6/27/2014 Vermijdbare dood bij ernstige psychiatrische aandoeningen (= EPA) Tegenstrijdige belangen Adviesraad AstraZeneca Sprekers honorarium Bristol-Myers Squibb AstraZeneca Financiering onderzoek FondsNutsOhra (AGE-reader) Dr. Dan Cohen Psychiater FACT-team Heerhugowaard Hoofd Polikliniek Metabole Screening Maatschappelijke Psychiatrie, GGZ-Noord-Holland Noord Hemocue (capillaire leucocyten) 10e Langerhans symposium 2014 Casus: 48-jarige man met schizofrenie Reden consult: recept semap voor 3 maanden i.v.m. vacantie. 10e Langerhans symposium 2014 Casus: 48-jarige man met schizofrenie Uitleg patiënt: Te veel pijn bij het lopen naar het lab en zonder nieuwe labuitslagen is een bezoek aan DM-verpleegkundige niet zinvol. Bekend met type 2 DM Bij controle labuitslagen: sinds 1 jaar niet naar lab geweest. Dokters-assistente: herhaaldelijk uitgenodigd, maar niet verschenen . 10e Langerhans symposium 2014 48-jarige man met schizofrenie & DM: 2 problemen: 10e Langerhans symposium 2014 48-jarige man met schizofrenie & DM: 1 probleem Patiënt -organiseert geen vervoer naar lab -informeert h.a niet over de reden van niet verschijnen Bemoeizorg: hulpverlener, niet de patient is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de geleverde zorg, ongeacht de hulpvraag of hulpzoekend gedrag van de patient. Huisarts/DM-verpleegkundige: -beperkt interventie tot herhaald schriftelijk uitnodigen -organiseert geen vervoer naar lab -organiseert geen bloedafname thuis -vraagt reden van niet verschijnen niet na, telefonisch of huisbezoek Bemoeizorg beperkt zich tot de psychiatrie 10e Langerhans symposium 2014 Huisartsenzorg kent geen bemoeizorg variant. 10e Langerhans symposium 2014 1 6/27/2014 Ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA): uitleg van het begrip EPA. Stellingen 1. Patienten met EPA (schizofrenie, bipolaire stoornissen) komen 15-20 jaar te vroeg te overlijden. 2. De therapie van CV-risico’s bij EPA moet met 15 jaar worden vervroegd. 3. CVRM van EPA-ptt is bij de 2e lijn (= psychiatrie) in betere handen dan bij de 1e lijn. Ernstige psychiatrische stoornis (EPA) is een psychiatrische stoornis, die chronisch is zorg en/of behandeling noodzakelijk maakt tot ernstige beperkingen in sociaal en/of maatschappelijk functioneren leidt gecoördineerde zorg van professionele hulpverleners in zorgnetwerken vergt Delespaul. Consensus over definitie van EPA-ptt en hun aantal in NL. Tijdschrift Psychiatrie 2013 10e Langerhans symposium 2014 10e Langerhans symposium 2014 Enstige psychiatrische aandoeningen: de specifieke ziekbeelden bij EPA Mortaliteit & levensverwachting bij patiënten met schizofrenie of bipolaire stoornis. De prevalentie van ziektebeelden bij EPA-ptt zijn: schizofrenie: 50% van de EPA-patiënten bipolaire stoornis (manische depressie): 10% van de EPA-ptt overige stoornissen: 30% Aantal: 160.000 EPA-patiënten tussen de 18 en 65 jaar (schatting) Delespaul. Consensus definitie van EPA-ptt en hun aantal in NL. Tijdschrift Psychiatrie 2013 Zeist, 18 december 2013 10e Langerhans symposium 2014 Verhoogde mortaliteits ratio’s Wat zijn de gevolgen van verhoogde mortaliteitsratio’s? Mortaliteit ratio van algemene bevolking = 1 Schizofrenie Bipolaire stoornis Alle doodsoorzaken 2.58 2.6 Natuurlijke doodsoorzaken 2.41 2.0 Onnatuurlijke doodsoorzaken 7.50 10.15 Suicide 12.86 18.7 CV-ziekten 1.79 2.3 Endocriene stoornissen 2.63 3.0 Saha Archives General Psychiatry 2007; Osby Archives General Psychiatry 2001 10e Langerhans symposium 2014 10e Langerhans symposium 2014 2 6/27/2014 Verkorte levensverwachting: Finland Verkorte levensverwachting, in jaren (VS) Populatie: Periode: 30 1997 35 1998 32 32 30 27 26 27 28 25 2929 26 25 25 29 1999 29 2000 27 25 Jaren 25 alle 66.800 patiënten met schizofrenie januari 1996- december 2006 25 22,5 Jaren 20 15 20 16 14 14 15 10 10 5 5 0 0 Arizona Missouri Colton & Manderscheid 2006 Oklahoma Rhode Isl Texas Utah Virginia 10e Langerhans symposium 2014 Verkorte levensverwachting in Noord-Europa: Finland, Zweden en Denemarken Populatie: Periode: 25 20 1996 Tiihonen Lancet 2009 2006 10e Langerhans symposium 2014 Wat veroorzaakt vroegtijdige sterfte bij EPA? opgenomen patiënten (N=120.000) 1987-2006 20 Iatrogeen: antipsychotische medicatie 15 15 Almost all antipsychotics result in weight gain: a meta-analysis Jaren 10 5 0 mannen Wahlbeck Br J Psychiatry 2011 vrouwen 10e Langerhans symposium 2014 Almost all antipsychotics result in weight gain:MA Maarten Bak PLOSONe April 2014 Maarten Bak PLOSONe April 2014 10e Langerhans symposium 2014 Almost all antipsychotics result in weight gain:MA Maarten Bak PLOSONe April 2014 10e Langerhans symposium 2014 3 6/27/2014 Almost all antipsychotics result in weight gain: meta-analysis Praktische richtlijn Hoe groot is de kans dat bestaande DM ontregeld wordt door AP-medicatie? Klein. Keus 1e 2e 3e Middel aripiprazol olanzapine, (ami-)sulpiride clozapine Motivatie Gewichtsneutraal; niet sederend Effectiever (in meta-analyses) Indicatie therapieresistente schizofr. Reden: de leeftijd van de patiëntgroepen, loopt sterk uiteen: -Schizofrenie, bipolaire stoornis of drugspsychose vooral < 30 jaar -Type 2 DM vooral > 50 jaar 10e Langerhans symposium 2014 Deels CV-oorzaken Wat veroorzaakt vroegtijdige sterfte bij EPA? Hogere prevalentie van CV-belastende afwijkingen of ziektes -Dyslipidemie -Hyperglycemie -Metabool of type 2-DM syndroom Maar: daar voorziet de NHG-risicotabel in. 10e Langerhans symposium 2014 10e Langerhans symposium 2014 Wat is de extra factor die bijdraagt aan vroegtijdige sterfte bij EPA? 10e Langerhans symposium 2014 10e Langerhans symposium 2014 4 6/27/2014 Prevalentie van DM bij schizofrenie Extra factor, toegelicht aan de hand van de prevalentie van DM bij schizofrenie 20% Redenen: 18,8% Algemene Nederlandse bevolking De gelegenheid van het 10e Langerhans symposium DM is een goed voorbeeld van een leeftijdsafhankelijke ziekte Schizofrenie (Nederland) 15% 12,8% 10,8% DM is een veel voorkomende ziekte en daarmee zowel herkenbaar 10% 9,3% als relevant 5,1% DM bij schizofrenie is goed onderzocht Eigen onderzoek op dit vlak 5% 3,8% 1,5% 0,3% 0% 20-29 jr 40-49 jr 50-59 jr 60-69 jr 10e Langerhans symposium 2014 Extra factor: vroegtijdige veroudering Prevalentie van DM bij schizofrenie 30% 30-39 jr Cohen Eur Neuropsychopharmacol 2006 10e Langerhans symposium 2014 Een proces, waarbij de biologische veroudering vooruitloopt op de Algemene Belgische bevolking kalenderleeftijd. 25,0% Schizofrenie (Belgie) 25% Het begrip biedt geen verklarende theorie of onderliggende 20% Pathofysiologie. 15% 12,7% 10% 6,1% 5% 2% 3,2% 0,9% 5,8% 2,4% 1,1% 0% 15-25 jr 25-35 jr 35-45 jr 45-55 jr 55-65 jr Kirckpatrick Schizophr Bull 2008; Fernandez-Egea Psychol Med 2011; Jeste Schizophr Bull 2011 De Hert Clin Epidemiol Ment Health Pract 2006 10e Langerhans symposium 2014 AGE Reader 10e Langerhans symposium 2014 Meting van biologische leeftijd: gebruik van AGE’s AGE = Advanced Glycated Endproducts, aanwezig in huidcollageen AGE’s binden irreversibel Het niveau van AGE’s stijgt leeftijdafhankelijk Toepassing in dit verband Omkering: niveau van AGE’s als maat voor de biologische leeftijd 10e Langerhans symposium 2014 5 6/27/2014 Wat zegt SMR wel en wat niet? Hoe vindt bepaling of meting van AGE’s plaats? Auto-fluorescentie (UV-licht) door AGEs in de huid Non-invasief Alleen toepasbaar bij blanken: donkere huid absorbeert UV-licht 10e Langerhans symposium 2014 Zeist, 18 december 2013 Meting AGE-reader in FACT: de eerste resultaten Maat voor de biologische leeftijd van de persoon Hypothese Geen verschil tussen AGE-waarde bij EPA-ptt en alg. bevolking, want beide groepen zijn aantoonbaar normoglycemisch. Tijdsperiode Januari 2011-maart 2013 Patiënten Benaderd: 342 - weigering deelname: 4 - te donkere huid: 13 - onbekend: 2 - diabetes mellitus: 38 (11,7%) - gemiddelde leeftijd: 44,4 jaar Het verschil is psychiatrisch, niet endocrinologisch. Totaal aantal deelnemers: 10e Langerhans symposium 2014 285 patiënten 10e Langerhans symposium 2014 Verhoogde prevalentie van DM, leeftijds-afhankelijke ziekte, bij schizofrenie: een andere uitleg van de uitkomsten AGE-waarden 3 EPA zonder DM 2,5 Algemene bevolking 20% 18,8% Algemene Nederlandse bevolking 2 Schizofrenie (Nederland) AGE FACT 2012 15% 1,5 12,8% 11,7% 1 10,8% 10% 9,3% 0,5 5,1% 5% 0 3,8% 20-29 1,5% 30-39 jr 40-49 jr 50-59 jr 60-69 jr Leeftijd 0,3% 0% 20-29 jr 30-39 jr 40-49 jr 50-59 jr 10e Langerhans symposium 2014 Cohen Eur Neuropsychopharmacol 2006 60-69 jr 10e Langerhans symposium 2014 6 6/27/2014 Consequenties voor de dagelijkse praktijk Doel 1. Normalisering van de CV-mortaliteit bij patiënten met schizofrenie. 2. Normalisering van de levensverwachting bij schizofrenie. 10e Langerhans symposium 2014 Middel Twee, potentieel controversiele, voorstellen. • Aanpassing richtlijn. • Overhevelen van CV-zorg van de 1e naar de 2e lijn Psychiatrie 10e Langerhans symposium 2014 Middel 1: aanpassing richtlijn Initiëren van de behandeling: Niet: op basis van getalsmatige kalenderleeftijd Wel: op basis van de feitelijke biologische leeftijd Bij het berekenen van het juiste CV-risico dient bij EPA, net als bij DM, 15-20 jaar te worden toegevoegd aan de kalenderleeftijd. 10e Langerhans symposium 2014 Middel 2: uitvoering niet door de 1e maar 2e lijn: Breidt psychiatrische bemoeizorg uit met CVRM. Waarom niet? - diagnostiek en therapie van CV-risicfactoren een taak is voor de 1e lijn - deze zorg kennis, deskundigheid, expertise en vaardigheid vereist - zorg verschuift van de 2e lijn naar de 1e lijn, niet omgekeerd 10e Langerhans symposium 2014 Argumenten tegen CVRM van EPA-ptt in de 1e lijn 1. Het betreft een onconventionele, bewerkelijke groep patiënten. 2. Niet elke h.a. heeft affiniteit met deze groep die soms vergaande betrokkenheid en tijdsinvestering vereist. 3. Het aantal EPA-patiënten in de 1e lijnspraktijk is beperkt. Halsstarrig of rationeel? 10e Langerhans symposium 2014 10e Langerhans symposium 2014 7 6/27/2014 Enkele kenmerken psychiatrische bemoeizorg EPA-zorg is desgewenst buitengewoon intensief, tot aan dagelijkse CVRM van EPA in 2e lijn: noodzakelijke voorwaarde huisbezoeken toe, soms maanden achtereen. Veel toezicht op therapie-trouw: medicatie ophalen bij apotheek, In CVRM-geschoolde psychiatrisch verpleegkundigen. controle op openen medicatie thuis. Strategie voor niet opkomen dagen van ppt: huisbezoek! Elk FACT-team werkt met 10-20 huisartsen, wat nascholing arbeidsintensief en inefficient maakt. Omvang van CV-risico-ptt onder EPA-populatie is vele malen groter dan omgekeerd (het aantal EPA-ptt/huisartsenpraktijk) 10e Langerhans symposium 2014 Daarmee komt het doel binnen handbereik Ik dank u voor uw aandacht! 10e Langerhans symposium 2014 10e Langerhans symposium 2014 Met dank aan: Irene Beems, secretaresse Lia de Boer, SPV Remco Boerman, nurse practitioner Tineke Does, verpleegkundige Annet Nugter, psycholoog 10e Langerhans symposium 2014 [email protected] 8
© Copyright 2024 ExpyDoc
