduceerd. Het team van activeringsmedewerkers dient het middelpunt
te zijn van Doen-ja en niet de coördinator!
Deze werkwijze vraagt om verdere doorontwikkeling.
Doelstellingen:
Doen-ja heeft inmiddels drie duidelijke doelstellingen:
1. Wijkbewoners stimuleren uit huis te komen.
2. Heb voorbereiden op vrijwilligerswerk binnen Doen-ja en later buiten Doen-ja.
3. De afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen.
Doen-ja wordt steeds bekender in de wijk maar ook in Alphen aan den Rijn. Anderstaligen
voelen zich thuis bij Doen-ja. Hier is begrip voor de gevolgen van hun taalprobleem en
vanwege de grote diversiteit in de groep is er een onmiddellijke herkenning: je op je
gemak/thuis voelen is daarbij belangrijk. Voor vluchtelingen is Doen-ja de plek waar je
welkom wordt geheten, je vluchtverhaal kwijt kunt als je dat wilt en waar medeleven is. Voor
veel deelnemers is Doen-ja ook een “thuis” met broers en zussen.
Je bent hier om te leren
Bij Doen-ja kom je om te leren. Dit geldt voor deelnemers én activeringsmedewerkers. Je
leert daar impliciet zelfredzaamheid en zelfvertrouwen te vergroten. Te bouwen aan je
sociale netwerk, het uitbreiden van je sociale vaardigheden enzovoort.
In twee trainingen met activeringsmedewerkers wordt geïnventariseerd wat je allemaal kan
leren bij Doen-ja en welke taken er te doen zijn. Dit wordt ook gebruikt als input voor de
voortgangsgesprekken, omdat het gaat om zowel sociale als werknemersvaardigheden
(bijlage 4: Wat kan je allemaal leren bij Doen-ja).
Sollicitatietraining
Een vrijwilligster ontwikkelt een sollicitatietraining. Deze is speciaal voor de doelgroep van
Doen-ja die niet mee kan doen met de sollicitatieworkshops van Startbaan wegens
gebrekkige taalbeheersing en laag opleidingsniveau. En/of doordat er sprake is van
psychische en/of lichamelijke beperkingen én slechts zeer part-time kunnen werken Het is
een “op-stap” voor het verwerven van betaald en vrijwilligerswerk.
Deze training wordt ook aangeboden aan het jongerenwerk van Participe die daar geen
jongeren voor kunnen mobiliseren.
Vrienden leren maken
Met name mensen met een vluchtelingenachtergrond blijken een klein sociaal netwerk te
hebben in Alphen aan den Rijn. Dit geldt ook voor die deelnemers die zich hebben
losgemaakt uit het gezin of familie van herkomst. Om hen te ondersteunen in het leren
vrienden maken, is een training ontwikkeld door een vrijwillig begeleider.
Deze training heeft slechts eenmaal plaatsgevonden bij gebrek aan aanmeldingen. Ook al
gaven deelnemers aan over weinig netwerk te beschikken, waren zij niet te motiveren om
aan deze training deel te nemen.
Rolstoeltraining
Om de doorstroming van Doen-ja naar Jij&Ik te bevorderen wordt er deelgenomen aan de
rolstoeltraining van Jij&Ik. Om de continuïteit van het contact met een senior te borgen wordt
niet gekozen van een 1-op-1 contact maar een groepsactiviteit georganiseerd vanuit Doenja. Het ligt in de bedoeling om met een groepje van 3,4 senioren in een rolstoel een
wandeling te maken. Jij&Ik kan niet 3,4 senioren motiveren om deel te nemen aan deze
activiteit.
Leren werken met naaimachine
De activiteit “leren werken met de naaimachine” is opgezet om nieuwe instroom te
bevorderen en aan de vraag vanuit de deelnemers naar een dergelijke activiteit te voldoen.
Na het volgen ervan kunnen deelnemers doorstromen naar de activiteiten “leren kleding
repareren” en/of “leren werken met patronen”. Voor wie nog meer wil wordt doorverwezen
naar andere naai-activiteiten van Participe in de wijk.
Koffiemiddag open inschrijving
Naar aanleiding van de Buurtalliantie, waarin wijkbewoners en organisaties uit de
Planetenbuurt vertegenwoordigd zijn, biedt Doen-ja Wonen Centraal aan om wekelijks een
koffiemiddag te organiseren in de Venusstraat. Het is de eerste activiteit waarbij het mogelijk
is deel te nemen zonder ingeschreven te staan. Het doel van deze activiteit is ontmoeting
tussen de flatbewoners te stimuleren.
Beweging in de Stromen
Doen-ja heeft het voornemen om (van één maal naar) twee maal per week de activiteit
“bewegen en gezondheid” te organiseren. Veel vrouwen bij Doen-ja hebben een slechte
conditie, last van overgewicht en suikerziekte. Ze vindt een plek bij basisschool de Stromen.
Deze basisschool heeft kinderen uit veel verschillende culturen en biedt graag ruimte aan.
Doen-ja geeft tips bij het opzetten van de “ouderkamer” op deze school.
2014.
Trajectplan.
Op verzoek van de gemeente (i.v.m. financiering) worden ongeveer 100 deelnemers
opgeroepen door Doen ja en voorzien van een trajectplan. Daarvoor wordt speciaal een
activeringsmedewerker vrijgemaakt. Het blijkt goed te zijn om alle deelnemers weer eens te
spreken. Zit je nog op de juiste activiteit én kan je ook wat geven? Er ontstaat een lijst van
mensen die incidenteel wel koffie willen zetten. Ook worden deelnemers door verwezen naar
Jij&Ik. Dit zijn er 5 geweest waarvan 1 deelnemers daadwerkelijk begonnen is als vrijwilliger
bij Jij&Ik
Kledingreparatie
De activiteit “kledingreparatie” bestaat al geruime tijd bij Doen-ja. Rond deze activiteit
ontstaat reuring onder en met de deelnemers. Het gaat dan over wel/niet zelf iets betalen
voor de reparaties en het blijkt moeilijk om deelnemers te motiveren aan kleding van anderen
te werken en niet alleen aan die van zichzelf. Er wordt veel gesproken in de eigen taal en
niet geoefend met de Nederlandse taal. Na verschillende waarschuwingen en gesprekken
hierover wordt de activiteit stopgezet.
In samenspraak met de deelnemers wordt een alternatief ontwikkeld “vrij naaien” waarvoor
€ 2,- betaald moet worden. Omdat een dergelijke activiteit ook elders aangeboden wordt, is
het een tijdelijke activiteit om de huidige groep de mogelijkheid te geven elkaar toch te blijven
ontmoeten.
Strijk en kleding- reparatieservice.
Als alternatief voor de kledingreparatieservice is er een nieuwe activiteit ontwikkeld in nauwe
samenwerking met Jij&Ik. In plaats individueel bij mensen thuis te strijken zou het strijkgoed
opgehaald worden en gedaan worden bij Doen-ja. Met de mogelijkheid om gelijk kleding te
laten repareren. Er waren vrijwilligers gevonden om deze dienst uit te voeren. Helaas bleken
de senioren niet bereid hun kleding aan te leveren en zoeken we naar alternatieven.
Taakomschrijving activeringsmedewerker.
Er is een grote doorstroom van activeringsmedewerkers en er komen nieuwe
activeringsmedewerkers bij via Startbaan. In twee trainingen gaan we aan de slag om helder
te krijgen wat de taken zijn van activeringsmedewerkers en welke vaardigheden nodig zijn
om te ontwikkelen gezien de kernkwaliteiten van Doen-ja (zie 2013). Zo wordt de functie
concreter ingevuld en heeft deze meer inhoud gekregen dan louter het openen van ruimten
en het doen van kopieerwerk. (bijlage 5) De aanwezigen in de training kiezen met welke
ontwikkelpunten ze aan de slag willen gaan.
Helaas, door gebrek aan tijd, is de voortgang daarvan onvoldoende gemonitord.
Laatste taalactiviteit
Voor de eerste keer kan Doen-ja de “laatste taalactiviteit” organiseren. Een mooi wapenfeit,
omdat deelnemers na het volgen ervan in staat zijn om deel te nemen aan de leeskringen
die door de bibliotheek georganiseerd worden. Deze laatste activiteit bestaat uit acht
bijeenkomsten waarin gemeenschappelijk een boek en een artikel worden besproken. Hierna
kunnen deelnemers niet meer aan taalactiviteiten binnen Doen-ja deelnemen, omdat zij
voldoende redzaam zijn om aan andere algemene voorzieningen deel te nemen.
Wereldkoor
Na de zomer is in samenwerking met ggz Rijnstreek het Wereldkoor opgestart. Op dit
moment zijn het vooral de gebruikers van het Trefpunt die actief deelnemen.
Inzichten uit de activerend interviews.
Aan het eind van het jaar zijn de kwalitatieve en kwantitatieve cijfers uit de activerende
interviews gebundeld (zie bijlage 6).
De belangrijkste uitgangspunten van Doen-ja op een rij:
 Fouten maken mag; dat moet zelfs! Anders ben je niet aan het leren. Dat vraagt
incasseringsvermogen van de professional maar ook van de vrijwillige begeleiders. Ook
de vrijwillige begeleider is onderdeel van Doen-ja en komt niet “alleen zijn activiteit
begeleiden”.
 Je bent hier om te leren, daar kies je zelf voor. Dat geeft ook verplichtingen zoals op tijd
komen, je op tijd afmelden en afspraken nakomen. Deze punten staan in het trajectplan
en in de huisregels. Dat is voor veel gebruikers van Doen-ja niet vanzelfsprekend en er is
een lange adem nodig bij vrijwillige begeleiders en activeringsmedewerkers.
 Je komt wat halen, dus kun je ook wat brengen. Zeker voor deelnemers die al meer dan
vier jaar deelnemen aan activiteiten bij Doen-ja wordt deze vraag indringend gesteld. Iets
brengen kan zijn dat je iets bakt voor een grote, incidentele activiteit tot actief worden als
activeringsmedewerker. Het schoonhouden van de ruimten van wonenCentraal is dan ook
niet iets dat alleen door activeringsmedewerker gedaan hoeft te worden, maar daar
worden ook de deelnemers bij betrokken.
 Eenmaal per week is er een vergadering voor alle activeringsmedewerkers. Daar wordt de
dagelijkse gang van zaken besproken.
 Je neemt niet alleen deel aan een activiteit, maar je wordt een onderdeel van Doen-ja.
Daar hoor je bij. De eerste verbinding vindt plaats tijdens het activerend interview dat
gedaan wordt door de coördinator en activeringsmedewerker. Deelnemers en
activeringsmedewerkers brengen vaak zelf nieuwe deelnemers aan. In het team van
activeringsmedewerkers zijn veel geboortelanden vertegenwoordigd (in 2014 zijn dit er
35). Doen-ja is niet eenkennig: mannen en vrouwen zijn welkom en het maakt niet uit
waar je geboren bent!
 Het is op de eerste plaats de organisatie van de activeringsmedewerkers en deelnemers.
pas dan van de professionals en Participe. De professional heeft een “bescheiden” rol. De
taak van de coördinator is er een van initiëren, structureren, controleren en evalueren.
 Je bent met elkaar verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van Doen-ja.
Verantwoordelijkheid dragen is een leerproces. Om de continuïteit en het leren
verantwoordelijkheid te dragen wordt bij alles gewerkt met back-ups.

Download Report