Voorspellende waarde van subklinische autistische

Voorspellende waarde van subklinische autistische kenmerken op
de leeftijd van 14-15 maanden voor gedragsproblemen en
cognitieve problemen op de leeftijd van 4-5 jaar
[Predictive value of subclinical autistic traits at age 14-15 months for behavioural and
cognitive problems at age 3-5 years]
European Child and Adolescent Psychiatry, 2010, 19(8):659-668
E. Möricke, S. Swinkels, K. Beuker, J. Buitelaar
Doel
Het is onduidelijk of subklinische autistische kenmerken op jonge leeftijd van voorbijgaande aard zijn,
stabiel blijven, of erger worden. In dit SOSO-project (ScreeningsOnderzoek Sociale Ontwikkeling) is de
relatie tussen vroege subklinische autistische kenmerken enerzijds en het bestaan van latere
ontwikkelings- en gedragsproblemen alsmede denk- en taalproblemen anderzijds onderzocht.
Opzet
Ouders van 14-15 maanden oude kinderen uit de algemene populatie hebben een vragenlijst voor de
screening van autistische kenmerken (ESAT) ingevuld. Drie groepen kinderen met hoge, gemiddelde,
en lage ESAT-scores zijn geselecteerd (in totaal 103 kinderen). Vervolgonderzoek omvatte een
gedragsvragenlijst (CBCL1½-5) op 3-jarige leeftijd, en een vragenlijst over sociaal-communicatief
gedrag (SCQ), een interview (ADI-R), een spelobservatie (ADOS-G), een intelligentietest, en een taaltest
op de leeftijd van 4-5 jaar.
Resultaten
Geen van de kinderen voldeed aan de criteria voor een autisme spectrum stoornis bij de follow-up.
Kinderen met hoge ESAT-scores op 14-15 maanden vertoonden aanzienlijk meer internaliserend en
externaliserend gedrag op 3-jarige leeftijd en scoorden aanzienlijk lager op taaltesten op de leeftijd
van 4-5 jaar dan kinderen met gemiddelde of lage ESAT-scores. Verder bevonden significant meer
kinderen met hoge (53,8%) dan met gemiddelde (13,9%) en lage (2,4%) ESAT-scores zich in de
klinische range op een of meer domeinen (autistische symptomen, gedragsproblemen,
denkvermogen, taalontwikkeling).
Conclusies
Subklinische autistische kenmerken bij 14-15 maanden voorspellen voornamelijk latere
gedragsproblemen en een achterstand in cognitief en talig functioneren, en niet zozeer latere ASDdiagnoses.
Implicaties
De theoretische implicaties liggen in de cruciale rol van vroege sociale en communicatieve
vaardigheden voor de ontwikkeling van zelfregulatie van emoties en impulsen. De praktische
implicaties hebben betrekking op de vroege herkenning van subklinische autistische kenmerken
aangezien deze kinderen een verhoogd risico lopen op zowel gedragsproblemen als denk- en
taalproblemen.