Meer weten? In het kennisdossier Participatie en activering vind u informatie, achtergronden, praktijkvoorbeelden en tools over activering en de Participatiewet, waar de tegenprestatie naar vermogen een onderdeel van is. Of neem voor advies of een workshop contact op met één van onze adviseurs: Michaëla Merkus [email protected] 030-7892149 Charlotte Hanzon [email protected] 030-7892281 Annemarie van Hinsberg [email protected] 030-7892114 De tegenprestatie kan worden opgelegd aan mensen die een uitkering ontvangen in het kader van de WWB (Wet Werk en Bijstand), het BBz (Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen), de IOAW (Wet Inkomensvoorziening Ouderen en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werknemers) en de IOAZ (Wet Inkomensvoorziening Ouderen en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Zelfstandigen). Elke gemeente besluit zelf op welke manier de tegenprestatie lokaal ingezet wordt. Informeer daarom bij uw gemeente naar de spelregels. Vormgeven aan de tegenprestatie Als organisatie aan de slag met de tegenprestatie naar vermogen De ‘Werkwijzer tegenprestatie’ biedt u handvatten om uw organisatie in te richten voor mensen die bij u aankloppen om een tegenprestatie te vervullen in ruil voor hun uitkering. Maar over wie gaat het eigenlijk? En wat kunt u doen om mensen die een tegenprestatie bij u willen leveren, een goede plek en een mooie ervaring te bezorgen? We schetsen hier wat u zo’n beetje kunt verwachten. Wat is een tegenprestatie naar vermogen? Een tegenprestatie naar vermogen kan door de gemeente opgelegd worden aan mensen die een uitkering ontvangen vanuit de WWB, Bbz, IOAW of IOAZ. Dat betekent dat uitkeringsgerechtigden gevraagd mag worden om voor het ontvangen van hun uitkering een maatschappelijk nuttige tegenprestatie te leveren. Een maatschappelijk nuttige activiteit is iets anders dan een gewone baan en het mag ook geen activiteit zijn waar u normaliter iemand voor zou betalen. Het gaat om activiteiten die voor een paar uur per dag of per week worden verricht ten behoeve van anderen of de maatschappij. In veel gevallen zal deze tegenprestatie bestaan uit vrijwilligerswerk binnen een maatschappelijke of vrijwilligersorganisatie. Wie kunt u verwachten? De mensen voor wie de tegenprestatie geldt, zijn zeer divers. De groep uitkeringsgerechtigden is heel uiteenlopend, maar in zichzelf geen echte doelgroep. Minder ingewikkeld wordt het als u uw aandacht richt op een doelgroep met specifieke kenmerken, zoals bijvoorbeeld vrouwen met een niet-westerse afkomst, mensen met psychische beperkingen of jongeren met of zonder lichamelijke beperkingen. U kunt dan veel gerichter op zoek naar wat deze mensen nodig hebben om goed bij u aan de slag te kunnen. Is uw organisatie er klaar voor? Het is goed om de begeleiding van uitkeringsgerechtigden af te stemmen op hun achtergrond, motivatie en kenmerken. Dat is belangrijk omdat geen of slechte begeleiding kan betekenen dat mensen die bij u een tegenprestatie komen doen, zich niet helemaal welkom of thuis voelen. Een slechte ervaring kan voor iemand die uit een kwetsbare positie probeert te komen, een enorme teleurstelling zijn die hij niet snel vergeet. Wanneer u zich op specifieke doelgroepen richt, maakt u het mogelijk om ook op die groep gerichte aanpassingen te doen in uw organisatie. U deed bij de invoering van de maatschappelijke stage al ervaring op met het inrichten van uw organisatie voor jongeren. Deze ervaring kunt u goed gebruiken. Of u er klaar voor bent kunt u uitproberen met de test Klaar voor jongeren en ook het werkboek Verzilver de inzet van jongeren geeft handvatten om hiermee aan de slag te gaan. U kunt de doelgroep jongeren in dit geval natuurlijk vervangen door iedere andere doelgroep en de kennis toespitsen op dat wat voor u van toepassing is. In de publicatie Focus op talent in plaats van beperking vind u tips en handvatten voor het werken met vrijwilligers met een beperking. Hoe speelt u in op hun specifieke wensen en hoe maakt u optimaal gebruik van hun kracht en talent? Ook de Diversiteitswijzer kunt u hierbij gebruiken. Aansluiten en verbinden U weet als geen ander hoeveel het u kan opleveren wanneer u met uw vrijwilligersklussen kunt aansluiten bij de motivatie van uw vrijwilligers en deze kunt verbinden aan uw organisatiedoelstellingen. Een goede ruilrelatie bevordert de betrokkenheid van vrijwilligers en maakt dat ze zich vaker en/of langduriger voor uw organisatie in willen zetten. Hoe u die betrokkenheid organiseert leest u o.a. in het magazine Pak de Passie. Aansluiten bij motivatie van vrijwilligers is niet altijd gemakkelijk. Soms is het even zoeken naar wat vrijwilligers precies drijft. In het geval van de tegenprestatie naar vermogen krijgen mensen een duwtje in de richting van vrijwilligerswerk en komt dat niet per se uit henzelf. Zij zijn geleide vrijwilligers. Vaak hebben zij langere tijd niet actief geparticipeerd en gaan zij onder begeleiding weer meedoen. Dat kan heel spannend zijn. Deze vrijwilligers hebben niet altijd zicht op hun kwaliteiten, wat hen drijft en wat ze mogen verwachten. Ook hebben ze soms nog last van allerlei slechte ervaringen. U kunt hen begeleiden door samen op zoek te gaan naar hun kracht en intrinsieke motivatie. Wanneer u zich verdiept in hun levensloop, kan dat u inzicht geven in achterliggende drijfveren. Daarnaast kan het u helpen om wat meer te weten te komen over het type vrijwilliger dat u tegenover u heeft. Een instrument om daarover met elkaar in gesprek te gaan is het Vrijwilligerskwadrant. Wat wilt u eigenlijk zelf? Het is niet alleen belangrijk om aan te sluiten bij de intrinsieke motivatie van uw vrijwilligers. Uw eigen motivatie doet er zeker ook toe. Het is belangrijk dat u erachter staat en dus is het belangrijk goed te kijken naar waarom u aan de slag wilt met deze groep vrijwilligers. Bent u er niet zeker van of het bij u past? Laat u dan informeren over de mogelijkheden door uw lokale vrijwilligerscentrale of uw gemeente. Maak het passend. Ook voor uzelf.