2. Als roze wolken gaan donderen

Signaleren van psychische klachten
rond zwangerschap en geboorte
3
Vrouwen zijn in de perinatale periode zeer kwetsbaar voor verschillende psychiatrische stoornissen Deze vrouwen blijven vaak lang rond lopen zonder hulp te zoeken ü  Ernst van problema/ek neemt toe ü  Rela/e moeder met kind loopt gevaar ü  Grote invloed op partnerrela/e ü  Rela/e met broertjes en zusjes Verwijzers onderkennen nauwelijks of te laat dat er sprake is van psychiatrische problema<ek ü  Vaak gezien als behorend bij de zwangerschap of na de bevalling ü  Onder allochtone vrouwen komen er meer actuele psychische klachten voor, terwijl er nog minder behandeling plaats vindt Vroeg<jdige signalering, ondersteuning en behandeling van de psychische problema<ek <jdens de zwangerschap of na de bevalling is zeer belangrijk Zowel voor de psychische gezondheid van de moeder als voor een gezonde emo<onele ontwikkeling van het kind Zwangerschap
en psychische
problemen
Zwangerschap en psychische stoornissen •  Depressie •  Psychose en de bipolaire stoornis (manie en depressie) •  Angst en paniekstoornis •  Eetstoornissen •  Persoonlijkheidstoornis Enkele cijfers [1] "   9% van de psychische stoornissen ontstaat in de perinatale periode "   10 tot 13% van de zwangere vrouwen is angs/g en/
of depressief /jdens de zwangerschap. De helM daarvan wordt niet herkend "   Vrouwen met een angststoornis in de zwangerschap lopen 3x zoveel risico om erns/ge depressieve symptomen in de postpartum periode te ontwikkelen "   Angststoornissen komen veelvuldig voor in combina/e met andere stoornissen. Vooral angst en depressie komen vaak samen voor Enkele cijfers [2] "  12 tot 16% van de vrouwen krijgt een depressie in de postpartum periode "  De eerste ontregeling behorend bij een bipolaire stoornis ontstaat vaak in de perinatale periode. De recidieQans is 30 tot 50% "  Recidief van een kraambedpsychose is 75 – 90% "  21% heeM symptomen van een paniekstoornis in de perinatale periode "   minstens 10% van de vrouwen krijgt na de bevalling een schildklierstoornis IN BLIJDE VERWACHTING? Als roze wolken gaan donderen
……….
Baby blues en ppd Gevoelens die bij de babyblues horen: "
"
"
"
"
"
  uilerigheid H
 Stress  Kwetsbaarheid  Treurigheid  Gepieker  Gebrek aan concentra/e Wanneer: Binnen een week na de bevalling, met een piek tussen de 3e en 5e dag na de bevalling. Soms duurt het 2 tot 3 weken, maar verdwijnt meestal eind 2e week !!: Wees ook a\ent op een euforische stemming Verschillen babyblues –ppd
"  Duur van de symptomen
"  Ernst van de symptomen
Waaraan kan je merken of een pas
bevallen vrouw depressief is?
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Vermoeidheid, energieniveau Onvermogen om plezier te ervaren Eetlust Zel^eeld Schuldgevoel Een gevoel van hopeloosheid, waardeloosheid Voortdurend piekeren, angs/g, besluiteloosheid Slaapproblemen Suïcide gedachten Wat is een postpartum depressie •  Begint in de eerste vier maanden na de bevalling •  Verschijnselen zoals bij gewone depressie: moeheid, prikkelbaarheid, huil-‐ en woede-‐
uitbars/ngen slaapproblemen, spanning, wijziging eetlust •  Wat noemen vrouwen meestal: extreem vermoeid, veel huilbuien, sterke schuldgevoelens, prikkelbaar, zichzelf niet meer zijn Mogelijke oorzaken "
"
"
"
 
 
 
 
Lichamelijke factoren Psychische factoren Sociale factoren ‘Life – events’ Lichamelijke factoren "H
  ormoonveranderingen "  Schildklierafwijking "  Slaapstoornissen: oververmoeidheid psychische factoren Verschil tussen verwach<ng en werkelijkheid "   Baby eist alle aandacht op "   Verantwoordelijkheidsgevoel "   Geen liefde op het eerste gezicht "   Laag gevoel van eigenwaarde "   Verandering in huwelijksrela/e "   Problema/sche rela/e met eigen moeder "   Problema/sche bevalling "   Vervelende behandeling ziekenhuis Sociale factoren "
"
"
"
"
 Geen ervaring met kleine kinderen  Geen baan  Huisves/ngsproblemen  Isolement  Strikte rolverdeling binnen rela/e ‘Life – events’ "
"
"
"
"
"
"
 Overlijden van een naaste  Promo/e partner  Verbouwing  Overlijden eerder kind; miskraam; abortus  Adop/e  Scheiding  Eerder een kind afgestaan Persoonlijkheidskenmerken "   Geringe zelfwaardering "   ControlebehoeMig "   Perfec/onis/sch "   Naar binnen gericht bij tegenslag en kri/ek Zomerrino "Als roze wolken donderen" - Sept.2010
23
Risicofactoren   Eerdere depressies (ook /jdens zwangerschap)   Jongere leeMijd   Geringe sociale steun   Alleenstaand   Stoppen met medica/e   Ambivalen/e over zwangerschap / moederrol   Rela/eproblemen   Oudere vrouwen met eerste kind   Voorgeschiedenis van moeilijk zwanger worden, onvervulde kinderwens "   Geboorte van premature baby "   Nega/eve percep/e van het temperament van het kind "
"
"
"
"
"
"
"
"
Bij al deze factoren: niet één oorzaak, maar een combina<e van factoren zorgt voor een onbalans tussen draagkracht en draaglast Bipolaire stoornis Extreme stemmingsschommelingen Zwangerschap en bevalling vergroten de kans op een BPS Groot risico op een nieuwe BPS na een eerdere BPS (20-‐50% na BPS in het verleden; meer dan 50% na een BPS na een vorige bevalling) Kenmerken manie Heel weinig behoeMe aan slaap; enorme energie-‐
uitbars/ngen; uitzonderlijk gelukkig voelen; ongepast gevoel voor humor; obsessief voor bepaalde dingen; heel boos, overac/ef Psychose Onmiddellijk aandacht nodig! Begint meestal een paar dagen na de bevalling (meer dan de helM) en anders binnen 2 weken •  Bizarre gedachten •  Verwarring •  Desoriënta/e •  Extreme agita/e •  Slapeloosheid •  Visuele en audi/eve hallucina/es (allerlei dingen zien of horen die er niet zijn) •  Buitenissig gedrag Behandeling "   Gesprekken laagdrempelig, preven/ef, “lichte” psychische problema/ek lotgenoten Therapeu<sche behandeling Eerst zorgen voor herstel van evenwicht voordat mogelijke oorzaken worden aangepakt ü belangrijk om partner erbij te betrekken en eventueel psychiatrische thuiszorg in te schakelen. ü Ook contact met huisarts en consulta/ebureau "   Medicamenteus Is na de geboorte mogelijk, ook bij borstvoeding Belangrijk psychiater te raadplegen à  an/-‐depressiva, kalmeringsmiddelen (bij angst), slaapmiddelen à  Afweging voor-‐ en nadelen van medica/egebruik en de rela/e moeder-‐
kind Pas als de basale voorwaarden aanwezig zijn (rust, goed slapen, ondersteuning) kan er aan de oorzaken gewerkt worden Opname "  Bij psychose "  Gevaar voor baby en voor zichzelf "  Bij ontbreken van een steunkader Wat kan je doen als kraamverzorgende •  Belangstellende vragen over hoe ze zich voelt nu en hoe ze zich /jdens haar zwangerschap heeM gevoeld •  Hoe is de bevalling gegaan en vooral hoe heeM ze het ervaren; hoe kijkt ze daar op terug? •  Hoe is het de eerste dagen na de bevalling gegaan? Hoe omschrijM ze zichzelf? •  Steun (prak/sch en emo/oneel) •  HeeM ze eerder in haar leven depressieve of angstklachten gehad? •  Slapen? Eten? Spanningsklachten? Hoe voel je je (qua (on)zekerheid) •  Geruststellen; het komt vaak voor •  Gevoeligheid voor hormoonwisselingen (PMS; pilgebruik) Een vuistregel:
Als de vrouw het
gevoel heeft dat er
iets “mis” is en dat
zij zichzelf niet is,
is de kans groot
dat zij depressieve
of angstige
klachten heeft
Erover praten doet al heel veel goeds! Verwijs naar goede en deskundige hulp

Download Report