Opgave Beheer openbare ruimte Almere

Stafdienst Bestuurszaken en
Control
Femke Schaafsma
Telefoon (036) 539 9778
Fax (036) 548 4313
E-mail [email protected]
Stadhuisplein 1
Postbus 200
1300 AE Almere
Telefoon 14 036
Fax (036) 539 99 12
Aan de raad van de gemeente Almere
E-mail [email protected]
www.almere.nl
Aanbiedingsbrief Resultaat uitwerkingsopdracht (groot)
onderhoudsbehoefte beheer openbare ruimte
Geachte raad,
In de vorig jaar door uw raad vastgestelde Voorjaarsnota 20142018 is een
uitwerkingsopdracht geformuleerd om de (groot) onderhoudsbehoefte voor het
beheer van de openbare ruimte inzichtelijk te maken voor de lange
termijn. Aangegeven is om het resultaat van deze uitwerkingsopdracht gelijktijdig
met de Voorjaarsnota 20152019 ter kennis te brengen van uw raad. Via deze brief
bieden wij u dit resultaat aan.
Het resultaat is tweeledig. In de eerste plaats betreft het een extern gevalideerde
herberekening van de onderhoudskosten, gebaseerd op het huidige ambitieniveau.
In de tweede plaats wordt in de nota een aantal oplossingsrichtingen gepresenteerd,
die zowel betrekking hebben op het beperken van de kosten als het zoeken van
alternatieve inkomsten of dekkingsbronnen. Het is aan een nieuw college om
met uw raad zich een oordeel te vormen over de uitkomsten en deze te betrekken bij
de formulering van het beleid voor de komende jaren.
De rapportage opgave beheer openbare ruimte hebben wij heden ter inzage naar de
griffie gezonden.
Hoogachtend,
burgemeester en wethouders van Almere,
de secretaris
A.J. Grootoonk
de burgemeester,
A. Jorritsma Lebbink
Datum
3 april 2014
Uw brief van/kenmerk
Ons kenmerk
Bijlage(n)
Opgave
Beheer
openbare ruimte Almere
Gemeente Almere, 18 maart 2014
Opgave
Beheer
openbare ruimte Almere
Het College van B&W van de gemeente Almere heeft op
18 maart 2014 kennis genomen van deze rapportage
openbare ruimte Almere
|5
Inhoud
Inleiding
6
Deel A: De opgave van Almere
11
Deel B: De beheeropgave
17
Deel C: Zoekrichtingen
37
Bijlagen
1. Ontwikkeling budget voor het beheer
2. Achtergronden
3. Begrippen
58
64
69
6
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|7
Inleiding
In de Collegeretraite in het voorjaar 2013 is aan Stadsbeheer de opdracht gegeven om:
– de opgave van het beheer van de openbare ruimte in beeld te brengen en daarmee;
– de discussienota Vervanging en onderhoud openbare ruimte uit 2008 te actualiseren.
Aanleiding voor het college was de zorg over de effecten van de bezuinigingen op
groot onderhoud voor de stad. Het resultaat presenteren we in deze rapportage.
Uitwerkingsopdracht VJN 2014-2017 (pgn 37)
Opgave beheer openbare ruimte
“In de periode 2005-2010 is het budget voor beheer van de openbare ruimte in Almere fors toegenomen tot € 550,- per woning. De nota groot onderhoud en vervangings-investeringen vormde hiervoor de basis. Hierin werd de
onderhoudsbehoefte voor de komende jaren in financiële termen inzichtelijk
gemaakt. De afgelopen jaren is als gevolg van de economische crisis het beschikbare budget voor beheer van de openbare ruimte afgenomen. Terwijl de
groot-onderhoudsbehoefte toeneemt als gevolg van het ouder worden van de
stad en de slijtage van de fysieke elementen in de openbare ruimte. Door de
gemaakte keuzes is de afname van de kwaliteit minder zichtbaar. Echter de
financiële gevolgen uitgedrukt in onderhoudsachterstanden en in financiën zijn
er wel degelijk. We willen deze achterstand zichtbaar maken voor de nieuwe
raadsperiode. Daarom willen we de nota groot onderhoud en vervangingsinvesteringen eind 2013 actualiseren. Dit resulteert in het financieel zichtbaar
maken van de onderhoudsbehoefte voor het beheer van de openbare ruimte in
Almere voor de langere termijn.”
8
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|9
Opzet rapportage
Samenvatting
De rapportage bestaat uit drie delen. In delen A en B gaat het om feiten en eindigt
Almere is in de afgelopen 40 jaar gebouwd in lage dichtheden, heeft twee keer zo
met het financiële knelpunt voor het beheer van Almere. Deel C schetst een aantal
veel groen als vergelijkbare (grote) steden en heeft door het gescheiden verkeers
zoekrichtingen om het financiële knelpunt op te lossen.
verkeerssysteem meer verharding, viaducten en bruggen dan andere 100+-steden.
– Deel A schetst de opgave en het DNA van Almere.
Almere heeft dus veel areaal te onderhouden waar relatief weinig middelen
– Deel B laat de (financiële) opgave voor het beheer en groot onderhoud zien,
tegenoverstaan. Almere heeft daarnaast te maken met een extreme bodemdaling,
gerelateerd aan de huidige budgetten. Antea Group (voormalig Oranjewoud)
vergelijkbaar met een stad als Gouda. Dit betekent dat vaker dan gemiddeld de stad
heeft in opdracht van de gemeente onderzocht wat de gemeente Almere nodig
weer moet worden opgehoogd. Hiervoor krijgt Almere extra middelen vanuit het rijk,
heeft voor het technisch beheer in de komende jaren. Daarnaast zijn door Stads
maar verhoudingsgewijs veel minder dan een veengemeente zoals Gouda.
beheer de kosten voor de vervangingsinvesteringen in beeld gebracht. Uitkomst
van deel B is een onderbouwd ‘gat’ tussen het beschikbare en noodzakelijke
Almere krijgt in de komende jaren te maken met een toenemend aantal groot onder-
budget voor het dagelijks en groot onderhoud en vervanging van € 8,1 mln
houdsprojecten in woonwijken en vervangingsinvesteringen. Dit heeft te maken met
per jaar. Dit is exclusief het onderhoud van de riolering omdat deze een eigen
de leeftijd van de stad. Gevolg is een jaarlijks tekort van € 8,1 mln per jaar voor het
financiering heeft.
beheer, groot onderhoud en de vervangingsinvesteringen.
– Deel C schetst een tiental zoekrichtingen hoe met het financiële gat om te gaan.
Deze kunnen door een nieuw college of raad als oplossingsrichtingen worden
In deze rapportage worden tien zoekrichtingen aangereikt hoe het financiële tekort
meegenomen.
in de komende jaren kan worden opgelost. Drie zoekrichtingen betreffen het verlagen van de uitgaven van het beheer en zeven zoekrichtingen betreffen het verhogen
Als bijlage op dit rapport zijn opgenomen:
van de budgetten.
–Een meerjarenoverzicht van het beheerbudget
–Inhoudelijke achtergronden
Door onder andere de stadsuitbreidingen en steeds meer noodzakelijke groot
–Een verklarende woordenlijst
onderhoud- en vervangingsinvesteringen is er in de toekomst een grote dynamiek
in de beheeropgave van de openbare ruimte te verwachten. Daarom is het voorstel
Het rapport van de Antea Group (Onderzoek budget beheer openbare ruimte,
om bij elke gebiedsontwikkeling naast een GREX ook een beheerexploitatie (BEX)
onderbouwing ten behoeve van de ‘Opgave beheer openbare ruimte’, Antea Group,
vast te stellen. Verder wordt voorgesteld om – analoog aan de MPGA - elke twee
5 maart 2014) is een onafhankelijke toets en dient als onderbouwing van deze
jaar een sturingsdocument voor het beheer van de openbare ruimte in Almere op te
rapportage.
stellen en deze bestuurlijk vast te stellen.
Deel A
De opgave van Almere
12
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|13
Het DNA van Almere als Garden City
De kaders voor het beheer van Almere
Groen zit Almere in de genen. In de jaren ’70 lieten de peetvaders van Almere zich
De gemeente Almere koestert het groen en het gescheiden verkeerssysteem in de
inspireren door de Garden City van Ebenezer Howard, een utopische stad waar het
stad. Dit is vastgelegd in het vigerende Structuurplan Almere (2003). In de ontwerp
menselijk leven in harmonie met de omringende natuur zou zijn. Deze keuze heeft
Structuurvisie Almere 2.0 (2010) heeft de gemeenteraad er voor gekozen om de toe-
Almere gevormd: van het begin af aan heeft het groen en het ontwikkelen van duur-
komstige stadsuitbreidingen buiten het bestaande stedelijke gebied te laten plaats-
zame systemen centraal gestaan. Bij het ontwerp van de stad is er expliciet voor
vinden in Oosterwold en Almere Pampus, waardoor de bestaande groenstructuur
gekozen het groen te verheffen tot drager van de ruimtelijke structuur. Het maakt
wordt behouden en zich verder kan ontwikkelen en differentiëren door middel van
Almere tot een bijzondere stad. Een stad die bestaat uit meerdere kernen, verspreid
initiatieven uit de stad.
over een royaal groenblauw raamwerk.
De groenstructuur van de stad zal worden uitgebreid in de uitleggebieden.
Deze ruimtelijke ontwikkeling is in 2013 door het rijk bekrachtigd in de Structuur
Almere is in meerdere opzichten een Green City: de stad heeft twee keer zo veel
visie RRAAM. Naar verwachting zal de voorgenomen ruimtelijke ontwikkeling in
groen als andere 100+steden, het watersysteem is robuust, de vrijliggende fiets
2014 met de definitieve Structuurvisie Almere 2.0 door de nieuwe raad worden
routes en busbanen zorgen voor veiligheid en hoog vervoersrendement.
vastgesteld.
Door de meerkernige opzet van de stad zijn voorzieningen dicht bij de bewoners
De begrenzing en de ontwikkelkaders van de groenstructuur zijn in februari 2014
georganiseerd: groen, zorg en onderwijs zijn georganiseerd tot in de haarvaten van
door de raad vastgesteld in de nota Kleur aan Groen.
de woonwijken.
Met de Visie Beheer Openbare Ruimte heeft de raad in december 2012 vastgelegd dat
we overal een basiskwaliteit borgen, die per functiegebied verschillend kan zijn.
De centrumgebieden worden op een hoog kwaliteitsniveau (A) en de rest van de stad
wordt op een gemiddeld (B-) niveauonderhouden.
Het Gemeentelijk Waterhuishoudingsplan (GWHP) is in 2010 vastgesteld.
Dit is het kader voor het beheer en onderhoud van de watergangen en de riolering.
Uiterlijk in 2016 wordt de GWHP herzien.
In het Mobiliteitsplan (2012) is door de raad vastgelegd dat het bestaande gescheiden
stelsel van wegen, busbanen, fietspaden en voetpaden drager blijft voor het
verkeerssysteem in het grootste deel van de stad. Alleen in de centra en de toekomstige uitleggebieden Almere Pampus en Oosterwold (met resp. hoge en lage
Het Garden City Concept van Ebenezer Howard
dichtheden) kan van het gescheiden stelsel worden afgeweken.
14
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|15
Tenslotte is het van belang dat het beheer in de stad steeds meer een samenspel
De ambitie van: Garden City naar Green City
wordt tussen bewoners, ondernemers en overheid. Deze filosofie is beschreven in
de in 2013 door de raad vastgestelde Almeerse Participatienota.
In oktober 2012 is Almere door de Nederlandse Tuinbouwraad gekozen als
stad om de wereldtuinbouwexpo Floriade 2022 te organiseren. Een belangrijk
onderdeel van het bid van de Floriade is de Making Of. Met als thema ‘Growing
Green’ dient de rijkdom aan initiatieven op het gebied van greening, healthing,
energizing en feeding in Almere en in de regio aan de buitenwereld worden
getoond. Ondernemers, bewoners, instellingen en overheden worden verleid
groene initiatieven te nemen en toe te voegen aan de al rijke showcase van
Growing Green. Almere wil zich graag tonen als Green City in de unieke groene
metropool van de Noordvleugel.
Ruim honderd jaar nadat Ebenezer Howard zijn Garden City presenteerde, zet
Almere nu de stap van Garden City naar Green City. Growing Green Cities is een
strategie voor de stad Almere als groene stad.
Op alle terreinen wil het gemeentebestuur van Almere laten zien hoe je een
groene stad kunt zijn En dat betekent meer dan alleen groen. In Almere gaat
het om feeding, greening, energizing en healthying, dus om vergroenen in de
volle breedte van het woord. Almere als Green City!
Voor het beheer van de stad betekent dit dat we de bestaande groenstructuur
willen verrijken met initiatieven uit de stad en dat we ‘state of the art’ systemen
en materialen willen gaan toepassen voor bestrating, ondergrond, waterhuishouding, etc. Dit willen we niet alleen doen in de nieuwbouwgebieden Nobelhorst, Poort Oost en de Weerwaterzone of de Floriade, maar ook bij projecten
in bestaande wijken.
Deel B
De beheeropgave
18
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
Beheeropgave Almere
Snelle groei
De beheeropgave van Almere heeft een drietal kenmerken:
De bouw van Almere is begonnen in 1977 met De Werven in Almere Haven.
|19
Sindsdien is Almere snel gegroeid tot een stad met 60.000 woningen en bijna
–Almere is snel gegroeid. Dat betekent dat ook de beheeropgaven omvangrijk
zijn en ook in in rap tempo op Almere af komen.
200.000 inwoners. In de hoogtijdagen lag de groei van de stad op 3000 woningen per
jaar. Deze supersnelle groei vond plaats tussen 1985 en 2005. In die periode zijn
veel wijken gebouwd. Veel van deze wijken komen in de periode 2010-2030 in aan
–Almere heeft een specifieke ruimtelijke opbouw met veel groen, water,
merking voor groot onderhoud.
verhardingen, bruggen en viaducten. Dat betekent een grotere opgave voor
beheer met hogere kosten in vergelijking tot meer compacte gemeenten.
Om Almere snel groen te krijgen is gekozen voor een ‘wijkers en blijvers’-systeem.
De wijkers zijn snelgroeiende bomen zoals wilgen en populieren. Blijvers zijn lang-
–Almere ligt in een gebied met extreme bodemdaling. Ook dit resulteert in hogere
zamer groeiende bomen zoals eiken en lindes. Na verloop van tijd maken wijkers
beheerkosten in vergelijking tot de meeste andere gemeenten waarin geen
plaats voor blijvers, bomen die langzaam groeien en een duurzaam bestaan vormen
sprake is van bodemdaling.
in de stad. Het dunnen en vervangen van wijkers kost geld.
Groot onderhoud 1990 tot 2010 (Gepland) groot onderhoud 2010 tot 2030
Bron: Gegevensmanagement, Stadsbeheer, 2014
Na 2005 is Almere minder snel gegroeid. Het bouwtempo lag geruime tijd op 10001500 woningen per jaar. De economische recessie heeft gezorgd voor een verdere
daling tot het huidige bouwtempo van ca 500 woningen per jaar.
20
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|21
Specifieke ruimtelijke opbouw
Extreme bodemdaling
Almere heeft per inwoner twee keer zo veel groen als vergelijkbare gemeenten.
De extra hoge beheerkosten in Almere worden met name veroorzaakt door de
Per huishouden heeft Almere zelfs 2,5x meer groen als de andere 100+ gemeenten.
slappe ondergrond in combinatie met het opbrengen van zand in zeer korte tijd.
Door het gescheiden verkeerssysteem beschikken we over een grote hoeveelheid
Er is eerder groot onderhoud nodig door de extreme verzakking.
bruggen en viaducten en veel verharding. De oppervlakte verharding is 10 % a 15%
hoger als in vergelijkbare gemeenten.
Almere is gebouwd in een gebied met een extreme bodemdaling. Almere is een
van de snelst dalende gebieden van Nederland. Dit komt door de zwakke bodem
Per inwoner
Per huishouden
structuur van de voormalige Zuiderzee. De autonome bodemdaling wordt versterkt
Almere
94,1 m2
228,1 m2
door de wijze van bouwrijpmaken in de vorige eeuw. Voorafgaand aan het bouwen
Benchmark
45,1 m2
92,2 m2
werd een zandlaag opgespoten. Het grote gewicht van deze zandlaag zorgt er voor
209%
247%
dat de bodemdaling versnelt. Deze zandlaag klinkt in. De inklinking wordt versneld
Verschil
Oppervlakte groen Almere vergeleken met 100+ gemeenten, bron Databank Gemeentelijk Groenbeheer, Alterra, 2012
bij sneller bouwen zoals in de jaren 80 en 90 toen Almere ongeveer 3.000 woningen
per jaar bouwde.
Gemeente
Almere
Hoeveelheid
verhardingen (m2)
Aantal inwoners
Hoeveelheid verhardingen
per inwoner (m2)
Al deze effecten hebben tot gevolg dat de verhardingen verzakken ten opzichte
van onderheide gebouwen en bruggen en viaducten. Deze verzakkingen manifes-
11.344.894
195.000
58
Delft
3.285.772
100.052
33
Enschede
7.742.496
158.050
49
in woongebieden, werkgebieden en centrumgebieden. Verzakkende verhardingen
Dordrecht
5.300.000
118.860
45
leiden tot een beperking van comfort en veiligheid van de toegang tot woningen,
Benchmark hoeveelheid verhardingen per inwoner voor enkele 100+-gemeenten, bron Stadsbeheer 2014
teren zich vooral in delen van de stad met een hoge concentratie gebouwen zoals
schuren, garages, bedrijven, kantoren en winkels. Bij veel bruggen en viaducten
is een groot hoogteverschil zichtbaar en voelbaar. De extreme bodemdaling kan
hierdoor tot onveilige situaties leiden.
22
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|23
Bodemdaling en gemeentefonds
In Nederland is een aantal gemeenten dat last heeft van zogeheten slappe
bodem problematiek. Bekende voorbeelden zijn de veengemeenten Gouda,
Woerden, Boskoop en Capelle aan den IJssel. Deze gemeenten hebben zich
verenigd in het Platform Slappe Bodem. In 2013 zijn vertegenwoordigers van het
Platform Slappe Bodem in Almere op bezoek geweest. De vertegenwoordigers
erkenden dat ook Almere last heeft van slappe bodem problematiek. Het
Platform hanteert de norm dat bij verzakkingen van meer dan 1 centimeter
per jaar sprake is van slappe bodemproblematiek. Op grond van deze slappe
daling meer dan 60 cm
daling 40 – 60 cm
daling 30 – 40 cm
daling 30 – 30 cm
haar ‘slappe’ bodem. Ter vergelijking: Gouda krijgt uit het gemeentefonds € 4.2
daling 10 – 20 cm
mln per jaar voor haar slappe bodem.
daling 5 – 10 cm
daling 2 – 5 cm
daling 5 mm tot 2 cm
minder dan 5 mm verschil
stijging 5 mm tot 2 cm
is voor zand 1,0, klei 1,3 en voor veen 1,6. De factor voor veen is recent bij de
stijging meer dan 2 cm
herijking van het gemeentefonds verhoogd van 1,6 naar 1,9. De gemeenten
bodem problematiek krijgen deze gemeenten sinds 2007 extra geld uit het
gemeentefonds. Almere krijgt jaarlijks € 2,4 mln uit het gemeentefonds voor
De uitkering van het gemeentefonds is gebaseerd op bodemsoort (zand, klei of
veen) en niet de mate van verzakkingen. De bodemfactor in het gemeentefonds
op veen hebben daardoor extra geld gekregen. De extra uitkering uit het
Bodemdaling Nederland tot 2050, bron: Rijkswaterstaat 2009
Mate van verzakking in Almere
De verzakkingen in Almere variëren van 0 tot 2 centimeter per jaar. De Vissenbuurt in Waterwijk
gemeentefonds bedroeg voor de veengemeenten:
–Gouda: € 2,8 mln per jaar
– Capelle aan de IJssel: € 1,1 mln per jaar
– Woerden: € 0,8 mln per jaar
is in 25 jaar een halve meter verzakt. De Bloemenbuurt is in 25 jaar 40 centimeter verzakt. De
Regenboogbuurt is in 15 jaar 30 centimeter verzakt. Deze verzakkingen vormen de belangrijkste
Almere is bij deze herijking buiten de boot gevallen omdat Almere gebouwd is
aanleiding voor groot onderhoud in woongebieden. Tijdens groot onderhoud woongebieden worden
op een bodem van klei met hier en daar veen. Almere ligt echter in het snelst
verhardingen opgehoogd en daar waar nodig worden bomen gedund of vervangen, verlichting
dalende deel van Nederland. Almere heeft daardoor veel meer geld nodig dan
aangepast en speeltoestellen en meubilair vervangen.
zij op basis van bodemsoortnorm krijgt.
24
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|25
26
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|27
Financiële opgave
Ontwikkeling budget voor het beheer
De grafiek laat het verloop van het beschikbare budget voor beheer en onderhoud
Op basis van de discussienota Vervanging en onderhoud openbare ruimte uit 2008 heeft
zien (groene lijn) afgezet tegen de benodigde budgetten zoals berekend in 2008
de raad in 2008 besloten het beheerbudget structureel met € 14, 3 mln op te hogen.
(rode lijn) en door de Antea Group in 2014. Zichtbaar is dat het budget eerst toe-
Na de genomen maatregelen zou het beheerbudget in 2017 uitkomen op circa € 50
neemt naar aanleiding van de genomen maatregelen in 2008. Vervolgens daalt het
mln. Vanaf 2010 zijn er opeenvolgende bezuinigingsopdrachten doorgevoerd van in
beschikbare budget vanaf 2013 naar aanleiding van de bezuinigingen.
totaal € 8,1 mln op de budgetten van het beheer en onderhoud.
Om te bepalen of het beschikbare budget toereikend is voor de beheeropgave van
Het beheer en onderhoud budget kent het volgende verloop:
de stad is aan de Anthea Group gevraagd om voor deze uitwerkingsopdracht een
nieuwe berekening te maken. De Antea Group is dè onafhankelijk expert op het
52,0
gebied van kengetallen voor het beheer van de openbare ruimte. De kengetallen
van de Antea Group zijn gebaseerd op een database van ca 90% van de gemeenten
50,0
in Nederland.
48,0
De Antea Group doet in haar analyse alleen een uitspraak over het benodigde
budget voor het planmatig onderhoud (dagelijks verzorgend onderhoud en groot
46,0
onderhoud). Stadsbeheer heeft zelf een berekening gemaakt voor de kosten van de
44,0
vervangingsinvesteringen.
42,0
40,0
Dit tezamen leidt tot een benodigd budget van € 50,4 miljoen. Het beschikbare bud2009
2010
Beschikbaar budget
2011
2012
2013
2014
2015
Noodzakelijk budget
Verloop budget beheer openbare ruimte 2009-2017, bron Concernfinanciën
2016
2017
get voor het beheer in 2017 is € 42,3 mln. In dit bedrag zijn zowel de toevoegingen
uit 2008 als de besparingen vanaf 2010 verwerkt. Er is dus een tekort van € 8,1 mln.
Hierin zit een bedrag van ca € 2 mln aan voorgenomen bezuinigingsmaatregelen op
groot onderhoud.
In bijlage 1 is een overzicht opgenomen van de maatregelen sinds 2008 en de besparingen sinds 2011 voor het beheerbudget.
28
|Opgave Beheer
Methodiek
openbare ruimte Almere
|29
– De Antea Group heeft géén doorrekeningen gemaakt voor de noodzakelijke ver-
De gemeente Almere heeft de Antea Group opdracht gegeven om door te rekenen
vangingsinvesteringen. Op basis van de levensduur en de aantallen van de ver-
wat het technische beheer van de openbare ruimte kost voor de kwaliteitsniveaus A
schillende elementen (betonnen bruggen, houten bruggen, bomen, etc) in relatie
voor de centra en B voor de rest van de stad. Op basis van de hoeveelheden van
tot de ‘leeftijd’ van de elementen is door Stadsbeheer een inschatting gemaakt
elementen en onderdelen van de openbare ruimte en kengetallen heeft de Antea
van de kosten.
Group een doorrekening gemaakt voor de jaarschijf 2017. Het rapport van de Antea
Group (Onderzoek budget beheer openbare ruimte, onderbouwing ten behoeve van de
‘Opgave beheer openbare ruimte’, Antea Group, 5 maart 2014) is een onafhankelijke
–Genoemd bedrag is exclusief onderhoud riolering omdat deze een eigen financiering heeft.
–Een aantal posten (overige posten) ter waarde van € 6,2 mln (jaarschijf 2017)
toets en is als bijlage toegevoegd bij deze rapportage. De technische doorrekening
die wel op de Stadsbeheerbegroting staan, heeft de Antea Group niet berekend.
van de Antea Group is vergeleken met de begroting van Stadsbeheer.
Het betreft onder meer: beleidsadvisering, participatie en bewonerswensen,
correctief onderhoud, vernielingen, calamiteiten (bijv. stormschade), ziekten
Een aantal noties zijn hierbij van belang:
– Jaarschijf 2017 is gekozen omdat in dat jaar alle afgesproken bezuinigingen
verwerkt zijn.
– De Antea Group heeft doorrekeningen gemaakt voor het dagelijks beheer
(DVO-bestekken; Dagelijks Verzorgend Onderhoud), de nutslasten en planmatig
onderhoud (niet zijnde DVO-bestekken), schoon en het groot onderhoud. Deze
posten zijn vergeleken met de begroting Stadsbeheer 2017.
– De berekening van de Antea Group houdt rekening met de ingeboekte bezuinigingen op groot onderhoud, maar is exclusief de besparingen van € 1,2 mln op
het dagelijks verzorgend onderhoud (‘de Almeerder houdt zijn straatje schoon’
en ‘minder maaien’). Daarom zijn de berekeningen van de Antea Group op deze
punten gecorrigeerd voor het bedrag van € 1,2 mln.
– De Antea Group heeft haar berekeningen gebaseerd op de openbare ruimte die
tot en met 2013 gerealiseerd is, al dan niet overgedragen van ontwikkelaar naar
beheerder. Dit is dus inclusief (delen van) Noorderplassen West, Overgooi en
Poort, maar exclusief gebieden die de komende jaren ontwikkeld worden.
(bijv. kastanjeziekte), onderzoek en inspecties.
–In de berekeningen van Stadsbeheer is uitgegaan van de loon- en prijsareaalcompensaties tot en met 2013. Dit heeft de Antea Group ook gedaan.
30
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|31
Wat hebben we en wat is er nodig
Dagelijks verzorgend onderhoud (DVO) en Groot Onderhoud
De mogelijkheden hiervoor zijn echter beperkter dan voorheen, doordat binnen het
Volgens de Antea Group is er voor regulier en groot onderhoud en nutslasten,
groot onderhoud alleen de allernoodzakelijkste werkzaamheden worden verricht.
schoon en planmatig onderhoud een jaarlijks budget nodig van € 37,6 mln per jaar.
Het beschikbare budget van Stadsbeheer voor deze posten volgens de jaarschijf
Vervangingsinvesteringen
2017 bedraagt € 29,8 mln. Voor het regulier onderhoud en groot onderhoud
Stadsbeheer heeft een berekening gemaakt voor de kosten van de vervangings
bedraagt het jaarlijkse tekort dus € 7,8 mln. Dit is gebaseerd op het huidige beleid
investeringen in de periode 2014-2018. Daarbij is gebruik gemaakt van eigen
(kwaliteitsniveaus A voor de centra en B voor de rest van de stad).
berekeningen en van berekeningen van externe bureaus.
De doorrekening van de Antea Group laat zien dat er een relatief gering tekort is
Deze berekening is gebaseerd op de technische levensduur van de verschillende
voor het dagelijks beheer van de stad (zijnde de posten DVO bestekken, Nutslasten
elementen (bomen, houten bruggen, verharding, etc), de leeftijd van de elementen,
en planmatig onderhoud, excl DVO en Schoon) en dat het grootste tekort zit in het
de aantallen of arealen van de elementen en de eenheidsprijzen van de elementen.
groot onderhoud.
Het gaat om vervangingen waarmee Almere in de komende vijf jaar te maken krijgt.
Het zijn de elementen met een levensduur van 40 jaar of minder. Deze kosten zijn
Het geringe tekort voor het Dagelijks Verzorgend Onderhoud behoeft toelichting.
vergeleken met het budget voor de vervangingsinvesteringen in 2017.
Het beheerniveau dat nu buiten door aannemers wordt gerealiseerd, ligt op het
kwaliteitsniveau B. Dit komt omdat de contracten met deze aannemers enige
jaren geleden afgesloten zijn in een slechte marksituatie. De aannemers leverden
daardoor meer kwaliteit voor het beschikbare budget. Hierdoor is de besparing
op het dagelijks verzorgend onderhoud (’de Almeerder houdt zijn straatje schoon’
en ‘minder maaien’) nog niet zichtbaar buiten. Inmiddels is de marktsituatie zich
weer aan het normaliseren. Als er nieuwe contracten worden afgesloten zal de
Jaarlijks budget nodig min
(x € 1 mln)
Jaarlijks budget nodig max
(x € 1 mln)
Groen
2.8
2.8
Speeltoestellen
0.9
0.9
Houten bruggen
1.0
1.0
Asfaltwegen en -paden
2.0
3.0
6.7
7.7
Totaal
kwaliteitsafname ook buiten zichtbaar worden.
Bandbreedte benodigd budget ten behoeve van de vervanginsginvesteringen, Stadsbeheer 2014
Een ander aandachtspunt is dat de berekeningen van de Antea Group uitgaan van
Genoemde berekening is een theoretische exercitie. Momenteel wordt er een
de technisch noodzakelijke kosten van groot onderhoud en dagelijks verzorgend
gedetailleerde schouw uitgevoerd. Op basis van deze schouw zal uiterlijk in juni
onderhoud. Extra investeringen als gevolg van initiatieven of wensen van bewoners
2014 de exacte financiële behoefte voor de vervangingsinvesteringen worden
zijn niet in de berekening meegenomen. Wel worden er in de praktijk zoveel
vastgesteld. In deze rapportage wordt daarom gewerkt met een bandbreedte.
mogelijk wensen in het technische werk meegenomen.
32
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|33
Voor de vervangingsinvesteringen is volgens de eigen expertise een jaarlijks budget
De werkzaamheden verricht door de afdeling Gebouwen & Gegevensmanagement
nodig van € 6,7 –€ 7,7 mln. Het beschikbare budget van Stadsbeheer volgens
(€ 0,5 mln) betreft de zorg voor de openbare toiletten, fonteinen, stijgpunten en
de jaarschijf 2017 bedraagt € 5,7 mln. Het geprognosticeerde tekort voor de
loshavens.
vervangingsinvesteringen bedraagt in 2017 dus minimaal € 1,0 mln en maximaal
€ 2 mln. Gerekend wordt met € 1,5 mln.
Budget
Openbare
Ruimte
2017
Mln euro per jaar
Overige taken beheer openbare ruimte
Noodzakelijk
volgens
Antea Group1
2017
Noodzakelijk
volgens
Stadsbeheer
Saldo
De post ‘Overige taken’ in de begroting beheer openbare ruimte betreft € 6,2 mln.
Dagelijks verzorgend onderhoud (DVO)
9,4
10,8
-1,4
Hieronder vallen diverse werkzaamheden:
Nutslasten en planmatig onderhoud, excl DVO
4,3
4,7
-0,4
Schoon
3,6
3,8
-0,2
–Advies en maatschappelijke inzet (€3,9 mln): het maatschappelijke deel (wijk
regie) bedraagt 1,1 miljoen. Voor het strategische deel (beleid & advies) is
jaarlijks 1,2 miljoen gemoeid. De kosten van de technische adviezen (vakspecia
listen) voor de korte en middellange termijnplanning van het beheer bedragen
Groot onderhoud
Subtotaal regulier + groot onderhoud
rechtleggen van tegels of het vervangen van een plank in een brug.
– De post ‘Vernielingen, calamiteiten, ziekten, etc’ (€ 0,4 mln) is het budget voor
onder andere herstelwerkzaamheden na vernielingen aan openbare verlichting
of abri’s, ziekten van bomen of opruimwerkzaamheden na een storm.
+1,2
5,7
Totaal onderhoud + vervanging
35,5
3,9
Correctief onderhoud
0,8
Vernielingen, calamiteiten, ziekten, etc
0,4
Vaste contracten (ICT ed)
0,4
Overige werken en uitvoering beleid
– De post ‘Overige werken en uitvoering beleid’ (€ 0,7 mln) betreft taken als de
dierenasiel en de dierenambulance.
- 1,2
Subtotaal Vervangingsinvesteringen
36,4
6,2
6,2
Werkzaamheden door G&G
0,5
0,5
42,3
50,4
Totaal
6,7 – 7,7
-1,5
6,7 – 7,7
-8,1
0,7
Subtotaal Overige taken Stadsbeheer
Informatievoorziening Ondergrondse Netwerken en Datalijnen.
ring van inspecties van bomen, de openbare ruimtescan en subsidies aan het
-5,8
-7,8
Advies en maatschappelijke inzet
–Vaste contracten (€ 0,4 mln); dit betreft onder meer de uitvoering van de wet
aanleg van invalidenparkeerplaatsen, verwijderen van waterplanten, de uitvoe-
18,2
37,6
Ingeboekte en geëffectueerde maatregelen:
Almeerder houdt zijn straatje schoon + gazon2
1,0 miljoen. Verder is er nog 0,6 miljoen benodigd voor programmamanagement.
– Correctief onderhoud (€ 0,8 mln) betreft kleine herstelwerkzaamheden zoals het
12,4
29,8
Voor uitvoering van het huidige beleid (Centrum A, Rest B),
Dit betreft de bezuinigingsmaatregelen die financieel wel zijn geëffectueerd,
maar niet zijn meegenomen in de doorrekening van de Antea Group
1
2
Samengevatte tabel noodzakelijk en beschikbaar budget beheer openbare ruimte 2017,
bronnen: Stadsbeheer en Antea Group 2014
-8,1
34
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|35
De beheeropgave in de toekomst
Conclusie
Deze rapportage gaat over de inhaalslag van de beheeropgave van de bestaande
Het noodzakelijke budget voor het beheer openbare ruimte gebaseerd op het huidi-
openbare ruimte in Almere met als ijkjaar 2017. De stad gaat in de komende
ge beleid (kwaliteitsniveaus A voor de centra en B voor de rest van de stad) in 2017
decennia nog flink groeien, waardoor het areaal openbare ruimte fors zal toe
is € 50,4 mln. Het daadwerkelijke budget openbare ruimte in 2017 is € 42,3 mln.
nemen. Met de toename van het aantal inwoners krijgt Almere meer geld uit het
Het financiële knelpunt voor de jaarschijf 2017 voor het beheer van de openbare
gemeentefonds. Almere zal volgens het huidige beleid (ontwerp Structuurvisie
ruimte bedraagt € 8,1 mln.
Almere 2.0) in gemiddeld dezelfde dichtheden groeien als de stad tot nu toe is
gebouwd. Om ook in de toekomst voldoende geld voor het beheer in de nieuwe
gebieden te hebben is het van belang dat tegelijk met de grondexploitaties ook
beheerexploitaties worden vastgesteld.
Daarnaast verdient het aanbeveling om – analoog aan de systematiek van de MPGA
– tweejaarlijks de beheeropgave voor de stad als geheel en de bestuurlijke keuzes
in beeld te brengen. In deze stadsbrede BEX worden niet alleen het dagelijks
beheer in de bestaande en nieuwe gebieden in beeld gebracht, maar ook de
voortschrijdende opgave van groot onderhoud en de vervangingsinvesteringen,
Naarmate de stad ouder wordt zullen er meer ‘dure’ elementen zoals bruggen en
viaducten moeten worden vervangen. Zo houden we ook in de toekomst de vinger
aan de pols en kan er vroegtijdig bestuurlijk en financieel worden geanticipeerd op
nieuwe beheervraagstukken.
Wat
Wijken
Dreven
Houten bruggen
Speeltoestellen
Bomen
Aantal
Maatregel
Ritme (jaar) Voorbeeld
Kosten (€)
40
Groot onderhoud
25-30
Bloemenbuurt
5 .000.000
25
Groot onderhoud
15-30
Veluwedreef
1.300.000
150
Vervangen
30
Oldebrug
3.500
Vervangen
10-15
Een speeltoestel
115.000
Vervangen
30-80
Een boom
Indicatie aantallen, ritmes en kosten van groot onderhoud en vervanging, bron: Stadsbeheer 2014
220.000
5.000
500
Deel C
Zoekrichtingen
38
|Opgave Beheer
In delen A en B is aangegeven hoe het financiële knelpunt voor het beheer is ont
openbare ruimte Almere
|39
De zoekrichtingen zijn:
staan, hoe groot het financiële knelpunt is en hoe deze is opgebouwd. In deel C
worden een aantal zoekrichtingen aangegeven hoe het financiële knelpunt kan
Verlagen uitgaven:
worden opgelost.
1.Het verlagen van het kwaliteitsniveau van het dagelijks beheer
2.Het afstoten of omvormen van elementen
Mogelijke maatregelen
3.Beperken overige taken beheer openbare ruimte
In de discussienota Vervanging en onderhoud openbare ruimte van 2008 is een
aantal maatregelen benoemd om het financiële gat te dichten. Voor elke maat-
Verhogen inkomsten:
regel is aangegeven wat het financieel zou kunnen opleveren. Uit de analyse is
4.Het inzetten van de financiële voorziening binnen Stadsbeheer
destijds een aantal kansrijke maatregelen geformuleerd. De maatregelen die naar
5.Lobby verzakkingproblematiek
verwachting een miljoen euro of meer per jaar op zouden kunnen leveren waren:
6.Anders omgaan met de openbaar vervoergelden
accressen uit het gemeentefonds, verhogen OZB, kwijtschelding en verwerken van
7.Overige financiële maatregelen
kwijtscheldingen in de tarieven, verhogen van de parkeertarieven en een ‘kaas-
8.Toerekenen aan afvalstoffenheffing en rioolheffing
schaaf’ van 1% over de totale uitgaven voor het beheer van de openbare ruimte.
9. Dekken uit algemene middelen
10.Inzetten positief resutaat op de parkeerexploitatie
Bij het opstellen van deze rapportage zijn de maatregelen uit 2008 geëvalueerd
en aangevuld met enkele nieuwe maatregelen. Deze zijn getoetst op financiële,
Zoekrichtingen 1 en 2 betreffen de ‘bovenkant’ van de tabel op pag. 33: het dagelijks
organisatorische, maatschappelijke en economische effecten. Uit het palet van
verzorgend onderhoud en groot onderhoud. Zoekrichting 3 betreft de ‘onderkant’
de onderzochte maatregelen zijn tien zoekrichtingen geformuleerd hoe met
van genoemde tabel: de overige taken ten aanzien van het beheer van de openbare
de financiële opgave van het beheer om te gaan. Drie zoekrichtingen betreffen
ruimte.
het verlagen van de uitgaven van het beheer. Zeven zoekrichtingen betreffen
het verhogen van de inkomsten. De zoekrichtingen zijn zo objectief mogelijk
weergegeven en dienen als hulpmiddel voor de collegeonderhandelingen.
openbare ruimte Almere
|41
1.Het verlagen van het kwaliteitsniveau
van het dagelijks beheer
Hoog
Het is technisch denkbaar het kwaliteitsniveau van het dagelijks beheer in de stad
te verlagen. Momenteel wordt op basis van de Visie Beheer Openbare Ruimte (2012)
de centra op A-niveau beheerd en de rest van de stad op B-niveau. De Antea Group
heeft de financiële effecten doorgerekend van een kwaliteitsverlaging in de stad
van B- naar C-niveau. In theorie is hiermee een jaarlijkse besparing van € 13,5 mln
mogelijk.
Een besparing op het kwaliteitsniveau van viaducten, bruggen, meubilair en ver
harding wordt echter ontraden. De technische kwaliteit komt eerder in het geding
Basis
en het moment van de vervangingsinvesteringen zal worden vervroegd.
Met name ‘groen’ en ‘verzorging’ hebben niet te maken met de technische kwaliteit,
maar met de uitstraling. Door voor deze posten de ambitie te verminderen zou circa
€ 8 mln bespaard kunnen worden. Keerzijde van deze zoekrichting is wel dat de
waardering van de bewoner voor het beheer verder zal dalen.
Laag
Huidige
kwaliteit
C niveau
Verschil
8,8
4,8
4,0
Verzorging (zwerfafval op verhardingen en
groen en onkruid op verhardingen en groen)
7,9
3,4
4,5
Kunstwerken
4,9
2,6
2,3
Groen (bomen, bosplantsoen, gazonnen, bos,
bermen, etc.)
Meubilair
Verharding
overig
Totaal
De kwaliteitsniveaus A (hoog), B (basis) en C (laag)
bron: Antea Group, 2014
4,5
3,5
1,0
10,7
9,0
1,7
0,8
0,8
0,0
37,6
24,1
13,5
Financiele effecten van verlaging beheerniveau van B- naar C-kwaliteit, bron: Antea Group, 2014
42
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|43
2.Het afstoten of omvormen van elementen
Eenmalige kosten
10% afstoten (van de 150) houten bruggen (15x100.000 om de 30 jr)
Besparing per jaar
(mln euro)
0,05
5% fietspaden > gras (5% x 1,3 mln m2 = 0,065 mln m2)
1,1
0,2
5% voetpaden > gras (5% x 1,7 mln m2 = 0,085 mnl m2)
1,1
0,2
10% schelpenpaden > gras
0,05
Verkoop grond dmv tuinvergrotingen (12.000 m2/jaar)
0,02
Vervanging struikrozen door gras (75.000 m2 X €2,14 > €0,45)
0,07
10% afstoten speelvoorzieningen
PM
Afstoten Leeghwatersluis (800.000 om de 20 jaar)
0,04
Afstoten 3 van de 10 trailerhellingen (3x30.000 om de 20 jaar)
0,005
Omvormen beschoeiing plassen door natuurlijke oevers
Kost geld
50% afstoten (van de 150) vissteigers (75x60.000 om de 30 jaar)
Totaal
Indicatie kosten afstoten of omvormen van elementen, bron Stadsbeheer, 2014
2,2
Er is onderzocht welke elementen van de openbare ruimte kunnen worden
afgestoten of omgevormd en welk financieel voordeel deze maatregelen kunnen
opleveren. Uitdrukkelijk moet worden vermeld dat we de ruimtelijke hoofdstructuur
zoals bestuurlijk is vastgelegd in onder andere het Mobiliteitsplan (2012) en
Structuurplan Almere (2003) niet aantasten. Bij af te stoten elementen kan gedacht
worden aan minder gebruikte elementen in de haarvaten van de stad (zoals
vissteigers of minder gebruikte voetpaden) of openbare ruimte die duur is het in
het beheer (zoals rozenperken). Het is van belang te melden dat het omvormen van
elementen (zoals het omvormen van paden naar gras) eenmalig investeringsgeld
kost. Een eerste voorzichtige scan leert dat het afstoten of omvormen jaarlijks
een besparing van ca € 0,6 mln kan opleveren. Hiertegen staat wel een eenmalig
0,0025
investeringsbudget van € 2,2 mln.
0,6375
Uiteraard is het ook denkbaar dat er op een meer radicale wijze elementen worden
afgestoten of dat er andere keuzes worden gedaan. Dit kan effect hebben op het
functioneren van de stad en vraagt daarom om een nadere uitwerking.
Almere heeft 150 houten bruggen. De meeste daarvan liggen in paden die veel
gebruikt worden door fietsers en wandelaars. Enkele houten bruggen worden
weinig gebruikt. Deze weinig gebruikte houten bruggen kunnen we afstoten.
Dat bespaart in de toekomst geld voor onderhoud en vervanging. Hetzelfde
geldt voor fietspaden, voetpaden, schelpenpaden, speelvoorzieningen, trailerhellingen en vissteigers. Besparingen zijn ook mogelijk door struikrozen om te
vormen naar gras en verkoop van openbaar groen aan bewoners in het kader
van tuinvergroting.
openbare ruimte Almere
|45
3. Beperken overige taken beheer openbare ruimte
Almere is zich geleidelijk aan het transformeren van een ontwikkelstad naar een ont-
Voor onvoorziene zaken als vernielingen, calamiteiten en ziektes bij bomen of
wikkel- en beheerstad. Tegelijkertijd is Stadsbeheer zich aan het transformeren van
planten is een jaarlijks budget beschikbaar. Dit geldt ook voor vaste contracten
een ‘ingenieursorganisatie’ naar een adequate beheerorganisatie met ogen en oren
zoals uitvoering van wettelijke taken in het kader van informatievoorziening van
in de stad. De accentverschuivingen betekent meer aandacht voor de strategische en
ondergrondse netwerken.
tactische aspecten van het beheer zoals de implementatie van de beheervisie en het
gebiedsgerichte werken. Daarnaast zijn er nog een aantal bijzondere taken. Al deze
Daarnaast is er nog sprake van inspecties (ruimtelijk en technisch), subsidies aan
activiteiten staan vermeld onder de begrotingspost ‘Overige taken’ (€ 6,2 mln).
het dierenasiel en de dierenambulance , verwijderen van waterplanten of de aanleg
van invalidenparkeerplaatsen.
De Visie Beheer Openbare Ruimte (vastgesteld door de raad in 2012) kent vier
thema’s: Kwaliteit op maat; Excellent partnerschap, Duurzaam werken en Beheerbewust ontwerpen versus ontwerpbewust beheren. Ook de Growing Green Cities
beweging wordt vormgegeven door state of the art systemen en materialen toe
te passen in de stad. Periodiek vindt kwaliteitsmonitoring plaats, wordt proactief
meegewerkt in gebiedsontwikkelingsprojecten en worden plannen getoetst op hun
beheerbaarheid. Dit in het kader van beheerbewust ontwikkelen. Verder wordt
er gewerkt aan het voorbereiden, uitvoeren en de vertaling daarvan naar de
P&C-cyclus.
De laatste jaren is het zwaartepunt van de verantwoordelijkheid voor de uitvoering
van het stadhuis naar de frontlinie verschoven. Daarbij wordt er gestuurd vanuit de
bron: ‘het resultaat op straat’. De wijkregisseurs spelen hierin een belangrijke rol,
want zij gaan aan de slag met de maatschappelijke vragen waar het basiscontract
met de aannemers geen uitkomst voor biedt. Op die manier wordt beleid en planning beter op elkaar afgestemd en op de omgeving, want niet alleen technische
staat, maar ook tevredenheid onder bewoners en ondernemers spelen een rol bij
goed beheer. Te denken valt aan kleine herstelwerkzaamheden als het rechtleggen
van tegels of het vervangen van een plank in een brug.
46
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|47
4.Het inzetten van de financiële voorziening
binnen Stadsbeheer
5.Lobby verzakkingproblematiek
Om de veelal hoge meerjarige kosten van het dagelijks verzorgend en groot
Een belangrijke onontkoombare oorzaak voor de hoge kosten van het beheer van de
onderhoud van de openbare ruimte te kunnen financieren is er een voorziening
openbare ruimte in Almere komt door de extreme verzakking. De verzakking is een
van ca € 22 mln. Dit is gelabeld geld voor de betaling van aannemers van de
structureel probleem. De meerkosten in verband met de verzakking dienen dan ook
lopende onderhoudprojecten. Tot nu toe was ervoor gekozen om vanuit goed
structureel gefinancierd te worden. Het verzakkingknelpunt manifesteert zich met
opdrachtgeverschap en zorgvuldig boekhouden deze voorziening in stand te
name op de aansluitingen tussen funderingen en openbare ruimte, denk hierbij aan
houden. In de huidige situatie is er sprake van langdurige meerjarige contracten
gebouwen en viaducten. Hiermee is de veiligheid in het geding.
met aannemers. Omdat deze budgetten de komende vijf jaar in het perspectief
Almere krijgt nu een jaarlijkse bijdrage uit het gemeentefonds van € 2,4 mln voor
zijn verwerkt is de dekking verzekert. Hierdoor zal er zich nooit een situatie
het oplossen van de slappe bodemproblematiek. Op de korte termijn lijkt het niet
voordoen dat de gehele voorziening wordt uitgeput. Uitgaande van een financieel
realistisch dat het slappe bodembudget voor Almere vanuit het gemeentefonds
gezonde situatie kan worden volstaan met een lagere vulling van de voorziening.
verhoogd gaat worden, mede gezien de recent gemaakte afspraken van Almere met
Dit betekent dat er gedurende meerdere jaarschijven eenmalig geld onttrokken
het rijk over Almere 2.0 en de recent aangepaste ‘bodemsoort’-normering welke
kan worden uit de voorziening ten behoeve van bijvoorbeeld de financiering van
door het rijk gehanteerd wordt.
eenmalige vervangingsinvesteringen. Hiermee wordt het financiële knelpunt tijdelijk
Desondanks is de aanbeveling actief te blijven lobbyen richting rijk voor een hogere
verminderd. Let wel, dit is geen structureel budget.
bijdrage uit het gemeentefonds. Immers, de verzakkingproblematiek is in Almere
Een andere optie is om de rente van de voorziening van ca € 22 mln in te zetten voor
minstens zo erg als in Gouda. Echter, vertaald naar areaal land per m2 krijgt Gouda
de financiering van het beheer openbare ruimte.
bijna 10x zo veel als Almere. Per inwoner krijgt Gouda ongeveer 5x zo veel als Almere.
Daarnaast is het denkbaar om (een deel van) de verzakkingproblematiek te verre
kenen met de grondprijs bij de Almere 2.0-gebieden in de afspraken met het RVOB.
Slappe bodembijdrage gemeentefonds (mln euro/jaar)
Oppervlakte land (km )
2
Inwoners
Bijdrage slappe bodem per oppervlakte land (euro/m2)
Bijdrage slappe bodem per inwoner (euro/inw)
Almere
Gouda
2,4
4,2
129,6
16,9
198.000,0
71.000
0,02
0,25
12
59
Vergelijk Almere – Gouda ten aanzien van de rijks bijdrage slappe bodem, bron Stadsbeheer, 2014
48
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|49
6. Anders omgaan met openbaar vervoer gelden
7. Overige financiële maatregelen
Vanuit de provincie gaat openbaar vervoergeld via de gemeente naar Connexxion.
De lasten voor de bewoner in Almere zitten net onder het Nederlands gemiddelde.
Het gaat om een bedrag van € 14,1 mln per jaar. In 2008 bedroegen de openbaar
Het beleid is om de groenstructuur (2x zoveel als andere 100+-steden) en het
vervoergelden nog € 9 mln. De subsidie is dus gestegen in de afgelopen jaren.
gescheiden verkeerssysteem in stand te houden. De ruim opgezette basisstructuur
In de nota Beïnvloedbare Ruimte is aangegeven dat de bijdrage uit de openbaar ver-
kost - in combinatie met de slappe ondergrond – de gemeente veel geld, zo blijkt uit
voer gelden voor het onderhoud van de busbanen momenteel € 0,5 mln bedraagt.
deze rapportage. Overwogen kan worden om bewoners en ondernemers in de stad
In totaal wordt er jaarlijks € 1,4 mln aan het onderhoud van busbanen besteed
een grotere financiële bijdrage te laten leveren om deze kwaliteit te behouden.
(bron: Bestedingsplan Stadsbeheer 2013).
Er is een vergelijking gemaakt tussen Almere en de gemiddelde landelijke tarieven.
De afgelopen jaren heeft de gemeente fors geïnvesteerd in het onderhoud van de
Hieruit blijkt dat Almere voor de OZB en de afvalstoffenheffing hoger scoort dan het
busbanen. De kwaliteit is nu weer op orde. Dit geldt in mindere mate voor het groen
gemiddelde maar nog steeds fors onder de hoogste tarieven zit. Ten aanzien van de
en hekwerken langs de busbanen. Dat betekent dat er minder budget nodig is om
OZB geldt dat, op basis van besluitvorming uit 2008, er nog tot 2017 sprake is van
de busbanen komende jaren op orde te houden. Daarentegen zou een groter deel
een jaarlijkse verhoging van het tarief met 1% ten behoeve van het beheer en onder-
van de openbaar vervoergelden besteed kunnen worden aan het onderhoud aan en
houd. De OZB is gekoppeld aan een wettelijk plafond, de zogenaamde ‘macronorm’.
rond de busbanen (het groen en de hekwerken). Belangrijke notie bij de toekenning
Dit komt er op neer dat de OZB landelijk gezien niet meer mag stijgen dan de inflatie.
van de openbaar vervoer gelden is de lopende discussie over de nieuwe vervoer
Als gemeenten deze norm overtreden kan het gemeentefonds worden gekort.
regio’s. De kans is aanwezig dat Almere haar bijzondere positie binnen de VervoerTarievenoverzicht gezinshuishoudens 2013 Tarief in % (ozb en heffing
gebouwd) of euro’s
Gemiddelde (a)
Hoogste
Almere
Afwijking t.o.v.
Gemiddelde
Laagste
regio Flevoland kwijt raakt en dat het openbaar vervoerbudget zal worden verlaagd.
Ozb eigenaar woningen (b)
0,0434
0,1091
0,2108
0,1343
0,0252
Ozb niet-woningen (eigenaar + gebruiker)(b)
0,0841
0,3883
0,7393
0,4511
0,0628
Afvalstoffenheffing (c)
Rioolheffing (c)
Tarievenoverzicht gezinshuishoudens 2013,
bron Centrum voor Onderzoek van de Economie van
de Lagere Overheden, Rijksuniversiteit Groningen, 2013
24
264
425
311
47
65(d)
183
373
123
-60
50
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|51
8. Toerekenen aan afvalstoffenheffing en rioolheffing
Opvallend is de rioolheffing. Hier scoort de gemeente fors lager dan het gemiddelde.
Bij werkzaamheden aan de riolering ontstaat schade aan groen en verhardingen.
Dit heeft te maken met ons jonge en moderne (gescheiden) rioolstelsel. Jaarlijks
Tot dusverre werd het herstel van die schade aan verhardingen voor een beperkt
wordt het tarief met 2,5% extra verhoogd om te sparen voor de vervanging van ons
deel toegerekend aan de rioolheffing. Bij de Voorjaarsnota 2012 is een verhoging
stelsel. Deze ruimte wordt dus langzaam maar zeker ingelopen.
van het rioolrecht doorgevoerd. Het betreft een verhoging in verband met straatreiniging en herstraatwerk. (zie pagina 208, Voorjaarsnota 2012). Het is mogelijk om
een groter deel van het herstel van schade aan verhardingen toe te rekenen aan de
rioolheffing. Voor herstelwerkzaamheden geldt dat alleen kosten mogen worden
toegerekend als het rioolonderhoud leidt tot schade. Hierbij moet rekening worden
gehouden met de mate van veroudering van de verharding.
Dus als een nieuwe weg wordt open gebroken en er schade optreedt door de rioleringwerkzaamheden mag deze schade in het tarief worden verdisconteerd. Als het
echter een oude weg is worden de kosten tot het reguliere beheer en onderhoud
gerekend. Dit beperkt de mogelijkheden aanzienlijk. Juridisch is de gemeente
kwetsbaar. Kostentoerekening aan tarieven staat in de schijnwerpers
Ook de kosten van straatreiniging kunnen aan de afvalstoffenheffing of rioolrecht
worden toegerekend. Immers het vegen van straten vermindert de hoeveelheid
afval in de riolering. De mogelijkheden om kosten aan de rioolheffing toe te rekenen
zijn wettelijk beperkt. Voor het vegen van straten mag maximaal 60% worden toe
gerekend aan de rioolheffing (jurisprudentie). De kosten voor ‘Schoon’ bedragen
€ 3,6 mln. Hiervan is nu al € 2,1 mln toegerekend aan de riool- en afvalstoffen
heffing (circa 60%).
Bij een verdere toerekening van de kosten van straatreiniging moet kunnen
worden aangetoond dat de kosten daadwerkelijk zo hoog zijn als toegerekend.
Deze oplossingsrichting is mogelijk juridisch wankel en daarmee risicovol.
Gemeentelijke lasten, bron Centrum voor Onderzoek van de Economie
van de Lagere Overheden, Rijksuniversiteit Groningen, 2013
52
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|53
9.Dekking uit algemene middelen
Mocht het niet mogelijk zijn om het tekort af te dekken uit kostenverlagingen dan
Kwijtschelding in afvalstoffenheffing onder brengen
zou overwogen kunnen worden om de tekorten af te dekken uit algemene middelen.
De afvalstoffenheffing heeft nu nog een tekort van circa € 1 mln. Dit komt doordat
Hiervoor zijn meerdere opties denkbaar:
een deel van de kosten van het OAT (Ondergronds Afval Transport) niet uit het tarief
– ten laste van perspectief brengen.
worden betaald. Het OAT wordt deels uit de GIP reserve betaald. Op dit moment
– ten laste brengen van de Onroerende zaakbelastingen;
loopt er een raadsonderzoek hoe met het OAT moet worden omgegaan. Bovendien
– de kwijtschelding in de afvalstoffenheffing volledig ten laste van de afvalstoffen
is de dekking uit het GIP tijdelijk.
heffing brengen, de ruimte die daardoor intestaat in de algemene middelen
inzetten voor beheer en onderhoud.
Ook ligt er een afspraak om het verwachte aanbestedingsvoordeel op de verwerking het GFT afval ad € 0,5 mln niet ten gunste van het tarief afvalstoffenheffing te
Ten laste van perspectief
brengen, maar hiermee een deel van de concernbrede organisatietaakstelling in te
Een eventueel tekort in de begroting integraal afwegen (dus andere prioriteiten
vullen. Dit alles tezamen maakt dat er nagenoeg geen ruimte meer is om het tarief
heroverwegen) danwel aanvullende bezuinigingen.
te verhogen
Ten laste van de onroerende zaak belastingen
In 2008 is afgesproken dat de OZB jaarlijks met 1% extra wordt verhoogd om daarmee dekking te genereren voor beheer en onderhoud. Deze afspraak loopt nog door
tot 2017. Overwogen kan worden om deze afspraak opnieuw voor een periode van
10 jaar te maken. Hierdoor lopen de inkomsten op van € 0,4 mln in 2018 naar
€ 5,0 mln in 2027.
Tranche
Totaal
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
410
836
1.281
1.745
2.229
2.731
3.254
3.800
4.367
4.956
Ontwikkeling inkomsten OZB bij jaarlijkse verhoging van 1% in periode 2018-2027,
bron: Concernfinanciën 2014
54
|Opgave Beheer
10. Inzetten positief resultaat parkeerexploitatie
Zoals in de begroting aangegeven wordt het resultaat van de parkeerexploitatie
vanaf 2016 voor € 1,9 mln ten gunste van het perspectief gebracht. De afwijkingen
ten opzichte van dit bedrag worden nu nog verwerkt in een egalisatiereserve.
De reden hiervoor is dat de parkeerexploitatie van jaar op jaar erg schommelt door
het onderhoud.
In december 2013 heeft de raad besloten het beleid aan te passen:
– er komt een onderhoudsreserve voor de parkeergarages waardoor er geen
schommelingen meer tussen de jaren zijn.
– de afschrijvingssystematiek is gewijzigd van lineair naar annuïtair.
Door de wijziging van de afschrijvingssystematiek ontstaat er een kostendaling
van € 0,7 mln in 2017.
Nu er een onderhoudsreserve is kan overwogen worden om de egalisatiereserve op
te heffen; vooralsnog worden deze extra opbrengsten ten gunste van het perspectief
gebracht.
Uit het onderzoek van Antea Group blijkt dat de stadscentra op kwaliteitsniveau A
wordt onderhouden. De meerkosten ten opzichte van niveau B bedragen € 0,6 mln.
Overwogen zou kunnen worden om de ruimte die nu is ontstaan in de parkeer
exploitatie te benutten voor de dekking van deze kosten. Betaald parkeren vindt
immers alleen in de twee stadscentra plaats.
Bijlagen
openbare ruimte Almere
|59
Bijlage 1: Ontwikkeling budget voor het beheer
Verloop beschikbaar en benodigd budget 2008 – 2017
Maatregelen naar aanleiding van de discussienota Vervanging en onderhoud
In de discussienota Vervanging en onderhoud openbare ruimte uit 2008 is de opgave
openbare ruimte
voor groot onderhoud en vervanging nogmaals in beeld gebracht en doorgerekend.
Volgens de discussienota Vervanging en onderhoud openbare ruimte uit 2008 zou er
Volgens deze nota was er in 2017 € 57,6 mln nodig voor verzorgend onderhoud,
in 2017 € 50 mln nodig zijn voor het beheer van de openbare ruimte. Het berekende
groot onderhoud, vervanging en maatschappelijke investeringen. De raad besloot
beschikbare budget in 2017 was € 35,7. Het in 2008 berekende tekort op het beheer
op basis van deze discussienota na eerst een kostenreductie toe te passen de
openbare ruimte voor 2017 was derhalve € 14,3 mln. Belangrijk om te melden is dat
budgetten voor het beheer van de openbare ruimte geleidelijk te verhogen met een
de begroting van het beheer openbare ruimte uit 2008 niet te vergelijken is met de
bedrag van € 14,3 mln tot 2017.
begroting van het beheer openbare ruimte anno 2014. Zo waren in de berekening
Daarna ontstond de economische crisis en de noodzaak om te bezuinigen, ook
2008 begrotingsposten als de Dienst Stadscentrum, Programmabureau Stad en
op het beheer van de openbare ruimte. In 2010 heeft het college van B&W een
gladheidbestrijding opgenomen.
bezuinigingsopdracht voor het beheer opgenomen in het Oostvaardersakkoord.
Deze bezuinigingsopdracht is door Stadsbeheer in 2011 uitgewerkt in bestuurs
Er zijn vanaf 2008 diverse maatregelen genomen om het tekort van € 14,3 mln in
opdracht 8 (Voorjaarsnota 2012). Dit heeft geresulteerd in een structurele besparing
2017 op te lossen. Anno 2014 is er voor € 13,4 mln aan maatregelen gerealiseerd.
van € 8,1 mln. Hiervan is € 4,8 mln afgewenteld op het groot onderhoud. De rest
is € 1,2 mln op het dagelijks verzorgend onderhoud, € 0,3 mln op de vervangings-
Genomen maatregelen
Svz 2014
Totaal 2017
investeringen, € 0,7 mln op overige kosten en € 0,6 mln via kostentoerekening
Bij begroting 2008 (vanuit algemene middelen)
5,5
5,5
rioolheffing.
Bij begroting 2009 (vanuit algemene middelen)
1,5
1,5
Bij begroting 2009, waarvan:
6,4
7,3
–Gemeentefonds
3,5
–
1,2
Dividend NUON
–OZB verhoging (hard ingeboekt)
0,3
–
2,1
Jaarlijkse OZB verhoging 1% (in te boeken per jaar)
–Inzetten brede doeluitkering openbaar vervoer
Totaal
0,3
13,4
Overzicht maatregelen extra middelen beheer openbaar ruimte 2009-2017, bron: Concernfinanciën 2014
14,3
60
|Opgave Beheer
Vastgesteld Omschrijving maatregel
bij:
Svz
2014
openbare ruimte Almere
|61
Totaal
2017
Dagelijks verzorgend onderhoud + Schoon
VJN 2012
1. de Almeerder houdt zijn eigen straatje schoon
810
810
VJN 2012
2. gazononderhoud (was chemische onkruidbestrijding)
220
440
1.030
1.250
2.000
2.000
210
210
meegenomen in de doorrekening van de Antea Group:
–Besparingen dagelijks verzorgend onderhoud en ‘Schoon’ (1 en 2). Dit betreft
Subtotaal DVO + Schoon
Groot onderhoud
NJN 2011
3. groot onderhoud woonwijken
VJN 2012
4. privatiseren beheer/exploitatie voorzieningen waterrecreatie > groot onderhoud watergangen
Gerealiseerde besparingen
In de tabel is zichtbaar dat de besparing op het beheer openbaar ruimte in 2017
€ 8,1 is. Anno 2014 is € 6,3 mln van de besparingen gerealiseerd. In onderstaand
overzicht is aangegeven welke besparingen zijn gerealiseerd en hoe deze zijn
VJN 2012
5. groot onderhoud (was reclamemogelijkheden)
200
200
PB 2012
6. groot onderhoud (was reclamemogelijkheden)
276
276
twee maatregelen: ‘de Almeerder houdt zijn eigen straatje schoon’ en ‘minder
PB 2012
7. bezuiniging groot onderhoud hoofdinfrastructuur (verdere invulling 10%))
600
600
maaien’ (totaal € 1,2 mln). Beide maatregelen zijn geëffectueerd.
VJN 2014
8. verminderen groot onderhoud en vervangingen (3% bezuiniging)
1.560
Subtotaal groot onderhoud
3.286
4.846
200
200
Vervangingsinvesteringen
VJN 2012
9. beheer recreatieve functie van watergangen
VJN 2012
10. stimuleren natuurlijk spelen en verminderen kleine speelplekken
50
50
VJN 2012
11.straatbomen
40
40
290
290
Subtotaal Vervangingsinvesteringen
Het budget is teruggebracht en tegelijkertijd hebben we bewoners uitgenodigd
en gestimuleerd om mede verantwoordelijkheid te dragen voor het schoon
houden en onderhouden van de stad. De berekeningen van de Antea Group gaan
uit van een beheer op B-niveau. Beide maatregelen leiden uiteindelijk tot een
lagere kwaliteit van de openbare ruimte. Daarom zijn de berekeningen van de
Antea Group met € 1,2 mln gecorrigeerd op de posten ‘de Almeerder houdt zijn
eigen straatje schoon’ en ‘minder maaien’.
Overige taken Stadsbeheer
–Besparingen Groot Onderhoud: er is ca € 5 mln ( 3 t/m 8) bespaard op groot
VJN 2012
12. subsidies waar geen wettelijke taken tegenover staan
95
95
VJN 2012
13. sluis havenkom naar provincie
50
50
onderhoud door de interval van groot onderhoud te verlengen. Voor bijvoorbeeld
VJN 2012
14. ongediertebestrijding overlaten aan de marktpartijen
50
50
een woonwijk betekent dit dat de frequentie van groot onderhoud is verlengd
NJN 2011
15. maatschappelijke investeringen (eenmalig)
0
0
VJN 2012
16. diverse organisatorische maatregelen
376
464
NJN 2010
17. omkleuring bij AIB
227
227
VJN 2012
18. eigen uitvoeringsorganisatie dagelijks onderhoud
250
250
1048
1136
620
620
Subtotaal Overige taken
Kostentoerekening rioolheffing
VJN 2012
19. optimalisering kostentoerekening rioolheffing
Subtotaal Kostentoerekening rioolheffing
Totaal
Gerealiseerde besparingen beheer openbare ruimte 2008-2017 en stand van zaken 2014, bron Concernfinanciën
620
620
6.274
8.142
van 25 naar 30 jaar. Dit uitgangspunt is meegenomen in de berekeningen van de
Antea Group. Van de € 5 mln voldoet ca € 2 mln niet aan de door de Antea Group
gehanteerde normen en kwaliteitsniveaus gebaseerd op ons huidige beleid.
–Besparingen vervangingsinvesteringen (9 t/m 11): deze zijn geëffectueerd maar
niet meegenomen in de berekening van de Antea Group. De Antea Group heeft
namelijk geen uitspraak gedaan over de vervangingsinvesteringen.
62
|Opgave Beheer
–Overige besparingen (12 t/m 18): ook deze posten zijn geëffectueerd maar
niet meegenomen in de berekening van de Antea Group. De organisatorische
besparingen (16 t/m 18) zijn gerealiseerd door reductie van fte’s en een betere
efficiency van de organisatie door deze gebiedsgericht te laten werken.
Ook hierover heeft de Antea Group geen uitspraken gedaan.
– De besparing door de optimalisering van de kostentoerekening van de riool
heffing (19) is geëffectueerd en is meegenomen in de berekening van de Antea
Group.
64
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|65
Bijlage 2: Achtergronden
Dilemma
Focus bewoner
Focus techniek/groot onderhoud
Voor het werken aan beheer van de openbare ruimte zijn twee invalshoeken van
belang. De eerste invalshoek is die van de inwoners en de gebruikers van de stad.
1
2
3
–
–
–
–
Schoon
Heel
Veilig
Bestuur
Zichtbaar
1 Veilig
2 Heel
3 Schoon
Voor hen is het meest van belang wat direct zichtbaar is. Is de openbare ruimte op
het oog schoon, heel en veilig? Als het om een houten brug gaat zien gebruikers
of de leuningen, dekplanken en antisliplagen in orde zijn of niet. Maatregelen om
hierin verbetering aan te brengen zijn over het algemeen niet al te kostbaar.
– Veel ‘onzichtbare’ slijtage
De tweede invalshoek is die van de professionele beheerder van de openbare
Is op orde
Focus bewoner
Stad ligt er netjes bij
– Einde levensduur
– Kost meteen veel geld
– Onontkoombaar
ruimte. Die ziet niet alleen of de openbare ruimte zo op het oog in orde is of niet.
De professional gaat een slag dieper. Als het gaat om een houten brug dan kruipt
de professional ook onder de brug en inspecteert de staat van de palen en liggers,
prikt met een zakmes of priem in het hout om na te gaan in welke mate rotting is
opgetreden. De professional kijkt naar de schade die zo op het oog niet zichtbaar is.
Het verschil in focus op het beheer van de openbare ruimte van de inwoners en gebruikers en de professionele beheerder
Maatregelen om hierin verbetering aan te brengen zijn over het algemeen relatief
kostbaar.
De openbare ruimte kan er op het eerste oog prima bij liggen. Maar de professional kan onzichtbare schade aan het licht brengen die het uiteindelijke functioneren
mede bepaalt. Een houten brug waarvan de dekplanken, leuningen en antisliplagen
er goed uit zien kan verrotte palen en liggers hebben. De veiligheid is daarmee in
het geding. Deze technische veiligheidsbril bepaalt de resterende levensduur, het
moment van vervangen en de kosten.
66
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|67
Oordeel bewoner
Samenhang tussen regulier onderhoud, groot onderhoud en vervanging
De gemeente beheert de openbare ruimte voor bewoners en gebruikers. Daarom is
De kwaliteit van de openbare ruimte verloopt in de tijd. Een pas gebouwde wijk heeft
de waardering van bewoners een belangrijke graadmeter voor de gemeente. De af-
een hoog kwaliteitsniveau. In de loop der jaren neemt de kwaliteit af als gevolg van
deling Onderzoek en Statistiek van de gemeente voert regelmatig een wijkpeiling uit
ouder worden, gebruik, slijtage, schade, enzovoorts. De kwaliteit neemt weer toe
onder bewoners. Daarin delen bewoners ook rapportcijfers uit voor het beheer van
door maatregelen zoals klein onderhoud, groot onderhoud en vervanging. Het ritme
de openbare ruimte. Het gemiddelde rapportcijfer voor het beheer van de openbare
van de maatregelen hangt af van de kwaliteitsambities die gekozen worden.
ruimte was in 2009 ongeveer een zes. Na 2010 zijn de bezuinigingen doorgevoerd
op het beheer dus is de kwaliteit minder geworden. Daardoor is de verwachting dat
aanleg
de waardering van de bewoners lager is geworden. Echter, recente cijfers van de
groot onderhoud
2001
2006
2009
5,6
5,8
5,9
Stad Centrum
kwaliteit
wijkpeilingen zijn nog niet beschikbaar.
Haven
rehabilitatie
vervanging
klein onderhoud
nog acceptabel
6,4
Stad Oost
6,3
6,2
6,3
Stad West
5,9
6,1
5,9
Buiten
6,0
6,2
6,2
Almere
6,0
6,1
6,1
Rapportcijfers van bewoners over beheer en onderhoud openbare ruimte,
bron: Wijkpeilingen, afdeling Onderzoek & Statistiek, gemeente Almere
minimaal veilig
onderoudscyclus
normale begroting excl. vervanging
aan het eind van omlooptijd:
vervangingsinvestering
tijd
Verloop van de kwaliteit in de tijd, bron Antea Group, 2014
68
|Opgave Beheer
openbare ruimte Almere
|69
Bijlage 3: Begrippen
In zekere zin is er sprake van communicerende vaten. Na de investering in aanleg of
Definitie
Voorbeelden
Regulier onderhoud
Onderhoudsmaatregelen met een hoger ritme
(één of meer keer per jaar) gericht op het in stand
houden van een object
Maaien, schoffelen, vegen, schoonspuiten,
zwerfvuil verwijderen
teit van de openbare ruimte en verlenging van de levensduur, ofwel uitstel van groot
Verzorgend onderhoud
Idem
Idem
onderhoud en vervanging. Naarmate de openbare ruimte ouder wordt stijgen de kos-
Dagelijks verzorgend
onderhoud
Idem
Idem
Klein onderhoud
Idem
Idem
Groot onderhoud
Onderhoudsmaatregelen met een lager ritme
(eens in de 5-50 jaar) gericht op het in stand
houden van een object
Ophogen en herstraten, snoeien, coaten,
schilderen, onderdelen vervangen (bijvoorbeeld
planken, leuningen, antisliplagen)
Planmatig onderhoud
Regulier onderhoud en groot onderhoud
vervanging is de eerste jaren alleen klein en regulier onderhoud nodig en zijn de kos-
Begrip
ten laag. Intensiever klein en regulier onderhoud zal resulteren in een hogere kwali-
ten voor regulier onderhoud en groot onderhoud bij handhaving van de afgesproken
kwaliteit. En uiteindelijk is vervanging nodig. Dit is vaak een kostbare aangelegenheid.
Het is mogelijk om een optimum te vinden tussen het kwaliteitsniveau van het dagelijks verzorgend onderhoud, groot onderhoud en de vervangingsinvesteringen: een
optimale combinatie van de diverse maatregelen met een optimale prijs kwaliteitverhouding. Deze optimalisering is voor elk onderdeel van de openbare ruimte anders.
Hiernaast staat een voorbeeld voor sierplantsoen waarbij DVO staat voor dagelijks
verzorgend onderhoud en PO voor planmatig onderhoud. Op de horizontale as staat
Calamiteiten onderhoud Verhelpen van ziekten, plagen, schades,
vernielingen, vandalisme
Verwijderen omgewaaide of zieke bomen
(kastanjeziekte), bestrijden eiken processie rups,
verwijderen graffiti
Correctief onderhoud
Kleine herstelmaatregelen
Een rotte plank van een houten brug vervangen,
een losliggende tegel of klinker repareren
Vervanging
Het geheel vervangen van een object dat aan
het einde levensduur is gekomen, bijvoorbeeld
vervangen van een speeltoestel, houten brug,
steiger
Vervangen speeltoestel, bankje, afvalbak, houten
steiger, houten brug, boom, haag,
het kwaliteitsniveau. Op de verticale as staan de kosten. Voor sierplantsoen geldt
dus dat beheren op exclusief niveau en minimaal niveau duurder is als beheren op
extra/basis niveau.
Onderhoudsachterstand Achterstand in onderhoud ten opzichte van het
gekozen kwaliteitsniveau
Een straat in een woongebied heeft een
kwaliteitsniveau C terwijl B was afgesproken. Een
promenade in het centrum heeft kwaliteitsniveau
B terwijl A was afgesproken
Nutslasten
Energiekosten
Voor verlichting, verkeersregelinstallaties,
gemalen, pompen en sluizen
Schoon onderhoud
Maatregelen gericht op schoon en netjes houden
Technisch onderhoud
Maatregelen gericht op heel en veilig houden
3,00
2,50
2,00
DVO
1,50
PO
1,00
vervanging
0,50
totaal
0
excl.
extra
basis
minimaal
Kostenverloop voor beheerwerkzaamheden op de verschillende kwaliteitsniveau voor sierplantsoen,
bron: Stadsbeheer A+ = exclusief, A = extra, B = basis, C = minimaal
70
|Opgave Beheer
Colofon
Het College van B&W van de gemeente Almere heeft op
18 maart 2014 kennis genomen van deze rapportage
Samenstelling
Stadsbeheer
Dienst SBC, Concernfinanciën
Fotografie
Stadsbeheer
Maarten Feenstra
Bewonerscommissie Stedenwijk Noord
Almere Vandaag
Vormgeving
Tonny Sampiemon
Gemeente Almere
18 maart 2014

Download Report