Open hier de presentatie

FVT
FORENSISCH VOLWASSENENTEAM
TURNHOUT
SAMENWERKINGSRESULTAAT VAN
Parklaan 162
2300 Turnhout
014 41 09 67
Plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag
tav minderjarigen (grootste groep) en meerderjarige slachtoffers
Hands-on:
verkrachting
aanranding van de eerbaarheid
incest
frotteurisme
…
Hands-off :
exhibitionisme
kinderporno
cybercrimineel gedrag:
seksueel getinte
gesprekken met minderjarigen
grooming
Seksuele voorkeur ontwikkelt zich tot in de adolecsentie…
‘Love map’
SAMENLEVING KIEST

Repressie: justitie toezichthoudende
derde

Preventie: hulpverlening
BEROEPSGEHEIM
Van JA naar HV
Alle info
(Toezichthoudende
derde)
Van HV naar JA
Aanwezigheden
Acute gevaarsituatie
SAMENWERKINGSAKKOORD
Prestatieverbintenis wordt ondertekend door
-
-
justitieassistent(e)
cliënt
hulpverlener
Hierin worden de voorwaarden en afspraken
gespecifeerd.
DOELGROEP
Minderjarigen (jongerenteam)
 volwassenen
 Zwakbegaafden
 Vrouwelijke plegers: dark number

mannen vertellen dat ze door
eenvrouw misbruikt zijn als kind…, actief mededaderschap, pooierschap
Allochtonen
 Ontkenners
 Betrokken systeemleden (bijvoorbeeld
partners)

INCLUSIECRITERIA FVT

meerderjarigheid

wonen in gerechtelijk arrondissement

feiten bekennen

geen acute -niet seksuele- psychiatrische problematiek

vrij van andere acute verslavingsproblematiek

veiligheid (potentiële) slachtoffers

alle nodige info

minimum besef normoverschrijding

voldoende communicatieve vaardigheden
VERWIJZERS

justitiehuis : VOV – BIS
Probatie – VI - Internering
politionele diensten
ambulant en residentiëel:CAW –CGG – Psychiatriehuisarts…
Psycho Sociale Dienst PSD Gevangenis
vertrouwenscentrum
“vrijwillig” of vanuit omgeving

Rechtstreeks AMT niet noodzakelijk





AANBOD
Groep
Individueel
Contextbegeleiding – huisbezoeken mogelijk
Psychiatrische opvolging
Strategisch plan
Forensisch Jongerenteam
TEAM
multidisciplinaire teambegeleidingen
Sociaal werkers
Criminologen
Seksuologen
Psychologen
Psychotherapeuten
Psychiater
PRAKTIJK





Bij start: 1 contact per 7 of 14 dagen
6 mndn vr BIS tot 5 j voor probatie
11 eu /gesprek
Turnhout – Mol
Intakeprocedure : min 2 gesprekken –
proefperiode mogelijk
ENKELE SPECIFIEKE UITGANGSPUNTEN
SEKSUEEL MISBRUIK
veroorzaakt
schade en ellende,
op verschillende terreinen
voor een grote groep betrokkenen
DOELSTELLINGEN
terugvalpreventie
herstelgerichte delictverwerking
rehabilitatie
THERAPIE HELPT

Artikel : Karl Hanson, Guy Bourgon, Leslie Helmus &
Shannon Hodgson (2009) USA.
gemiddelde recidivecijfer op 5 jaar
- 10,9% voor behandelde S delinquenten
- 19,2% voor niet-behandelde,
dus recidivevermindering is 44%
(totaal aantal delinquenten in alle studies samen
6746).
Van de 12% hoogscoorders op risicotaxatie hervalt 50 % binnen 15j
RISICO-INSCHATTING
T ten onrechte starten,
 T ten onrechte niet starten.

team is verantwoordelijk om juiste risico’s en
mogelijkheden van het starten van een
begeleiding in te schatten.
Te voorzichtig - te onvoorzichtig?
Een goede rolverdeling met JA is essentieel.

BASISHOUDING

Aanhouden positief mensbeeld,

Positieve aanvaarding van de pleger .

Een persoon is altijd meer dan de feiten die
hij gepleegd heeft
SPECIFIEKE BENADERING
De therapeut dient empathie te generen cfr. De dader
tav een slachtoffer… het komt niet vanzelf zoals dat
wel gebeurt tav een slachtoffer. op die manier zit de
therapeut in het ‘hetzelfde’ schuitje als de dader.
Er is een inspanning nodig om zich in te leven in
dadergedrag vanuit de therapeut zoals een dader
een inspanning dient te leveren om zich in zijn
slachtoffers in te leven. Daders onder elkaar staan op
dat vlak dichter bij elkaar dan wie dan ook…
SPECIFIEKE BENADERING
De therapeut dient voldoende afstand te
houden om de dader te confronteren met zijn
gedrag zonder dat zijn verontwaardiging daar
in een rol speelt
SPECIFIEKE BENADERING

Afstand dader en therapeut : aandachtspunten

Te dicht :
 T kan trachten de verschillen te verkleinen
 kan daarbij in de val lopen het gedrag van een dader of een
voorloper van herval te “bagatelliseren”
 waardoor hij afwijkt van wat we als aanvaardbaar gedrag definiëren.

Te ver :
de T heeft een andere achtergrond waarin andere waarden en normen
gelden… dat zet hem tov de cliënt waarvan men verwacht dat hij
opschuift naar de maatschappelijke norm niet omgekeerd
MOTIVATIE

doelstelling en werkpunt

- externe motivatie - dwang


- interne wil om zichzelf te onderzoeken en te veranderen,

- ‘anders’ gemotiveerd bv. eigen SO schap willen verwerken,
relatieproblemen...




Na verloop van tijd ontstaat meer interne motivatie
vanuit beter inzicht in de gevolgen van SGG,
in eerste instantie die voor zichzelf.
HERSTEL
zich opnieuw
op een andere
niet schadelijke manier
positioneren of opstellen
tov zichzelf en anderen
DELICTGERICHTE AANPAK

verwerken van feiten (verleden)

voorkomen van herhaling (toekomst)

bespreken van gedrag tijdens de begeleiding
(nu)
ONDERLIGGENDE PATHOLOGIE
‘wegnemen’ wil niet zeggen dat gedrag
verdwijnt
 eens gedrag aangeleerd kan het ,
onafhankelijk van de oorspronkelijke
oorzaken een eigen leven gaan leiden
daarom zijn beiden nodig. Dadertherapie is
op eerste plaats delictgericht.

VERANTWOORDELIJKHEIDSMODEL .


Uitgangspunt is dat er een keuzevrijheid bestaat
rond eigen gedrag.
opgelegde therapie: de pleger is door de
maatschappij voor een keuze geplaatst, ofwel
gaat hij naar de gevangenis ofwel kiest hij voor
het alternatief. Eens hij deze keuze maakt dient
hij zich aan de consequenties van de keuze te
houden: hij wordt verwacht op zijn minst over zz
te willen nadenken en indien nodig zijn gedrag te
veranderen.
HERVALVOORKOMING OF
SCHADEBEPERKING?




Elke verruiming van de doelstelling moet steeds in het
kader van hervalpreventie worden verantwoord
Op korte termijn: probleembesef en formuleren eigen
doelstellingen, cognitieve herstructurering en
gedragscontrole
Op lange termijn en steeds in functie van
terugvalpreventie: bevorderen van verantwoordelijkheid,
bevorderen van betrouwbaarheid, bevorderen van
inlevingsvermogen en bevorderen van zelfkennis.
het bevorderen van de eigen levenskwaliteit en
zelfontplooiing.
WAARHEID - VERTROUWEN
beter een half verhaal waar men de hele
verantwoordelijkheid voor opneemt dan het
hele verhaal dat men deponeert om er
vanaf te zijn, zonder er echt
verantwoordelijkheid voor op te nemen.
Normaliseren van het proces van het verhaal ,
de waarheid te brengen.
ONTKENNING

iemand die de ten laste gelegde feiten
ontkent én enig probleem op het terrein van
SGG hoort niet thuis in HSD (stigmatisering
voorkomen).

Mogelijks krijgt hij de mogelijkheid zijn
opstelling te verkennen in een aantal
gesprekken, als er geen wijzigen komt
stoppen de contacten
MEDICATIE
Antidepressiva: SSRI’s (Serotonine)
libidoremmende bijwerking + ondersteuning
 Testosteronverlagers :Andracur
 Salvacyl: hypothalamushormonen remt de
aanmaak van zowel mannelijke als
vrouwelijke geslachthormonen. krachtiger
werking(1 inspuit/3mndn) – minder
bijwerkingen

ADVISEREN OF BEGELEIDEN
1. Adviserende dienst of psychiater
stelt deskundigenverslag (vnl. Universitair
Forensisch Centrum UFC Edegem)
2. Rechter raadpleegt verslag bij vellen van vonnis.
3. Gespecialiseerde dienst neemt begeleiding op.
.
GERELATEERDE PSYCHISCHE PROBLEMEN











cognitieve distorties,
inlevingsvermogen,
zelfwaarde,
hechting,
angst voor intimiteit,
locus of control,
zelfkennis (innerlijke wereld),
emotionele eenzaamheid,
coping “emotionele probleemoplossingsstijl ”
woede-, stress- en frustratiemanagement:
…
THERAPEUTISCHE INTERVENTIES IFV RECIDIVE

hebben geen direct effect op recidivepreventie:
verantwoordelijkheid nemen voor de gepleegde feiten,
bevorderen slachtofferempathie
sociale vaardigheidstraining

belangrijke criminogene noden
seksuele deviatie(seksuele opwinding bij delictgerelateerde prikkels), seksuele preoccupatie
(hyperseksualiteit),
lage zelfcontrole, alcohol
misnoegdheid (achterdocht, woede, wraakzucht) SGG naar kind om ex partner te treffen… overtuigd van de zoete smaak van wraak..
het niet kunnen innemen van andermans standpunt eigen verlangen is verblindend, ze heeft ‘ja’ gezegd
gebrek aan betekenisvolle, intieme relaties met volwassenen kinderen zijn de enigen die me spontaan begrijpen

Hanson, Bourgon, Helmus en Hodgson putten hiervoor uit de grote recidivestudies van Hanson en Morton-Bourgon (2004 en 2005).
METHODIEK
Wil, motivatie en methode
METHODIEK
Taal voor seksualiteit
METHODIEK
Geldige toestemming
METHODIEK
Standpuntenoefening: empathie rollenspel
METHODIEK
ABC –model
Actie
Bril
Consequentie
METHODIEK
Levensverhaal
METHODIEK
RONDJE MET DE STEEN

“Ik ben…………………” (voornaam). Voor de feiten gaan staan, er de verantwoordelijkheid voor
opnemen

“ik heb ………………….. gepleegd” (korte aanduiding van de feiten: incest, exhibitionisme,
kindermisbruik…)


3. “ het gebeurde ….. waar, wanneer, met wie, hoe
vaak, tot hoever…”

4. “ het ergste waartoe ik me in staat voel is…..” (tot wat acht u uzelf instaat in dien u niet gestopt was?)

5. “Ik wil nog graag het volgende eraan toevoegen”

Symboliek:

Met een steen kan je iets kapotmaken, vernietigen, maar met een steen kun je ook iets opbouwen. Dat
is ook wat met het misbruik gebeurd is . Misbruik maakt een SO en heeft iets kapot gemaakt. Maar in
therapie is er de kans om iets nieuws op te bouwen en aan de toekomst te werken.
DE STEEN
METHODIEK
Welk dier ben ik?
METHODIEK
(kinder)porno en cyberseks :
risico verhogend of verlagend?
Een grote groep Kp kijkers (50 %)heeft reeds
feiten gepleegd, een andere groep (nog) niet.
METHODIEK
Huiswerkopdrachten
Therapie beoogt daadwerkelijke
veranderingen in het dagelijks
functioneren. Het is dan ook in de
thuissituatie dat de persoon moet
kunnen nadenken over de leerinhouden
en verworvenheden van de therapie
METHODIEK
Beoordelen van situaties : enkele voorbeelden
-
misbruiktest Iter-hulp.be
METHODIEK

Empathie training, geblokkeerde zelfreflectie,
verstoorde afstemming op de beleving v d ander

Rollenspel: standpunt van andere leren
innemen



Ontmoeting met SO
Wat bij confronterende vragen uit omgeving
Bewustwording van veelheid aan betrokkenen
en bijpassende standpunten
METHODIEK
Stress: seksualiseren van niet seksuele
thema’s
METHODIEK
Brief aan het SO:
Verlies van het initiatiefrecht tav SO
Brief wordt niet opgestuurd (Sugnomé)
Getuigenis van Sohulp of VC
Lange tekst over mogelijke gevolgen
METHODIEK
Feedbackronde door groepsleden
METHODIEK
Schriftelijke feedback team
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
Bewustwording van opbouw van gedrag voor,tijdens en
na de feiten; op basis van vragenlijst
1
stap
STOP
2
stap
stop
op elk niveau kan het gedrag
bewust
worden stopgezet
3
stap
stop
DELICTKETTING
Model in 9 op elkaar volgende stappen
Onbalans in levensstijl
Gebeurtenis of prikkel
BOB Behoefte aan Onmiddellijke Bevrediging
Verlangen zich te laten gaan.
SOB Schijnbaar Onbelangrijke Beslissingen
VRS Verhoogde Risico Situatie
Terugval
Herval
Verwerking
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
0. Onbalans in levensstijl
- beschermende factoren
- risicofactoren
Hechting als kind
Wraak owv eigen onrecht
Algemeen zelfwaardegevoel
Versmelten van emotionele nood en seksualiteit:
Eigen seksueel SO schap
Geen bevredigende Relatie met volwassen kunnen
aangaan, beter aansluiten bij kinderen
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
1.Gebeurtenis of prikkel
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
2. BOB Behoefte Onmiddellijke Bevrediging
PIG Problem of Immediate Gratification
Al dan niet kunnen cantainen van een behoefte.
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
3. Verbeelding - Drogredenen en
goedpraters 50 denkfouten vb!!!!!!
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
4.Planning
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
5.Overtredingseffect
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
6.VRS Verhoogde Risico Situatie
misbruik is mogelijk
beschikbaar slachtoffer
laag ingeschatte pakkans
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
7. Delict
S
studie feiten
verantwoordelijkheid strafbaar gedrag
HERVALPREVENTIE: DELICTKETTING
8. “Zie je wel effect”
+
1
-
GROEPSTHERAPIE
GROEPSTHERAPIE


Elke cliënt binnen het FVT zal in de loop van zijn
begeleidingstraject aan een aangepaste groepstherapie
deelnemen.
Intake groepstherapie

groepsgeheim : niet communiceren over personen noch
inhoud deelnemers

enkel voornamen, geen achternaam of
woonplaatsvermelding

geen enkel contact naast de bijeenkomsten

doktersattest bij onvoorziene afwezigheid

geen alcohol , geen geweld

Samen uit samen thuis
GROEPSTHERAPIE

Cliënten zijn meer bereid hun problemen
onder ogen te zien en hun gedrag bij te
sturen als lotgenoten hen hiertoe aansporen
dan wanneer de therapeut dit doet. Dit komt
van dichterbij. De therapeut wordt door de
dader gezien als behorend tot de omgeving
die verandering wil, zoals justitie dus. En
vertegenwoordigt de morele houding van de
buitenwereld.
GROEPSTHERAPIE
Hervalpreventiegroep
feiten
meer sturing en inbreng van T
delictketting als methodiek
9 cliënten
2uur
Groep Gevorderden
HPG doorlopen
uitwisseling en inbreng van thema’s door groepsleden
8 cliënten
2uur
Groep zwakbegaafden
IQ boven 70
5 cliënten
2 uur
Groep zeer zwakbegaafden
IQ onder 70
4 cliënten
1 uur
GROEPSEFFECTEN 1
In en uit: Import – export
Dezelfde Interactiepatronen worden
zichtbaar
GROEPSEFFECTEN 2
De therapeut “vergeten”:
onder lotgenoten.
Triggereffect via verhalen van anderen
GROEPSEFFECTEN 3
zich opgenomen en aanvaard voelen
iets betekenen voor anderen
met meer vertrouwen verbinding opzoeken in
eigen context
GROEPSEFFECTEN 4

Nieuw gedrag oefenen zonder brokken

Voor de eerste keer legt men aan niethulpverleners uit wat hun verleden en feiten zijn,
hoe zij hun SGG zelf kaderen en hoe ze zichzelf
zien

zelfbeeld bijsturen via spiegeling door anderen
GROEPSEFFECTEN 5

Feiten toevertrouwen aan de groep als
minimaatschappij

Een observatie/ feedback gebracht door een
groepslid heeft meer effect dan wanneer
dezelfde observatie komt van de therapeut…

Het leren luisteren naar de inbreng van anderen
over hoe zij ervaren worden door anderen en het
respectvol uiten van hun eigen observaties naar
anderen is voor de meesten een nieuwe
ervaring.
GROEPSEFFECTEN 6

geheimhouding doorbreken:
De beslotenheid van de individuele therapie
doorbreekt de geheimhouding niet. In de groep
wordt het dubbelleven opgeheven.

isolatie: spreken met andere mannen buiten de
hulpverlening én buiten de familie.

springangst

Kennersoren:
GROEPSEFFECTEN 7

Tolerantie is groot, toch durft men verschillen van
mening.

doorprikken elkaars “halve waarheden”.

confronteren elkaar rond ontkennende,
bagatelliserende of rationaliserende verklaringen.

plegers specialist in plegerschap:
GROEPSEFFECTEN 8

Omgaan met gevoelens

Trainen van empathie: verhalen beluisteren van
elkaar vraagt het opbrengen van empathie.

Hulp kunnen geven en vragen: cl denken spontaan
mee over ‘oplossingen’ bv. rond medicatie libido
verlagen

Omgaan met kritiek en grenzen: therapeuten wijzen
op het kader: te laat komen of afwezigheden
GROEPSEFFECTEN 9
De groep als motiverende factor

groepsleden kunnen elkaar stimuleren om tijdig
verantwoordelijkheid op te nemen. (ouderen versus jongeren)

men staat er niet alleen voor men vindt erkenning en begrip
bij elkaar

meer acceptatie voor elkaars problemen daardoor voelt men
zich veilig en wordt zelfacceptatie bevorderd:

verbondenheid ervaren versus isolatie

gezonde concurrentie om vol te houden
GROEPSEFFECTEN 10


T blijft uit welles-nietes patstelling
 ‘verkeer regelen’ bij strijd
Mogelijke patsituaties ontmijnen
 T kan “norm” corrigeren
VERLOOP VAN EEN SESSIE






Verslag
Rondje: relevante gebeurtenissen, evoluties in het
dossier, meldingen ‘terugval’, restanten van vorige
sessie, reacties op het verslag enz.
Nieuwe inhoud: opgepikt uit groepsproces –
ingebracht door begeleiding
Pauze
Nieuwe inhoud
Afsluitend rondje
CARL GUSTAAF JUNG
Een heel mens is iemand die
zowel met God heeft gewandeld
als met de duivel heeft geworsteld
SOCRATES
Het is schadelijker voor de
ziel onrecht te doen dan
het te ondergaan …
3 RESIDENTIËLE CENTRA VLAANDEREN
Fides Beernem
 Ziekeren Sint Truiden
 Sint Lucia - Sint Niklaas

EINDE
Bedankt voor uw aandacht.
Lees meer op
www.opzgeel.be