Breeman Talle Fonds - Prins Bernhard Cultuurfonds

cultuurbericht
voorjaar 2014
Uitgave voor donateurs en relaties van het Prins Bernhard Cultuurfonds
Steun aan
beeldende kunst
in Rotterdam:
Breeman Talle Fonds
• Gerrit Rietveld op Curaçao
• Donateursexcursie naar de geheimen
onder het Utrechtse Domplein
• Schilderijen uit Rusland en Nederland
in Teylers Museum
voorwoord
Met veel plezier kijk ik terug op de geslaagde presentatie, van de drie koningsbiografieën die we mochten aanbieden aan onze nieuwe koning afgelopen
november in De Nieuwe Kerk. Na afloop twitterde
koning Willem Alexander: Koning bedankt @Cultuurfonds en auteurs van biografieën Koningen Willem I,
Willem II en Willem III. Uiteraard zijn wij ook erg blij
met de grote media aandacht voor de boeken, die
inmiddels als warme broodjes over de toonbank
gaan en al toe zijn aan een tweede druk.
Na de restyling van Cultuurbericht hebben we vorig
jaar hard gewerkt aan de modernisering van onze
communicatiemiddelen. Daarmee beogen wij het
Cultuurfonds nog toegankelijker te maken. Zo willen we onze schenkers en aanvragers nog beter op de
hoogte te houden van onze projecten en initiatieven
en de mogelijkheden om het Cultuurfonds te ondersteunen. Met trots kondig ik dan ook onze nieuwe
website aan die deze maand gelanceerd wordt. Wij
hopen dat u net zo enthousiast bent als wij. En zoals
u ziet hebben wij ook ons logo verfrist.
Ten slotte vraag ik uw aandacht voor de komende
Anjeractie, onze landelijke collecteweek die dit jaar
van 11 t/m 17 mei plaatsvindt. Ook dit jaar zijn nieuwe collectanten weer van harte welkom! Collecteert
u namens een culturele vereniging, dan mag u een
derde van de opbrengst houden voor de eigen clubkas. Op www.anjeractie vindt u meer informatie.
Ik wens u een inspirerend voorjaar toe!
Adriana Esmeijer
directeur Prins Bernhard
Cultuurfonds
p.4
Dit magazine is verrijkt met digitale content,
die via Layar te bekijken is
Hoe werkt Layar?
- Download de Layar app in de App Store
of in de Android Market
- Open de Layar app
- Houd uw smartphone boven een pagina
in Cultuurbericht met het Layar-icoontje
- Klik op de scanknop onder in het scherm
- De digitale content opent zich vanzelf
Het Prins Bernhard Cultuurfonds is beneficiant van de BankGiro Loterij en De Lotto.
doelstelling en middelen Het Prins Bernhard Cultuurfonds stimuleert cultuur en natuur
in Nederland - op grote en op kleine schaal. Bijzondere initiatieven, bevlogenheid en talent
moedigen wij aan met financiële bijdragen, opdrachten, prijzen en beurzen. Door actieve
fondsenwerving en inkomsten uit loterijen kunnen wij jaarlijks ruim 3500 projecten en
personen ondersteunen. Dat maakt ons, met een landelijk fonds en twaalf provinciale
afdelingen, een van de grootste particuliere cultuurfondsen van Nederland. Het Prins
Bernhard Cultuurfonds geeft cultuur de kans.
inhoud
voorjaar 2014
4 DOMunder*
8 Cultuurfonds/natuurfonds
9 De Nieuwe Wildernis*
10 MOOOVE*
11 ‘Vertalen is een ambacht’*
12 De Coproducers*
14 Breeman Talle Fonds
16 De Romantische Ziel*
17 Zwieren over het ijs
18 Rietveld op Curaçao
20 De ZwarteTulp*
21 Eindelijk tijd voor wetenschappelijk onderzoek
Onthult de verborgen geschiedenis van het Utrechtse Domplein
Jacqueline Cramer licht scherper natuurbeleid toe
Film en lespakket over Oostvaardersplassen
Tentoonstelling voor kinderen in Villa Zebra
Martinus Nijhoff Vertaalprijs naar Hilde Pach
Zeven theaters werken samen voor kwaliteit op het podium
Steun aan beeldende kunst in Rotterdam
Schilderijen uit Rusland en Nederland in Teylers Museum
We gaan weer schoonrijden
p.18
Een klimaatbewust ontwerper
Een musical in een bollenschuur
dankzij het Conservatoren Stipendium
p.14
p.16
22
24
26
27
rubrieken
fondsnieuws
beursberichten Chiel Busscher en Maaike van der Linden
donateursprofiel Annette van Spaendonck
donateursaanbiedingen*
* aanbiedingen exclusief voor donateurs van
het Prins Bernhard Cultuurfonds
colofon Cultuurbericht is een uitgave van het Prins Bernhard Cultuurfonds en verschijnt drie maal per jaar. ISSN 1872-1265
Hoofdredacteur Annette de Bock Eindredactie Anneke van Huisseling Redactiecommissie Johan van Beem, Jelga Biesheuvel,
Susanne van Heemskerck, Martijn Kahlman, Maaike Nillesen, Liesbeth Struving Aan dit nummer werkten mee Yvonne Jansen, Liesbeth Maas,
Vera Ros, Ellen Segeren, Stan Verhaag, Annemarie Vestering Ontwerp & vormgeving Loes Koomen Druk Ando/Calff & Meischke bv
Aanbiedingen en excursies Susanne van Heemskerck, ma t/m do 09.00-13.00 uur telefoon (020) 520 6130 email [email protected]
Adres Postbus 19750 1000 GT Amsterdam telefoon (020) 520 6130 fax (020) 623 8499 e-mail [email protected]
internet www.cultuurfonds.nl IBAN NL32 INGB 0000 3333 18
Copyright Gehele of gedeeltelijke vermenigvuldiging of overname van artikelen, op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan met bronvermelding
na toestemming van de hoofdredactie. Uitspraken van geïnterviewden geven niet noodzakelijk het standpunt van het Prins Bernhard Cultuurfonds weer.
Laagje voor laagje
terug in de tijd
DOMunder:
historische rijkdom
onder het Domplein
Foto: LookDown
Nergens in Nederland ligt zoveel geschiedenis verborgen als onder het Domplein in
Utrecht. Op 2 juni opent DOMunder en is het
mogelijk in die rijke grond, vijf meter onder
de straatklinkers, kennis te maken met het
fascinerende verleden van die plek.
Domplein.
4 cultuurbericht voorjaar 2014
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 100.000
Eerste ondergrondse ruimte DOMunder.
Foto: Erik Bär
B
ij het betreden van het Domplein is het
onmiddellijk duidelijk: hier is iets bijzonders aan de hand. Tussen Domtoren
en Domkerk staat een enorme witte
tent. Aan de zijwanden laten borden
met foto’s en tekst zien dat hier hard gewerkt
wordt aan de realisatie van een ondergronds
centrum. Daarin komt een permanente presentatie die de historie van dit stukje Nederland belicht. Nieuwsgierigen kunnen nu al door ronde
gaten meekijken naar het archeologische onderzoek dat plaatsvindt in diepe bouwputten.
Naast de tent staat het kantoor van de aanstichters van dit alles, onder wie Paul Baltus. Hij vertelt dat er gegraven is tot de oudste grondlaag,
voorjaar 2014 cultuurbericht 5
Foto: Erik Bär
Eerste ondergrondse ruimte DOMunder.
de Romeinse. ‘Langs de Rijn liep de
noordelijke grens van het Romeinse
Rijk, de “Limes”. De Romeinen bouwden forten oftewel castella om de handelsroute over de Rijn te beschermen.
Eén daarvan, Traiectum, werd precies
hier neergezet, op het latere Domplein.’
Nu zijn er wel meer plekken in Nederland waar sporen uit de Romeinse tijd
zijn terug te vinden, maar het bijzondere aan deze locatie is dat je de middeleeuwse ontwikkeling erna óók in de
grond kunt waarnemen. In de Romeinse laag zitten koolresten die vertellen
over de Bataafse Opstand in 69 n.Chr.
‘De lagen daarboven gaan over de kerken die hier ooit stonden, en het bisschoppelijke en keizerlijke paleis. Gedurende tweeduizend jaar is door de
bouwgeschiedenis een soort terp in de
stad ontstaan. Dus als je nu vijf meter
naar beneden graaft, kom je al deze verhalen tegen.’
De samengebalde geschiedenis biedt
vooral een blik op het religieuze verleden van de stad. Baltus: ‘In 695 vestigde
bisschop Willibrord zich in Utrecht en
bouwde hij in de restanten van het castellum de Salvatorkerk en een aan Sint
Maarten gewijd kerkje. Vanuit het
Domplein werden de Friezen gekerstend. Utrecht ontwikkelde zich door
6 cultuurbericht voorjaar 2014
de eeuwen heen tot een machtig religieus centrum.’
Een toevallig plein
Het beleefbaar maken van de verborgen
geschiedenis van het Domplein is oorspronkelijk een droom van architect
Theo van Wijk. ‘Hij liep al tientallen jaren rond met een plan om het Domplein een nieuwe culturele impuls te
geven. Theo had gehoord van de castellummuur die hier onder de grond zou
liggen en hij vermoedde dat er veel en
veel meer verborgen lag. Het liet hem
niet meer los.’
Veel Utrechters hebben een dubbel gevoel over het Domplein. ‘Ze zijn trots
op de Dom maar ervaren dit niet echt
als het historische hart van de stad, eerder als een koude en winderige plek.
Misschien komt het doordat de plek
nooit als plein bedoeld was.’ Het Domplein ontstond namelijk toevallig. In
1674 verwoestte een hevige tornado het
schip van de gotische Dom. ‘Pas 150
jaar later werd de ruïne opgeruimd en
was er opeens een plein.’
De laatste jaren is het plein meer gaan
leven onder de bevolking: ‘Dat begon in
2004, toen we het 750-jarig bestaan van
de Dom uitbundig vierden.’ Het was
voor Theo van Wijk hét moment om
zijn ideeën te realiseren. Hij benaderde
Paul Baltus en samen richtten ze Initiatief Domplein op. Al vrij snel kwamen
bedrijven als SHV en Rabobank Utrecht
als sponsors over de brug. Later volgden
ook de overheid, andere bedrijven en
fondsen, waaronder het Prins Bernhard
Cultuurfonds. In 2010 opende de eerste
ondergrondse ruimte, in de middeleeuwse kelders van het Utrechts Centrum voor de Kunsten. Daar kunnen bezoekers zich al laven aan het Romeinse
verleden van het Domplein. De huidige
opgraving van 385 vierkante meter is er
het grootse vervolg op en toont de totale geschiedenis. Als het aan de initiatiefnemers ligt zullen beide ruimtes in
de toekomst door een ondergrondse
gang met elkaar verbonden zijn.
Geroerde grond
Het is tijd om de opgraving te bezoeken, het domein van senior archeoloog
Robert Hoegen. In een bouwkeet kwispelt een hond vriendelijk en brandt
een kachel. Vrijwilligers van AWN,
de Vereniging van Vrijwilligers in de
Archeologie, zijn druk bezig met het
sorteren en documenteren van stukjes
ijzer, botjes en aardewerk. Robert
Hoegen: ‘Dit is voor mij een droom
project. We zijn niet alleen bezig met
interessante opgravingen maar bouwen
ook een museum. We laten onze ontdekkingen achter op de vindplek en
Foto: Initiatief Domplein
Proefopgraving DOMunder.
tonen ze daar aan het publiek.’
Hoe uniek het project is, blijkt ook uit de
samenwerking met de Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed. Het beleid, afgesproken in het Verdrag van Malta in
1992, is dat je archeologie zoveel mogelijk behoudt en beschermt op de oorspronkelijke plek. ‘Daarnaast is er een
duidelijk streven om archeologie zichtbaar te maken voor het publiek. Hierin
kwamen onze visie en die van de Rijksdienst dus prachtig bij elkaar.’
De Rijksdienst stelde wel als voorwaarde
dat de archeologen aan de slag gingen in
verstoorde grond of, zoals dat zo mooi
heet, ‘geroerde’ grond.
Snoepje
Robert Hoegen: ‘De laatste opgravingen
hier zijn in 1949 gedaan door archeoloog
Albert van Giffen. Natuurlijk is het jammer dat ik niet de eerste ben die deze
grond in gaat, maar het is ook interessant om te zien hoe mijn beroemde voorganger te werk is gegaan.’ En Van Giffen
had in 1949 nog geen metaaldetector,
waardoor er nu honderden muntjes uit
de klei kwamen, uit allerlei periodes.
‘We hebben zelfs een Keltische munt gevonden, nog van voor onze jaartelling.’
Wat nog tot grote verrassingen gaat leiden, is de ‘taartpunt’ die Van Giffen onaangeraakt heeft gelaten. ‘Dat is mijn
snoepje,’ zegt Hoegen lachend. Er bleek
een nog werkende gietijzeren hoofdleiding in de grond te liggen. ‘Van Giffen
had niet de middelen om die zware buis
te stutten, dus eronder zit een punt die
wij nu voor het eerst bekijken, met bijvoorbeeld een grafkelder met eventueel
menselijke resten.’
De vinger van Baltus wijst naar een gapend, zanderig gat in de grond. ‘Straks
lopen daar de bezoekers naar beneden
en wandelen ze door ondergrondse gangen, langs eeuwenoude muren, fundamenten en wegen. Ondertussen kunnen
ze kijken naar de bijzondere vondsten
uit de grond.’ Met audiovisuele snufjes
en 3D-reconstructies worden de verhalen
uit het verleden ‘beleefbaar’ gemaakt.
‘Het wordt een reis door de tijd in tweeduizend jaar. Van stenen naar gebouwen
en de levens van de mensen.’
DOMunder betekent niet het einde van
de ambities van Paul Baltus en Theo van
Wijk. ‘Doordat we hiermee bezig zijn,
komen er vanuit de bevolking en de gemeente wensen om het hele Domplein
aantrekkelijker te maken. Hoe fantastisch
zou het zijn als er straks nog meer ondergrondse ruimtes komen? Zodat de bezoeker via een ondergronds gangenstelsel
álle verborgen verhalen van het Domplein kan ontdekken?’
Liesbeth Maas
Als je vijf meter naar
beneden graaft, kom je
alle verhalen tegen
Meer weten?
Kijk op www.domunder.nl
of scan deze pagina met
Layar om ontwikkelingen
op het Domplein te volgen.
Excursie voor
donateurs
Op donderdag 12 juni 2014 kunt u
deelnemen aan een excursie naar
DOMunder. Om 10.00 uur wordt u
ontvangen met koffie, thee en een
lekkernij in de Aula van het Academiegebouw Universiteit Utrecht.
Hierna volgt een presentatie van
Initiatief Domplein en het DOM
under project. Rond 11.00 uur start
het bezoek aan DOMunder. Het programma is om 12.30 uur afgelopen.
U kunt zich opgeven door vóór
maandag 7 april 2014 € 17,50 per
persoon over te maken op rekening
NL77INGB0000500900 t.n.v.
Prins Bernhard Cultuurfonds te
Amsterdam, onder vermelding van
‘Domplein’ en uw postcode met
huisnummer. Maximaal twee
personen per aanmelding.
7
Wat doet het Cultuurfonds
voor de natuur?
Jacqueline Cramer licht toe
‘Heel Nederland is feitelijk cultuur, want grotendeels
door menselijk ingrijpen tot stand gekomen.’
D
bij Winterswijk.
Foto: Bart Dingemanse, VNC.
voorgevel bijenpaviljoen Floriade Venlo 2012.
Foto: Studio Kernland
▼ Impressie
▼ Katshaarschans
in 2009.
Foto: TOPFOTO
▼ Houtwallen
e toekenning van
de Prins Bernhard
Cultuurfonds Prijs
2013 aan tuin- en
landschapsontwerper Piet Oudolf onderstreept
het nog eens: het Cultuurfonds ondersteunt niet alleen
cultuur maar ook natuur.
Voorzitter van de adviescommissie Natuur, Jacqueline
Cramer, is zeer te spreken
over deze toekenning, want
die onderstreept volgens haar
de groene doelstellingen van
het Cultuurfonds. ‘Cultuur is
niet uitsluitend schilderkunst of letteren. Heel Nederland is feitelijk cultuur, want
grotendeels door menselijk
ingrijpen tot stand gekomen.
Cultuur en natuur dragen
beide bij aan de schoonheid
van Nederland en zijn
kwetsbaar.’
De investering van het Cultuurfonds in natuur (jaarlijks
ongeveer een miljoen euro)
verdient wat meer nadruk,
stelt Cramer: ‘Zeker nu we
ons beleid hebben aangescherpt, met als pijlers biodiversiteit, landschap en educatie.’ Bij steun van het Cultuurfonds aan biodiversiteit
en landschap moeten we niet
alleen denken aan projecten
rond historische heggen of de
das en de korenwolf. Natuur
die een ruggensteuntje krijgt
van het Cultuurfonds hoeft
niet per se uitgestrekt, histo-
risch of landelijk gelegen te
zijn. Het kan volgens Cramer
ook gaan om nieuwe, kleinschalige initiatieven. Zoals
het Piet Oudolf Groen in de
Buurt Fonds, het CultuurFonds op Naam dat de winnaar met de helft van de prijs
heeft ingesteld en dat tot
doel heeft braakliggende
landjes in een stedelijke omgeving tijdelijk in te richten
als groene gebieden.
Alle lagen van de bevolking
komen met natuur in aanraking en enorm veel amateurs
en vrijwilligers spannen zich
ervoor in. Om ook in de toekomst mensen bij de natuur
betrokken te houden, is met
name de educatie van jongeren belangrijk. Kernbegrippen in het aangescherpte beleid zijn volgens Jacqueline
Cramer ‘dichtbij’ en ‘lokaal’.
Niet alleen fysiek nabij, maar
ook qua oorsprong. De betrokkenheid van (lokale)
vrijwilligers is dan ook van
belang. ‘Daarmee sluiten we
aan bij een brede beweging
in de samenleving, met duurzaamheidscollectieven en
gezamenlijke moestuinen initiatieven die zonder gemeenschapszin niet van de
grond waren gekomen of
die gemeenschapszin bevorderen. Langs die meetlat
zullen wij projecten mede
beoordelen.’
Yvonne Jansen
Bijdrage
Cultuurfonds
Flevoland
€ 20.000
voor het
educatieve pakket
Hit in de bios, hit op school
De Nieuwe Wildernis
Copyright De Nieuwe Wildernis
Een van ’s lands best bewaarde natuurgeheimen:
dat waren de Oostvaardersplassen tot september 2013. Toen onthulde de film De Nieuwe
Wildernis de schoonheid ervan. De film én het
lespakket zijn ongekend populair.
Zonsondergang boven de Oostvaardersplassen.
V
raag: Hoe krijg je de
jeugd van tegenwoordig enthousiast over
de natuur? Antwoord:
door een film te maken over een schitterende oude
polder die aan de natuur is teruggegeven. En door uit driehonderd uur beeldmateriaal
een lespakket samen te stellen
met negentig filmpjes van pakweg anderhalve minuut. Ignas
van Schaick kwam op het idee
voor dit educatieve project. Het
resultaat, getiteld De Nieuwe
Wildernis, overtreft zijn stout-
Aanbieding
voor donateurs
U kunt de prachtige dvd bestellen
via www.denieuwewildernis.nl.
Als u bij uw bestelling ‘oostvaarders’ invult, betaalt u € 19,95 in
plaats van € 24,95.
Deze aanbieding geldt van
1 maart tot 1 juni 2014.
ste dromen. ‘Eind 2013 hadden zo'n 700.000 mensen de
film gezien,’ zegt de uitvoerend producent van de film.
‘En gebruikte al de helft van
alle basisscholen in Nederland het lespakket.’
Een van de eerste scholen die
met het educatief pakket
werkten was De Tjalk in Lelystad. Juf Nancy van Venrooy
past het toe in haar groep 6
(kinderen van negen en tien
jaar): ‘Het onderwerp leeft
enorm bij de kinderen. “Oostvaardersplassen” is een begrip geworden. Als iemand
een werkstuk maakt over een
dier, dan gebruikt hij of zij
geheid een van de filmpjes.
Vooral de zeearend spreekt
tot de verbeelding. Kinderen
vinden het bijzonder dat zo’n
dier gewoon in Nederland
leeft.’ De Oostvaardersplassen
komen ook terug in schrijfopdrachten, expressielessen en
spreekbeurten. En dankzij de
film en het educatief pakket
gaan leerlingen regelmatig
naar het gebied zelf. ‘Zo’n bezoek gebruik ik dan weer om
in de les te praten over de veranderingen in het natuurgebied, bijvoorbeeld dat er minder bomen zijn dan vroeger.’
Ignas van Schaick ziet dit
enthousiasme terug in de rest
van Nederland. En dat is goed
nieuws voor de natuur, zegt
hij: ‘Grootse indrukken die
je in je kinderjaren opdoet,
blijven je je hele leven bij.’
Zijn doel is dat in mei 2014
alle achtduizend basisscholen
in Nederland het lespakket
gebruiken.
Stan Verhaag
voorjaar 2014 cultuurbericht 9
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 20.000
uit het
Breeman Talle Fonds
Tentoonstelling leert kinderen
over kunst en beweging
MOOOVE
Foto: Villa Zebra
K
Ouder en kind bij werk van
kunstenaar Pieter Obels.
10 cultuurbericht voorjaar 2014
Aanbieding
voor donateurs
Op vertoon van uw Cultuurpas
aan de kassa van Villa Zebra
krijgt u € 2 korting op de reguliere
toegangsprijs van € 7.
Deze aanbieding, voor maximaal
vier personen, geldt niet in
combinatie met andere acties.
Geldig t/m 15 juni 2014.
ijken naar kunst is
een kunst die je niet
vroeg genoeg kunt
leren. In Rotterdam
maakt Villa Zebra
daarom tentoonstellingen
met hedendaagse kunst voor
kinderen van 3-6 en 7-12 jaar.
Ze krijgen geen rondleiding
maar doen zelf, via de vragen
en verhalen die kunstwerken
oproepen, ontdekkingen over
kunst, zichzelf en de wereld.
Aldus de ‘Villasofie’ van Villa
Zebra in een notendop. Tot en
met 15 juni is hier MOOOVE te
zien, een expositie rond het
thema ‘In beweging’, waarvoor het kinderpanel van het
museum adviezen leverde. ‘Ze
hielden in een dagboekje bij
hoe en wanneer ze in beweging waren,’ vertelt directeur
Gabriël Maassen. ‘Dat leverde
originele invalshoeken op
toen bleek dat ze ook stilstand
registreerden of beweging
in hun hoofd.’
Het werk van Toine Klaassen
is bijvoorbeeld voortdurend in
beweging. Klaassen werkt tijdens de tentoonstelling als
‘kunstenaar in huis’ aan een
installatie, geïnspireerd door
de interactie met zijn bezoekertjes. Bijzonder is ook een
groot, abstract schilderij van
Dagmar Baumann. ‘Waar is ze
begonnen? Welke bewegingen
maakte ze? Welke lagen heeft
ze aangebracht? Over zulke
vragen gaan de kinderen
praten, om daarna met enorme penselen op een groot
doek samen een eigen kunstwerk te maken.’
Voor MOOOVE ontving Villa
Zebra een bijdrage uit het
Breeman Talle Fonds, een
CultuurFonds op Naam dat
beeldende kunst in de regio
Rotterdam ondersteunt (zie
het artikel op pagina 14/15).
Maar ook het brede publieksbereik speelde mee; na juni is
MOOOVE in Enschede te zien.
Maassen: ‘We hopen zoiets
vaker te doen, bijvoorbeeld in
gemeenten waar kunstencentra zulke kinderprojecten niet
zelf kunnen opzetten. Prachtig dat het Cultuurfonds het
belang daarvan inziet. Voor
culturele instellingen als
Villa Zebra is deze financiële
ondersteuning onontbeerlijk.’
MOOOVE klinkt ook leuk
voor volwassenen. ‘Dat klopt.
We hoorden dat ze door de
interactie met de kinderen en
de kunstwerken iets van hun
kinderlijke speelsheid terugvonden. MOOOVE zet dus
op allerlei manieren in
beweging.’
Vera Ros
www.villazebra.nl
Hilde Pach ontvangt op 22 maart voor haar
vertalingen uit het Hebreeuws de Martinus Nijhoff
Vertaalprijs. 'Het is een kroon op mijn werk.'
Foto: Marianne Oosterbroek
Martinus Nijhoff
Vertaalprijs naar
Hilde Pach
‘Vertalen is een ambacht’
‘I
sraël heeft me altijd geboeid.
Hoewel ik zelf niet Joods ben,
vind ik het Jodendom en de Joodse
geschiedenis fascinerend. Op mijn
achttiende bezocht ik het land
voor het eerst. Ik studeerde toen al
een jaar Nederlands, met Hebreeuws
en Jiddisj als bijvakken, en ik kreeg
al tijdens mijn studie mijn eerste
vertaalopdracht. Vertalen is een ambacht; je moet “vertalen wat er staat”.
De lezer in Israël en de lezer hier
moeten zoveel mogelijk hetzelfde lezen. Het is rustgevend werk: iemand
anders heeft de inhoud bedacht, de
karakters, de plot, daar hoef ik me
niet druk over te maken. Dat is ook
wel eens onbevredigend en daarom
schrijf ik naast mijn vertaalwerk
journalistieke en wetenschappelijke
stukken. Ik heb net mijn proefschrift
ingeleverd, over de Koerant, een Jiddisje krant uit de zeventiende eeuw.
Aanbieding
voor donateurs
Op vertoon van de bon achter in
dit blad bij de boekhandel krijgt u
€ 2,40 korting op het prachtige,
door Hilde Pach vertaalde Onder
vrienden van Amoz Oz. U betaalt
geen € 19,90 maar € 17,50.
Vanzelfsprekend gaat de aandacht uit
naar de auteur van de roman. Toch
vind ik de rol van vertaler vaak onderbelicht, zelfs tijdens literaire festivals
en bij uitgeverijen. In een uitgave van
de Wereldbibliotheek, bijvoorbeeld,
sta je als vertaler niet op het titelblad
maar in het colofon. Behalve, zo werd
mij verteld, als je de Martinus Nijhoff
Vertaalprijs hebt ontvangen. Het is
in mijn vakgebied de hoogste onderscheiding die je kunt krijgen. In 2007
ontving ik al de Vertaalprijs van het
Fonds voor de Letteren, maar dit is
de grootste. Ik ben vereerd.’ Hilde
Pach ontvangt de Martinus Nijhoff
Vertaalprijs tijdens de landelijke
vertaalmanifestatie ‘Nederland
Vertaalt’ op 22 maart 2014.
Liesbeth Maas
Uit het juryrapport:
‘Het vertalen uit het Hebreeuws stelt
hoge eisen aan de vertaler vanwege de
grote verschillen tussen deze taal en
het Nederlands. (...) Deze ingrijpende
vertaalslag weet Hilde Pach op briljante
wijze te maken. Haar vertalingen blijven
stilistisch zeer dicht bij de brontekst en
toch zijn zij geschreven in zuiver, soepel
Nederlands. Hilde Pach is een vertaalster
met buitengewone kwaliteiten: een onvoorwaardelijke trouw aan de brontekst
paart zij aan prachtig Nederlands en
grote kennis van zaken. Daarom heeft
de jury unaniem besloten haar voor
te dragen voor de Martinus Nijhoff
Vertaalprijs 2014.’
voorjaar 2014 cultuurbericht 11
Caligula:
bijdrage
Cultuurfonds
€ 20.000
waarvan € 5.000 uit het
Van Meeuwen Kan Fonds
Schwalbe zoekt massa:
bijdrage
Cultuurfonds
€ 20.000
waarvan € 5.000 uit het
Antistof Fonds
Aanbieding
voor donateurs
Aanbieding voor donateurs
U krijgt € 2,50 korting op Caligula,
in de Coproducers theaters. U kunt
telefonisch reserveren o.v.v. Prins
Bernhard Cultuurfonds en/of uw
Cultuurpas laten zien aan de kassa.
Caligula brochure.
• 5 t/m 12 april en 16 & 17 mei:
Toneelschuur Haarlem
(023) 517 39 10,
www.toneelschuur.nl
• 15 t/m 17 april:
Theater aan het Spui Den Haag
(070) 346 52 72
www.theateraanhetspui.nl
• 18 &19 april:
Grand Theatre Groningen, telefonisch reserveren niet mogelijk,
www.grandtheatregroningen.nl
• 21 t/m 23 april:
Paardenkathedraal Utrecht, telefonisch reserveren niet mogelijk,
www.deutrechtsespelen.nl
• 24 april t/m 1 mei:
Theater Frascati Amsterdam
(020) 626 68 66,
www.theaterfrascati.nl
• 2 & 3 mei:
Rotterdamse Schouwburg
(010) 411 8110,
www.rotterdamseschouwburg.nl
• 8 & 9 mei:
Verkadefabriek Den Bosch
(073) 681 81 60,
www.verkadefabriek.nl
De Coproducers
Zeven theaters werken samen
voor kwaliteit op het podium
Samen sterk
Gezamenlijk wordt een startkapitaal geworven dat als
springplank dient voor verdere financiering.
E
Foto: Bart Koetsier
en ‘kapotgeslagen landschap’, zo noemt Frans
Lommerse, directeur van
de Toneelschuur in Haarlem, het Nederlands theateraanbod. Sinds de ingrijpende
overheidsbezuinigingen op de podiumkunsten neemt de diversiteit
in de programmering snel af. Veel
productiehuizen verdwijnen of
krimpen en theaters kiezen voor
een ‘veilige’ programmering. Vooral het niet-gearriveerde theater- en
dansaanbod heeft het zwaar te verduren, met als gevolg dat talentvolle nieuwe makers geen kans krijgen om zich te ontwikkelen. Uit
bezorgdheid over deze ontwikkelingen verenigden Frans Lommerse
en zes andere directeuren van vlakke-vloertheaters zich in de Coproducers. ‘Met het samenwerkingsverband willen we bijdragen aan
de ontwikkeling van theatermakers die inhoud en zeggingskracht
koppelen aan het vermogen een
publiek te boeien en die zijn aangewezen op ad-hoc financiering.’
De Coproducers selecteren elk jaar
twee tot drie veelbelovende plannen voor dans- en theatervoorstellingen van talentvolle makers. Zij
boeken daarvoor niet alleen speeldata maar participeren actief vanaf
het stadium van planvorming.
Gezamenlijk wordt een startkapitaal geworven dat als springplank
dient voor verdere financiering.
Ook de publiekswerving wordt van
meet af aan in samenwerking met
de podia en de makers aangepakt.
Zo worden de theaters – naast de
Toneelschuur ook de Rotterdamse
Schouwburg, Theater Frascati (Amsterdam), Theater aan het Spui
(Den Haag), de Verkadefabriek (Den
Bosch), Grand Theatre (Groningen)
en Theater Kikker (Utrecht) - niet
alleen afnemer maar ook coproducent ofwel mede-investeerder.
Schwalbe zoekt massa
Dit theaterseizoen trappen De Coproducers af met twee bijzondere
producties. Vorig najaar speelde
het jonge mimecollectief Schwalbe
de voorstelling Schwalbe zoekt massa.
In elke stad die het gezelschap tijdens zijn tournee aandeed, werden
zeventig tot honderd vrijwilligers
gezocht om deel te nemen aan de
voorstelling. Te midden van dit
enorme aantal mensen op het
podium onderzochten de spelers
stilzwijgend de macht van de massa. De voorstelling, gemaakt bij
productiehuis Rotterdam, hield
het midden tussen theater en
performance.
Caligula
De tweede coproductie betreft de
toneelklassieker Caligula van Albert
Camus door Stichting Thibaud Delpeut. Gedreven door de rouw om
de dood van Drusilla, zijn zus en
geliefde, start Caligula, gespeeld
door Vincent van der Valk, in een
klinisch aandoende ruimte een gruwelijk experiment met zijn onderdanen, het publiek. Leven in het
licht van de dood. Het publiek heeft
de keuze: meedoen met de beruchte
Romeinse keizer of toekijken langs
de zijlijn. Als een chirurg, gewapend met videocamera’s als instrumenten, begint Caligula aan een
‘sectie op de ziel’. Alles heeft hij
ervoor over om een antwoord te
vinden op de vraag: wat is waar,
echt en puur in het aangezicht van
de dood? Van het experiment worden samples gemaakt waarmee een
videokunstenaar ter plekke een
nieuw kunstwerk monteert.
Thibaud Delpeut (regisseur bij
o.a. Stichting Thibaud Delpeut en
Toneelgroep Amsterdam, artistiek
directeur bij de Utrechtse Spelen)
bewerkte en regisseerde het stuk
over de gevaren van onbegrensde
macht: ‘Dit soort van conceptueel,
op tekst gebaseerd repertoiretheater wordt bedreigd. Het is fantastisch dat de Coproducers zich hier
sterk voor maken. Ik vind hun initiatief ongelofelijk belangrijk. Geworven gelden worden heel doeltreffend ingezet. Bovendien geloof
ik in de manier van werken. Voor
Caligula heb ik bijvoorbeeld al verschillende afspraken gehad met de
marketeers. Ik houd me dus niet alleen bezig met de inhoud maar ook
met de randvoorwaarden. Dat is
cultureel ondernemerschap: zorgen
dat je de omstandigheden creëert
waarin je kunst kunt maken.’
Annemarie Vestering
Caligula: www.thibauddelpeut.nl voorjaar 2014 cultuurbericht 13
Breeman Talle Fonds
An Breeman-Talle was zakenvrouw en kunstliefhebber. Op latere leeftijd ging ze kunstgeschiedenis
studeren en samen met haar man bouwde ze een
fraaie kunstcollectie op. Een CultuurFonds op Naam
instellen voor besteding van haar vermogen was een
logisch voortvloeisel, aldus Ellen van Lier, die lang met
haar bevriend was en nu contact met het Cultuurfonds onderhoudt over de bestedingen uit dit fonds.
Tentoonstellingsbeeld van Marijke van Warmerdam in Museum Boijmans van Beuningen.
H
ard werken en genieten
van kunst. Dat waren belangrijke ingrediënten in
het leven van An BreemanTalle. Een goede vriendin
van haar is Ellen van Lier, die haar
leerde kennen tijdens hun studie
kunstgeschiedenis. Zij vertelt: ‘Direct
na haar opleiding bij Schoevers ging
An Breeman aan het werk, omdat
haar man nog moest afstuderen. Ze
begon als secretaresse en eindigde
als directeur bij een familiebedrijf.
Aangezien ze van mening was dat ze
niet tot haar 65ste moest blijven werken, nam ze afscheid van haar werk
toen ze 55 was. Ze had met haar man
besloten dat ook hij op termijn zou
stoppen en dat ze dan zouden gaan
reizen. Maandje hier, maandje daar,
exposities bezoeken. Ter voorbereiding hierop ging ze kunstgeschiedenis studeren in Utrecht.’
Foto: Lotte Stekelenburg
Humor en Rotterdamse
relativering
Foto: Ernie Buts.
Tentoonstellingsoverzicht ‘De weg naar Van Eyck’ in Museum Boijmans Van Beuningen.
14
Het liep allemaal heel anders. ‘In
haar eerste studiejaar werd haar
man ernstig ziek en binnen een
jaar was hij overleden. Gezien
haar carrière, waarin ze altijd hard
gewerkt en veel gereisd had, was er
weinig tijd geweest voor het onderhouden van vriendschappen. Haar
echtgenoot had haar aangeraden
toch vooral door te gaan met de
studie, en zo werden de medestudenten erg belangrijk voor haar. Zelfs
zozeer dat ze aan haar studie een
hele vriendinnengroep overhield.’
Deze jaarclub bleef ook na de studie
actief. Tentoonstellingen in het
hele land werden aangedaan en met
kleinere groepjes trokken ze ook de
grens over, naar Sint-Petersburg en
Parijs. An Breeman was altijd van
Foto: Lotte Stekelenburg
een fonds speciaal
voor Rotterdam
Tentoonstellingsoverzicht
‘Oskar Kokoschka - Mensen en
beesten’ in Museum Boijmans
Van Beuningen
de partij. ‘Ze was een vrolijke vrouw
met een flinke dosis humor en met
een Rotterdamse instelling: ze kon
goed relativeren.’
Toen haar gezondheid achteruitging
heeft ze tijdig haar nalatenschap
geregeld. Omdat ze geen kinderen
had, zocht ze een goede bestemming voor het geld dat zij en haar
man hadden verdiend.
Alles goed regelen
Behalve aan een aantal goede doelen, zoals het KWF, dacht zij aan een
fonds ten behoeve van de kunst. ‘Als
ervaren zakenvrouw wilde ze ook
deze zaak goed geregeld hebben.
Zo kwam ze bij het Prins Bernhard
Cultuurfonds, waar ze een CultuurFonds op Naam kon instellen.
Omdat haar vermogen mede door
haar man was opgebouwd, heeft ze
het fonds hun beider naam gegeven:
het Breeman Talle Fonds.’
Het omvangrijke fonds heeft een
eenvoudige doelstelling: het finan
cieel ondersteunen van projecten
voor beeldende kunst in Rotterdam.
‘Haar eigen belangstelling lag bij
kunst uit het Interbellum in Rotterdam. Daar was ze op afgestudeerd.
Ze had de oorlog bewust meegemaakt en het intrigeerde haar welke
activiteiten er in Rotterdam op
kunstgebied waren en waar ze
plaatsvonden.’
Sinds het Breeman Talle Fonds in
2005 actief werd, zijn er bijdragen
gegaan naar tal van tentoonstellingen en andere evenementen in Rotterdam. Zo was in 2012 het festival
De wereld van Witte de With een
bestemming. De Rotterdamse Kunsthal kon vorig voorjaar mede dankzij
een bijdrage uit dit CultuurFonds
op Naam laten zien wat meubelfabrikant Pastoe in honderd jaar aan
prachtige ontwerpen heeft voortgebracht.
Boijmans
Museum Boijmans Van Beuningen
ontving bijdragen voor de tentoonstelling De weg naar Van Eyck, die
Voor meer informatie over
CultuurFondsen op Naam
voor particulieren, stichtingen
en bedrijven kunt u contact
opnemen met Maartien Delprat
of Menno Tummers,
(020) 520 61 30.
Of kijk op:
www.cultuurfonds.nl
van oktober 2012 tot februari 2013
maar liefst 141.500 bezoekers trok,
en voor Dichtbij in de verte, een
expositie van Cultuurfondsprijswinnares Marijke van Warmerdam, die
met 60.000 bezoekers eveneens een
groot succes was. Nog maar net
voorbij is de tentoonstelling Mensen
en beesten met werken van Oskar
Kokoschka: ook deze tentoonstelling
werd mede mogelijk gemaakt door
het Breeman Talle Fonds. ‘Het is goed
om te horen dat de naam van het
fonds wordt genoemd door directeur
Sjarel Ex als het Breeman-Talle fonds
weer een bijdrage heeft kunnen
leveren aan een tentoonstelling of
aankoop,’ zegt Ellen van Lier. ‘Dat
zou An leuk gevonden hebben.’
Ellen Segeren
voorjaar 2014 cultuurbericht 15
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 30.000
waarvan € 5.700 uit het
Marten Orges Fonds
De Romantische Ziel
Slapende jongen van Woutherus Mol, ca. 1825, in Teylers Museum
V
an ijsgezichten zoals die van Andreas
Schelfhout hielden ze in Rusland niet.
De lange winter was al onaangenaam
genoeg, daar hoefde de kunst niet nog
eens de aandacht op te vestigen. En
waar Nederlandse kunstenaars inspiratie putten uit hun waterrijke omgeving, zochten hun
Russische collega’s juist het ongewone, zoals de
heuvels in hun uitgestrekte vlakte. Maar in beide landen zie je in de Romantiek de artistieke
vlucht naar exotische onderwerpen of juist
intieme huiselijkheid. Met een boekje in een
hoekje of een dromerig, poëtisch landschap:
dat is de schilderkunst uit de eerste helft van
de negentiende eeuw.
Teylers Museum zet voor het eerst de roman
tische schilderkunst uit de zo verschillende
landen naast elkaar in de tentoonstelling
De Romantische Ziel. Schilderijen uit Rusland en
Nederland (t/m 26 mei). ‘De Romantiek was een
van de meest onstuimige perioden in de geschiedenis,’ vertelt conservator Terry van
Druten. ‘Revoluties en oorlogen zorgden voor
onrust en onzekerheid. Men zocht houvast en
de schilderkunst bood dat. De werken hebben
iets troostrijks, het is kunst om in te schuilen.’
Schilderijen uit Rusland en
Nederland in Teylers Museum
Aanbieding
voor donateurs
16 cultuurbericht voorjaar 2014
Op vertoon van uw Cultuurpas in de
Teylers Winkel ontvangt u een gratis raamaffiche van de tentoonstelling en een gratis Teylers Magazijn
met artikelen over De Romantische
Ziel. Deze aanbieding, ter waarde
van € 7,90, geldt tijdens de duur van
de tentoonstelling en zolang de
voorraad strekt.
De tentoonstelling is een initiatief van kunstverzamelaar Jef Rademakers. Naast schilderijen
uit diens collectie toont het museum eigen
werken en een grote selectie uit de beroemde
Tretjakov Galerij in Moskou, waar de tentoonstelling al te zien was. ‘Beide musea komen
voort uit particuliere collecties die de smaak
van die tijd weerspiegelden. De collectie Rademakers toont een meer eigentijdse blik op de
kunst van toen.’ Teylers Museum is het Cultuurfonds zeer erkentelijk voor de bijdrage aan de
transportkosten. ‘Die is enorm belangrijk voor
de totstandkoming van zo'n tentoonstelling,’
zegt Van Druten. ‘Ik vind het moedig van het
Cultuurfonds om voor zoiets basaals te kiezen
en niet voor de mooie extra’s.’
Vera Ros
www.teylersmuseum.eu
foto Huub Snoep
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 3.500
Op 1 november 2012 werd Ard Schenk ambassadeur
van het schoonrijden op de baan in Hoorn.
Ard Schenk doet het voor
Schoonrijden is cool
V
Meer weten? Kijk op
www.schoonrijden.nu
of scan deze pagina met
Layar om de film over
schoonrijden te bekijken.
elen kennen het van
vroeger: mensen die
gearmd van links naar
rechts over het ijs glijden in een trage, zwevende cadans. Statig en zwierig
over het ijs, schijnbaar moeiteloos. Het is een oer-Hollands
wintertafereel dat menig schilder heeft vastgelegd. Schoonrijden heet het, en het vormt de
basis van het kunstrijden, van
de sprint én van het langebaanschaatsen. De eerste wedstrijden schoonrijden vonden
plaats in januari 1871 in Westzaan. En sinds kort maakt
schoonrijden deel uit van de
Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed, net als
bijvoorbeeld het Bloemencorso
in Zundert en Koningsdag.
‘Bij schoonrijden ga je in een
lange, vloeiende slag over de
baan,’ zegt Wiebe Blauw,
secretaris van de Landelijke
Vereniging van Schoonrijders.
‘De kunst is om zowel de binnenkant van het ijzer als de
buitenkant te benutten. Vooral
schaatsen op de buitenkant
vergt oefening. Maar wie de
schoonschaatsbeweging eenmaal perfect beheerst, benut de
lage glijweerstand van het ijs
optimaal en verbruikt nauwelijks energie. Daarom ziet het
er zo eenvoudig uit. Schoonrijden is de ideale sport om tot op
hoge leeftijd fit en gezond te
blijven.’
Maar de Landelijke Vereniging
van Schoonrijders wil méér:
jongere beoefenaren moeten de
kunst en de lol van het schoonrijden gaan ervaren en doorgeven. ‘Wij hebben met steun van
het Prins Bernhard Cultuurfonds een film van twintig mi-
nuten gemaakt die de charme,
de techniek en de geschiedenis
van het schoonrijden belicht.’
Niemand minder dan drievoudig Olympisch schaatskampioen Ard Schenk presenteert de
film. ‘Ook Ard is bevangen door
het schoonrijdvirus,’ zegt
Wiebe Blauw trots. ‘Hij is onze
ambassadeur, want hij begrijpt
als geen ander hoe belangrijk
een goede lange slag is voor elke schaatser. Hij weet uit eigen
ervaring hoe leuk schoonrijden
is én hij weet dat je leeftijd
daarbij onbelangrijk is. Uit de
clinics die we geven aan studentenschaatsverenigingen
weten we dat ook jongeren
vatbaar zijn voor dit gezonde
virus. De film is een extra
ondersteuning.’
Stan Verhaag
Clinics en lezingen t/m 31 dec 2014
voorjaar 2014 cultuurbericht 17
Rietvelds tropentijd
Een klimaatbewust ontwerper
Gerrit Rietveld kennen we vooral van zijn stoel en het Rietveld
Schröderhuis. Zijn ontwerpen op Curaçao zijn minder beroemd
maar nemen een bijzondere plaats in binnen zijn oeuvre. Het
Cultuurfonds droeg in het kader van Nederlands Erfgoed
Overzee bij aan de restauratie van één van zijn monumenten.
Foto: Arthur J. Sietsma
Z
Gerrit Rietveld, Collectie Het Nieuwe Instituut.
on, wind en water: het spel
der elementen bepaalt in hoge
mate het leven op Curaçao.
Architect en meubelmaker
Gerrit Rietveld (1888-1964)
had daar meteen oog voor toen hij,
op uitnodiging van arts, schrijver en
schilder Chris Engels, tussen 1949 en
1960 twee bezoeken bracht aan het
eiland. Op verzoek van Engels maakte
hij zes ontwerpen van gebouwen en
interieurs. Een daarvan betrof het
Mgr. P.I. Verriet Instituut, een tehuis
voor gehandicapte kinderen dat in
1952 werd neergezet.
‘Het is echt een hartstikke leuk gebouw,’ zegt architect Jan de Heer, die
twee jaar geleden met steun van het
Cultuurfonds een boek publiceerde
over Rietveld-erfgoed op Curaçao:
Rietveld & Curaçao. Een modern architect
op een Caraïbisch eiland. ‘Rietveld zag
direct wat de belangrijkste uitdagingen
waren: hoe houd ik de zon buiten, hoe
vang ik het regenwater op en hoe laat
ik de wind door? Dat creëerde enorme
mogelijkheden die hij ten volle heeft
benut.’
Klimaatbewust bouwen
Het dak kreeg de vorm van een grote
watergoot die het kostbare regenwater
verzamelt. De gevels bestaan uit regel18 cultuurbericht voorjaar 2014
bare shutters die de wind doorlaten.
Het felle zonlicht wordt op afstand gehouden door zogenoemde dakoverstekken. In de architectuur wordt Rietvelds
ontwerp dan ook beschouwd als een inventief staaltje klimaatbewust bouwen.
Het uit twee vleugels bestaande gebouw
is een beschermd monument en werd
onlangs met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds gerestaureerd.
Onderdelen als de houten shutters, deuren, het pleisterwerk en het rietplafond
werden hersteld. Later aangebrachte
technische voorzieningen werden zoveel mogelijk weggewerkt. In het instituut, dat nu een algemeen verzorgingshuis is voor lichamelijk en geestelijk
gehandicapten, komen ook groepsruimten voor kinderen, waarmee het iets van
zijn oude functie terugkrijgt.
De Heer hoopt dat de restauratie tot een
grotere waardering leidt voor Rietvelderfgoed op Curaçao en meer aandacht
voor herstel. Zo ontwierp Rietveld voor
Stroomzigt, het Curaçaose landhuis van
het gezin Engels dat nu al jaren leegstaat, onder meer een prachtige, kleurige trap, die een echte blikvanger is en
een centraal element binnen het interieur. Een ander gerealiseerd ontwerp
betreft het Richardushuis voor oude
mannen. Daarin zijn de units, net als
in het Verriet Instituut, rond een open
ruimte gegroepeerd.
Oogharen
‘Het mooiste zou natuurlijk zijn als het
Verriet Instituut nog eens kan worden
afgebouwd volgens Rietvelds oorspronkelijke ontwerp,’ zegt De Heer. De bouw
is namelijk nooit voltooid, door geldgebrek en culturele tweestrijd op het eiland. ‘Rietvelds ontwerp kende nog een
Foto: Jan de Heer
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 26.000
vleugel, waarmee hij twee niet-overdekte, centrale binnenruimtes creëerde. Als
je door je oogharen naar het gebouw
kijkt en aan zijn ontwerp denkt, kun je
je goed voorstellen wat hij wilde.’
Rietvelds ontwerp van het instituut
neemt een bijzondere plaats in binnen
zijn oeuvre vanwege de eivormige gaten
in het dak die de binnenruimtes open
laten. ‘Dergelijke vormen zie je nergens
anders in zijn werk. Waarschijnlijk
werd hij geïnspireerd door de cultuur
van het eiland. Het beviel hem heel
goed op Curaçao, al waren zijn beide
bezoeken vrij kort. De ontspannen sfeer,
de zon en overal die prachtige baaien
waar hij graag ging zwemmen.’
Ook binnen de architectuur op Curaçao
neemt het Verriet Instituut een unieke
positie in. De Heer signaleert de laatste
jaren meer waardering onder lokale architecten voor Rietvelds vernuftige, klimatologische toepassingen. ‘Gelukkig
maar, want overal airconditioning installeren is veel lelijker dan die mooie,
praktische shutters.’ Al heeft De Heer er
ook begrip voor. ‘Als de wind wegvalt,
wordt het daar gewoon bloedheet.’
Foto: Jan Versnel
Verriet Instituut.
Hoe houd ik de zon buiten,
hoe vang ik het regenwater op
en hoe laat ik de wind door
Verriet Instituut.
Vera Ros
voorjaar 2014 cultuurbericht 19
Bijdrage
Cultuurfonds
Zuid-Holland
€ 25.000
H
Foto: Robert Lammerding
et is 2008 als reclameman en
amateurcomponist Jeroen Joustra met zijn vrouw op huwelijksreis is in New York. Ze bekijken er een musical op Broadway. ‘Wat zou het leuk zijn om zoiets te
maken,’ fluistert Jeroen in het oor van
zijn kersverse echtgenote. ‘Waarom niet?’
zegt ze. Twee jaar later wordt op het Aloysius College in Den Haag De Zwarte Tulp
uitgevoerd. Een musical voor en door
leerlingen, gebaseerd op de gelijknamige
roman uit 1850 van Alexandre Dumas.
Met composities van… Jeroen Joustra.
Baerle en Roza.
Feest in de
Bollenstreek
Na vele eeuwen is het eindelijk gelukt: het kweken
van een zwarte tulp. In de vorm van een musical.
Aanbieding
voor donateurs
20 cultuurbericht voorjaar 2014
U krijgt 15 procent korting op deze
bijzondere musical en op arrangementen. Bestel uw kaarten direct
via www.dezwartetulp.com en vermeld daarbij de volgende kortingscode: Cultuurfonds-2014.
Vertegenwoordigers van stichting Beleef
de Bollenstreek, die zich inzet voor de
Bollenstreek als toeristisch attractieve
regio, waren zo enthousiast over de voorstelling dat ze Joustra vroegen deze
opnieuw uit te voeren. Maar dan in de
Bollenstreek en op grotere schaal, door
amateurs en professionals die bij voorkeur uit de regio komen. Zo wilden ze de
Bollenstreek op de kaart zetten en er de
sociale cohesie bevorderen. Joustra stemde toe. De stichting In Media Res werd
opgericht om de musical te realiseren.
Er werd samenwerking gezocht met theaterproducent Dario Fo, die ervaren is in
community art-projecten, en er werden
fondsen aangeschreven voor een bijdrage.
Dit voorjaar zal De Zwarte Tulp weer worden uitgevoerd. Groots, met een koor van
tweehonderd man, professionele acteurs,
talloze amateurs en een achtkoppige
band. In een enorme bollenschuur in
Voorhout, te midden van de bloeiende
bollenvelden. Het publiek volgt Cornelis
van Baerle bij zijn verwoede pogingen om
de 100.000 gulden in de wacht te slepen
die door het Haarlems Tulpengenootschap is uitgeloofd aan degene die de
eerste zwarte tulp kweekt. Ondertussen is
het 1672, een roerig jaar in de Republiek
der Zeven Verenigde Nederlanden, en
wordt Van Baerle, peetzoon van een der
beroemde gebroeders De Witt, slachtoffer
van de politieke ontwikkelingen en de
jaloezie van zijn concurrent. Hoe dit
afloopt? Daarvoor moet u naar de Bollenstreek, tussen 11 en 27 april.
Annemarie Vestering
www.dezwartetulp.com
Foto’s: Tom Haartsen
Win-win: het Conservatoren Stipendium
De overheid bezuinigt op de wetenschappelijke taken van
kunstmusea. Ervaren conservatoren komen nauwelijks toe
aan onderzoek. En aspirant-conservatoren doen te weinig
werkervaring op. Het Cultuurfonds biedt een oplossing.
Beeldje van kakkende
man, 3e kwart 18e eeuw,
aardewerk, tinglazuur.
K
ristin Duysters, conservator
oude kunstnijverheid in
Museum Arnhem en programmeur in Arnhems
nieuwe culturele aanwinst
Rozet, dompelt zich dit jaar onder in
het leven van keramiekverzamelaar
Willem Frederik Karel baron van Verschuer (1845-1922). ‘Hoogste tijd dat
de verzamelactiviteiten van die man
eens uitgevlooid worden. Hij heeft
een prachtige collectie zeventiendeen achttiende-eeuws Delfts aardewerk en oosters porselein nagelaten,
die via een langdurig bruikleen van
de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed bij ons is ondergebracht.’
Obelisk ‘De Grieksche A’ van
Adrianus Kocx, Delft 1686-1701,
aardewerk, tinglazuur.
Duysters kan zich extra in de collectie van de Arnhemse baron verdiepen
dankzij het nieuwe Conservatoren
Stipendium van het Cultuurfonds
(€ 25.000), bedoeld om wetenschappelijk onderzoek te laten doen door
een ervaren conservator, terwijl een
junior conservator zich aan de reguliere taken wijdt en werkervaring opdoet onder de vleugels van de ‘oude
rot’. Museum Arnhem profiteert als
een van de eerste kunstmusea van de
tijdelijke ondersteuningsregeling,
naast het Bonnefantenmuseum, het
Nederlands Fotomuseum en Museum
Boijmans van Beuningen.
De collectie Verschuer behoort tot de
top-5 van Delfts-aardewerkcollecties
in Nederland, maar er is nauwelijks
over gepubliceerd. De Arnhemse
notabele bracht volgens Duysters
een exquise verzameling bijeen.
‘Verschuer had een voorliefde voor
de wederzijdse beïnvloeding van
oosters porselein en Delfts aardewerk. Plus een aantal stokpaardjes,
zoals roodstenen theepotjes uit China en Delft: kleine verzamelingen
binnen een grote collectie.’
Duysters is opgetogen dat onderzoek
weer een prominente plek krijgt
dankzij het stipendium: ‘Je wordt
vaak meegezogen in organisatie en
coördinatie. Nu heb ik een stok achter de deur om weer in de collectie te
duiken, want de eerste resultaten die
er dankzij het stipendium komen,
moeten binnen een half jaar worden
voorgelegd aan het Cultuurfonds.
Zonder geld en capaciteit voor
onderzoekstaken zakken collecties
langzaam weg en raken ze in de vergetelheid. Daarmee verdwijnen ook
kennis en kunde. Tegelijk is het geweldig dat met dit stipendium jonge
mensen een kans krijgen zich als
conservator te ontwikkelen.’
Yvonne Jansen
voorjaar 2014 cultuurbericht 21
fondsnieuws
zesentwintig
Het Prins Bernhard Cultuurfonds kijkt terug op een succesvol fondsenwervingsjaar.
In 2013 werden 26 nieuwe CultuurFondsen op Naam ingesteld. De meeste fondsen
hebben een looptijd tussen 5 en 10 jaar. Bijzonder is dat bij legaat een fonds voor
Curaçao werd ingesteld. Opvallend is verder een toename van het aantal (familie)
stichtingen dat zich meldt voor advies en samenwerking. Een anonieme schenking
van 1 miljoen euro ten behoeve van Cultuurfondsbeurzen voor beeldende kunst,
muziek, theater en geesteswetenschappen kwam zo tot stand.
Daarnaast is er veel activiteit op het gebied van publiek-private samenwerking: een
toenemend aantal CultuurFondsen op Naam ontstaat in samenwerking met lokale
en provinciale overheden. Het totaalbedrag dat ontvangen werd voor de CultuurFondsen op Naam is ruim 8 miljoen euro. Naast het hieronder vermelde overzicht van
nieuwe fondsen werden extra schenkingen, ruim 2 miljoen euro, gedaan in aanvulling op bestaande fondsen. Via aanvullingen uit nalatenschappen werd 1,3 miljoen
euro ontvangen ten behoeve van bestaande CultuurFondsen op Naam. De Anjeractie
bracht bijna 1 miljoen euro op, uit overige donaties werd eveneens bijna 1 miljoen
euro ontvangen. Wij zijn de schenkers zeer erkentelijk voor hun initiatief.
bij voorkeur in verbinding met
en met aandacht voor nieuw
publiek (educatie) en/of aandacht voor jonge musici/componisten (talentontwikkeling).
Schenking: € 50.000
Eva Fonds
Het financieel ondersteunen
van talentvolle uitvoerend kunstenaars met een voorkeur voor
muziek en dans. Ook instrumentenbouwers komen voor
ondersteuning in aanmerking.
Schenking: € 50.000
De Graaf Drijvers Fonds
CultuurFondsen op Naam
door schenking
Schenkingen door
particulieren
Harmen Coops Fledderus Fonds
Het financieel ondersteunen
van bij voorkeur educatieve
projecten op het gebied van
de Nederlandse orgelcultuur.
Het financieel ondersteunen
van projecten voor en door
organisten zoals festivals,
masterclasses, opleidingen en
concertreeksen. Het financieel
ondersteunen van restauraties
van historische rijksmonu
mentale orgels.
Schenking: € 50.000
Jan Sturms en Marianne Werts
Fonds
Het financieel ondersteunen
van projecten en talenten op
het gebied van de geschiedenis
van het moedertaalonderwijs.
Daarnaast kunnen projecten
en talenten worden ondersteund met betrekking
tot leerplanontwikkeling,
22 cultuurbericht voorjaar 2014
Nederlands als tweede taal
en de (kwalitatieve) onderzoeksmethodologie binnen
onderwijskunde.
Schenking: € 100.000
Laboratorio Fonds
Het bevorderen en steunen
van al dan niet conceptuele
land-art-projecten in Nederland, Schotland en IJsland.
Schenking: € 50.000
Vertaalslagenfonds
Het financieel ondersteunen
van projecten en instellingen
die talentontwikkeling van
vertalers vanuit een vreemde
taal naar het Nederlands bevorderen en het ondersteunen
van vertaaltalent in brede zin.
Schenking: € 50.000
Van der Lee-van Groeningen Fonds
Ondersteunen van de ontwikkeling van (jong) talent op het
gebied van alle vormen van
cultuur en wetenschap.
Schenking: € 50.000
Breed en Hogenbirk Erfgoedfonds
Het financieel ondersteunen
van (educatieve en promotionele aspecten van) projecten op
het gebied van natuur, cultuur
en landschap. De voorkeur gaat
uit naar kleine natuur- en/of
cultuurhistorische elementen.
Schenking: € 50.000
Het financieel ondersteunen
van projecten op educatief gebied in de provincie Groningen,
waarbij kinderen kunnen kennismaken met verschillende
disciplines op het werkterrein
van het Cultuurfonds.
Schenking: € 50.000
JBC van den Bergh/Baudet Fonds
Het financieel ondersteunen
van projecten en talenten op
het terrein van klassieke muziek
en beeldende kunst.
Schenking: € 50.000
Fonds Monnier Goudzwaard
Frits Versfelt Fonds
Het financieel ondersteunen
van projecten op het gebied
van klassieke muziek in brede
zin, met een voorkeur voor de
aanschaf van instrumenten ten
behoeve van ensembles met
een landelijke uitstraling of
voor talentvolle jonge musici.
Eveneens komen educatieve
projecten voor kinderen op het
terrein van de klassieke muziek
in aanmerking.
Schenking: € 125.000
Het financieel ondersteunen
van projecten op het terrein van
het (roerende) industriële erfgoed in Nederland. Daarnaast
het financieel ondersteunen
van projecten op het gebied
van klassieke muziek.
Schenking: € 50.000
Fonds voor hedendaagse muziek
Het financieel ondersteunen
van activiteiten op het gebied
van de hedendaagse muziek,
Wessel Zwartsenberg Fonds
Het financieel ondersteunen
van initiatieven die de relatie
tussen hedendaagse (na de
Tweede Wereldoorlog) beeldende kunsten en christelijke
religie ten doel hebben.
Schenking : € 50.000
nieuwe CultuurFondsen op Naam
Schenkingen door
stichtingen en
fondsen
roepen mensen, alsmede
g
het financieel ondersteunen
van niet-reguliere educatieve
(muziek)projecten.
Schenking: € 250.000
Fonds Dance Works Rotterdam
Het financieel ondersteunen
van talenten, projecten en
organisaties gericht op de
stimulering of ontwikkeling
van de hedendaagse dans
in Rotterdam.
Schenking: € 80.000
Fonds De Versterking
Het financieel mogelijk maken
van de jaarlijkse uitreiking van
TheaterTekstTalent; stipen
dium voor theaterauteurs.
Schenking: € 40.000 per jaar
MCN Fonds
Het bevorderen van het Nederlandse muziekleven door het
financieel ondersteunen van
nieuwe initiatieven, gericht
op talentontwikkeling op
het terrein van de klassieke,
hedendaagse, pop-, jazzen/of wereldmuziek.
Schenking: € 442.406
Schenkingen vanuit
publiek-private
samenwerking
DocumentaireFonds Zeeland
Schenkingen door
bedrijven
Willem Gehrels Muziek Fonds
Het financieel ondersteunen
van projecten voor muziek
beoefening door sociaal-
economisch kwetsbare
breder publiek willen presen
teren. Het gaat om projecten,
op het terrein van beeldende
kunst, podiumkunsten, architectuur, fotografie, design of
mode in de openbare ruimte,
die vrij toegankelijk zijn voor
een groot publiek.
Schenking: € 500.000
AVRO Cultuurfonds
Het financieel ondersteunen
van (regionale) kunstenaars en
initiatieven die zich aan een
Het financieel ondersteunen
van documentaires die een
duidelijk afgebakend thema
behandelen in relatie tot de
geschiedenis van Zeeland.
Schenking: € 40.000 per jaar
Cultuurfonds Houten
Het financieel ondersteunen
CultuurFondsen op Naam
uit nalatenschappen
van culturele initiatieven
voor en door inwoners van
Houten, die zijn gericht op
de versterking van de samen
leving, lokale identiteit en
gemeenschapszin.
Schenking: € 46.972 per jaar
Buurtfonds Amsterdam-Oost
Het financieel ondersteunen
van het opzetten van een
Buurtfonds in Amsterdam ten
behoeve van het ondersteunen
van projecten die bijdragen
aan de kunst van samenleven,
waarbij cultuur maar ook andere thema’s als middel zullen
worden ingezet voor het verbeteren van de leefbaarheid.
Schenking: € 50.000
Kunstbalie Fonds Amateurkunst
Het financieel ondersteunen
van amateurkunstbeoefening
in de provincie Noord-Brabant
in het algemeen en het ondersteunen van amateurkunst
beoefening van excellente
kwaliteit en producties en tentoonstellingen door amateurorganisaties in het bijzonder.
Schenking: € 100.000
Bouwman Boerema Fonds
Het financieel ondersteunen van projecten op het gebied van onderhoud en
restauratie van de borg Verhildersum te Leens, de overige Groninger borgen en
de restauratie van de oud-Groninger kerken, kerkorgels en begraafplaatsen.
Erfstelling: voorschot € 1.739.000
Overige schenkingen
Piet Oudolf Groen in
Anna Isabella Fonds
de Buurt Fonds
De bevordering bij kinderen en jeugdigen tot ongeveer negentien jaar van
kennis over, de beoefening van en het plezier in oude en moderne klassieke
muziek, waarbij onder meer gedacht wordt aan het verstrekken van stipendia
voor muziekstudie en aanschafkosten voor een muziekinstrument.
Legaat: € 50.000
Het financieel ondersteunen
van kleinschalige projecten die
tijdelijk braakliggende terreinen omvormen tot een groene
omgeving. Naast het bevorderen van vergroening in de stad
is het fonds ook bedoeld om
sociale cohesie en onderlinge
betrokkenheid in de buurt te
genereren.
Schenking: € 75.000
Ernest ‘Onchi’ Cohen Henriquez Fonds
Het ondersteunen en bevorderen van rechtswetenschappen op Curaçao. Het
fonds is bedoeld voor initiatieven die een bijdrage leveren aan de bevordering,
kennis en educatie op juridisch gebied ter versterking van de Curaçaose rechtsstaat, met een voorkeur voor projecten die lokale culturele juridische aspecten
belichten, c.q. bevorderen, voor een breed publiek.
Legaat: € 100.000
voorjaar 2014 cultuurbericht 23
beursberichten
Bijdrage
Cultuurfonds
aan Chiel Busscher:
€ 20.000
uit het
Jonge Musici Fonds
Foto: Camilla Greenwell
Sinds oktober mogen Maaike van der Linde en
Chiel Busscher zich Master noemen. Het Guildhall
Artist Programme in Leadership dat ze in Londen
volgden, heeft hun veel gebracht.
Chiel Busscher.
Chiel Busscher:
‘Bij mijn projecten weet ik
nooit hoe het begint en
wat er uitkomt’
‘E
r is een groot verschil tussen hoe een
muziekleraar met zijn leerlingen omgaat en hoe ik dat doe. Een leraar leert
zijn studenten hoe ze iets moeten doen; ik werk
met datgene waarmee ze binnenkomen. In die
zin ben ik gelijk aan mijn doelgroep; creativiteit,
van wie dan ook, is gelijkwaardig. Zo heb ik afgelopen september een project gedaan met scholieren van het Amadeus Lyceum in Vleuten, samen met een Israëlische school. Iedereen leverde
ideeën en ik bracht als componist structuur aan.
Het sluitstuk was een voorstelling in Vredenburg
in Utrecht.
‘Muziekles is en blijft noodzakelijk, maar door
creatief met kwaliteiten om te gaan word je geïnspireerd door je omgeving. In de Nederlandse
muziekcultuur weet vaak iedereen vooraf wat er
gespeeld gaat worden als mensen samen muziek
maken. Bij mijn projecten weet ik nooit hoe het
24 cultuurbericht voorjaar 2014
begint en wat er uitkomt. Elk project is anders.
Een goede ervaring staat voorop, van collega’s
én het publiek. In de meivakantie ga ik met
Maaike het Toekomstorkest leiden, georganiseerd door Splendor in Amsterdam, een culturele
vrijplaats. We werken een week aan nieuwe
composities, geïnspireerd door het thema “heelal”. Wat we gaan doen hangt af van wat de kinderen met hun verschillende achtergronden en
tradities inbrengen. Daar kijk ik enorm naar uit.
'Bij het Barbican, het kunstencentrum in Londen,
ben ik aangenomen om projecten te gaan leiden:
een prachtige uitkomst van deze studie. De
beurs van het Cultuurfonds maakte dat ik me
zonder zorgen kon verdiepen in alles wat op me
afkwam, en dat is veel. Ik heb onderzoek gedaan
naar hoe mensen uit verschillende culturen met
muziek omgaan, ben op studiereis naar Gambia,
Argentinië en Palestina geweest. Door de opvattingen van de mensen daar en hier tegen elkaar
af te wegen, kan ik beter mijn plaats bepalen in
de artistieke wereld. Ook heb ik geleerd hoe ik
een muzikale omgeving kan beïnvloeden. De
grootste winst is dat ik overal opensta voor
wat zich om mij afspeelt. Een betere basis voor
creativiteit kun je niet bedenken.’
Maaike van der Linde:
‘Ik componeerde een stuk
voor basfluit en fruitvlieg’
Bijdrage
Cultuurfonds
aan Maaike van der Linde:
€ 20.000
‘T
oen ik, tijdens mijn klassieke fluitopleiding, een weekendcursus aan Guildhall
School of Music and Drama deed, was ik
verkocht: dáár wilde ik heen. Nu heb ik er cum laude mijn Leadership Master gehaald. Het was de beste opleiding die ik me kan voorstellen. Veel klassieke musici zijn nogal bang voor improviseren, maar
toen ik dat ging doen, bleek het enorm bevrijdend.
En ik ontdekte dat ik muziek beter op mijn gehoor
kan instuderen dan van blad. Nu geef ik soms workshops aan mensen die nog nooit muziekles hebben
gehad. Dat is geen probleem, iedereen kan zingen
en body-percussie doen. Ook voor mensen die wel
noten lezen is het goed om te improviseren en creatief bezig te zijn.
waarvan € 1.700 uit
het Paul Christiaan van
Westering Fonds,
€ 4.000 uit
het Clara Haskil Fonds
en € 14.300 uit het
Jonge Musici Fonds.
Foto: Asya Gefter
‘Tijdens de opleiding heb ik samen met Chiel bij het
Barbican Centre in Londen elke vakantie met de
Future Band gewerkt, een orkest van kinderen met
verschillende muzikale niveaus. In elk project maakten we een werk dat we uitvoerden. Dat ging heel
harmonisch, iedereen hielp elkaar. Zij maakten alles
zelf, wij ondersteunden het proces. Bij een gewone
opleiding tot muziekdocent leer je alleen maar methodes uit het hoofd. Met deze aanpak is er geen
methode, het komt vanzelf. Als je maar openstaat
voor wat iedereen inbrengt of nodig heeft. Het is
een andere kijk op muziekonderwijs, die ook in Nederland begint door te dringen.
Maaike maakt een geluidsopname.
Jaarlijks krijgen zo’n 175 jonge,
talentvolle afgestudeerden
uit alle disciplines aan
universiteit of hogeschool
een Cultuurfondsbeurs voor
een vervolgopleiding of –
onderzoek in het buitenland.
In elk Cultuurbericht een
verslag van een bursaal.
Kijk ook op onze Facebookpagina Bernhard Fellow.
Scan deze pagina
met Layar om op
onze Facebook-pagina
meer ervaringen te
lezen van andere
bursalen.
‘De Master leidt je niet op tot muziekdocent, je ontwikkelt jezelf als muzikant. In het tweede jaar raakte ik gefascineerd door geluidsonderzoek. Ik leerde
een wetenschapper kennen aan het Ear Institute
die de liefdesliedjes van de fruitvlieg onderzoekt.
Mannetjes lokken vrouwtjes door hun vleugels te
vibreren; dit geeft ritmische patronen die per soort
uniek zijn. Met zeer gevoelige microfoons kun je dat
versterken en opnemen. Sinds een tijd doe ik zelf
onderzoek op het lab van Ear Institute. We treden
ook op met de fruitvliegen, ik componeerde een
stuk voor basfluit en fruitvlieg. Deze Master heeft
tot de gekste dingen geleid, alle puzzelstukjes
vallen in elkaar. Dat was onmogelijk geweest zonder de beurs van het Cultuurfonds. Dat ik al die
vaardigheden heb kunnen opdoen waarmee ik een
creatief muziekproject kan opzetten, is uniek.’
Ellen van Segeren
voorjaar 2014 cultuurbericht 25
donateursprofiel
E
igenlijk moet je aan donateurs
nooit vragen hoe lang ze het Prins
Bernhard Cultuurfonds al steunen. Steun aan cultuur en natuur is
voor hen zo vanzelfsprekend dat ze het
antwoord niet meer precies weten.
Annette van Spaendonck uit Heeze is
met haar echtgenoot al tien jaar dona-
teur, schat ze. ‘De zorgvuldigheid
waarmee het fonds te werk gaat,
spreekt ons erg aan en het is leuk om
in Cultuurbericht te lezen hoe het Cultuurfonds verantwoording aflegt over
de besteding van dat geld.’ Soms gaan
ze mee met donateursexcursies, zoals
naar het vernieuwde Museumkwartier
Foto: Emilie Hudig
Annette van Spaendonck:
‘We pakken de trein en maken
er een leuke dag van’
26 cultuurbericht voorjaar 2014
in Den Bosch of Kasteel Duivenvoorde.
‘We pakken de trein en maken er een
leuke dag van. Je krijgt net wat meer
achtergrondinformatie. De musea zijn
heel mooi geworden en ik heb erg genoten van Lita Cabelluts enorme portretschilderijen die daar toen te zien waren,
geweldig.’
Annette belandde na een zwervend leven (een vroege jeugd in Indonesië met
verlofperiodes in Nederland, schooljaren in en rond Het Gooi, een studie in
Utrecht, diverse verhuizingen) in het
knusse Heeze, waar ze nu zo'n dertig
jaar woont. ‘Een prachtige omgeving en
gemoedelijke mensen.’ Ze heeft een bijzondere interesse voor geschiedenis en
daarmee zit ze in Noord-Brabant goed.
‘Je hebt hier ontzettend veel kastelen en
landgoederen,’ zegt ze, een dik naslagwerk met mooie foto’s te voorschijn
halend. ‘Ook Kasteel Heeze staat erin.
Ik geef daar al 25 jaar rondleidingen als
vrijwilligster. Het heeft een prachtige,
achttiende-eeuwse inrichting en staat
in de toptien van de meest authentieke
kastelen in Nederland. Bezoekers zijn
altijd verrast door de bewoonde indruk
die het nog maakt. Ik verdiep me graag
in woonstijlen van vroeger en vind het
leuk om daarover te vertellen. Elk gebouw met geschiedenis heeft een boeiend verleden. Je daarmee bezighouden
biedt een mooi tegenwicht tegen de
hectiek van alledag.’
En zo zet Annette zich, als opvallend
veel donateurs, op haar eigen wijze in
voor cultuurbehoud en erfgoed. Daarnaast vindt ze tijd voor musea en concerten, de tuin, de kinderen en kleinkinderen. ‘Het heerlijke leven van 65-plussers, heel gezond en gelukkig,’ zegt ze
lachend. ‘Maar deze groep is ook belangrijk voor de ondersteuning van cultuur, want ze heeft er tijd voor. Jongere
generaties komen daar gewoon nog
niet aan toe. Als ik zie hoe druk mijn
dochters het hebben met hun werk en
gezin, neem ik daar mijn petje voor af.’
Vera Ros
aanbiedingen
CULTUURBERICHT
voorjaar 2014
korting
€ 14,-
korting
en gratis
verzending
€ 1,95
50 %
korting
op Seurat-tas
gids van
€ 14,95
cadeau
en gratis
verzending
Marije van der Hoeven
foto! durf bijzondere
foto’s te maken
‘speciaal voor
jonge fotografen’
Bijdrage Cultuurfonds € 15.000
Jan Ensing
De mooiste boswande
lingen van Nederland
Bijdrage Cultuurfonds € 2.500
Als je niets doet met een weiland, een akker of zelfs een stad,
verschijnt er na verloop van de
tijd vanzelf een bos. Wat voor
soort bos hangt af van bijvoorbeeld de grond en de waterhuishouding. Ecologen onderscheiden vijftien verschillende soorten bossen. In de wandelgids
De mooiste boswandelingen van
Nederland voert bossenkenner
Jan Ensing ons langs al deze
bostypen, die verspreid liggen
over heel Nederland.
Als donateur krijgt u bij de bestelling van De mooiste boswandelingen van Nederland de gids
Wildlife wandelingen in Nederland ter waarde van € 14,95
cadeau en betaalt u geen verzendkosten! Bestel het boek
via www.gegarandeerdonregelmatig.nl en gebruik daarbij de
code ‘Cultuurfonds’. Dit aanbod
geldt zolang de voorraad strekt.
Als je een fototoestel hebt, kun
je oneindig veel. Wat ga je fotograferen? Hoe ga je dat doen?
Welk verhaal wil je vertellen? Dit
inspirerende boek helpt jonge
fotografen de baas te worden
over tijd en licht en hun fantasie
te gebruiken. Marije van der
Hoeven geeft fotolessen op basisscholen. Zij heeft een missie:
kinderen bewuster laten kijken.
Dit boek is bijzonder geschikt
voor kinderen vanaf negen jaar.
Als donateur krijgt u € 1,95
korting op ‘foto! durf bijzondere
foto’s te maken’ op vertoon van
de bon achter in dit blad bij de
boekhandel. U betaalt geen
€ 16,95 maar € 15.
Speciale Seurat-tas
bij de tentoonstelling:
Georges Seurat. Meester
van het pointillisme
Zes cd’s:
Doris Hochscheid, cello
Frans van Ruth, piano
Dutch Cello Sonatas
Bijdrage Cultuurfonds € 50.000
Bijdrage Cultuurfonds € 15.000.
De toewijzing is mede mogelijk
gemaakt dankzij het Nora Baart
Fonds, het Nico Richter en Hetta
Rester Fonds, het A.H.T. Fonds en
het Ans Otten-Nypels Fonds.
Het Kröller-Müller Museum
toont een groot aantal werken
van Georges Seurat, de grondlegger van het pointillisme. Niet
eerder was het geschilderde en
getekende oeuvre van Seurat op
zo’n grote schaal in Nederland te
bewonderen. Het museum bezit
een uniek ensemble van zijn werken, bijeengebracht door Helene
Kröller-Müller. Ze behoren tot
de topstukken in de collectie
en zijn te zien van 24 mei t/m
7 september 2014.
Als donateur van het Prins Bernhard Cultuurfonds ontvangt u op
vertoon van de Cultuurpas in de
museumwinkel 50 procent korting op de speciale Seurat-tas.
Dit aanbod geldt voor de duur van
de tentoonstelling en zolang de
voorraad strekt.
Op deze pagina en hiernaast bij de bonnen treft u een selectie aan
van de aanbiedingen die wij onze donateurs regelmatig kunnen doen.
Bekijk ook www.cultuurfonds.nl/acties voor nieuwe aanbiedingen.
Vaak zal bij een aanbieding om uw Cultuurpas worden gevraagd.
Deze pas is exclusief voor donateurs van het Cultuurfonds.
Bent u donateur en heeft u geen Cultuurpas ontvangen?
Mail dan naar [email protected] (vergeet uw adresgegevens niet
te vermelden) of bel tijdens kantooruren naar (020) 520 6130.
De mooiste muziek voor cello en
piano die tussen 1900 en 1950
door Nederlandse componisten
geschreven is, waaronder vergeten
bladzijden die dankzij grondig onderzoek onder het stof vandaan
kwamen. Volgens de internationale pers meeslepend muzikaal erfgoed met hoogtepunten van de
twintigste eeuw. Zes cd's met
uitvoeringen en toelichtingen en
een opnamekwaliteit van het allerhoogste niveau, die meermaals
met prijzen bekroond werden.
Zie www.cellosonate.nl.
Als donateur van het Prins Bernhard Cultuurfonds krijgt u € 14,korting op deze zes cd’s. U betaalt
geen € 99,- maar € 85,- inclusief
verzendkosten. U kunt ze bestellen
door een e-mail te sturen naar
[email protected] of via
(020) 689 44 37. Vermeld dat u
gebruik maakt van de aanbieding
in het Cultuurbericht.
voorjaar 2014 cultuurbericht 27
aanbiedingen
25%
korting op
alle rangen
en cd voor
slechts
€ 2,50
#
kortingsbon
vervolg
Als donateur van het Prins Bernhard
Cultuurfonds krijg ik op vertoon van deze
bon in de boekhandel € 2,40 korting op
het boek Onder vrienden van Amoz Oz.
Concert:
Nederlands Kamerorkest
o.l.v. Gordan Nikolić
Mozart Symfonie nr. 36
en Schubert Pianosonate nr. 13
Op 5 en 8 april kunt u als donateur met
25 procent korting (op alle rangen)
naar dit romantisch concert vol passie
en liefde! Bovendien kunt u op vertoon
van uw Cultuurpas voor slechts € 2,50
een verrassings-cd afhalen bij de
Vriendenbalie. Bestel uw kaarten via
www.concertgebouw.nl en vul aan
het eind van de bestelling in uw winkelmandje de volgende code in:
NP1404PBC. U kunt ook bellen met de
Concertgebouwlijn, (0900) 671 83 45
(€ 1 per gesprek), en de code doorgeven.
kortingsbon
Als donateur van het Prins Bernhard
Cultuurfonds krijg ik € 1,95 korting op het
boek foto! ‘durf bijzondere foto’s te maken’
van Marije van der Hoeven.
Ja, ik geef cultuur de kans en word donateur
Geef het Cultuurfonds cadeau!
Kent u iemand die cultuur en natuurbehoud ook belangrijk vindt?
Geef hem/haar eens een jaar Cultuurfonds cadeau*!
Graag wil ik met mijn bijdrage steun verlenen aan het volgende
culturele doel van het Prins Bernhard Cultuurfonds:
Mijn gegevens:
Beeldende kunst
Theater en Muziek
M/V
Naam en voorletters:
Adres:
Natuur
Monumentenzorg
Beurzen
Geschiedenis en Letteren
Algemeen (kruis svp één hokje aan)
Ik machtig hierbij het Prins Bernhard Cultuurfonds om van mijn
hieronder genoemde bank/girorekening een donatie af te schrijven van
Postcode en woonplaats:
Per maand
Telefoon: €4
€ 7,50
€ 10
Ander bedrag €
Email: Per jaar
€ 35
Naam en voorletters
Ik machtig het Prins Bernhard Cultuurfonds om eenmalig € 35 van
mijn rekening af te schrijven ten bate van een donateurschap voor:
Adres
M/V
Adres: € 100
per maand / kwartaal / jaar
Bankrekening: Naam en voorletters:
€ 50
M/V
Postcode en plaats
Telefoon Postcode en woonplaats: E-mail
Telefoon: Email:
Geboortedatum: Datum: Geboortedatum:
Ik ontvang graag het digitale CultuurNieuws
Handtekening: voorjaar 2014
Bank- of girorekening
Welkomstcadeau:
Plint notitieblok/muismatje
mapje Plint poëziekaarten
Dada kunsttijdschrift, editie Mondriaan
Fotoboek ‘Hein Wertheimer: Amateurfotograaf ’
Publicatie ‘De staat van het mecenaat’
Stuur het cadeau direct naar de ontvanger
Stuur het cadeau naar mij, ik wil het zelf overhandigen **
* De ontvanger krijgt de Cultuurpas, een jaar lang Cultuurbericht en een welkomstcadeau
** We proberen dit zo snel mogelijk af te handelen, maar hou rekening met een verzendtijd van 1 á 2 weken.
Handtekening
Ik ontvang graag als welkomstcadeau:
Plint notitieblok/muismatje
mapje Plint poëziekaarten
Dada kunsttijdschrift, editie Mondriaan
Fotoboek ‘Hein Wertheimer: Amateurfotograaf ’
Publicatie ‘De staat van het mecenaat’
voorjaar 2014
korting
€ 2,40
Actienummer 902-07211
Auteur Amos Oz
Titel Onder vrienden
ISBN 9789023473466
Prijs € 19,90
Korting € 2,40
Actieprijs € 17,50
Begindatum 01/03/2014
Einddatum 31/05/2014
Actienummer 902-07228
Auteur Marije van der Hoeven
Titel foto! durf bijzondere
foto’s te maken
korting
ISBN 9789021672304
€ 1,95
Prijs € 16,95
Korting € 1,95
Actieprijs € 15
Begindatum 01/03/2014
Einddatum 01/06/2014
#
U kunt deze bon in een
ongefrankeerde envelop sturen aan:
U kunt deze bon in een
ongefrankeerde envelop sturen aan:
Prins Bernhard Cultuurfonds
Prins Bernhard Cultuurfonds
Antwoordnummer 10512
Antwoordnummer 10512
1000 RA Amsterdam
1000 RA Amsterdam
Cultuur maakt je rijker
De BankGiro Loterij is de cultuurloterij van Nederland.
Maandelijks maken deelnemers kans op ruim 250.000
prijzen en ondersteunen op die manier molens, musea
en monumenten in Nederland. Zo ontvangt het Prins
Bernhard Cultuurfonds jaarlijks bijna € 14 miljoen van de
loterij. Met deze bijdrage ondersteunt het fonds een
scala aan projecten in de sector kunst en cultuur, zoals
Opera op Locatie. Wilt u meespelen voor behoud van
cultuur in Nederland?
Ga naar: www.bankgiroloterij.nl

Download Report