Donateursexcursie naar Opera Spanga

cultuurbericht
zomer 2014
Uitgave voor donateurs en relaties van het Prins Bernhard Cultuurfonds
Donateursexcursie
naar Opera Spanga
• Muziek maken door lekker te schommelen
• Installatie met 132.000 mieren
• Schuttersstukken herenigd in Koninklijk Paleis
voorwoord
Het belooft een lange, mooie zomer te worden.
Liefhebbers van podiumkunsten zullen deze maanden volop in de buitenlucht kunnen genieten van
film, theater en muziek.
Ook dit jaar heeft het Prins Bernhard Cultuurfonds
een zomers palet aan projecten ondersteund. Bezoek
bijvoorbeeld de gerestaureerde buitenplaats WesterAmstel onder de rook van Amsterdam, of beleef
Puccini’s Gianni Schicchi in een Fries weiland. Een
buitengewone locatie, waar deze operafilm van
Opera Spanga onder live begeleiding van Sinfonia
Rotterdam in première zal gaan. Door de extra
financiële bijdrage van de BankGiro Loterij kan het
Cultuurfonds deze en andere bijzondere opera-oplocatie-producties extra ondersteunen.
Zoals u als lezer van Cultuurbericht weet is het
Cultuurfonds al jarenlang dé vraagbaak voor mecenassen die iets substantieels willen betekenen voor
cultuur, natuur en wetenschap. Naast onze CultuurFondsen op Naam bieden wij ook mecenaat op maat
voor schenkers die meer betrokken willen zijn bij de
bestemming van hun geld. Vanaf deze maand brengen wij die mecenaatsgedachte onder de aandacht
van een groot publiek, opdat de mecenas van vandaag
een bijdrage levert aan de geschiedenis van morgen.
Ten slotte hebben wij de afgelopen maanden alle
feiten en cijfers uit 2013 op een rij gezet en gepubliceerd in ons jaarverslag. Via onze geheel vernieuwde
website www.cultuurfonds.nl kunt u meer lezen
over de door ons geboekte resultaten.
Ik wens u een zonnige culturele zomer toe!
Adriana Esmeijer
directeur Prins Bernhard
Cultuurfonds
p.4
Dit magazine is verrijkt met digitale content,
die via Layar te bekijken is
Hoe werkt Layar?
- Download de Layar app in de App Store
of in de Android Market
- Open de Layar app
- Houd uw smartphone boven een pagina
in Cultuurbericht met het Layar-icoontje
- Klik op de scanknop onder in het scherm
- De digitale content opent zich vanzelf
Het Prins Bernhard Cultuurfonds is beneficiant van de BankGiro Loterij en De Lotto.
doelstelling en middelen Het Prins Bernhard Cultuurfonds stimuleert cultuur en natuur
in Nederland - op grote en op kleine schaal. Bijzondere initiatieven, bevlogenheid en talent
moedigen wij aan met financiële bijdragen, opdrachten, prijzen en beurzen. Door actieve
fondsenwerving en inkomsten uit loterijen kunnen wij jaarlijks ruim 3500 projecten en
personen ondersteunen. Dat maakt ons, met een landelijk fonds en twaalf provinciale
afdelingen, een van de grootste particuliere cultuurfondsen van Nederland. Het Prins
Bernhard Cultuurfonds geeft cultuur de kans.
inhoud
zomer 2014
4 Opera op locatie*
8 Scheepswrakken*
10 Homo Desperatus*
11 Een Cultuurfonds Prijs. En dan?
14 In all their Glory*
16 Wannaplay
18 Meat the Future*
19 Wester-Amstel
20 Investeren in vmbo-leerlingen
22 Wie recenseert de recensenten?
25 Plaatselijke cultuurfondsen
In de wei, een bioscoop, een onderzeebootloods...
Cultureel erfgoed en biologische kraamkamers
Beklemmende installatie van Dries Verhoeven
Wat zo'n prijs teweeg kan brengen
Alle schuttersstukken herenigd in het Koninklijk Paleis
Interactieve installatie combineert schommelen met muziek
geeft te denken over (kweek)vlees
Een buitenplaats met herstelde zichtassen
Cultuureducatie krijgt grote stimulans
p.14
p.16
p.10
Nieuwe publicatiereeks over kunstkritiek in Nederland
Ook die zijn meer dan ooit nodig
12
24
26
27
rubrieken
fondsnieuws
donateursprofiel Bert Stilma
beursbericht Chen Yeh
donateursaanbiedingen
* aanbiedingen exclusief voor donateurs van
het Prins Bernhard Cultuurfonds
colofon Cultuurbericht is een uitgave van het Prins Bernhard Cultuurfonds en verschijnt drie maal per jaar. ISSN 1872-1265
Hoofdredacteur Esther Cammelot Eindredactie Anneke van Huisseling Redactiecommissie Johan van Beem, Jelga Biesheuvel, Susanne van
Heemskerck, Martijn Kahlman, Maaike Nillesen, Liesbeth Struving, Mirella van der Velden Aan dit nummer werkten mee Yvonne Jansen, Liesbeth Maas,
Vera Ros, Ellen Segeren, Stan Verhaag, Annemarie Vestering Ontwerp & vormgeving Loes Koomen Druk Ando/Calff & Meischke bv
Aanbiedingen en excursies Mirella van der Velden, ma t/m do 09.00-13.00 uur telefoon (020) 520 6130 email [email protected]
Adres Postbus 19750 1000 GT Amsterdam telefoon (020) 520 6130 fax (020) 623 8499 e-mail [email protected]
internet www.cultuurfonds.nl IBAN NL32 INGB 0000 3333 18
Copyright Gehele of gedeeltelijke vermenigvuldiging of overname van artikelen, op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan met bronvermelding
na toestemming van de hoofdredactie. Uitspraken van geïnterviewden geven niet noodzakelijk het standpunt van het Prins Bernhard Cultuurfonds weer.
Opera hoeft niet
in de opera
Een Fries weiland of een art-decobioscoop.
Daar denk je niet meteen aan bij het woord
‘opera’. Maar het blijken uitstekende
locaties voor de uitvoering van grootse
en meeslepende zangspelen.
Zang op
onverwachte
plaatsen
‘W
e stonden allemaal te dansen toen
we deze bioscoop zagen. Hélemaal
perfect!’ jubelt operaregisseur Marc
Krone. Fraaie nissen, sierlijke pilaren, een boogvormig plafond met
ornamenten, alles ademt het bouwjaar 1915. De volmaakte locatie voor zijn versie van Die stumme Serenade
van Erich Korngold. Hiermee vallen alle puzzelstukjes
in elkaar, zegt Krone. ‘Dit stuk regisseren is een opgave. Het is geen opera, geen operette en geen musical,
maar iets ertussenin. Korngold schreef aanvankelijk
klassieke muziek en vertrok in de jaren dertig naar
Hollywood om filmmuziek te maken. Dat werd hem
kwalijk genomen door kunstenaars. Maar in Die stumme Serenade hoor je onder alle joie de vivre ook waarom
4 cultuurbericht zomer 2014
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 110.000
voor Gianni Schicchi
en
€ 50.000
Scène uit de film Gianni Schicchi, Opera Spanga.
zomer 2014 cultuurbericht 5
alle Fotos: Dinand van der Wal
voor de
Die stumme Serenade
Puccini Korngold de grootste componist van zijn tijd noemde.’
Vuurpeloton
Omdat dit werk niet in een hokje past,
lijkt niemand er zijn vingers aan te willen branden. Krone waagt het er graag
op, samen met het NJO - een orkest van
jong talent - en met de Dutch National
Opera Academy, een springplank voor
beginnende operazangers. Maar het
moet met beleid. Krone: ‘Benader je het
als pure opera, dan ga je nat. Zoom je
in op het oppervlakkige operetteverhaaltje, dan wordt het floozy en dat is
het niet. Het moet iets eigens krijgen.
Korngold plaatst de gebeurtenissen in
het Napels van 1888. Ik ben gaan zoeken naar een vorm die ons aanspreekt.
Zo kwam ik bij Ernst Lubitsch, de filmregisseur die in de jaren twintig en dertig succesvol was doordat hij schijnbaar
oppervlakkige verhalen met een gigantische intensiteit liet spelen. Zijn stijl
verkennen betekende dat ik het stuk
moest situeren op een plaats waar in de
jaren dertig nog de doodstraf werd toegepast, want dat is een van de thema's.
En warempel, in Napels bleken ze toen
nog het vuurpeloton te hanteren. Dat
past mooi in elkaar en geeft me de kans
er iets vaudeville-achtigs van te maken.’
Met de jaren dertig in het achterhoofd
startte de zoektocht naar een geschikte
locatie. Het werd de Arnhemse art-decobioscoop Luxor Live, die nu dienst doet
als popzaal. Krone: ‘Ik zag het meteen
helemaal voor me. We kunnen het publiek aan tafeltjes laten zitten en bedienen tijdens de uitvoering. Niks podium,
de hele zaal wordt speelvloer. Ik kan de
gasten aan Tafel Twee een pistool in bewaring geven.’ Hij lacht uitbundig. ‘Dat
wordt natuurlijk een dráma om te regisseren, je weet nooit wat het publiek
gaat doen. Maar dit is voor het NJO een
bijzondere kans. Dat zijn zulke avontuurlijke en onbange mensen!’
Er kunnen per avond maar 135 bezoekers in. Dat wordt dus heel intiem. ‘Ik
stelde voor het twéé keer per avond te
brengen,’zegt Krone, ‘maar toen ging
dirigent Etienne Siebens steigeren. Dat
kunnen mijn musici niet, riep hij, die
zijn na één keer al kapot. Die stumme
Serenade is namelijk razend moeilijk
om te spelen.’
2 t/m 10 augustus, Luxor Live in Arnhem
www.muziekzomer.nl
Nare mensen
Schapen op de dijk, grazige weilanden
en daartussen een tijdelijk theater. Zo
begon regisseur Corina van Eijk 25 jaar
geleden Spanga, het Verona van West-
stellingwerf, ofwel Opera Spanga.
Zonder subsidie en met de enthousiaste
inzet van een hechte groep zangers en
een toegewijde crew bracht ze op het
Friese platteland vrijwel jaarlijks een
spraakmakende opera. En dat doet ze
nog steeds. Ze heeft een groeiende schare aanhangers die haar eigenzinnige
aanpak waardeert en deze onwaarschijnlijke locatie graag opzoekt. Om
de sfeer en het diner vooraf, maar vooral om de opmerkelijke regie en de uitstekende cast. Van Eijk maakt het zichzelf deze keer zo mogelijk nog moeilijker dan Krone. Dit jubileumjaar van
Opera Spanga heeft ze aangegrepen
voor een film met opgenomen zang en
live orkestbegeleiding door Sinfonia
Rotterdam. Ga d’r maar aan staan. In
zeventien dagen heeft ze Puccini’s
Gianni Schicchi gefilmd. ‘De hoofdpersonen zijn allemaal nare mensen, die wil
je van dichtbij zien. Met film kun je de
stemmen een realistisch geluid geven.
Een badkamer klinkt anders dan een
straat en je kunt akoestisch aansluiten
bij de ruimte die je ziet.’
Componist Puccini blies in Gianni Schicchi drie zinnen uit Dantes Inferno op tot
een opera vol list en bedrog. De familie
van de puissant rijke Donati is razend
als na zijn dood het vermogen nagelaten
blijkt aan een klooster. De jongste telg
uit de familie, Rinuccio, wil daar door
meesteroplichter Schicchi een stokje
voor laten steken. Schicchi heeft geen
zin om die akelige Donati’s te helpen,
maar zijn dochter Lauretta, die op Rinuccio valt, dreigt zich in de rivier te
storten als hij haar niet helpt. Dat verwoordt ze in het beroemde ‘O mio babbino caro’. Schicchi capituleert – zou je
ook niet na zo’n ontroerende aria? – en
weet listig heel Donati’s vermogen aan
zichzelf te vermaken. ‘Het einde is het
mooist,’ zegt Corina van Eijk. ‘Volgens
Dante hoort Schicchi in de hel vanwege
zijn oplichting, maar het publiek wordt
toegesproken: kijk toch mensen, zie die
mooie liefde tussen Lauretta en Rinuccio, dáár heb ik het voor gedaan. De
liefde legitimeert de roof.’
Exact 45 seconden
Scène uit de film Gianni Schicchi, Opera Spanga.
6 cultuurbericht zomer 2014
Van Eijk zou Van Eijk niet zijn als
ze niet een heel eigen draai aan het
De familie van de puissant rijke Donati is razend als na
zijn dood het vermogen nagelaten blijkt aan een klooster.
Op de bres voor opera
Opera is een kostbare kunstvorm.
Door de bezuinigingen op de kunsten
kunnen operaproducties vaak alleen
nog tot stand komen dankzij bijdragen van private fondsen. Het Cultuurfonds kan door een extra toekenning
van € 450.000 van de BankGiroLoterij
in 2014 en 2015 bijzondere opera-oplocatie-producties ondersteunen. Zo
kwam in mei Arthur, een eigenzinnige versie van Purcells King Arthur, tot
leven in een onderzeebootloods tijdens de Operadagen Rotterdam. Volgend jaar komen er spraakmakende
voorstellingen van onder meer de Nederlandse Reisopera en Opera Zuid.
Scène uit de film Gianni Schicchi, Opera Spanga.
verhaal zou geven. ‘In de opera is
Lauretta de dochter van een boerenkinkel en is het standsverschil tussen
de families een probleem. Maar ik
heb het verhaal verplaatst naar nu en
gezocht naar een hedendaagse wrijving. Daarom heb ik van Rinuccio een
meisje gemaakt, want in het katholieke Italië wordt het nog niet erg geaccepteerd als dames op elkaar vallen.’
De film gaat in het Friese weiland in
première, met Sinfonia Rotterdam in
de orkestbak. Er komt ook een integrale filmeditie, die door tv-zender
Brava wordt uitgezonden en op dvd
zal verschijnen. De soundtrack daarvoor is opgenomen in samenwerking
met dirigent Conrad van Alphen. Van
Eijk: ‘We hebben vaker soundtracks
gemaakt. Als je vijf takes van hetzelf-
de stukje muziek maakt, duurt die
muziek de ene keer 44 seconden en
de andere keer 46. Bij Conrad was dat
steeds exact 45 seconden, wonderlijk.
Een betere dirigent had ik voor dit
project niet kunnen krijgen. Hij is
ook degene die opperde om bij de
voorstellingen live muziek te spelen.
Geweldig! Dat gaan we in de zomer
in Friesland doen en bij het Wereldmuseum in Rotterdam, waar Sinfonia
Rotterdam huist, en op een aantal
festivals. Het orkest neemt de opera
daarna op in het vaste repertoire, dus
die wordt ook na het festivalseizoen
vaker gespeeld.’
6 t/m 9 en 13 t/m 16 augustus,
www.operaspanga.nl
Ellen Segeren
Excursie voor
donateurs
Op woensdag 13 augustus 2014
kunt u de voorstelling Gianni Schicchi van Opera Spanga, (Spanga Friesland) bezoeken. Om 19:15 uur wordt
u welkom geheten met koffie/thee
en iets lekkers. Hierna krijgt u een
speciale inleiding door Corina van
Eijk. Daarnaast ontvangt u een programmaboekje en zal er een geplaceerde stoel voor u zijn. Het programma is rond 22:45 uur afgelopen. Na
aanmelding ontvangt u te zijner tijd
de uitnodiging met daarin de routebeschrijving. Er zal voldoende parkeergelegenheid zijn op het terrein.
U kunt zich opgeven door vóór 3 juli
€ 44 per persoon over te maken op
rekening NL77INGB0000500900
t.n.v. Prins Bernhard Cultuurfonds te
Amsterdam, onder vermelding van
‘Opera Spanga’ en uw postcode met
huisnummer. Maximaal twee personen per aanmelding.
7
Voor de vissen
en onszelf
Foto: Udo van Dongen
Wrakken beschermen
in de Noordzee
De bodem van de Noordzee is rijk aan scheepswrakken.
Stichting Duik de Noordzee schoon bekommert zich
sinds 2009 om deze gezonken boten.
Brede ringsprietslak.
foto: Cor Kuyvenhoven
H
Aanbieding
voor donateurs
8
De eerste twintig donateurs van
het Cultuurfonds die zich in het
weekend van 27 en 28 september
2014 aanmelden bij de kassa van
Muzee Scheveningen, krijgen op
vertoon van hun Cultuurpas gratis
de dvd Live Bait Squadron van
Klaudie Bartelink. Zie verder:
www.muzeescheveningen.nl
et Nederlandse deel van de
Noordzee herbergt maar
liefst tienduizend geregistreerde wrakken. 'De meeste zijn tussen de 20 en 150
jaar oud,' vertelt Klaudie Bartelink,
duiker, filmmaker, onderwater-cameravrouw en een van de initiatiefnemers van Duik de Noordzee schoon, een
organisatie van ervaren duikers met
verschillende achtergronden: biologen, archeologen, historici, fotografen en cameralui. Ze bundelen hun
krachten om – de naam van de stichting zegt het al – de Noordzee schoon
te maken. En dat betekent in dit geval: de scheepswrakken te ontdoen
van achtergebleven visnetten en ander vistuig. 'Zeedieren raken erin verstrikt en gaan dood. En alleen al aan
vislood komen er jaarlijks tonnen bij.
De laatste drie jaar hebben we honderd wrakken schoongemaakt en
daarmee tienduizend kilo visserij
afval uit de zee gehaald.'
Tegelijkertijd doen de duikers biologisch onderzoek en hebben al tientallen voor Nederland nieuwe soorten
ontdekt. De scheepswrakken werken
namelijk als een magneet op vissen:
'Zoals in warmere landen koraal fungeert als natuurlijk rif, zo heb je hier
de wrakken.' Ze blijken geschikt als
kraamkamer en schuilplaats. 'Kabeljauwen, bijvoorbeeld, kunnen er veilig kuitschieten, op verborgen plekjes
waar andere roofvissen ze niet lastigvallen.' Bartelink beweert zelfs dat de
kabeljauwstand zonder wrakken aanzienlijk slechter zou zijn.
Grootste scheepsramp ooit
De wrakken zijn ook van cultuurhistorisch belang. 'Waarom is deze boot
gezonken en wat betekent dat? Onze
foto’s en films laten de status van de
wrakken zien, welke gegevens weer
voor verder onderzoek naar de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed gaan.'
Duik de Noordzee schoon werkt met
diverse andere organisaties, zoals
UNESCO, aan een convenant. Zodat
de wrakken, nu geheel onbeschermd,
voor de toekomst worden gewaarborgd op de bodem van de Noordzee.
In september gaat Bartelinks nieuw-
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 25.000
Foto: Cor Kuyvenhoven
voor de ontwikkeling
en verspreiding van
het lespakket
ste film, Live Bait Squadron, in pre
mière, honderd jaar nadat drie Britse
kruisers door een Duitse onderzeeër
werden getorpedeerd voor de Nederlandse kust. De wrakken zijn daarvan
het treurige bewijs. 'Het is de grootste
scheepsramp die we hier ooit hebben
gehad. Van de 2.300 bemanningsleden vonden er 1.459 de dood.' Ter vergelijking: twee jaar eerder resulteerde
de ramp met de Titanic in 1.522 dodelijke slachtoffers. 'Waarom weten we
daar alles van en niets van de ramp
vlak voor onze eigen kust?' Bartelink
kwam het vijftienjarige Britse bemanningslid Duncan op het spoor en volgde zijn wortels naar Engeland. 'Er
bleek veel over hem bekend, zo was er
een dagboek dat zijn vader had bijgehouden. Met zijn achter-achterneefje,
eveneens met de naam Duncan, heb
ik naar de wrakken gedoken.'
Troebel nikszeetje?
Hoewel Bartelink op alle magische
plekken in de wereld heeft gedoken,
betovert de Noordzee haar het meest.
'Het is een van de moeilijkste zeeën
om in te duiken, de stroming is heel
sterk. Maar spannend is dat ik van tevoren nooit weet wat ik ga aantreffen.
Kom ik eindelijk eens een haai of rog
tegen? Is het zicht twintig centimeter
of twintig meter?' Voor Duik de Noordzee schoon ontwikkelde ze het educatiepakket Expeditie Noordzee, een spel
waarin middelbare scholieren een
uitdagende casus krijgen voorgeschoteld: 'De overheid wil meer groene
energie en daarom moet er een nieuw
windmolenpark in de Noordzee
komen. Waar moet dit worden gebouwd?' De discussie hierover balt de
complexiteit van de Noordzee samen,
want op en in deze drukke zee spelen
vele belangen, van de overheid bijvoorbeeld, en van vissers of natuur
organisaties. 'Het doel is dat de leerlingen meer te weten komen over wat
de Noordzee allemaal te bieden heeft.
Een zee die door veel mensen wordt
gezien als een troebel nikszeetje. Het
tegendeel is waar!'
www.duikdenoordzeeschoon.nl
Liesbeth Maas
Foto: Udo van Dongen
Duiker verwijdert netten.
Netten takelen.
Meer weten?
Kijk op www.duikdenoordzeeschoon.nl of scan deze pagina
met Layar om een film over dit
project te bekijken.
zomer 2014 cultuurbericht 9
Dries Verhoeven ontving in 2003 de
Charlotte Köhler Prijs voor theatervormgeving. Deze prijs, een aanmoedigingsprijs van het Cultuurfonds en bij legaat ingesteld door de
actrice Charlotte Köhler, wordt sinds
1988 toegekend aan Nederlandse
beeldend kunstenaars en theatervormgevers tot 35 jaar.
Bijdrage
Cultuurfonds
20.000
Homo Desperatus.
Foto: Willem Popelier
‘B
132.000 mieren
Aanbieding
voor donateurs
10
Van 28 juni t/m 31 augustus krijgt
u op vertoon van uw Cultuurpas
een tweede kaartje voor het museum en de tentoonstelling gratis.
Deze actie is ook te combineren
met een Museumkaart, dan bent u
extra voordelig uit. De actie geldt
niet voor een combiticket Museumkwartier ’s-Hertogenbosch.
De installatie Homo Desperatus van theatermaker en
beeldend kunstenaar Dries
Verhoeven verbeeldt het
lijden van de mensheid in de
21ste eeuw. Van de schietpartij op de Sandy Hook Elementary School in Newtown,
USA, tot de kernramp in
Fukushima. Met bijzondere
hoofdrolspelers…
ij mieren geldt: alles voor het
overleven van de groep. Wist je
bijvoorbeeld dat bij een ramp,
zoals een nest dat instort, zo’n
tien procent van de kolonie direct
in actie komt om de anderen te redden?
Desnoods ten koste van zichzelf.’ Bij de
voorbereidingen van Homo Deperatus heeft
theatermaker en beeldend kunstenaar
Dries Verhoeven veel geleerd over mieren.
Zij spelen de hoofdrol in de installatie, die
deze zomer te zien is in de grote zaal van
Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch. Het
werk bestaat uit 44 vitrines met gipsen
maquettes van verschillende brandhaarden in de wereld. Elke maquette wordt
bevolkt door een mierenkolonie van zo’n
3.000 mieren. Close ups van de ‘slachtoffers’ worden live gefilmd en geprojecteerd
op een wand.
De vingercamera's leggen de nadruk op
persoonlijk leed. De maquettes dwingen
de bezoeker juist tot een overzicht. Daardoor kan een gevoel van berusting ontstaan, want willen wij onze huidige levensstijl voortzetten, dan moeten we de slachtoffers van rampen misschien accepteren
als collateral damage. ‘Neem de kerncentrale in Fukushima,’ zegt Dries Verhoeven.
'De monteurs die het lek dichtten zijn inmiddels overleden of hebben een beperkte
levensverwachting. Maar: zij verdienden
veel geld aan de reparatie, dat ten goede
komt aan hun nageslacht. Bovendien voorkwamen ze dat nog meer radioactief water
de oceaan vervuilde. Wat is hier op zijn
plaats? Verontwaardiging over hun lot?
Of acceptatie omdat ons energieslurpende
leven deze risico's me zich meebrengt?
De keuze is aan de kijker.’
28 juni t/m 31 augustus,
www.homodesperatus.com
Annemarie Vestering
In 2009 kreeg prof. dr. Joop Schaminée
de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor
Natuurbehoud. Hoe besteedde hij het geld?
Foto: Stephan Hennekens
Prijs als vliegwiel
Joop Schaminee.
‘E
welen
Kroonjue Kaap
van d
en vliegwieleffect,’ noemt
hoogleraar Natuurbeheer en
Plantenecologie Joop Schaminée de invloed die de prijs tot
nu toe heeft gehad. Ten minste driekwart van het prijsbedrag
(toen € 50.000) moest worden besteed
aan projecten op het werkterrein van
de winnaar en dat beperkt zich, bij
Joop Schaminée, niet tot Nederland.
aap
an de K
welen v
Kroonju
erd
zeshond
e met ruim
lden en
, restiove
wassen
ikaanse
Zuid-Afr
e
Wie de
a, de war
eke flor
st
eze uni
mee
de
een van
nbos is
duizend
bergt vijf
omt .
. Het her
e tegenk
aard
len;
nders op
verschil
sterke
r.
den
vuu
ebie
het
amiek van
end.
t de dyn
mbenem
zijn ade
e lente
haminée
Sc
r | Joop
h Sluite
Liesbet
graaf
st en foto
journali
ere
nemen
e bijzond
née dez
aan
op Schami
eerbetoon
en een
op de
niet alle
t ook in
rs.
maar gaa
bewone
fynbos,
zijn
en
gebied
te hebben
an het
natuur
de
,
l met
i en San
menspe
Khoikho
e,
oners,
nialism
elijke bew
met kolo
maken
der de
te
ron
w
eeu
ngen, waa
gebied
wikkeli
tsbare
nte ont
kwe
en het
druk.
k onder
sthee, zett
ng ster
ibos
bevolki
veld Roo
nkelijke
ls de Hei
ven, zoa
en eerlijke
nitiatie
mheid
.
n duurzaa
intrede
ijk hun
oibos, doe
geleidel
handel
ge.
reporta
ldende
bee
ng
p is een
le bevolki
an de Kaa
de loka
a
en
rs
extr
en
gev
chappe
wetens
e kaders
r
s de leze
rd. Helder
de auteur
n het woo
over
l maken
siasme
Bovena
hou
ie.
ent
mat
g en
k stelt de
onderin
het boe
van
igen verw
l
ruik
dee
eerste
selijk geb
bied. Het
r het men
ltaat
ove
t
resu
t. Het
deel gaa
oproep
en
weede
die dit
natuur
vragen
over de
ver de
een
ig boek
den als
en veelzijd
zen wor
.
rachtig
ook gele
idenheid
het kan
versche
de Kaap,
oud van
i voor beh
d pleidoo
tg ev er
kn nv ui
verij.nl
ij
18-09-12
14:16
uitge
www.knnv
43
50 11
01
Foto: John Janssen
7890
Rooibos-oogst.
Protea-compacta.
Foto: John Janssen
9
Schaminée: 'Om te beginnen stelde de
prijs me in staat met journalist Liesbeth Sluiter het boek Kroonjuwelen van
de Kaap te maken, over het bedreigde
Zuid-Afrikaanse fynbos, een heideachtig gebied ter grootte van de Benelux.'
Maar waar de Benelux 1.500 plantensoorten telt die alle ook elders voorkomen, kent het fynbos 9.000 soorten,
waarvan er 5.000 uitsluitend in de
Kaap voorkomen.' Deze fynbossen worden bedreigd en het is mogelijk om
met de hulp van wetenschappelijk
onderzoek en uitwisseling van kennis
bij te dragen aan de bescherming van
deze unieke natuur. De natuurwinst
die te behalen valt is vele malen
groter dan in Nederland. Bovendien
dragen deze onderzoeken en uitwisselingen bij aan vergroting van kennis
op de Nederlandse universiteiten en
de wetenschappelijke positie van
Nederland op het gebied van natuurbescherming.
Het boek gaat ook over mensen: 'De
kleurlingbewoners van het gebied telen rooibos op kleine akkertjes. Toen
rooibosthee populair werd, plantten
rijke blanke boeren het gewas op
grote schaal aan. Hun plantages zetten de kwetsbare natuur en de kleinschalige lokale economie onder druk.'
Het laatste hoofdstuk draait om
Rhoda Malgas, een jonge vrouw uit
een miserabele township die het
bracht tot promovenda in Wageningen en universitair docent. 'We wilden
Rhoda een deel van de prijs geven
voor onderzoek naar duurzame rooiboscultuur. Mede door de internationale aandacht en bemoeienis kreeg
zij een aanstelling aan de universiteit
van Stellenbosch, waardoor ze het
geld niet nodig had.'
Een volgend deel van het geldbedrag
ging naar de Egyptische bioloog Zakaria Hatim, die, begeleid door Schaminée, werkte aan een beschrijving van
de vegetatie van de Sinaïwoestijn.
Hatim rondde zijn masterstudie af in
Wageningen. 'Zonder het Cultuurfonds was dit niet mogelijk geweest.
Hij begint binnenkort aan een PhD
over de begroeiing van de Sinai.' Ten
slotte kon Schaminée een aantal publicaties verwezenlijken over de natuur in Nederland, zoals Natuur in de
uitverkoop? Beschouwingen over ecologie
en economie. Een publicatie die met
name is gericht op de economische
gedachte achter natuurcompensatie.
Schaminée: 'Geweldig hoe, in een
grotere context bezien, een relatief
klein bedrag leidt tot enorme
resultaten!'
Yvonne Jansen
zomer 2014 cultuurbericht 11
fondsnieuws
Anjeractie 2014
De Zilveren Anjers
Op 17 juni is onze jaarlijkse uitreiking van de Zilveren Anjers in
het Koninklijk Paleis op de Dam.
De Zilveren Anjer is een onderscheidingsteken voor mensen
die zich geheel onverplicht en
onbetaald hebben ingezet voor
cultuur en natuur in het Koninkrijk der Nederlanden. De Zilveren
Anjer wordt uitgereikt door H.K.H.
Prinses Beatrix. Dit jaar wordt de
onderscheiding toegekend aan:
•J
aap van Velzen voor zijn bijzondere bijdrage
aan de instandhouding van de cultuur van de
vooroorlogse Joodse gemeenschap in Nederland.
• Albert Groot voor zijn rol als moderne
mecenas ten behoeve van kunst en cultuur.
•H
ans Noordmans voor zijn werkzaamheden
ten behoeve van de instandhouding van het
Eise Eisinga Planetarium in Franeker.*
Van 11 tot en met 17 mei liepen weer
duizenden vrijwilligers met de collectebus door heel Nederland om een bijdrage te vragen voor cultuur en natuur.
In 2013 was de opbrengst van de
Anjeractie maar liefst ruim € 1 miljoen.
We hopen voor dit jaar natuurlijk weer
op zo’n mooie opbrengst. Alle coördinatoren en collectanten danken we uiteraard hartelijk voor hun inzet.
Oase
Vanaf 7 april konden documentaireregisseurs zich aanmelden voor financiële ondersteuning vanuit Oase. In dit stimuleringsproject werken het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Filmfonds samen om ervaren
documentaireregisseurs te stimuleren tot
het ontwikkelen van treatments – verkorte
versies van een script - voor documentaires
met cinematografische kwaliteit. Er is
€ 80.000 beschikbaar binnen Oase; € 40.000
vanuit het Filmfonds en € 40.000 vanuit het
Cultuurfonds, dat de bijdrage haalt uit het
Mady Saks Fonds, een CultuurFonds op
Naam. Een project kan voor maximaal
€ 8.000 worden ondersteund.
*De Zilveren Anjer aan de heer Noordmans
zal postuum worden uitgereikt.
Lelyprijs
De Lelyprijs van het Prins Bernhard Cultuurfonds Flevoland
is op 20 maart uitgereikt aan Open Podium Almere, vanwege het stimuleren van actieve cultuurparticipatie bij alle
lagen van de bevolking en bij jong en oud. De prijs bestaat
uit een kunstwerk en een geldbedrag van € 2.500, te besteden binnen het culturele werkveld van de winnaar.
12 cultuurbericht zomer 2014
Rectificatie: Jan Sturm en
Marjan Werts Fonds
In het vorige Cultuurbericht is tot onze
spijt in deze rubriek een nieuw CultuurFonds op Naam foutief gespeld. Het Jan
Sturms en Marianne Werts Fonds moet
zijn het Jan Sturm en Marjan Werts Fonds.
Foto: Sander Stoepker
Prins Bernhard
Cultuurfonds
Young Talent
Awards
Uitreiking Charlotte Köhler Prijzen en
de Cultuurfondsbeurzen vorig jaar.
Op donderdag 3 juli reikt het Cultuurfonds
de Charlotte Köhler Prijzen en de Cultuurfondsbeurzen uit. Sinds vorig jaar gaan de
Charlotte Köhler Prijzen van € 30.000 jaarlijks naar twee talenten tot 35 jaar, van
wie de een zich manifesteert op het gebied van theater en de ander op het gebied van beeldende kunst. Muziektheatergezelschap Via Berlin en beeldend kunstenaar Anouk Kruithof zijn de winnaars van
dit jaar. De uitreiking vindt plaats in het
DeLaMar Theater, tegelijk met de uitreiking van de Cultuurfondsbeurzen.
BankGiro Loterij Museumprijs
Klok & Peel Museum Asten is de winnaar van de BankGiro Loterij Museumprijs 2014. Het museum heeft daarmee een bedrag van € 100.000 gewonnen. Met 49 procent van de bijna 33.900 publieksstemmen liet Klok & Peel
Museum Asten de overige genomineerden, Naturalis in Leiden, Natuur
historisch Museum Rotterdam en Natuurmuseum Brabant in Tilburg,
ver achter zich. De BankGiro Loterij Museumprijs is een initiatief van het
Prins Bernhard Cultuurfonds en de BankGiro Loterij, in samenwerking met
de Nederlandse Museumvereniging. Dit jaar ging de prijs naar het natuur
historisch museum dat er het best in slaagt zijn collectie op een aansprekende wijze aan een breed publiek te presenteren.
Martinus Nijhoff
Vertaalprijs
De Martinus Nijhoff Vertaalprijs is op 22 maart uitgereikt
aan Hilde Pach. Zij ontving
deze prijs van € 35.000 voor
haar vertalingen uit het
Hebreeuws in het Nederlands.
TheaterTekstTalent
stipendium
Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft het eerste
TheaterTekstTalent stipendium voor theater
auteurs toegekend aan Bo Tarenskeen. De toneelschrijver ontvangt een bedrag van € 12.500 voor
het schrijven van een nieuwe theatertekst. Het geld
wordt ter beschikking gesteld door het Fonds De
Versterking, een CultuurFonds op Naam dat vorig
jaar werd ingesteld door een anonieme mecenas.
Tine Clevering-Meijer Prijs
Op 22 april is de Tine Clevering-Meijer Prijs uitgereikt aan
Ons Park in Blauwestad, ten behoeve van de ontwikkeling van
nieuw cultuurland. Deze aanmoedigingsprijs van het Prins
Bernhard Cultuurfonds Groningen bestaat uit een bedrag van
€ 5.000 en een beeldje van kunstenaar Eddie Roos.
zomer 2014 cultuurbericht 13
Copyright Rijksmuseum Amsterdam
Rembrandt Harmensz. van Rijn, De Nachtwacht, 1642.
Elf imposante schuttersschilderijen
worden herenigd in een deels digitale
reconstructie op de plek waar ze ooit
samen hingen: in de Grote Krijgsraadzaal
van het Koninklijk Paleis op de Dam. Voor
het eerst in tweehonderd jaar mag het
publiek daar een kijkje nemen.
Copyright Rijksmuseum Amsterdam
Koninklijk Paleis Amsterdam
opent Krijgsraadzalen
Reünie van wereldberoe
I
IN ALL
THEIR
G LO R Y
BE WO ND ER
EN
EE NM AL IG!
SR AA DZ AL
DE KR IJG
E ETAG E
OP DE 3
US 20 14 inalltheirglory
m. nl/
31 AU GU ST
21 JU NI - www.paleisamsterda
Aanbieding
voor donateurs
14
Op vertoon van uw Cultuurpas aan
de kassa van het Koninklijk Paleis te
Amsterdam krijgt u 25 procent
korting op de toegangsprijs.
U betaalt dan € 7,50 p.p. Deze aanbieding is geldig voor maximaal
twee personen tijdens de duur van
de tentoonstelling In All Their Glory.
Niet geldig in combinatie met
andere acties of kortingen.
n de zomermaanden is er altijd
een bijzondere tentoonstelling in
het Koninklijk Paleis. Marianna
van der Zwaag, hoofd Presentaties:
'Het zijn exposities die de unieke
geschiedenis van het gebouw laten
zien, zoals nu het geval is met In all
their Glory.' Deze tentoonstelling is
om twee redenen een bezoek waard:
de hereniging van de schuttersstukken in een historische reconstructie
en de mogelijkheid de twee Krijgsraadzalen te bezoeken - in tweehonderd jaar mocht er geen gewone sterveling komen. Vanaf de zeventiende
eeuw vergaderden daar de kopstukken van de Amsterdamse schutterij een soort burgerwacht. Aan de muren hingen hun groepsportretten.'
Ze stonden er op hun paasbest op, in
all their Glory. De werken zijn iconen
van de Nederlandse schilderkunst,
gemaakt door meesters als Govert
Flinck, Frans Hals en Rembrandt.
Nadat het gebouw in 1808 transformeerde van Amsterdams stadhuis tot
koninklijk paleis, vonden de schilderijen via het Trippenhuis hun weg
naar de eregalerij van het latere
Rijksmuseum.’
Virtuele doeken
Het beroemdste schuttersstuk is
natuurlijk de Nachtwacht van Rembrandt uit 1642, oorspronkelijk ge
titeld ‘Schutters van wijk II onder
leiding van Kapitein Frans Banninck
Cocq’. Rembrandt maakte dit werk
voor de Kloveniersdoelen, een van de
verenigingen van de Amsterdamse
schutterij. Alle doeken van de tentoonstelling hingen overigens eerst
in de gebouwen van de schutterijen
zelf, voordat het stadhuis hun gezamenlijke tweede thuis werd. Het
meesterwerk van Rembrandt hangt
in gereconstrueerde vorm in de
Kleine Krijgsraadzaal. Het origineel
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 25.000
Bartholomeus van der Helst, Schuttersmaaltijd ter viering van de Vrede van Munster, 1648.
emde schuttersstukken
bevindt zich tijdens de tentoonstelling
op zijn eigen vertrouwde plek, in het
Rijksmuseum. Van der Zwaag: “Voor de
tentoonstelling werken we zowel met
echte als virtuele schilderijen. Naast de
Nachtwacht in de Kleine Krijgsraadzaal,
zijn er elf in de Grote Krijgsraadzaal te
zien. Een deel ervan, de schuttersstukken van het Rijksmuseum, tonen we via
digitale vensters. Het andere deel, zes
echte schilderijen, krijgen we in bruikleen van het Amsterdam Museum. Het
echte ‘Schuttersfeest 1648’ van Govert
Flinck komt dus bij de virtuele ‘Schutters 1639’ van Bartholomeus van der
Helst te hangen. Maar laten we gauw
in de twee zalen gaan kijken, dan krijg
je een beter beeld.”
Magische vensters
Via met tapijt beklede marmeren trappen lopen we vanuit de Burgerzaal naar
de derde verdieping, langs dikke deuren met driecijferige nummers. 'Op
deze verdieping overnachten soms
staatshoofden en koninklijke gasten.'
Van der Zwaag opent de deuren van de
Kleine Krijgsraadzaal. 'Hier maakt de
bezoeker kennis met de geschiedenis
van de Krijgsraadzalen en met de Amsterdamse schutterij. Ook vertelt een
film het opmerkelijke verhaal van de
Nachtwacht.' Ze wijst op twee bruine
deuren aan de overkant van de zaal.
'Daartussen hing hij. Om het doek precies te laten passen, werd het versneden
tot het formaat zoals wij het nu kennen. Dit is dus een belangrijke kunsthistorische plek.'
voorzitterschap van de regerende burgemeesters. Dankzij manshoge ‘magische vensters’ kan de bezoeker de zaal
zien zoals hij was in al zijn glorie, dus
inclusief de ontbrekende schuttersstukken uit het Rijksmuseum. Marianna
van der Zwaag: 'Leuke bijkomstigheid is
de mogelijkheid in te zoomen op details van de schilderijen. Zo kun je meer
te weten komen over bijvoorbeeld de
schilder, het ontstaan van het werk of
een bepaalde persoon op het doek.'
Bij binnenkomst in de zaal ernaast is
meteen duidelijk waarom deze de
naam Grote Krijgsraadzaal mag dragen:
het is een kolossale ruimte van ruim
vijftig meter lang en met een metershoog plafond – de zaal beslaat twee verdiepingen. Hier vergaderden soms wel
160 vooraanstaande schutters, onder
Liesbeth Maas
‘In All Their Glory’ is te zien van 21 juni t/m
31 augustus 2014. Meer informatie op
www.paleisamsterdam.nl/inalltheirglory
In tweehonderd jaar
mocht er geen gewone
sterveling komen
zomer 2014 cultuurbericht 15
Lekker schommelen...
... en tegelijk muziek maken
‘De schommelaar heeft
door zijn beweging invloed op de klank. Hoog
en hard schommelen
zou bijvoorbeeld hard
of langdurig geluid
kunnen veroorzaken’
Meer weten?
Scan deze pagina met
Layar om de animatie van
Wannaplay te bekijken.
16 cultuurbericht zomer 2014
‘G
ek dat ik als volwassene in
de speeltuin niet kan schommelen. De zitjes zijn te klein
en de kettingen te kort. Je
hoeft toch geen kind te zijn
om te willen schommelen?’ Die verbazing bracht opera- en muziektheaterregisseur Caecilia Thunnissen op het
idee een grotemensenspeeltuin te maken. Ze vroeg Jan Boiten om mee te
denken. Als scenograaf ontwerpt hij
decors en lichtplannen, en hij zag
meteen van alles voor zich: ‘Schommels met licht en geluid leken me
prachtig. Ik kwam uit bij een schommelorkest van mensen die gezamenlijk een muziekstuk maken.’ Wordt
dat geen chaos? ‘We hebben er componisten bij gehaald, want zij weten
hoe klanken mooi samengaan. We laten ze samples componeren die klinken bij de beweging van de schommels.’ Thunnissen vult aan: 'Schommelen is een oerbeweging, een fijne
fysieke ervaring. Veel mensen vinden
het moeilijk om in beweging te komen. Dat lokken we uit. Tegelijk zetten we met gecomponeerde muziek
bij hen van binnen iets op gang.’
Werk voor twee celli en
zestien schommels
Hoe werkt de muziekschommel? Een
sensor in het scharnier registreert de
beweging van de ketting. Geluidssoftware van Mark Thur zet de beweging
om in samples, die uit een speaker in
de zitting komen. De componist bepaalt bij welke beweging welke klank
ontstaat, zodat het een harmonieus
geheel wordt. Boiten: ‘De schommelaar heeft door zijn beweging invloed
op de klank. Hoog en hard schommelen zou bijvoorbeeld hard of langdurig geluid kunnen veroorzaken. Met
zestien schommels die elk hun eigen
geluid voortbrengen, maken de
schommelaars ter plekke een compositie. Ze worden geprikkeld om naar
elkaar te luisteren.’ De muziek wordt
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 13.000
uit het reguliere budget
en
€ 100.000
uit het AVRO Cultuurfonds
Kent u dat weemoedige verlangen bij het zien van de
schommels in de speeltuin? Binnenkort kunnen volwassenen
in de interactieve installatie Wannaplay schommelend een
compositie met licht en geluid creëren.
Wannaplay. Stills uit animatie Joris Butter.
© Boiten&Thunnissen
ontwikkeld door hedendaagse Nederlandse componisten, zoals Jacob ter
Veldhuis, Rob Zuidam, Mayke Nas,
Joey Roukens en David Dramm. ‘Ze
hebben allemaal een eigen stijl en
vragen op verschillende manieren
interactie van de schommelaar,’ legt
Thunnissen uit. 'Zo bouwen we een
repertoire voor Wannaplay op.' De
mogelijkheden zijn ongekend: ‘We
willen er ook live musici bij laten optreden. Straks klinkt er bijvoorbeeld
een werk voor twee celli en een orkest
van zestien schommels.’
Publiek treedt op voor publiek
De veertig meter lange installatie met
schommels van vier meter hoog, gebouwd door IJslander B.V., is ontworpen voor festivals, parken en andere
openbare plekken. Deze zomer zullen
bezoekers van Festival over ’t IJ en
Lowlands kunnen kennismaken met
de eerste versie van Wannaplay. Boiten: ‘Daarbij maken de componisten
van elke schommel een instrument,
zoals een viool of een klarinet. Bezoekers reserveren speeltijd: de een kan
bijvoorbeeld besluiten dat hij om negen uur tien minuten Zuidam schommelt, de ander kiest voor Ter Veldhuis
om half tien. Het schommelende publiek is dan uitvoerder voor de andere
bezoekers.’ Wannaplay is niet speciaal
bedoeld voor een muzikaal onderlegd
publiek. ‘Juist niet,’ stelt Thunnissen.
‘Iedereen kan het. En we vinden het
geweldig dat mensen hiermee de
drempel overgaan naar muziek van
levende Nederlandse componisten,
die weer blij zijn dat ze ook een publiek buiten de concertzaal bereiken.’
De première van de uitgebreide versie
van Wannaplay vindt volgend jaar op
Oerol plaats. Dan kunnen bezoekers
niet alleen schommelen maar ook
luisteren naar de muziek die musici
live bij de installatie maken.
beheerd door
AVRO Cultuurfonds
Wannaplay is het eerste project dat een
bijdrage ontvangt uit het AVRO
Cultuurfonds. De AVRO bereikte in
2013 de respectabele leeftijd van
negentig jaar en vierde dat met de
instelling van dit CultuurFonds op
Naam. Regionale kunstenaars kunnen
door middel van bijdragen bredere
publieksgroepen bereiken, bijvoorbeeld
met gratis toegankelijke projecten in de
openbare ruimte. Elk jaar staat een
kunstproject centraal. De AVRO
nodigt particulieren, stichtingen en
bedrijven uit om dit onafhankelijke
fonds te steunen.
Ellen Segeren
zomer 2014 cultuurbericht 17
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 12.000
Bicpen Drawing. Concept Alberto Gruarin
Drawing by Silvia Celiberti -® NextNature Lab.
Brei je eigen
biefstuk
Heeft kweekvlees de toekomst? Meat the Future jaagt
met een expositie en kookboek de discussie aan.
Magic Meatballs
door Mark Kanters.
Meer weten?
Kijk op www.meatthefuture.org
of scan deze pagina met Layar om
een filmpje te bekijken.
18 cultuurbericht zomer 2014
Aanbieding
voor donateurs
U krijgt 20 procent korting op het
In Vitro Meat Cookbook en betaalt
geen € 25,00 maar € 20 (excl. verzendkosten). U kunt het bestellen
via www.nextnature.net. Gebruik
daarbij de code ‘Cultuurfonds’.
Dit aanbod geldt van 1 juli t/m
30 september en zolang de
voorraad strekt.
H
et is weer eens iets anders op je
bord, een gebreide biefstuk uit
de 3D-printer. Of felgekleurde
Magic Meatballs die lastige etertjes vertrouwd maken met
kweekvlees. Gemaakt in het lab, uit dierlijke cellen. Is dat wel natuurlijk? Het is
maar hoe je het bekijkt, zegt Hendrik-Jan
Grievink, art director van Next Nature
Network, dat een multidisciplinair project
lanceert rond kweekvlees: Meat the Future.
'Hoe natuurlijk zijn soepballetjes uit de
fabriek? Kweekvlees is heel dier- en milieuvriendelijk. Nu nog onbetaalbaar, maar
het zou best een hoge vlucht kunnen nemen. Meat the Future onderzoekt alvast de
innovatieve mogelijkheden en de invloed
op onze eetcultuur.'
Het project bestaat uit een kweekvleeskookboek en de In Vitro Meat Bar: een reizende tentoonstelling met impressies van
de Magic Meatballs en andere gerechten.
Het kookboek bevat ook essays over
kweekvlees als duurzaam alternatief en
motor van nieuwe eetervaringen. 'We willen kweekvlees niet promoten maar mensen aan het denken zetten over voedsel en
authenticiteit. "Eerlijk" eten is populair
maar uit zich vooral in een terugkeer naar
grootmoeders keuken en vergeten groenten, naar het verleden. Wij koppelen authenticiteit aan de toekomst. Waarom zou
je niet "eerlijk" kunnen eten uit het lab?'
Next Nature Network stimuleert op inventieve wijze maatschappelijke discussies
over nieuwe technologieën. 'We werken
samen met kunstenaars, ingenieurs, designers, filosofen, koks en een illustrator. We
slaan bruggen tussen kunst, wetenschap
en design. Zonder instellingen als het
Cultuurfonds is dat niet mogelijk. Omdat
onze projecten zich bewegen op het snijvlak van verschillende werelden, is het
lastig daarvoor steun te krijgen. Men kan
ons niet goed plaatsen.' Zelfs als het niks
wordt met kweekvlees, levert Meat the
Future waardevolle inzichten op over eten
en eetgedrag, denkt Grievink. Overigens
heeft het kookboek ook een kannibalistische variant voor vegetariërs: een In Vitromedaillon gemaakt uit eigen lichaams
cellen. Om jezelf letterlijk op te vreten.
www.meatthefuture.org
Vera Ros
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 170.000
Nederlandse kunstkritiek onder de loep
in nieuwe publicatiereeks
De kunst van
schrijven over kunst
O
'Beeldende kunst zonder
kritische reflectie is
nagenoeg ondenkbaar.
In deze serie kijkt de
lezer mee over de schouder
van de criticus'
Peter de Ruiter.
ver beeldende kunst zijn
boekenkasten volgeschreven, over kunstkritiek nog
geen halve plank. De elf
delige reeks Kunstkritiek in
Nederland 1885-2015 vult die lacune.
Ruim een eeuw Nederlandse kunstkritiek in dag- en weekbladen en tijdschriften, vanaf De Nieuwe Gids tot
recensieblogs, passeert de revue.
Twaalf kunsthistorici spitten duizenden artikelen door voor een mooie,
representatieve selectie. De eerste
twee delen zagen in april het licht,
de laatste verschijnen najaar 2016.
Kunsthistoricus Peter de Ruiter
(Rijksuniversiteit Groningen) is initiatiefnemer en voert met Jonneke
Jobse de redactie. 'Het is belangrijk
dat deze geschiedenis eindelijk
wordt opgetekend. Hopelijk geeft dit
ook een impuls aan de kunstkritiek:
de critici van nu zien zich in een
traditie geplaatst. Dat is uiterst relevant in een tijd waarin kranten en
tijdschriften minder ruimte bieden
aan informatieve, diepgravende
kunstbeschouwingen. En voor het
geïnteresseerde publiek is deze serie
buitengewoon waardevol. Ik vind het
bijzonder dat het Prins Bernhard
Cultuurfonds die impuls heeft willen
steunen,' zegt De Ruiter. Hij is ook
co-redacteur van de kunstenaars
monografieën van het Cultuurfonds
en stelde eerder met Hans Ebbink
voor kunsttijdschrift Metropolis M een
goed ontvangen bloemlezing samen
van kunstkritiek in 1945-1985.
Het project biedt ook de kritiek op de
vermeende crisis in de kunstkritiek
zélf het hoofd. ‘Elke vijf jaar laait die
discussie op. Is de kunstkritiek werkelijk zo middelmatig? Om daarachter te komen, moeten we onderzoeken hoe het genre zich heeft ontwikkeld als taal waarin uitspraken over
kunst worden gedaan en wat daarvan de kwaliteit en betekenis zijn.'
De Ruiter en Jobse beten het spits af
met bloemlezingen uit de directe
naoorlogse periode en de jaren 19751989. Daarna komen onder meer aan
bod: kunstkritiek in het fin de siècle,
videokunst en kunstkritiek in een
tijd van globalisering en nieuwe
media. 'De reeks bevat prikkelende
bijdragen van uiteenlopende figuren
als Frederik van Eeden, J.M. Prange,
Rudi Fuchs, Carel Blotkamp, Anna
Tilroe en Sven Lütticken,' vertelt De
Ruiter. 'Beeldende kunst zonder kritische reflectie is nagenoeg ondenkbaar. In deze serie kijkt de lezer mee
over de schouder van de criticus.'
Vera Ros
zomer 2014 cultuurbericht 19
Cultuur op het vmbo?
Daar moet iets aan gebeuren
Negen culturele instellingen die samen met vmbo-scholen de
cultuureducatie aanpakken, krijgen de komende jaren steun
van het Fonds voor Cultuurparticipatie en het Cultuurfonds.
Een koffiekarretje wordt
getransformeerd tot een
gevangenisbed, waarin een
dialoog wordt gespeeld.
L
eerlingen in het vmbo komen
minder vanzelfsprekend in aanraking met kunst en cultuur dan
die van havo en vwo,’ zegt Luc
van Leeuwen, directeur van Bekijk ‘t, dat Amsterdamse jongeren activeert met workshops, theater, film,
games en andere culturele activiteiten.
De cultuureducatie in dit schooltype
moet echt beter, vindt hij. Zijn organisatie is een van de negen partijen die daar
tot in het schooljaar 2015 geld voor
heeft gekregen. Ze doet dit als partner
van de Bredero Mavo in AmsterdamNoord, waar vorig jaar de VMBO Filmschool is gestart. In zes activiteitenweken
zijn 75 brugklassers in groepjes min of
meer ‘vrijgeroosterd’ om zich het filmvak eigen te maken, van dialoog- en scenarioschrijven tot acteren, cameratechniek en monteren. Volgend leerjaar
wordt per klas een korte film geproduceerd, en bij wijze van finale worden alle producties getoond tijdens een filmfestival in een echte bioscoop. De tweede activiteitenweek zit er net op en Van
Leeuwen is blij met hoe de stof beklijft:
'We kwamen met een filmaanbod omdat dit medium direct aansluit bij een
generatie die vertrouwd is met smartphone, tablet en YouTube. Bovendien is
film een uiting waarbij zojuist geleerde
theorie snel omgezet kan worden in
praktijk, wat goed past bij leerlingen
met een korte spanningsboog.'
Foto: Jenneke Boeijink
Ook op reformatorische scholen
Een hoofdstuk apart is cultuureducatie
op scholen met een streng religieuze
signatuur. Theater wordt niet omarmd,
dans is te sterk gericht op het lichamelijke en tegen pop en film bestaan ook
bezwaren. Met die wetenschap verbaasde het Mariëlle van Zanten van het Kamper kunsteducatiecentrum Quintus hoe
Samenwerking
Foto: Jenneke Boeijink
De Regeling Stimulering
Cultuureducatie in het vmbo is
een samenwerking tussen het
Fonds voor Cultuurparticipatie
(FCP) en het Prins Bernhard
Cultuurfonds. De fondsen
willen de culturele ontwikkeling van vmbo-leerlingen stimuleren en de cultuureducatie
verbeteren. Beide organisaties
leveren een jaarlijkse bijdrage
van € 300.000. Verspreid over
vier jaar investeren de organisaties samen 2,4 miljoen euro.
Twee leerlingen spelen een dialoog, terwijl een derde leerling hen filmt met de iPad.
De samenwerking tussen de school en
Quintus loopt al langer, waardoor wederzijds vertrouwen bestaat. De disciplines erfgoed, muziek en beeldende kunst
komen het eerst aan bod, maar het projectplan sluit theater, dans en nieuwe
media niet bij voorbaat uit, mits passend
bij de reformatorische identiteit. In de
praktijk betekent dit dat er geen ruimte
is voor vloeken, godslastering, openlijke
seksualiteit, occultisme en naaktheid.
Binnen die grenzen blijft er genoeg
over, stelt Van Zanten. ‘Er is vooral ge
keken naar de mogelijkheden, minder
naar de onmogelijkheden.’ De visserijen zeevaart, het handelsverleden, de
monarchie, carillonspel en de protestantse traditie van psalmzingen met
‘bovenstem’ bleken mooie aanknopingspunten om via de kunstvakken verbinding te leggen met de leefwereld van
jongeren van nu. Van Zanten hoopt
dat de samenwerking met het Pieter
Zandt werkt als olievlek. ‘Reformatorische scholen hebben hun eigen
netwerk om kennis te delen. Elders
in het land bestaat veel belangstelling voor deze aanpak. Het zou heel
mooi zijn als andere reformatorische scholen er hun voordeel mee
kunnen doen bij de vormgeving van
cultuureducatie.’
Yvonne Jansen
Foto: Quintus
open de regionale scholengemeenschap
Pieter Zandt (Kampen, Urk, Staphorst)
verschillende kunstdisciplines tegemoettreedt. Samen ontwikkelen ze een manier waarop vmbo-afdelingen van reformatorische scholen beter met regionale
culturele instellingen kunnen samenwerken. Daarnaast wil Pieter Zandt onderzoeken hoe dans en theater toch aan
bod kunnen komen. ‘Het vooroordeel is
dat op een reformatorische school niks
mag, maar in de praktijk blijkt dat helemaal niet zo te zijn,’ is Van Zantens ervaring met Pieter Zandt. ‘Alleen al het feit
dat de school zelf vraagt om ondersteuning bij de duurzame inbedding van cultuureducatie zegt voldoende.’ Het Pieter
Zandt koos voor een opstelling van ‘begeleid confronteren’, niet van bij voorbaat taboe verklaren. ‘Directie en docenten beseffen ook wel dat hun leerlingen
midden in de samenleving staan,’ aldus
Van Zanten.
Gezamenlijk kunstwerk.
zomer 2014 cultuurbericht 21
Steun
voor nieuwe
plaatselijke
fondsen
Project Klaas Burger voor
Buurtcultuurfonds Mooiland.
De Bongerd is een van de vele succesvolle projecten die mogelijk zijn geworden sinds het Prins Bernhard
Cultuurfonds zogenoemde Buurtcultuurfondsen in het leven riep. Het
doel: burgerinitiatieven mogelijk
maken die cultuur inzetten om de
leefbaarheid in de buurt te vergroten. In de provincie Noord-Brabant
hebben veel woningcorporaties een
eigen Buurtcultuurfonds.
Gezamenlijk ontbijt
Foto: Mike Harris
‘Het project leidde tot
nieuwe initiatieven,
zoals een gezamenlijk
ontbijt van allochtonen
en autochtonen.’
M
et veertig anderen je
tuin delen? Daar moeten
ze even aan wennen, de
toekomstige bewoners
van het nieuwbouwproject De Bongerd in Steenbergen, dat
32 woningen telt voor mensen vanaf
vijftig jaar. Woningcorporatie Stadlander kwam met een bijzonder idee.
'We hebben social designer Rocco
Verdult gevraagd om de bewoners te
helpen zich straks in hun tuin thuis
te voelen,' vertelt Eveline van Elzakker, adviseur Wonen. 'De tuin moet
een ontmoetingsplek worden.' Verdult bezoekt alle bewoners in hun
oude en nieuwe huis. Hij interviewt
hen, verzamelt de gegevens en stelt
zo een soort 'Gouden Bongerdgids'
samen waarvan elke woning een
exemplaar krijgt. Zo laat Verdult de
bewoners eerst met elkaar kennismaken voordat ze samen met de binnentuin aan de slag gaan. 'De tuin
moet zo ingericht worden dat hij
eenzaamheid helpt voorkomen.'
Ook woningcorporatie Mooiland, die
27.000 woningen verhuurt in 135
gemeenten, is enthousiast over het
fenomeen Buurtcultuurfonds. 'De
Cultuur in de haarvaten van de samenleving
Buurtcultuurprojecten die wij hebben opgericht, richten zich met
name op de buurten met relatief
weinig sociale cohesie,' vertelt
Annelieke Steenbergen, adviseur
Participatie. In Boxmeer ging kunstenaar Klaas Burger aan de slag
om de buitenruimte van buurthuis
De Driewiek te helpen opknappen.
In de betreffende wijk zijn er spanningen tussen allochtone jongeren
en autochtone ouderen. Burger
plaatste samen met de wijkbewoners vijf objecten. Er staat bijvoorbeeld een manshoge steen, want
zulke stenen markeren al duizenden jaren een belangrijke locatie.
Volgens Burger verwijzen alle vijf
symbolen naar het meest pure dat
mensen delen: hun instincten. Hij
hoopt dat het symbolen worden
van alles waar de wijk trots op kan
zijn. Annelieke Steenbergen: 'Het
project leidde tot nieuwe initiatieven, zoals een gezamenlijk ontbijt
van allochtonen en autochtonen.'
Houten en Amsterdam-Oost
Het succes van de Buurtcultuurfondsen bewijst dat cultuur van
onschatbare waarde kan zijn voor
een samenleving. Het Prins Bernhard Cultuurfonds voert inmiddels
het beheer over meer dan driehonderd culturele fondsen. 'Toch zoeken we nog altijd naar nieuwe wegen voor de financiering van kunst
en cultuur,' zegt Menno Tummers,
senior fondsenwerver bedrijven en
stichtingen. 'De landelijke overheid trekt zich steeds verder terug
als het gaat om cultuur, de samenleving moet meer zelf doen. Daarom zoeken mensen en organisaties
samen naar een nieuwe balans tussen subsidies en particuliere bijdragen. Wij lopen daarbij voorop.'
Tummers noemt twee voorbeelden: de nieuwe cultuurfondsen in
Houten en Amsterdam-Oost. 'Het
zijn initiatieven waarin onze ondersteuning als private organisatie
hand in hand gaat met een grote
betrokkenheid van inwoners zelf.'
Het Prins Bernhard Cultuurfonds
en de gemeente Houten lanceerden op 1 januari een lokaal cultuurfonds om culturele stichtingen en verenigingen te ondersteunen. De ambitie is het budget van
€ 150.000 op termijn te vergroten
met bijdragen van bedrijfsleven en
particulieren. Het Prins Bernhard
Cultuurfonds heeft een vestiging
in Utrecht en kent de lokale situatie in Houten en de regio. Sinds
1 mei geeft het Prins Bernhard
Cultuurfonds ook een impuls aan
Amsterdam-Oost door (financiële)
steun te bieden aan buurtinitiatieven die de gemeenschapszin in de
buurt versterken. Het Fonds voor
Oost is een fonds voor en door bewoners dat ondersteuning biedt in
de vorm van geld, advies of het leggen van contacten met bedrijven
en organisaties. Alle aanvragen
worden beoordeeld door het Comité voor Oost, waarvan de leden wonen of werken in Amsterdam-Oost.
Een voorbeeld is Klassiek rondom
de Klas: gratis klassieke muziekles
na schooltijd op drie basisscholen
in de Indische buurt.
Foto: Esther Cammelot
Met culturele activiteiten kun je veel bereiken in een wijk. Sinds 2011 kent het
Prins Bernhard Cultuurfonds een aantal succesvolle Buurtcultuurfondsen.
Woningbouwcorporaties hebben hiervoor de middelen ter beschikking gesteld
vanuit een CultuurFonds op Naam. Sinds kort zijn er ook andere lokale fondsen.
Fonds voor Oost.
Voor meer informatie over
CultuurFondsen op Naam
voor particulieren, stichtingen
en bedrijven kunt u contact
opnemen met Maartien Delprat
of Menno Tummers,
(020) 520 61 30.
Of kijk op: www.cultuurfonds.nl
Oude traditie
no Tummers. 'Toen het Prins Bernhard Cultuurfonds werd opgericht
in 1946, was een van de doelstellingen de "morele herbewapening" van
Nederland. Die doelstelling is weer
helemaal terug, maar dan in een
nieuw jasje. Natuurlijk blijven we
ook onze steun geven aan de grote
landelijke instellingen. Dat blijft net
zo hard nodig als in de afgelopen
decennia. Maar daarnaast willen we
inzetten op cultuur in de haarvaten
van de samenleving.'
'Met deze nieuwe fondsen sluiten
we aan bij een traditie,' zegt Men-
Stan Verhaag
zomer 2014 cultuurbericht 23
donateursprofiel
P
recies tien jaar geleden kon u in
Cultuurbericht lezen over de restauratie van de Sloterkerk in Amsterdam. Een initiatief van wat nu
Stichting Vrienden van de Sloterkerk
heet en waarvan Bert Stilma secretaris
is. 'De kerk moest na restauratie ook
dienst kunnen doen als concertpodium. Dat is geweldig gelukt. Dit najaar
organiseren we ons honderdste con-
cert! De kerk staat bekend om zijn goede akoestiek. We hebben zelfs twee
concert-cd's uitgebracht.' Hij laat er
een horen in de lichte, fraai gerestaureerde kerk. David Schlaffke bespeelt
het negentiende-eeuwse Knipscheerorgel, befaamd om zijn heldere klank,
en wordt begeleid door violiste Suzanne Jaspers. Ook andere leden van het
Concertgebouworkest, jonge musici,
Bert Stilma : 'Ik weet uit ervaring
dat de gelden goed besteed worden'
amateurs en bekende namen als harpiste Lavinia Meijer gaven hier acte de présence. 'Soms benaderen musici ons zelf.
En voor jong talent is dit een prachtig
podium. In juni geven afgestudeerden
aan het Conservatorium Amsterdam
altijd een concert.'
Bert, die vlak bij de kerk in het oude
dorpje Sloten woont, schreef ook ('als
dank aan onze sponsors') een boekje
over de geschiedenis van de oudste
Amsterdamse kerk. De eerste Sloterkerk
dateert al uit 1063, de huidige kerk met
zijn zeventiende-eeuwse elementen
stamt uit 1860. 'Heel interessant is de
link met Rembrandt. Hij heeft het dorp
en de kerk getekend, een predikant was
getrouwd met een tante van zijn eerste
vrouw Saskia en Rembrandts kleindochter Titia wilde per se in Sloten trouwen.'
Nog steeds is de Sloterkerk een geliefde
trouwlocatie. Het schilderachtige Sloten
is trouwens een bezoek waard; een
dorpje in de stad.
Foto: Emilie Hudig
Zijn 'passie voor cultuur' heeft Bert in
zijn lange onderwijsloopbaan zoveel
mogelijk uitgedragen. 'Vanwege die
passie ben ik ook donateur geworden
van het Prins Bernhard Cultuurfonds.
Cultuur verrijkt, stimuleert discussie,
bevordert tolerantie en sociale cohesie.
De Sloterkerkconcerten trekken bijvoorbeeld een gevarieerd publiek. Na afloop
is er altijd gelegenheid voor een kopje
thee of koffie en een praatje met de musici. De steun van het Prins Bernhard
Cultuurfonds is voor ons heel belangrijk
geweest want daardoor kwamen ook
andere organisaties over de brug. Als
donateur van het fonds waardeer ik die
steun des te meer; ik weet zeker dat de
gelden goed besteed worden! Hopelijk
kunnen we nog één keer een beroep
doen op het fonds. Het zou namelijk
fantastisch zijn als we van ons jubileumconcert een cd konden uitbrengen.'
24 cultuurbericht zomer 2014
Vera Ros
www.sloterkerk.nl
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 39.000
waarvan € 12.500 uit het
Par Terra Fonds, € 5.452
uit het Gerrit H. Bomenfonds en € 21.048 uit het
reguliere budget
Foto: Søren Movig
Een paradijsje
aan de Amstel
Wester-Amstel zuidelijke zichtas nieuw.
Je zou er zomaar aan voorbijgaan, zo onopvallend ligt WesterAmstel erbij. Maar wie de moeite neemt onder de fraaie toegangspoort door te lopen, betreedt een heerlijke buitenplaats.
‘M
ijn familie koestert deze
buitenplaats al vijf generaties,' zegt beheerder
Søren Movig. Wie Wester-Amstel betreedt
(vroeger was dit een zomerverblijf
voor rijke stedelingen), begrijpt
waarom. De rechterhelft bestaat uit
een park met een vijver, kunstwerken, kronkelende paadjes, een houten bruggetje: overzichtelijk en
adembenemend tegelijk. De linkerhelft heeft een ander karakter. Het
hart wordt gevormd door een fraai
pand dat dienst doet als expositie- en
vergaderruimte. Aan beide kanten
van dit huis loopt een 'zichtas'. Dat is
een doorkijk in een symmetrisch
aangelegd park die in de loop van de
zeventiende eeuw een belangrijk element werd in parken. Mede dankzij
een bijdrage van het Prins Bernhard
Cultuurfonds zijn beide zichtassen
in oude glorie hersteld.
De eerste zichtas is een middenlaan
die een doorkijk biedt van zo'n honderd meter. 'We hebben het profiel
weer eenvormig en strak gemaakt,'
legt Movig uit. 'Ook de beplanting
links ervan is doorgetrokken, doordat een taxushaag is verlengd. De
laan eindigt nu nog bij hoge rododendrons. Die gaan we flink snoeien,
zodat het zicht op de weilanden
wordt hersteld.' De tweede zichtas is
de tuinenas. Als je in de siertuin aan
de voet van de Amsteldijk gaat staan,
kijk je in één rechte lijn uit op de
nieuwe taxus- en prieeltuin, de kruidentuin en de moestuin. De prieeltuin ontleent zijn naam aan een
schattig houten prieeltje uit 1905.
'Het werd geplaatst door mijn betovergrootmoeder,' vertelt Søren Movig. 'Na jarenlang verweesd te zijn
heeft het weer een plek gekregen.'
'Net zo belangrijk als de financiële
bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds is de erkenning die eruit
spreekt,' meent Movig. 'Het is een
erkenning van de waarde van ons
groene erfgoed, van de vrijwilligersinspanningen om dit fraais in stand
te houden én van het publieksbelang. Jaarlijks trekken we twintigduizend bezoekers.'
Wester-Amstel is tussen april en oktober
dagelijks vrij toegankelijk.
www.wester-amstel.nl
Stan Verhaag
zomer 2014 cultuurbericht 25
beursbericht
O
m toegelaten te worden aan de University of Chicago moet je wat in je mars hebben. De jonge econometrist Chen Yeh zit
in het derde jaar van zijn promotietraject.
Bijdrage
Cultuurfonds
€ 12.500
waarvan € 10.000 uit het
Dick Meys Fonds en
€ 2.500 uit het
reguliere budget.
‘Tijdens mijn Master in Londen heb ik me beziggehouden met de speltheorie, een theoretische
benadering van de economie die het gedrag bestudeert van wat wij agenten of spelers noemen. Zo analyseren we hoe mensen op de crisis
reageren, zoals door inkopen uit te stellen. Ook
voorspellingen zijn mogelijk, al is geen enkel
model correct, want wanneer je alles in beschouwing neemt, krijg je extreem ingewikkelde modellen. Toch kun je altijd leren van de resultaten. We zien bijvoorbeeld de gevolgen van
doorgeschoten beleid, zoals de economische
onhoudbaarheid van de hypotheekrenteaftrek.
‘Het niveau in de Ivy League, de acht topuniversiteiten van Amerika, is geweldig hoog. Hier doceren vijf Nobelprijswinnaars! Het is enorm
motiverend om in zo’n omgeving te studeren.
De studie is razend interessant maar ook
enorm zwaar. Ik ben er zeventig uur per week
mee bezig en zou er absoluut geen baan bij
kunnen hebben. Ik snap dat mensen vinden dat
je eigenlijk je eigen boontjes moet doppen,
maar zonder financiële steun zou een studie op
dit niveau onmogelijk zijn. Er worden veel beurzen afgeschaft en ik hoop dus dat het Cultuurfonds jonge wetenschappers blijft ondersteunen. Mijn oproep aan de donateurs is dan ook
om vooral donateur te blijven.
Ellen Segeren
26 cultuurbericht zomer 2014
Foto: Nina Nguyen
‘Ik wil graag in de academische wereld blijven
werken. In het vijfde en laatste jaar start de
enorm competitieve sollicitatieronde bij universiteiten en onderzoeksinstellingen op basis
van de presentatie van het proefschrift. De gemiddelde kwaliteit is bijzonder hoog, dat is gewoon intimiderend. Er is nog een weg te gaan
voordat ik zelf een dissertatie van die kwaliteit
kan produceren, maar de sprongen die ik hier
als academicus maak zijn gigantisch. Intussen
geniet ik van wat ik leer en ook van alles wat
Chicago biedt, zoals veel cultuur, en van de vele
vrienden die ik hier heb gemaakt. Het is in alle
opzichten een enorme verrijking.’
Chen Yeh: 'Hier doceren
vijf Nobelprijswinnaars'
Chen Yeh (tweede van links).
Jaarlijks krijgen zo’n 175 jonge,
talentvolle afgestudeerden
uit alle disciplines aan
universiteit of hogeschool
een Cultuurfondsbeurs voor
een vervolgopleiding of –
onderzoek in het buitenland.
In elk Cultuurbericht een
verslag van een bursaal.
Kijk ook op onze Facebookpagina Bernhard Fellow.
Scan deze pagina
met Layar om op
onze Facebook-pagina
meer ervaringen te
lezen van andere
bursalen.
aanbiedingen
CULTUURBERICHT
zomer 2014
Tentoonstelling Threads
tot 17 augustus in
Museum Arnhem
Bijdrage Cultuurfonds: € 25.000,
waarvan € 11.000 uit het
Netty van Doorn Fonds
De afgelopen jaren is er een hernieuwde interesse voor de sociaal-culturele en politieke betekenissen van textiel. Dit komt
tot uiting in het werk van 25
internationale kunstenaars en
vormgevers die meedoen aan
de tentoonstelling Threads. Met
draad en textiel leggen zij verbindingen tussen heden en verleden, tussen kunst en ambacht
en persoonlijke en maatschappelijke thema’s. Rond Threads
worden allerlei activiteiten
georganiseerd.
www.museumarnhem.nl
Op vertoon van uw Cultuurpas
krijgt u in het museumcafé
een gratis kopje koffie of thee
gedurende de periode van de
tentoonstelling.
Amsterdam Klezmer Band
cd Blitzmash
Opengesteld in Vlissingen:
De Kazematten
Limburgs erfgoed:
De Miljoenenlijn
Amsterdam Klezmer Band komt van
de straat en van het conservatorium,
houdt van traditie en vernieuwing,
blaast festivaltenten omver en trekt
tranen in theaters. De band speelt
klezmer en Balkan, ska en jazz,
zigeuner en hiphop. Speels, bruut
en onvermijdelijk presenteert de
Amsterdam Klezmer Band haar
nieuwste elektronische avontuur:
BLITZMASH. Zeven jaar na hun
succesvolle en verrassend veelzijdige
REMIXED project staat de Amsterdam Klezmer Band opnieuw klaar
om de muziek scene met het elektronisch album en gelijknamige tour
BLITZMASH te veroveren.
www.amsterdamklezmerband.com
Bijdrage Cultuurfonds voor de
museale inrichting: € 20.000
Bijdrage Cultuurfonds voor de
aankoop en restauratie stoomlocomotief SJ-B 1289 uit 1916: € 20.000
uit het Appie Baantjer Fonds
Als donateur van het Cultuurfonds
krijgt u nu € 2,50 korting op de cd
BLITZMASH. U betaalt geen € 17,50
maar € 15,00 (inclusief verzending).
U kunt de cd bestellen door € 15,over te maken op rekeningnummer
NL58 INGB 0008 7121 95. Amsterdam Klezmer Band te Amsterdam.
Vergeet niet uw volledige adres
gegevens en het nummer van uw
cultuurpas te vermelden.
Het Zeeuws Maritiem muZEEum
beheert De Kazematten. Een
kazemat is een militair bouwwerk
dat werd gebruikt als verdediging
tegen vijandelijk vuur. Vaak werden
er ook voorraden zoals munitie bewaard. De Kazematten in Vlissingen
dateren uit 1811 en vormen een
monument in een monument: ze
bevinden zich in het hart van het
Keizersbolwerk, een onderdeel van
de vestingwerken uit 1548. Historische beroemdheden als Karel V,
Michiel de Ruyter en Napoleon
kozen voor deze strategische plek.
Eindelijk zijn De Kazematten geschikt gemaakt voor openstelling.
U kunt ze nu bezoeken!
www.muzeeum.nl
Op vertoon van uw Cultuurpas
betaalt u geen € 4 maar € 3,50.
Voor een combiticket muZEEum +
De Kazematten betaalt u € 9
i.p.v. € 10. Deze actie geldt tot
1 oktober 2014.
De vrijwilligers van de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij
zetten zich al meer dan 25 jaar in
om de Miljoenenlijn, een prachtige
spoorlijn dwars door het Heuvelland, te onderhouden en te exploiteren. Een rit met de stoomtrein en
een bezoek aan het erfgoedpark
Station Simpelveld bieden een
bijzonder dagje uit en vertellen
meer over de historie.
www.miljoenenlijn.nl
Op vertoon van uw Cultuurpas aan
het loket van station Simpelveld
of Valkenburg ontvangt u een
tweede treinkaartje gratis.
Deze actie is uitsluitend geldig op
de reguliere rijdagen in juli t/m
september 2014, voor maximaal
vier personen. De actie geldt niet
in combinatie met andere acties.
Op deze pagina en hiernaast bij de bonnen treft u een selectie aan
van de aanbiedingen die wij onze donateurs regelmatig kunnen doen.
Bekijk ook www.cultuurfonds.nl/nieuws/acties-voor-donateurs
voor nieuwe aanbiedingen.
Vaak zal bij een aanbieding om uw Cultuurpas worden gevraagd.
Deze pas is exclusief voor donateurs van het Cultuurfonds.
Bent u donateur en heeft u geen Cultuurpas ontvangen?
Mail dan naar [email protected] (vergeet uw adresgegevens niet
te vermelden) of bel tijdens kantooruren naar (020) 520 6130.
zomer 2014 cultuurbericht 27
deze pag. komt er niet in
pag hiernaast =
flap
aanbiedingen
vervolg
#
Henri Krop
Spinoza. Een paradoxale icoon van Nederland
kortingsbon
Bijdrage Cultuurfonds: € 3.100
Als donateur van
het Prins Bernhard
Cultuurfonds krijg ik
op vertoon van deze
bon in de boekhandel
€ 10 korting op het boek
Spinoza. Een paradoxale
icoon van Nederland
door Henri Krop.
In 1677 publiceerden Amsterdamse vrijdenkers clandestien
de Ethica, het controversiële meesterwerk van Spinoza dat een
klassieker van het westerse denken zou worden. De algehele
verontwaardiging was groot en pas in de negentiende eeuw werd
hij vereerd als ‘profeet van een mondige mensheid’. Henri Krop,
universitair hoofddocent Geschiedenis van de Wijsbegeerte,
analyseert met een schat aan gegevens wat Spinoza eeuwenlang
heeft betekend en wat hij het Nederland van de eenentwintigste
eeuw nog te zeggen heeft. (En te leren, als het gaat om tolerantie
en redelijk denken...)
#
Op vertoon van de bon hiernaast bij de boekhandel krijgt u € 10
korting op dit prachtige werk. U betaalt geen € 49,95 maar € 39,95
Ja, ik geef cultuur de kans en word donateur
Geef het Cultuurfonds cadeau!
Kent u iemand die cultuur, natuur en wetenschap ook belangrijk vindt?
Geef hem/haar eens een jaar Cultuurfonds cadeau*!
Graag wil ik met mijn bijdrage steun verlenen aan het volgende
culturele doel van het Prins Bernhard Cultuurfonds:
Mijn gegevens:
Beeldende kunst
Theater en Muziek
M/V
Naam en voorletters:
Adres:
Natuur
Monumentenzorg
Beurzen
Geschiedenis en Letteren
Algemeen (kruis svp één hokje aan)
Ik machtig hierbij het Prins Bernhard Cultuurfonds om van mijn
hieronder genoemde bank/girorekening een donatie af te schrijven van
Postcode en woonplaats:
Per maand
Telefoon: €4
€ 7,50
€ 10
Ander bedrag €
Email: Per jaar
€ 35
Naam en voorletters
Ik machtig het Prins Bernhard Cultuurfonds om eenmalig € 35 van
mijn rekening af te schrijven ten bate van een donateurschap voor:
Adres
M/V
Adres: € 100
per maand / kwartaal / jaar
Bankrekening: Naam en voorletters:
€ 50
M/V
Postcode en plaats
Telefoon Postcode en woonplaats: E-mail
Telefoon: Email:
Geboortedatum: Datum: Geboortedatum:
Ik ontvang graag het digitale CultuurNieuws
Handtekening: zomer 2014
Bank- of girorekening
Welkomstcadeau:
DVD 'de Drie Koningen van Oranje'
Dada kunsttijdschrift, editie Mondriaan
Fotoboek ‘Hein Wertheimer: Amateurfotograaf ’
Publicatie ‘De staat van het mecenaat’
Stuur het cadeau direct naar de ontvanger
Stuur het cadeau naar mij, ik wil het zelf overhandigen **
* De ontvanger krijgt de Cultuurpas, een jaar lang Cultuurbericht en een welkomstcadeau
** We proberen dit zo snel mogelijk af te handelen, maar hou rekening met een verzendtijd van 1 á 2 weken.
Handtekening
Ik ontvang graag als welkomstcadeau:
DVD 'de Drie Koningen van Oranje'
Dada kunsttijdschrift, editie Mondriaan
Fotoboek ‘Hein Wertheimer: Amateurfotograaf ’
Publicatie ‘De staat van het mecenaat’
zomer 2014
korting
€10
Actienummer 902-09291
Auteur Henri Krop
Titel Spinoza. Een paradoxale
icoon van Nederland
ISBN 9789035138711
Prijs € 49,95
Actieprijs € 39,95
Korting € 10,00
Begindatum 14-06-2014
Einddatum 14-09-2014
#
U kunt deze bon in een
ongefrankeerde envelop sturen aan:
U kunt deze bon in een
ongefrankeerde envelop sturen aan:
Prins Bernhard Cultuurfonds
Prins Bernhard Cultuurfonds
Antwoordnummer 10512
Antwoordnummer 10512
1000 RA Amsterdam
1000 RA Amsterdam

Download Report