MAGAZINE - Arriva

GOEDE REIS!
MAGAZINE
NEE M
ME E
WETENSCHAP
Professor René Bernards
‘Onderzoek naar kanker zit in
een enorme stroomversnelling’
Do It Yourself
Pimp je saaie kussens
Jochem van Gelder
‘Het verrast me hoeveel mensen thuis
bezig zijn met hun uitvindingen’
04
herfst 2014
Bus
€12,50
p/m
Trein & Bus
€25,p/m
Arriva Vrij Reizen
Onbeperkt reizen in onze regio’s voor iedereen van 65 jaar of ouder.
Op werkdagen na 9.00 uur, in alle weekenden én op officiële feestdagen de
gehele dag. Bestel uw abonnement op arriva.nl/vrijreizen of telefonisch via
0900 - 202 20 22 (lokaal tarief, € 0,02 p.m.). Goede reis!
ARRIVA.NL/VRIJREIZEN
INHOUD
02Voorwoord
5
12
18
27
21Aanraders
03Aanraders
22 Lezen, luisteren, online
04Reizigersinterviews
24 Do It Yourself
06 De naamgevers van de treinen
26Reizigersinterviews
08Aanraders
28Puzzel
10Gadgets
30 Kids puzzel
12Uniek
31Aanraders
16
32 Oplossing puzzel
Van de werkvloer
18Reisbeken(d)tenissen
33Colofon
20 Wist je dat…
1
Wetenschap
Allereerst een boodschap voor alle nieuwe reizigers die we mogen begroeten:
welkom! Het nieuwe schooljaar is alweer een tijdje begonnen en dus hopen we
dat we jullie op een goede manier van plek naar plek mogen vervoeren.
De start van het schooljaar betekende dat het ‘volle bak’ was in de trein. We
bereiden ons hier elk jaar zo goed mogelijk op voor. Zo kijken onze planners hoe
we de treinen zo goed mogelijk kunnen inzetten, met name in de spits wanneer
iedereen naar school of werk of terug reist. Daarnaast zetten we extra personeel
in om iedereen vlot te kunnen laten in- en uitstappen.
Ook nieuw zijn de verlengde treinen in Groningen. Zes bestaande treinen zijn
omgebouwd en hebben een extra treinstel gekregen. Per trein zijn er dus flink
wat extra zitplaatsen beschikbaar. De eerste drie exemplaren zijn rijden sinds
september. De drie treinen die nu nog niet op het spoor te vinden zijn, volgen in
december.
Ben jij geen nieuwbakken student, maar juist pas afgestudeerd? Dan heb je geen
recht meer op een studentenreisproduct. Het zou jammer zijn als je daardoor niet
meer met de trein reist en dus komen we je graag tegemoet. Je kunt nu bij Arriva
voordelig blijven reizen na je studie. Lees meer hierover verderop in het magazine.
Het thema van deze Goede reis! is wetenschap, maar wat heeft Arriva eigenlijk
met wetenschap te maken? Eigenlijk is dat vrij simpel. De vooruitgang in
de wereld van het openbaar vervoer komt immers voort uit verschillende
wetenschappelijke ontwikkelingen. Sterker nog, de trein op zich is een resultaat
van de wetenschap. De technici in onze werkplaatsen zijn dan ook dagelijks bezig
met wetenschappelijke technieken om jullie treinreis zo goed mogelijk te laten
verlopen en het maken van de dienstregeling zou je gerust ‘hogere wiskunde’
kunnen noemen.
Veel leesplezier en een goede reis!
Voorzitter Raad van Bestuur
Arriva Nederland
Appelpop
Een gratis festival is vrij uniek tegenwoordig, maar
met behulp van sponsoren weet Appelpop het ieder
jaar weer voor elkaar te krijgen. Dat dit niet ten koste
gaat van de optredens die op de podia in Tiel worden
gegeven, is ook dit jaar weer duidelijk. Er staan grote
acts als Jett Rebel, Dotan, Caro Emerald en Di-Rect op
het programma. Daarnaast is er nog een festivalmarkt en
zijn er verschillende tentjes waar je tussen de acts door
heerlijk kunt eten. Arriva zet voor deze gelegenheid
extra treinen in.
appelpop.nl, 12 en 13 september
Vanaf treinstation Tiel lopend bereikbaar
Foto: Willem Feith
Nationale Bokbierdag
De tweede zondag van oktober staat voor Zutphen
volledig in het teken van bier tijdens de Nationale
Bokbierdag. Het programma begint met een optocht
van onder meer paardenspannen, gevolgd door
een kinderkermis en de Bokbiermarkt. Er kunnen
verschillende soorten bokbier geproefd worden,
maar ook voor degene die geen bierliefhebber is, is er
voldoende te eten en te drinken. Voor ieder wat wils dus.
bokbierdag.nl, 12 oktober
Vanaf treinstation Zutphen lopend
bereikbaar
Foto: Yvonne Wille
Spoor- en Modelbouwdagen
Voor de negentiende keer worden dit jaar de Noordelijke
Spoor- en Modelbouwdagen gehouden in Veendam.
Ieder jaar komen zo’n tweeduizend mensen naar de
Sorghvliethal om verschillende attracties te bezichtigen.
Zo zijn er vele mooie modelbanen – zowel compleet
als in aanbouw – te bekijken en zijn er verschillende
modellen van stoomlocomotieven en radiografische
bestuurbare auto’s te zien.
mrgv.nl, 15 en 16 november
Vijftien minuten lopen vanaf station Veendam.
Of neem vanaf het station bus 110, 171, 174 of 274,
uitstappen bij halte Boven Westerdiep,
Julianalaan, Aquapark of Buitenwoellaan
AANRADERS
TIPS & AANRADERS
Reizigersinterviews
Wetenschap lijkt voor de
meesten misschien een ver-vanje-bed-show, maar ongetwijfeld
maak je meer gebruik van
wetenschap dan je denkt. Wat
dacht je bijvoorbeeld van de
telefoon waarop je checkt hoe
laat de trein gaat? Of de mp3speler waarmee je onderweg
muziek luistert? Onze reizigers
dachten eens goed na over de
wetenschappelijke
uitvinding
die hun leven het meest
beïnvloedt.
M
et een kop koffie in zijn hand komt Jeffrey
de Ligt rustig het perron op gewandeld. Hij
is op weg naar zijn werk in Groningen, waar
hij medewerker bij een technische helpdesk is. ‘Ik
help mensen met telefonie- en internetproblemen.
Heel interessant en uitdagend om te doen, want
ieder gesprek is anders.’ Op zijn werk merkt Jeffrey
veel van de technologische en wetenschappelijke
ontwikkelingen. ‘Er verandert veel in mijn werkveld.
Ze zijn in mijn sector begonnen met ADSL-internet, dat
zijn koperleidingen. Nu is in Leeuwarden volgens mij al
tachtig procent van de mensen overgestapt op internet
via glasvezel, dat is veel stabieler en sneller. Je moet
als bedrijf echt meegaan met zulke veranderingen, je
kunt niet stil blijven staan.’ Als 29-jarige heeft Jeffrey
de opkomst van internet meegemaakt. ‘Toen ik klein
was, hadden we nog geen internet. Er waren al wel
computers, maar daar kon je nog niet zoveel mee. Je
kon er een floppy in stoppen en wat dingen typen.
Nu is internet overal en is alle informatie toegankelijk.’
Jeffrey de Ligt
Leeftijd: 29 jaar
Woonplaats: Leeuwarden
REIZIGERSINTERVIEWS
M
iranda komt als laatste uit de trein gestapt
met één zoontje voorop in het fietszitje en
eentje die achter de fiets aan loopt. Ze is
niet de enige reiziger met een fiets, er zijn opmerkelijk
veel reizigers met een “stalen ros” aan de hand op
het traject Dordrecht-Geldermalsen. Met twee kleine
kinderen is het heel fijn dat de fiets ook meegenomen
kan worden in de trein. Miranda in ’t Veld gaat vandaag
ook op stap. ‘We gaan gezellig naar de kinderboerderij
en de speeltuin in Dordrecht’, vertelt Miranda. Haar
jongste zoon is verlegen, terwijl haar oudste staat te
springen van plezier.
De computer is in haar ogen de belangrijkste
wetenschappelijke en technologische ontwikkeling van
de afgelopen decennia. Zowel op haar werk als thuis
maakt ze er namelijk veel gebruik van. ‘Dankzij internet
kan ik snel en efficiënt de juiste informatie beschikbaar
hebben. De computer, het internet en e-mail, zijn voor
mij onmisbare communicatiemiddelen.’ Ondertussen
trekken de kinderen de aandacht van hun moeder. Ze
willen naar de speeltuin. ‘Mijn kinderen hebben nog
geen eigen spelcomputer, ze spelen alleen af en toe
spelletjes op de iPad’, zegt ze lachend. ‘Kom op jongens,
we gaan!’
Miranda in ‘t Veld
Leeftijd: 35
Woonplaats: Sliedrecht
De naamgevers
van de treinen
Daalderop
Metaalwarenfabriek Daalderop is Tiel’s
beroemdste fabriek die vooral bekend
staat om zijn rijke designverleden. Een
specialiteit van het bedrijf dat in 1880
werd opgericht door J.N. Daalderop,
was het maken van tinnen producten.
De fabriek maakte in de beginjaren
uitsluitend huishoudelijke artikelen,
zoals potten, ketels, schalen en lampen.
Eind jaren dertig van de twintigste
eeuw floreerde het bedrijf. Het telde
ongeveer
duizend
medewerkers,
exporteerde talloze producten en
was één van de grootste werkgevers
van Tiel. De stijl van de producten
evolueerde van Art Deco naar de
Amsterdamse
School.
Daalderop
bleef met het klimmen der jaren de
meest uiteenlopende huishoudelijke
artikelen maken die in elk geval één
gemeenschappelijk kenmerk hadden:
ze bestonden voor het grootste deel
uit metaal, zoals koper, aluminium, tin
en messing. Tijdens de jaren tachtig
van de twintigste eeuw moest het
bedrijf inkrimpen. De productie van
tinnen producten verschoof naar
verwarmingsapparatuur, voornamelijk
boilers. Er werkte toen nog een
honderdtal mensen. Daalderop ging in
2011 een samenwerkingsverband aan
met het in Etten-Leur gevestigde Itho
en sindsdien is de naam Itho Daalderop.
Het samenwerkingsverband wordt Tree
House Group genoemd.
Alle treinen van Arriva dragen met gepaste trots namen van bekende en soms iets minder
bekende Nederlanders. De personen zijn voorgedragen naar aanleiding van een door Arriva
uitgeschreven namenwedstrijd. Het gaat om bekende figuren en mensen die zich gedurende
lange tijd verdienstelijk hebben gemaakt voor de regio’s waar de Arriva-treinen rijden. In
deze aflevering van De Naamgevers belichten we Daalderop en Thorbecke.
Johan Rudolf Thorbecke
De liberale politicus Thorbecke is
bekend geworden als de grondlegger
van
het
huidige
Nederlandse
staatsbestel. Vóór zijn politieke
loopbaan maakte Thorbecke universitair carrière. In 1825 werd hij
hoogleraar Wijsbegeerte en Letteren
in Gent. Na het uitbreken van de
Belgische Opstand in 1830 keerde de
academicus terug naar Nederland.
Hierna werd hij hoogleraar aan
de juridische faculteit in Leiden.
Zijn politieke loopbaan begon in 1840
als parlementslid. Hij sloot zich aan
bij de liberalen die oppositie voerden
tegen de, toen nog succesvollere,
conservatieve meerderheid. Het lot
keerde toen de liberalen in 1848
onverwacht de kans kregen hun
denkbeelden te realiseren. Koning
Willem II vroeg Thorbecke om een
voorstel tot grondwetsherziening. De
politicus was verantwoordelijk voor de
nieuwe grondwet die het parlement
meer en de koning minder macht gaf,
waarmee de basis werd gelegd voor de
moderne parlementaire democratie.
Na 1848 leidde hij driemaal een
kabinet. De positie van ministerpresident bestond toen nog niet, maar
het was voor iedereen duidelijk wie
destijds als leider gold. Dat is de reden
waarom men toch spreekt van de drie
kabinetten Thorbecke, waarin hij drie
maal minister van Binnenlandse Zaken
was.
Foto: Collectie Nationaal Gevangenismuseum
7
TIPS & AANRADERS
Crea Weekend
De Evenementenhal in Gorinchem is eind oktober weer
even het middelpunt van creativiteit tijdens het jaarlijkse
Crea Weekend. Hier vind je de nieuwste trends en
ontwikkelingen op hobbygebied en kun je verschillende
workshops volgen. Daarnaast is er een taart- en
cupcakewedstrijd waar de lekkerste baksels met elkaar
strijden om de eerste plaats. Het Crea Weekend is
trouwens ook te bezoeken in Venray (17 t/m 19 oktober)
en Hardenberg (26 t/m 28 september).
evenementenhal.nl, 24 t/m 26 oktober
Vanaf treinstation Gorinchem bus 47, 73 of 79,
uitstappen bij halte Griendweg of Muzenlaan
Nederlands Watermuseum
Tijdens de MuseumJeugdUniversiteit kunnen kinderen
van 8 tot en met 12 jaar genieten van een uitdagend
hoorcollege in het Nederlands Watermuseum in Arnhem.
Tijdens het college genaamd “Ligt het Watermuseum
ook onder water?” vertellen wetenschappers allemaal
leuke feitjes en mogen er zoveel mogelijk vragen gesteld
worden. Speciaal voor de ouders van de deelnemende
kinderen biedt het museum een combinatieticket aan,
tijdens het college kunnen zij dan een gratis rondleiding
of andere activiteit volgen.
watermuseum.nl, 2 november
Vanaf treinstation Arnhem Centraal
lopend bereikbaar
Infoversum
Het eerste Full Dome 3D theater staat in Groningen!
In het Infoversum kun je films en exposities bekijken
en verschillende educatieve programma’s volgen. Leer
bijvoorbeeld meer over het leven van dinosaurussen, over
hoe ons sterrenstelsel in elkaar zit of de evolutietheorie
van Darwin. Deze documentaires worden vertoond op
het scherm dat volledig over de bol – oftewel het plafond
- van het Infoversum loopt. Alsof je er zelf bij was!
infoversum.nl
Vanaf treinstation Groningen bus 3,
4, 5 of 11, uitstappen bij halte W. Van
Doeverenplein, Korenstraat of UMCG Noord
World Living Statues Festival
Het is niet niks, urenlang stil blijven staan in dezelfde
houding. En dan ook nog geschminkt en verkleed. Het is
dan ook niet gek dat er een wereldkampioenschap voor
levende standbeelden bestaat. Tijdens het bijbehorende
festival kijk je je ogen uit. Vanuit de hele wereld komen
de allerbeste levende standbeelden naar Arnhem om
hun kunsten te vertonen. Naast professionals laten ook
amateurs én kinderen zien wat ze kunnen. Als bezoeker
mag je ook nog meebepalen welk standbeeld de
felbegeerde publieksprijs krijgt.
worldstatues.nl, 28 september
Vanaf treinstation Arnhem Centraal
lopend bereikbaar
Dierenpark Emmen
Foto: Rob Terwisse
Een bezoekje aan de dierentuin is voor iedereen een
feestje: van jong tot oud. Al helemaal nu er in Dierenpark
in Emmen onlangs een girafje en een olifantje zijn
geboren. Naast het bekijken van de dieren is er nog
veel meer te doen in het dierenpark. Zo vinden er
dagelijks presentaties plaats bij de olifanten, pelsrobben
en nijlpaarden. Ook kun je helpen met het voeren van
de mantelbavianen. Nieuw is bovendien de Animal
Experience: een wereld in 3D vol effecten, kleuren,
geuren en geluiden.
dierenparkemmen.nl
Vanaf treinstation Emmen lopend bereikbaar
Reis door de mens
Je eigen lichaam van binnen bekijken, wie wil dat nou niet?
Het kan in CORPUS in Leiden, een unieke attractie in de
wereld. Je gaat bij de knie het lichaam in en komt er bij de
hersenen weer uit. Je wordt begeleid door een audiotour
die beschikbaar is in verschillende talen. Tijdens de reis leer je
hoe het lichaam in elkaar zit, hoe het werkt en wat je moet
doen om het gezond te houden. Daarna kun je nog een
bezoek brengen aan de Medische Infotheek, waar je onder
meer leuke testjes kunt doen en uitdagende games spelen.
corpusexperience.nl
Vanaf zuidzijde treinstation Leiden Centraal
onder meer bus 33, 35 en 38 richting Katwijk
ZH. Uitstappen bij halte Transferium A4
AANRADERS
TIPS & AANRADERS
gadgets!
Aardappelpower
Wil je graag stroom besparen, maar wel iedere ochtend op tijd
wakker worden? Dan is deze wekker zeker iets voor jou. Deze klok
loopt namelijk op niets meer dan twee aardappels. Door middel van
een zink- en koperstrip die in de twee aardappels gestoken worden,
ontstaat een oxidatie-reductie reactie. Dit wordt omgezet in een
lage spanning waardoor de LED-klok begint te werken.
€ 17,50
www.eurofysica.nl
Echt of nep?
Deze sleutelhanger lijkt op een simpel lampje, maar eigenlijk is het veel
meer dan dat. Hij heeft namelijk drie verschillende functies. Een wit
ledlampje voor een beetje licht in het donker, een rood laserlampje voor
presentaties en een uv-ledlampje waarmee de echtheid van briefgeld
getest kan worden. Handig voor aan de sleutelbos dus.
€ 2,25
www.ultragadgets.nl
Wonderlijke
boom
Wanneer je deze boom koopt, is het maar een klein exemplaar. Sterker
nog, hij ziet er een beetje zielig uit. Maar zodra je hem “water geeft”
met de bijbehorende mysterieuze vloeistof, bloeit hij helemaal op.
De boom is namelijk gemaakt van vale witte kristallen die dankzij de
vloeistof veranderen in prachtige kleurrijke exemplaren.
€ 2,95
www.planetxl.nl
GADGETS!
Robot in de zon
Zonne-energie wordt steeds belangrijker in onze
samenleving en dat is maar goed ook, want de zon is één
van de weinige onuitputtelijke energiebronnen die we
hebben. Deze solarrobot is een Do It Yourself-project voor
beginners. Het bouwen, demonteren en transformeren
is vrij simpel. De robot kan in zes verschillende objecten
veranderd worden: een auto, hond, boot, vliegtuig,
windmolen of windmolen met vliegtuig. Ieder object komt
tot leven zodra het blootgesteld wordt aan de zon.
€ 12,95
www.ultragadgets.nl
Serieuze training
Je zou het misschien niet zeggen, maar dit balletje is ontwikkeld in opdracht van
NASA. Deze PowerBall is een trainingsapparaat voor astronauten die leven in
een toestand van gewichtsloosheid. De bal werkt dus niet met vaste gewichten,
maar gebruikt het principe van de middelpuntvliedende kracht. Daardoor is het
gewicht variabel en past hij zich aan het trainingsniveau van de gebruiker aan.
€ 17,95
www.bestthings.nl
Wakker worden!
Val je bijna in slaap achter je bureau? Zet dan deze fluorescerende
gloeilamp even aan. Blauw licht zorgt er namelijk voor dat er minder
Melatonine wordt aangemaakt in je lichaam, het hormoon dat ervoor
zorgt dat je in slaap valt. Doordat de lamp – die overigens oplaadt door
middel van zonne-energie – in een transparant massief kunststofblok
zit, verspreidt het een subtiele gloed.
€ 28,-
www.kadogadgets.be
11
UNIEK
Professor René Bernards
‘Toponderzoekers
durven de grote
vragen te stellen’
Misschien heb je hem weleens aan tafel zien zitten bij De Wereld Draait
Door. Grote kans dat je vervolgens volledig in de ban raakte van zijn verhaal.
René Bernards is als één van de weinige wetenschappers in staat om een vurig
betoog te houden. Een verademing, want zijn baanbrekende kankeronderzoek
gaat ons allemaal aan.
Hoop is een term die zelden wordt gebruikt door
onderzoekers. In de wetenschap draait het om feiten,
onderzoek en aantoonbare resultaten. Toch neemt René
Bernards het omstreden woord regelmatig in de mond
wanneer hij wordt geïnterviewd over ontwikkelingen
rondom zijn werk. ‘Zonder optimisme zou ik het niet
kunnen opbrengen me mijn leven lang hiermee bezig
te houden’, aldus de moleculair oncoloog. ‘Bovendien
zit Nederland al vol met pessimisten. Ik heb zeven jaar
in Amerika gewoond en daar hebben ze het niet over
”problems”, maar over ”challenges” en ”opportunities”.
Dat is een fundamenteel andere houding.’
Bernards is een uitnemend, en vele malen onderscheiden, kankeronderzoeker in Nederland, wereldwijd
vermaard vanwege zijn onderzoek naar genetische
verschillen tussen tumoren. Vooral de laatste jaren
trekt hij de aandacht met baanbrekend onderzoek,
dat mogelijk de weg plaveit naar het chronisch
worden van veel kankersoorten. Sterker nog; Bernards
voorspelt dat dit over twintig jaar al het geval is
voor negentig procent van de patiënten. Sommige
vakgenoten reageren sceptisch, omdat dit volgens hen
een vertekend beeld kan geven. ‘Onzin’, antwoordt
Bernards onomwonden. ‘Ik vraag me dan af waar zij
zich op baseren.’ Desondanks begrijpt hij dat het voor
artsen een moeilijke boodschap is om de patiënt uit
te leggen dat deze behandelingen nu vaak nog niet
beschikbaar zijn. ‘Niettemin is er een duidelijke trend
gaande, gestoeld op daadwerkelijke cijfers. Als je deze
lineair doortrekt is een tijdspad van twintig jaar zeker
niet onmogelijk.’
Wie denkt dat Bernards geen oog heeft voor een even
belangrijk onderdeel van de bestrijding van kanker,
namelijk preventie, heeft het mis. Hij maakt deel uit
van een anti-rook commissie, die het roken van tabak
op verschillende manieren probeert te ontmoedigen.
‘Dat roken nog volstrekt aanvaardbaar is in Nederland is
heel vreemd. Het is nog steeds één van de belangrijkste
veroorzakers van kanker. Als we dat ellendige roken nu
eens zouden kunnen wegnemen, levert dat alweer een
enorme winst op. In Amerika is het al helemaal ingebed
in de samenleving dat er nergens meer gerookt mag
worden. In Nederland komt dat nog wel, we lopen
alleen vreselijk achter.’
Roeping
We mogen gerust spreken van een enorme staat van
dienst, en dat terwijl Bernards min of meer per toeval
voor de wetenschap koos. Voor hetzelfde geld had
zijn grensverleggende werk helemaal niet bestaan.
Op zijn achttiende stond de jonge bolleboos, net als
zijn kinderen dat vandaag de dag staan, voor de vraag
wat hij zou moeten studeren. Geneeskunde overwoog
hij, maar zijn broer raadde hem dit ten sterkste af.
Meer corpsballen dan goed voor hem zou zijn, luidde
het advies. Toen koos Bernards maar voor biologie.
De eerste jaren was hij allerminst overtuigd van zijn
keuze, maar na vijf jaar zag hij het licht. Hij promoveerde
op het gebied van kankeronderzoek en had daarmee
zijn roeping gevonden.
Verschillende inspiratiebronnen hebben bijgedragen
aan de weg die Bernards als onderzoeker is ingeslagen.
‘Mijn eerste onderzoeksstage was bij Piet Borst (red.
Nederlands arts-biochemicus en moleculair bioloog),
van wie ik het moleculair biologisch onderzoek van
begin tot eind heb geleerd. Mijn promotieonderzoek
wilde ik ook onder zijn leiding verrichten, maar tot mijn
grote spijt viel zijn keuze op mijn beste vriend. Achteraf
had hij mij geen grotere dienst kunnen bewijzen, want
zo kwam ik terecht bij Nederlands viroloog Lex van der
Eb. Aan hem heb ik onder meer mijn belangstelling
voor het kankeronderzoek te danken. Lachend: ‘Later
heb ik nog wraak genomen op Piet Borst door met zijn
dochter te trouwen.’
Voor beide onderzoekers heeft Bernards grote
bewondering. ‘Wat mij het meest in hen heeft
geïnspireerd, evenals in grootheden Richard Flavell en
Bob Weinberg, met wie ik in Amerika heb gewerkt, is de
UNIEK
durf om onconventioneel te zijn. Deze toponderzoekers
durven de grote vragen te stellen en bijten zich hier
vervolgens ook in vast om antwoorden te vinden. Ze
laten zich niet afremmen door dogma’s en gaan op een
verantwoorde maar frisse manier te werk. Ik ben hun
wetenschappelijk kind en geef deze denkwijze weer
door aan de volgende generatie wetenschappers. Ik zie
nu alweer jonge promovendi opdoemen die ontzettend
origineel zijn in hun onderzoek. Die gaan op hun beurt
weer baanbrekend werk verrichten.’
Gepersonaliseerde behandeling
Sinds zijn promoveren in 1980 wijdt Bernards zijn leven
aan de moleculaire biologie en diagnostiek van kanker.
‘In die tijd wist men nog vrijwel niets over kanker.
Pas in 1983, nog voor ik werkte als post doc in het
Whitehead Instituut in Cambridge USA, werd de eerste
mutatie in een menselijk kankergen geïsoleerd. Dit was
wereldwijd een enorme doorbraak, maar we konden er
nog steeds niets mee. In 2001 is het uiteindelijk gelukt
om het totale DNA van de mens in kaart te brengen
en dit heeft de moleculaire kennis met betrekking tot
kankeronderzoek in een enorme stroomversnelling
gebracht.’
Bernards is hoofd van de afdeling Moleculaire
Carcinogenese van het Nederlands Kanker Instituut,
onderdeel van het Antoni van Leeuwenhoek in
Amsterdam. Hij heeft samen met zijn team in de
afgelopen jaren veel belangrijke mijlpalen bereikt. Zo
toonde hij aan dat behandelingen en geneesmiddelen
moeten worden afgestemd op individuele verschillen
tussen patiënten. ‘Klinkt in wezen heel logisch, maar
je moet er maar op komen. Bij gepersonaliseerde
behandeling krijgen patiënten op basis van het DNA van
hun tumor een persoonlijke behandeling aangemeten.
De huidige benadering is te algemeen. Op moleculair
niveau zijn namelijk geen twee kankers gelijk, zelfs niet
binnen hetzelfde orgaan.’
Momenteel is bij het Antoni van Leeuwenhoek de
eerste klinische studie ter wereld gaande waar met een
veelbelovende combinatietherapie bij uitbehandelde
patiënten wordt gewerkt. Zij krijgen twee medicijnen
die samen de belangrijkste overlevingsroutes van de
kankercellen blokkeren. De combinatietherapie is een
voorbeeld van de persoonlijke kankerbehandeling waar
Bernards voor pleit. ‘En ja, de eerste resultaten zijn zeer
hoopvol’, voegt de professor er gelijk aan toe. ‘Sterker
nog, die hebben we al gepresenteerd op het ASCO,
één van de belangrijkste congressen op het gebied van
Oncologie.’
Binnenkort vertrekt de hoogleraar weer naar Amerika,
om te kijken of de Nederlandse onderzoekslijn
voldoende competitief is met de Amerikaanse. ‘Er
wordt wereldwijd met elkaar samengewerkt, want
kankeronderzoek is niet iets wat je in je eentje kunt
doen. Het voordeel van dit onderzoek doen in ons
eigen kankerinstituut is dat Nederlandse patiënten
in een vroeg stadium in aanmerking komen voor een
vernieuwende klinische studie, zoals die momenteel in
het Antoni van Leeuwenhoek gaande is. De resultaten
worden uiteraard mondiaal gedeeld zodat we
gezamenlijk weer een stap verder komen.’
Over Prof. dr. René Bernards
René Bernards (1953) studeerde in 1980 cum laude af in
de medische biologie aan de Universiteit van Amsterdam
en promoveerde in 1984 cum laude aan de Universiteit
Leiden. Hij werkte zeven jaar in de Verenigde Staten,
eerst aan het Massachusetts Institute of Technology
en later als assistant professor aan Harvard University.
In 1992 ontving Bernards een Pionier-subsidie van
NWO en werd hij hoofd van de afdeling Moleculaire
Carcinogenese van het Nederlands Kanker Instituut,
onderdeel van het Antoni van Leeuwenhoek.
De Universiteit Utrecht benoemde hem in 1994
tot deeltijdhoogleraar. Als tweede onderzoeker in
Nederland kreeg Bernards in 2004 de Josephine Nefkens
Prijs voor kankeronderzoek. Hij ontving de NWOSpinozapremie in 2005 voor zijn grensverleggende
werk op het gebied van de moleculaire biologie en
diagnostiek van kanker. In 2013 was hij winnaar van de
prijs Akademiehoogleraren van het KNAW, waarvoor
hij een miljoen euro ontving, te besteden aan een
wetenschappelijk doel.
Naast de ontdekking van gepersonaliseerde behandeling
publiceerde hij in het natuurwetenschappelijke
tijdschrift Nature een onderzoek over het ‘drug
holiday effect’. Dit effect kan optreden bij patiënten
met melanoom (een agressieve vorm van huidkanker)
dat veroorzaakt wordt door een zogenoemde BRAFmutatie. Zij worden behandeld met BRAF-remmers.
Helaas raken de tumoren op den duur resistent tegen dit
type medicijnen. Maar: na een medicijnpauze verdwijnt
die resistentie vaak weer.
15
Henk Ledderhof is als teammanager van de werkplaats in Zutphen verantwoordelijk
voor de dagelijkse aansturing van de monteurs. Nieuwe technieken, afkomstig uit
de wetenschap, spelen er een belangrijke rol en het is dan ook van belang dat
de monteurs beschikken over voldoende kennis. ‘Veiligheid staat voorop en we
investeren veel in opleidingen. De techniek verandert zo snel, we moeten up-todate blijven.’
‘Ik ben begonnen bij de buswerkplaats in de gemeente
Arnhem, later ben ik in de reinigingsbranche gaan
werken. De laatste vijftien jaar heb ik bij verschillende
reinigingsbedrijven gewerkt als bedrijfsleider en technisch
directeur. De overstap naar de vervoerbranche was voor
mij een logische keuze want in beide branches ben je
servicegericht bezig en sta je middenin de maatschappij. In
het openbaar vervoer staat de reiziger centraal, daar doen
we het ten slotte voor. Sinds dit voorjaar ben ik teammanager
in de werkplaats van Arriva en ik voel mij helemaal thuis in
deze technische omgeving. ’
‘Veiligheid staat voorop, het is ons doel om honderd procent
technisch betrouwbare treinen in te zetten. Daarom gelden
in onze werkplaats strenge regels. Monteurs mogen niet
zomaar zelf aan een trein gaan sleutelen. Ik vergelijk het
onderhoud van een trein wel eens met dat van een auto. Als
je een auto koopt, krijg je een tasje met documentatie. Maar
als je een trein koopt, krijg je een kast vol documentatie.
Dat is een wereld van verschil. Je mag ook niet zomaar een
werkplaats openen. Je moet daarvoor eerst een autorisatie
aanvragen bij ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport).
De werkplaats moet aan allerlei eisen voldoen op het
gebied van milieu en de manier waarop hij is ingericht.
Als je een trein koopt bij een leverancier krijg je van hen
een zogenaamd instandhoudingshandboek. Dat handboek
moeten wij ook weer laten controleren door ILT met de
vraag: gaan jullie ermee akkoord dat we op deze manier het
onderhoud doen?’
‘Elke handeling die een monteur uitvoert aan een trein,
staat beschreven in een werkbeschrijving die hoort bij
een werkorder. Daar zitten verschillende checklists bij die
worden afgevinkt en die vervolgens ter controle naar ILT
gaan. Doordat we zo gedetailleerd werken kunnen we altijd
traceren wie er aan de trein heeft gewerkt en wat eraan is
gedaan.’
‘Zo’n zeventig procent van de werkzaamheden in de
werkplaats bestaat uit onderhoud van de treinen. De basis
is preventief onderhoud, daarmee zorg je ervoor dat de
treinen blijven rijden. Daarnaast maken we onderscheid
tussen kortetermijnonderhoud en langetermijnonderhoud.
Van tevoren staat al vast wanneer een trein onderhoud
nodig heeft, want dat is afhankelijk van het aantal gereden
kilometers.’
‘We maken veel gebruik van nieuwe technieken die worden
ontwikkeld vanuit de wetenschap, want daar kunnen
we baat bij hebben. Het liefst doen we niet-destructief
onderzoek, want dan is het niet nodig om onderdelen uit
elkaar te halen. Dat doen we nu bijvoorbeeld met behulp
van ultrasone geluidsgolven. Daarmee kunnen we de assen
van de treinen controleren.’
‘Het komt erop neer dat we in de werkplaats veel meer doen
dan alleen repareren. Veel onderhoud dus, maar ook het
verhelpen van schades, het uitvoeren van modificaties en
daarnaast lopen er verschillende projecten. Een voorbeeld
van een project is Energie Zuinig Rijden. We willen een
duurzame vervoerder zijn en dat zie je terug in onze treinen.
In alle treinen is een systeem ingebouwd dat data verzamelt.
Die data gebruiken we om de machinisten te adviseren hoe
zij zuiniger kunnen rijden. Daarnaast investeren we veel in
opleidingen. Naast de basisopleidingen krijgen de monteurs
jaarlijks 24 trainingen van gemiddeld een dagdeel. De
mensen in de werkplaats moeten ervoor zorgen dat er
betrouwbare treinen ingezet kunnen worden. Ze moeten
het hele technische proces doorzien. In onze werkplaats in
Zutphen combineren we techniek en wetenschap, het blijft
natuurlijk mensenwerk en daar ben ik trots op!’
17
VAN DE WERKVLOER
COLUMN
‘De techniek verandert zo snel,
we moeten up-to-date blijven’
Reisbeken(d)tenissen Jochem van Gelder
‘Ik wil doen wat
nog niet gedaan is’
De meesten kennen hem als Willem Wever of van de grappige gesprekken uit
Praatjesmakers, maar nu maakt presentator Jochem van Gelder de overstap
naar de wetenschap. Hij presenteert het nieuwe seizoen van Het Beste Idee van
Nederland. ‘Het verrast me hoeveel mensen op zolder of in hun tuinhuisje aan
het lassen of plakken zijn om hun uitvinding vorm te geven.’
Jochem van Gelder: presentator in hart en nieren. Hoewel
de showbizzwereld hem niet altijd getrokken heeft. Sterker
nog, tot zijn twaalfde wist hij zeker dat hij leraar zou
worden. ‘Ik had in de derde klas een fantastische meester
en dacht: dat wil ik ook! Maar op mijn twaalfde gaf ik voor
de grap een optreden, ik deed André van Duin na. Dat was
voornamelijk om indruk op de meisjes te maken, hoewel ik
me nu afvraag of dat de goede manier was. Ik merkte wel
dat ik met een bril en een helm op, en een gekke regenjas
aan, veel meer durfde.’
Zelf is Jochem niet zo’n uitvinder, hij bedenkt liever
nieuwe programma’s. ‘Maar ik hoop dat er iemand is die
iets uitvindt waardoor je artikelen makkelijk uit die harde
plastic verpakkingen krijgt. Dat is een grote ergernis
van me dus geachte uitvinders, bedenk iets! Jammer
genoeg ben ik totaal niet technisch. Als er in huis iets
gerepareerd of in elkaar gezet moet worden dan heb ik
mijn vrouw nodig. Ik ben een echte alfa en ontzettend
slecht in wiskunde, scheikunde en natuurkunde. Des te
meer respect heb ik overigens voor de mensen die dat
wel kunnen.’
Een ambitieuze deadline, maar geen onmogelijke. Vier
maanden voor zijn deadline verstrijkt doet Jochem
namelijk een screentest voor het programma de
Disney Club en wordt hij aangenomen. Vele bijzondere
programma’s volgen, waarvan Praatjesmakers hem het
meeste bijblijft. ‘Dat paste me als een jas. Je springt
in het diepe, de kinderen bepalen. Dat is ontzettend
moeilijk, maar als het lukt ben je des te tevredener.’
Zoals degene die de trein uitvond bijvoorbeeld, een
uitvinding waar Jochem erg dankbaar voor is. ‘Ik zie
de trein als een vakantie-uitje. Wij reizen namelijk vaak
met de trein als we bijvoorbeeld met de kinderen naar
de dierentuin gaan. Het is heel relaxed, de perfecte
uitvinding. Soms reis ik ook wel eens met mijn zoon mee,
hij studeert in Utrecht en heeft veel plezier van de trein.
Wij wonen in Beneden-Leeuwen, via Tiel ben je er dan
zo. Overigens kun je ook heel goed met de trein naar
het theater.’
Hoe anders is dat bij Willem Wever, waar het programma
al grotendeels is vastgelegd in een script. Toch kijkt
Jochem ook daar met warme gevoelens op terug. ‘Ook
daar heb ik bijzondere momenten beleefd. Zo hing ik in
een klein bakje aan de Twin Towers, omdat iemand zich
afvroeg hoe de ramen van wolkenkrabbers gewassen
worden. Het zijn vaak vragen die op het eerste gezicht
misschien heel simpel lijken, maar als je er over na
gaat denken kom je er niet uit. Hoe komt de kleur in
een kleurpotlood? Hoe worden spliterwten gesplitst?
Praktische, simpele vragen die je heel nieuwsgierig
maken.’
En dat is een goede optie voor Jochem, want in het najaar
reist hij voor het eerst door het land met een eigen
theatershow, die hij creëerde in samenwerking met Ron
Bons. Verboden voor ouders heet het. ‘Het is speciaal
gemaakt voor opa’s, oma’s en hun kleinkinderen. De
show zit vol met zang en verhalen over de band tussen
grootouders en kleinkinderen. Het is ongelooflijk leuk
om rechtstreeks contact te hebben met het publiek en
meer vrijheid te krijgen dan je vaak bij tv krijgt. Ik kan
iedereen aanraden om eens te komen kijken. Als je met
de trein komt, dan is het helemaal een mooie middag
uit!’
Opmerkelijke ideeën
Nu is het tijd voor een nieuwe uitdaging. Als presentator
van Het Beste Idee van Nederland begeleidt Jochem
kandidaten die de meest uiteenlopende uitvindingen
bedenken. ‘Het verrast me hoeveel mensen op zolder
of in hun tuinhuisje aan het lassen en plakken zijn om
hun uitvinding vorm te geven, het zijn stuk voor stuk
opmerkelijke ideeën. Het mooie is dat die mensen altijd
hopen dat ze iets fantastisch hebben bedacht en dat
hun uitvinding over de hele wereld verkocht zal worden.
Mensen zien een probleem en bedenken daar een
oplossing voor. Denk bijvoorbeeld aan de lucht die vaak
in de kamer blijft hangen na het gourmetten. Ik heb al
een stuk of vijf versies van de mobiele afzuiginstallatie
gezien. Of een scheve kaasdoos, een snoeppot met
dubbele dop zodat je ook bij de lekkere snoepjes onderin
kunt en een vliegtuigbeveiligingssysteem. Het kan van
alles zijn.’
Het Beste Idee van Nederland is vanaf 25 oktober
elke zaterdag om 20:00 uur te zien bij SBS6.
19
REISBEKEN(D)TENISSEN
Carrièreswitch
Daarna blijft hij optreden en ontwikkelt hij zelfs een
eigen act. ‘Omdat ik eigenwijs ben en wil doen wat nog
niet gedaan is’. Naar aanleiding daarvan werd ik gevraagd
voor programma’s als Stuif es in en Stuif es uit en mocht
ik later gastoptredens door het hele land verzorgen bij
KRO’s Playbackshow.’ Hoewel Jochem zijn carrière op het
podium eerst nog combineert met zijn havo en later de
pedagogische academie, wordt het toch echt te veel en
moet hij een keuze maken. ‘Word ik onderwijzer en is
mijn toekomst duidelijk voor me uitgestippeld of kies ik
voor de spanning van de showbizz? Ik koos dat laatste en
stelde een deadline voor mezelf: voor 1 januari 1990 wil
ik een eigen kinderprogramma op tv.’
Wist je dat...
Wanneer je geen recht meer hebt op het
studentenreisproduct, je toch nog voordelig
kan reizen? Voor een vast bedrag per maand
reis je met Arriva Dalvrij Deal met de bussen
en /of treinen van Arriva in de regio’s Fryslân,
Groningen, Achterhoek Rivierenland en ZuidHolland. Arriva Dalvrij Deal is bedoeld voor
uitgestudeerden (dus als je klaar bent of gaat
stoppen met je studie), of als je langstudeerder
bent. (nominale studieduur + 1 jaar). Je
kunt dit speciale abonnement aanvragen tot
maximaal drie maanden na het stopzettenBus
van je
Studentenreisproduct.
€12,50
p/m
Trein & Bus
€25,p/m
Er een nieuw Arriva-abonnement is voor
reizigers van 65 jaar of ouder? Met Arriva Vrij
Het weer tijd is voor Kids4Nix? Alle kinderen van
Reizen kan onbeperkt gereisd worden met
4 t/m 11 jaar reizen tijdens de herfstvakantie,
de bussen en/of treinen van Arriva in Fryslân,
van 11 t/m 26 oktober 2014, gratis met ons mee!
Onbeperkt reizen in onze regio’s voor iedereen van 65 jaar of ouder.
Groningen, Achterhoek Rivierenland en ZuidVoorwaarde is wel dat er een volwassene met
Op werkdagen na 9.00 uur, in alle weekenden én op officiële feestdagen de
Holland. Het abonnement kost � 12,50 per maand
een geldig vervoerbewijs meereist. Kids4Nix
gehele dag. Bestel uw abonnement op arriva.nl/vrijreizen of telefonisch via
voor de bus en � 25,- per maand voor bus en
geldt van maandag t/m vrijdag vanaf 09.00 uur
0900 - 202 20 22 (lokaal tarief, € 0,02 p.m.). Goede reis!
trein. Ideaal voor reizigers die regelmatig met
en in het weekend de hele dag. Kijk voor meer
het openbaar vervoer naar familie en vrienden
informatie op arriva.nl/kids4nix. Dowload hier
gaan of andere leuke uitstapjes maken.
ook het e-ticket.
Arriva Vrij Reizen
ARRIVA.NL/VRIJREIZEN
Je in drie dagen alle Werelderfgoedlocaties
in Nederland kan bezoeken? Arriva Touring
organiseert in samenwerking met Stichting
Werlderfgoed.nl bijzondere dagtochten naar de
Werelderfgoedlocaties in Nederland die op de
UNESCO lijst staan. Nederland heeft negen door
UNESCO erkende werelderfgoederen. Deze zijn
uniek in de wereld. Ze vertellen het bijzondere
verhaal van Nederland en de Nederlanders op het
gebied van waterbeheer, burgersamenleving en
(land)ontwerp. Reserveren kan via arrivatouring.nl.
An Ocean of Possibilities
De internationale fotomanifestatie Noorderlicht is hét
festival voor iedereen die van fotografie houdt. Voor
de 21e editie keert Noorderlicht terug naar het recent
heropende Fries Museum in Leeuwarden, waar de
hoofdtentoonstelling ‘An Ocean of Possibilities’ te zien is.
Als ode aan het werk van de Friese schrijver Jan Slauerhoff
is de manifestatie in het Fries Museum dit jaar gewijd
aan mensen die uit onvrede met de status quo actief op
zoek gaan naar alternatieven. An Ocean of Possibilities
brengt fotografen bijeen die deze alternatieven in kaart
brengen. Op 5 minuten loopafstand van het Leeuwarder
trein- en busstation
noorderlicht.com, 31 augustus t/m 26 oktober
Nafestivallen met
Septemberpop
Laat je verrassen op het totaal vernieuwde Septemberpop
2014 in Workum. Vrijdagavond is de Pop Tent geopend,
waar onder meer Anneke Douma, de Tapper, Jannes,
Ronnie Ruysdael, ABBA tribute band S.O.S, en het
dweilorkest de Hegemerdekdweilers zullen optreden.
Zaterdagavond kan er in twee tenten gefeest worden.
De Band Jetset en Jelle B zullen de Pop Tent op zijn kop
zetten en in de Dance Tent maken Steff da Campo, Dj
Punish & Jpack MC, Kraantje Pappie, en Dani L. Mebius
hun opwachting.
septemberpop.nl, 19 en 20 september
noorderlicht.com, 31 aug t/m 26 okt
Inspecteur Maigret in Delfzijl
Wijlen Georges Simenon werd bij het grote publiek
bekend als de schrijver van 84 boeken over de Parijse
inspecteur Maigret. Volgens de overlevering creëerde
hij de hoofdpersoon Maigret in 1929 in Delfzijl, tijdens
een van zijn bootreizen. In totaal verschenen er 103
titels, romans en korte verhalen. In september, 25 jaar na
Simenons dood, brengt uitgever De Bezige Bij de beste
Maigrets en romans van Georges Simenon opnieuw uit.
Ook ‘Een misdaad in Holland’ is binnenkort opnieuw
verkrijgbaar. In dit verhaal belandt Maigret in Delfzijl op
vraag van de Franse professor Duclos, die verdacht wordt
van moord. Hij ontkent elke schuld en Maigret
doet een officieus onderzoek.
Debezigebij.nl
AANRADERS
TIPS & AANRADERS
Lezen, luisteren,
online
Uit het raam staren, een boek lezen, muziek luisteren of surfen op het internet.
Allemaal manieren om heerlijk te ontspannen tijdens de treinreis. Goede reis!
maakt elke editie een selectie uit het digitale schap van bol.com en iTunes.
De kunst van het moleculair koken
Koken is hartstikke leuk, maar op een gegeven moment heb je
het misschien wel gezien met het standaard bakken en braden.
Daarom schreven Anne Cazor en Christine Liénard een boek over
moleculair koken, het toepassen van wetenschap in de keuken. Met
behulp van zes basistechnieken en het juiste gereedschap kun je
de meest bijzondere gerechten maken. Chocolade sneeuwblokjes
bijvoorbeeld of macarons met balsamico.
71 pagina’s | Good Cook Publishing | juni 2011 | Bol.com prijs € 8,95
Wetenschap of kwakzalverij?
Helpt vitaminen slikken om hiv en aids te voorkomen? Voorkomt
granaatappelsap veroudering en rimpels? Er zijn een hoop mythes
en verzinsels rondom kwesties als deze en dus besloot Ben Goldacre
uit te zoeken wat waar is en wat niet. Hij laat zien hoe kwakzalvers
onze angst om ziek te zijn voeden en wijst op de macht van het
placebo-effect en de invloed van voedingsdeskundigen. Na het
lezen van dit boek maak je zelf onderscheid tussen wetenschap en
kwakzalverij.
446 pagina’s | Uitgeverij De Geus | april 2011 | Bol.com prijs € 19,90
Darwin in de supermarkt
Gedragsbioloog Mark Nelissen laat op humoristische wijze zien
dat de evolutietheorie van Charles Darwin overal te vinden is.
Waarom krijgen vrouwelijke obers bijvoorbeeld grotere fooien
dan hun mannelijke collega’s? En wat is eigenlijk het nut van
pijn? Discrimineren wij onze kinderen? Het antwoord op deze
en nog meer vragen geeft Mark Nelissen aan de hand van de
evolutietheorie, op een licht verteerbare maar wetenschappelijk
stevig onderbouwde manier.
190 pagina’s | Lannoo | februari 2011 | Bol.com prijs € 16,99
Zijn eerste album werd flink bejubeld en dus wachtte Ed Sheeran de zware
klus om dit succes te evenaren. Missie geslaagd, want X – oftewel: Multiply
– is een ontzettend goede opvolger. Zo werd de eerste single Sing al een
groot succes, wat niet verwonderlijk is wanneer je bedenkt dat topproducer
Pharrell Williams eraan meewerkte. Maar dat betekent niet dat Ed Sheeran het
alleen niet af kan, want ook de rest van het album bestaat uit potentiële hits.
Bol.com prijs € 18,99
Passing Through
Chef’Special is dankzij optredens in De Wereld Draait Door en hun verkiezing tot
3FM Serious Talent al langer een bekende naam, maar het succes van deze
Nederlandse band steeg recentelijk tot nieuwe hoogtes dankzij het nummer In
Your Arms. Een nummer dat goed past bij hun nieuwe cd, Passing Through. Het is
een persoonlijk album, vol aanstekelijke en energieke liedjes die je nog even doen
terugdenken aan de zomer.
Bol.com prijs € 15,99
No Sound Without Silence
The Man Who Can’t Be Moved, Breakeven en Hall of Fame, het is een greep uit
de hits die The Script de afgelopen jaren maakte. In Nederland staan ze onder
meer bekend als de band die in de kleinere Heineken Music Hall zou spelen, maar
vervolgens de Ziggodome compleet uitverkocht. Populair zijn ze dus zeker, maar die
hoge drempel is geen enkel probleem voor The Script, want ook dit nieuwe album
is weer een pareltje.
Bol.com prijs € 18,99
De Quest Master
Het populaire wetenschapsmagazine Quest heeft nu ook een app! De Quest Master
is de ultieme vraag en antwoord-app met meer dan achtduizend vragen over
geschiedenis, psychologie en mens en lichaam. Dus daag je vrienden uit en test wie
de slimste is!
Gratis voor Android, voor iOS € 0,89
23
LEZEN, LUISTEREN, ONLINE
X
DO IT YOURSELF
Het kan heel simpel zijn om van ‘saaie’ spullen iets heel origineels te maken. Maar ja, kom
er maar eens op! Grafisch ontwerpster Iris de Haan van www.pica-blogt.blogspot.nl houdt
alle trends op het gebied van interieur bij en ziet het als een uitdaging om haar huis zo
mooi mogelijk te maken. Hieronder twee DIY’s die zij bedacht en uitvoerde.
Gepimpte kussens
Tegenwoordig zijn grafische patronen helemaal hip.
Driehoekjes, stippen, streepjes… Het kan allemaal.
Ideaal natuurlijk om je saaie kussen – maar het kan
natuurlijk ook iets anders zijn – mee om te toveren tot
iets bijzonders. Iris heeft gekozen voor simpel en strak
met zwarte plusjes. Maar je kunt ook helemaal losgaan
met verschillende kleuren en vormpjes.
Benodigdheden: effen kussensloop, stempelkussen
(geschikt voor textiel), grote gum, mesje.
1. E
erst gaan we van de gum een stempel maken.
Dit doe je door de gum in de gewenste vorm en grootte
te snijden. Dit hoeft niet helemaal perfect, want het
is juist mooi als je kunt zien dat het handgemaakt is.
2. Leg een plastic tas in de kussensloop zodat de inkt niet
doordrukt.
3. D ruk de gum op het stempelkussen en stempelen
maar!
DO IT YOURSELF
Originele onderzetters
Deze DIY lijkt wel een beetje op de vorige. Maar hier
gaan we op een andere manier vormen maken, namelijk
met behulp van tape. Hier heb je dus nog meer vrijheid,
want je kunt de tape precies zo plakken als je wilt. Het
leuke van deze DIY is dat je heel snel en gemakkelijk saaie
onderzetters kunt transformeren tot iets bijzonders.
Benodigdheden: spuitverf,
onderzetters, schaar.
tape,
eenvoudige
1. P
lak de tape op de onderzetters zodat er leuke
patronen ontstaan. Eventueel kun je de tape zelfs nog
bijknippen als je kleinere vormpjes wilt maken.
2. Leg wat kranten of oud papier onder de onderzetters.
3. Spuit de verf op de onderzetters.
4. Laat de onderzetters even drogen.
5. Haal de tape er vanaf en voilà! Je onderzetters zien
eruit als nieuw.
Ben jij ook gek op DIY’en en zou jij dat graag
willen laten zien in deze rubriek? Stuur dan
een e-mail naar [email protected]!
25
Reizigersinterviews
W
elke wetenschappelijke ontwikkeling hem
heeft beïnvloed? Een antwoord op deze
vraag kan de 17-jarige Nick Hofman niet zo
snel bedenken. Wat hem wel beïnvloedt is techniek,
dat natuurlijk veel raakvlakken heeft met wetenschap.
Hij studeert namelijk Middenkader Engineering
Werktuigbouwkunde in Zwolle. ‘Daar leer ik hoe je
metaal en kunststof bewerkt. Wat ik daar zou leuk aan
vind? Om van een blok metaal iets nuttigs te maken wat
je kunt gebruiken, dat vind ik mooi. Uiteindelijk hoop
ik in een leidinggevende functie terecht te komen. Het
komt door mijn vader dat ik hier zo mee bezig ben. Hij
doet namelijk hetzelfde, alleen is hij docent. Sinds ik
klein ben doen we al samen allerlei dingen met metaal.’
In zijn vakgebied heeft de student veel te maken met
technologische ontwikkelingen. ‘Tegenwoordig gebeurt
alles machinaal, we doen bijna niks meer met de hand.
Dat verandert heel snel, er komen steeds weer betere en
nieuwe machines op de markt.’
Nick Hofman
Leeftijd: 17
Woonplaats: Twello
REIZIGERSINTERVIEWS
M
et een sapje en een broodje geniet Stephan
nog even van de zon op station Arnhem, voor
zijn aansluitende trein vertrekt. Je ziet het
meteen: hij is helemaal in de vakantiemodus. ‘Ik ben op
weg naar de kennismakingsdagen van de Luchtmobiele
brigade’, vertelt hij. ‘Ik ben nu toch even in Nederland,
dus dat kon ik mooi combineren.’ Stephan woont al
ruim een jaar in Praag, waar hij werkt als ICT’er. Het is
dan ook niet verwonderlijk dat hij het internet noemt
als de wetenschappelijke uitvinding die zijn leven het
meest heeft veranderd. ‘Ik heb nog net meegemaakt
dat er geen internet was. Zo weet ik nog dat ik op
de basisschool een werkstuk maakte over Australië.
Mijn oom, die daar woonde, heeft me met de post
toen allemaal Australische kranten opgestuurd, met
informatie voor mijn spreekbeurt. Nu kun je dezelfde
informatie gewoon opzoeken op internet. Veel sneller
en makkelijker.’ Toch vindt hij het ook prima om af en
toe geen internet te hebben. ‘Sinds een halfjaar heb
ik heel bewust geen smartphone meer. Ik ben ineens
veel minder tijd kwijt met naar mijn scherm kijken én ik
hoef mijn telefoon pas na anderhalve week weer op te
laden’, zegt hij lachend. ‘Dat bevalt me prima!’
Stephan van Duren
Leeftijd: 23 jaar
Woonplaats: Praag
pa k die
pen &
MA AK
K ANS
€ 5 0 ,-
Even niks te doen of gewoon toe aan een momentje voor jezelf?
Pak dan snel een pen en begin aan deze puzzels. Deze keer hebben
we een woordzoeker (de prijspuzzel), een Sudoku en een
Zweedse puzzel bedacht.
op een b
o e ke n b
Schrijf het antwoord op een (brief-)kaart en stuur deze, voorzien van jouw naam
en adres, naar Goede Reis! Antwoordnummer 1004, 8440 VB Heerenveen.
Of mail de oplossing naar [email protected].
De sluitingsdatum is 20 oktober 2014.
De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal
in alle richtingen in de
puzzel verstopt. Zoek ze op
en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter
elkaar gelezen de oplossing.
AANMERKEN
ACUUT
AFRIT
ANGEL
ARGUS
BEURS
CIDER
EVENMIN
EXTRACT
FLIRT
GALAFEEST
HULPDIENST
INFAAM
ISOBAAR
JARGON
KOKSMES
LELIE
LOGICA
LUCHTHARTIG
MINUUT
NAIEF
NAREDE
OERKNAL
OMLAAG
ONHEILSDAG
ONWEL
PARALLEL
PHLOX
W
S
T
P
A
R
A
L
L
E
L
A
P
N
O
G
R
A
J
T
A
X
U
A
O
H
O
H
N
D
U
T
E
T
C
N
L
T
L
E
M
I
E
R
T
R
H
M
I
V
G
O
POLIO
PRESIDIUM
RECENSENT
RIBSTUK
SCHUIT
TAFEL
TAPTOE
R
E
L
I
E
A
T
E
O
M
G
N
X
K
I
L
A
C
H
R
I
C
N
W
O
T
N
F
I
T
A
K
N
D
G
E
A
A
L
A
D
R
R
E
G
A
S
L
V
F
E
M
L
M
T
N
E
S
N
E
C
E
R
L
A
G
I
I
E
O
R
G
D
L
I
W
P
A
o n t .w.v
.
TOERNOOI
TRILLING
TRUTTIG
VISJE
WEGING
WELDRA
WILDGROEI
G
A
G
N
I
G
E
W
B
L
R
G
F
N
I
D
W
U
J
L
S
H
E
A
C
N
IJ
A
S
S
S
U
T
N
S
L
N
I
I
S
C
R
I
L
U
T
I
A
U
H
D
S
C
U
V
E
K
I
D
F
A
I
G
E
O
H
U
L
P
D
I
E
N
S
T
E
R
B
U
T
S
R
U
E
B
H
T
I
R
F
A
I
S
E
M
S
K
O
K
N
P
E
U
A
T
A
P
T
O
E
R
N
O
O
I
K
R
4
2
2
9
3
4
PUZZELEN
Sudoku eenvoudig
Sudoku moeilijk
3
9
9 7
1
6
5 1 2 3
8
9 6 8
3
2 6
9
8
2
7
3
4
9 6
3 5
2
4
3
6
4
8
9
7 2 1
6
2
5
8
4
5
5
7
9
9 2
3
4
7
2
3
5
1
Zweedse puzzel
pret
deel v.
Nederland
vervoermiddel
kaartenboek
aanvang
plavuis
indianentent
handvat
woonschip
punt
gewichtsaftrek
naaigerei
vrolijk en
bekoorlijk
gespuis
zangstem
een
weinig
voetbalterm
kreet
etensrest
woestijnbron
paar
gebouw
in A'dam
bitterheid
dierenverblijf
mop
fraai
loon
vrees
gevaarte kleinood
deel v.d.
week
staat in
de V.S.
boom
wreed
keizer
groente
eenjarig
kalf
oosterlengte
(afk.)
domina
(afk.)
drietal
kooplust
tegenover
(afk.)
koraaleiland
pl. in
Overijssel
dus
lidwoord
ledenpop
roem
deel v.e.
naald
familielid
snack
tuinscheiding
zangnoot
voorbij
Arabische
titel
gebarenspel
motorschip (afk.)
cowboyfeest
gast
oplettend
af en toe
familielid
muziekinstrument
laag
deel v.e.
ladder
© www.puzzelpro.nl
Uitslag puzzel!
De oplossing van de prijspuzzel uit de vorige editie
van Goede Reis!:
SAMEN ETEN IS OLIE VOOR DE VRIENDSCHAP
Uit alle inzendingen zijn 5 winnaars getrokken.
Zij ontvangen ieder een boekenbon t.w.v. € 50,-.
De winnaars van de puzzel uit de vorige editie zijn:
1.
2.
3.
4.
5.
Marianne van Dijk, Wilhelminaoord
Willem-Jan ten Berg, Winterswijk
Mevr. De Boer, Groningen
E. Burgers, Drachten
Mevr. J. van Beek, Sliedrecht
29
Mop
Waarom kon Einstein geen muur
bouwen?
Hij had maar Ein Stein.
De woorden hieronder zitten in alle richtingen in de puzzel verstopt. Van boven naar
beneden, van links naar rechts en ook nog eens schuin! Let op: ze kunnen elkaar
ook overlappen. Zoek ze op en streep ze af. De letters die overblijven vormen de
oplossing.
BOEK
BORD
DANS
ENGELS
EXAMEN
GUM
HUISWERK
JUF
KLAS
KRIJT
LERAAR
LINIAAL
LOKAAL
MEESTER
MUZIEK
PASSER
RAPPORT
REPETITIE
SOMMEN
SPEL
TAAL
TEKENEN
VULPEN
WISKUNDE
J
T
G
E
W
R
D
S
J
V
D
A
K
R
E
W
S
I
U
H
A
U
G
N
R
O
G
R
E
S
S
A
P
L
F
E
IJ
P
M
U
Z
I
E
K
M
P
K
M
T
P
D
L
L
A
R
B
A
R
O
E
A
E
B
E
U
E
E
M
G
N
E
O
S
E
D
S
S
N
D
E
K
R
E
P
E
T
I
T
I
E
A
S
O
N
E
M
A
X
E
O
U
K
P
D
L
E
R
A
A
R
E
N
G
E
L
S
O
N
L
I
N
I
A
A
L
T
A
N
Het Weekend van
de Wetenschap
Het Weekend van de Wetenschap is het grootste landelijke wetenschap- en technologiefestival van Nederland
dat elk jaar plaatsvindt tijdens het eerste weekend van
oktober. Tijdens dit festival ontdekken bezoekers van
jong tot oud de dynamische wereld van wetenschap en
technologie: een festival waar nieuwsgierigen kunnen
ontdekken, ervaren en zich kunnen verrijken. Wil je
graag meer weten over wetenschap en technologie?
Dan is het Weekend van de Wetenschap voor jou! Voor
elke leeftijd zijn er activiteiten te vinden, door heel
Nederland. Meer informatie over activiteiten
en locaties is op de website te vinden.
hetweekendvandewetenschap.nl,
4 t/m 5 oktober
De ontdekhoek
Open Monumentendagen
Het thema van de Open Monumentendagen is dit jaar
‘Op Reis’, voor de gemeente Eemsmond een uitgelezen
kans om een aantal monumenten in het zonnetje te
zetten. Zo is er een in 1893 geopende spoorlijn in het
Hogeland, de stationsgebouwen langs die spoorlijk zijn
in 1973 gesloopt en vervangen door abri’s. Er zijn nog
wel verschillende oude stationskoffiehuizen bewaard
gebleven. Die van Usquert en Uithuizermeeden zijn
tijdens de monumentendagen weer open voor bezoekers.
Tijdens de monumentendagen kun je ook gratis Op Reis.
Met het boekje van de Open Monumentendagen heb
je het weekend geen kaartje nodig in de treinen tussen
Roodeschool en Warffum. Het boekje is onder meer
verkrijgbaar bij de balie van Arriva op station Groningen.
Je kunt ook gratis meerijden met twee historische
bussen uit het Busmuseum, die de meeste monumenten
met elkaar verbinden, maar dat gaat natuurlijk lang niet
zo snel als met de trein.
openmonumentendag.nl,
13 en 14 september
Nieuwsgierige,
experimenterende
kinderen
van
vandaag zijn de wetenschappers van morgen. Maar
niet elk huishouden is geschikt voor het spelenderwijs
uitvoeren van proefjes, waar het toch allemaal mee
begint. Voor die kinderen is er op verschillende plekken
in Nederland De Ontdekhoek te vinden. Bijvoorbeeld
in Zwolle. De Ontdekhoek bestaat onder meer uit een
grote werkplaats waar kinderen naar hartenlust kunnen
experimenteren. Zo kunnen ze ondervinden hoe ze met
zware keien snelstromend water kunnen tegengehouden
of van een aardappel chips kunnen maken. Er zijn meer
dan dertig proefjes om uit te kiezen. Leuk voor een
verjaardagsfeestje of gewoon een dagje uit.
ontdekhoek.nl
Op loopafstand vanaf station Zwolle via de
zuidzijde van het station richting Hogeschool
Windesheim
AANRADERS
TIPS & AANRADERS
Handig om te weten!
Arriva Nederland maakt deel uit van de Arriva
Groep, waar Deutsche Bahn eigenaar van is.
Arriva is in maar liefst 14 landen actief. Dat
betekent veel verschillende bussen, treinen en
trams die in al deze landen mensen vervoeren.
En dat levert natuurlijk veel mooie plaatjes op.
Daarom kunnen alle medewerkers van Arriva
meedoen aan de fotowedstrijd van de Arriva
Groep. In april 2014 maakte Paul Roelofs uit
Doetinchem deze winnende foto. Een mooi
plaatje!
Voor reis- en prijsadvies op maat gaat u naar
9292.nl of belt u met de 0900 – 9292
(€ 0,70 p.m., met een maximum van € 14,-).
Mobiele bellers ontvangen vervolgens het reisadvies
(optioneel) per sms.
Arriva Klantenservice
Telefoon: 0900 - 202 20 22 (€ 0,10 p.m.)
Postadres: Postbus 626, 8440 AP Heerenveen
www.arriva.nl
Kijk voor geplande werkzaamheden aan het spoor
op arriva.nl
Disclaimer
Aan dit magazine zijn geen rechten te ontlenen.
Zet- en drukfouten, alsmede prijswijzigingen
voorbehouden.
7
4
8
6
1
2
9
5
3
5
6
2
9
3
7
4
8
1
3
9
1
5
8
4
6
2
7
8
7
4
1
5
9
3
6
2
9
5
3
2
4
6
1
7
8
2
1
6
3
7
8
5
9
4
1
2
5
7
9
3
8
4
6
4
3
7
8
6
5
2
1
9
6
8
9
4
2
1
7
3
5
G
A
B E T U W
I E T
I N G O O
E
A
K O L O S
O
H E
P R E I
B R O E
H E G
R
L O G E
B
A
T U
E
G I L
A S
I
N G S T
A
E
N G E L
E E N
R
T O
O D E O
O R G
J
T
G
E
W
R
D
S
J
V
D
A
K
R
E
W
S
I
U
H
A
U
G
N
R
O
G
R
E
S
S
A
P
L
F
E
IJ
P
M
U
Z
I
E
K
M
P
K
M
T
P
D
L
L
A
R
B
A
R
O
E
A
E
B
E
U
E
E
M
G
N
E
O
S
E
D
S
S
N
D
E
K
R
E
P
E
T
I
T
I
E
A
S
O
N
E
M
A
X
E
O
U
K
P
D
L
E
R
A
A
R
E
N
G
E
L
S
O
N
L
I
N
I
A
A
L
T
A
N
9
5
3
2
4
1
7
8
6
6
4
1
5
8
7
2
3
9
2
7
8
6
3
9
1
4
5
7
9
4
3
2
5
6
1
8
T
I G
P R A
I E L
E T
S P
O
T
M A R
S T I
O O
E L
3
8
2
1
6
4
5
9
7
1
6
5
7
9
8
4
2
3
5
1
9
8
7
2
3
6
4
A
T
R I A
K
R
G R
M A A
O L
O
A
I O N
M I
M
M
S P O
8
2
6
4
5
3
9
7
1
4
3
7
9
1
6
8
5
2
S
N T
A I
A P
L
D A
T
E T
M E
I N
R T
Goede reis! is een uitgave van Arriva Nederland
en wordt 6 keer per jaar verspreid in de treinen
van Arriva in de provincies Fryslân, Gelderland,
Groningen en Zuid-Holland.
Redactie
Xandra Boersma
Yvonne Dubben
Ingrid Heijman
Marijke Verstegen
Remco Vink
Fotografie
Collectie Nationaal Gevangenismuseum
Willem Feith
Niels Sparnaaij
Rob Terwisse
Chantal de Visser
Erik Vos
Yvonne Wille
Realisatie en vormgeving
Het Bladmanagement
Atty Schakel
www.hetbladmanagement.nl
Puzzels
Henk Hokke
Advertenties
Hemels van der Hart
www.hvdh.nl
Reacties
[email protected]
Arriva Nederland
Afdeling Corporate Communicatie
Postbus 626
8440 AP Heerenveen
?
l
a
e
D
Bus
Trein & Bus
€20,-
€45,-
p/m
p/m
Klaar met je studie?
Arriva Dalvrij Deal!
Na je studie gewoon vrij blijven reizen in de daluren... Het kan met de Arriva
Dalvrij Deal! Op werkdagen na 9.00 uur, in alle weekenden én op officiële feestdagen
de gehele dag. Sluit direct de deal op arriva.nl/dalvrijdeal. Goede reis!
ARRIVA.NL/DALVRIJDEAL

Download Report