De eerste indruk Wat kun je daarmee? __________________________________________________________________________________ De eerste indruk, hoe betrouwbaar is die nu eigenlijk? We hebben allemaal wel eens een hoteleigenaar, een marktkoopman, een agent, etc. horen vertellen dat hij meteen weet wat voor vlees hij in de kuip heeft. Dus oefening baart kunst? Onderzoek naar de kwaliteit van selectiegesprekken in bedrijven, laat echter zien dat ervaren selecteurs zich doorgaans net zo vaak vergissen als de onervaren selecteurs. We wéten dan ook wel dat ouder worden, en meer ervaring krijgen, niet automatisch zorgt voor een meer objectieve blik op de mensen om je heen. Hoe zit dat dan? We kunnen de ander slechts kennen in de mate waarin we onszelf kennen! Hoe beter we onszelf kennen, dus ook de minder opvallende eigenschappen en neigingen, hoe zuiverder onze waarneming is. Soms zijn we ons echter niet bewust van een bepaalde eigenschap die we hebben; dat deel van onze persoonlijkheid ligt dan a.h.w. in de schaduw. Zien we eenzelfde eigenschap bij een ander (of menen we die te zien), dan valt die ons juist sterk op. De “splinter” in het oog van de ander wordt dan in onze beleving een “balk”. D.w.z. we zien die eigenschap bij de ander als het ware uitvergroot én we hebben er een mening, een oordeel, over. Het goede nieuws is dat je hier wel wat mee kunt. Zodra je merkt dat (een eigenschap van) de ander bij jou irritatie of juist grote bewondering oproept, dan kun je je afvragen wat dit over jou zelf zegt: kijk je wellicht in een spiegel? Zo kun je beter leren waarnemen. Dus ja, oefening (zelfreflectie) baart kunst! Wees ook op je hoede als je “te snel” weet hoe de ander in elkaar zit of wat hij wil zeggen. Wij zijn efficiënte (en soms luie) waarnemers. “Zien” is bij ons vooral “herkennen”; we zien een half plaatje en vullen dan de rest in op basis van wat we al weten of denken te weten. Goed waarnemen vraagt enige rust, enige vertraging. Terug naar de marktkoopman. Ja, er bestaat ook zoiets als intuïtie. Intuïtie is a.h.w. een onmiddellijk weten (of liever aanvoelen) dat niets met ons verstand te maken heeft. Onze intuïtie werkt in een fractie van een seconde. Meteen daarna komt de verstandelijke reactie, waarvan we ons meestal veel beter bewust zijn en die we daarom ook gemakkelijker onthouden. Pas als onze intuïtie achteraf juist blijkt, herinneren we ons die vaak weer en zeggen we: “Ik wist het!” Marian Engel april 2014 Leer jouw intuïtie herkennen. Heb een ingeving, een eerste indruk, wanneer je iemand voor het eerst ontmoet, “parkeer” die dan ergens. Sla hem als hypothese op in je geheugen, zodat je hem later kunt meenemen in je overwegingen. Intuïtie is iets heel anders dan je waarneming vanuit je geheugen “aanvullen”; het te snel iets al “weten”, waarover we eerder spraken. In dat geval gebruik je jouw denkvermogen. Intuïtie komt niet voort uit ons denken. Maar je kunt natuurlijk wel over een intuïtieve ingeving nadenken. Ervaring -en weten waar je op moet letten- helpt. Makkelijker kunnen we het niet maken: menselijke processen zijn nu eenmaal complex! Marian Engel april 2014