Revalidatie bij mensen met een visuele handicap

22/10/2014
RIZIV conventie
• Doelgroep
•
•
•
Visuele revalidatie
Tanja Coeckelbergh, Ph.D.
Neuropsychologe, dienst Oogheelkunde UZA
Gastprofessor UA
•
gezichtsscherpte < 0.3
gezichtsveld < 20° of minder dan 50% van de centrale 30°
altitudinale hemianopsie, oftalmoplegie, oculomotorische apraxie,
oscillopsie
ernstige gezichtsstoornis t.g.v. geobjectiveerde cerebrale pathologie
•
•
waarvoor geen spontane verbetering of behandeling
geen bijzonder onderwijs type 6
• Doel: multidisciplinaire revalidatie
WVV Studiedag, 25 oktober 2014
Revalidatie-doelstellingen

fundamentale sensomotorische oriëntatie
fijnmotorisch en grofmotorische ontwikkeling

algemene of detailwaarneming van de omringende ruimte
restvisus, niet-visuele zintuigen, optische hulpmiddelen

oriëntatie en mobiliteit
stoklopen

kennisname van documenten
electronische hulpmiddelen, verlichting, computersoftware

uitwisselen van schriftelijke info
braille, dactylo

uitvoering van dagelijkse activiteiten
hygiëne, administratie, koken, aanpassen huishoudtoestellen

psycho-sociale begeleiding (geen aparte vergoeding)
Bilan
•
•
Onderzoek
•
oogarts-revalidatiearts (30 minuten)
•
orthoptist/low vision therapeut (60 minuten)
•
psycholoog of sociaal assistent (30 minuten)
Teambespreking
Aantal revalidatiesessies
Voor de rechthebbenden die de leeftijd van 65 jaar niet hebben bereikt
en lijden aan een gezichtsstoornis die plots is opgetreden,
of die de leeftijd van 65 jaar hebben bereikt,
lijden aan een gezichtsstoornis die plots is opgetreden
én gekenmerkt wordt door een gecorrigeerde gezichtsscherpte ≤ 1/20 voor het beste oog
en/of een concentrische verkleining van het gezichtsveld tot <10°,
wordt het maximum aantal verstrekkingen per periode in de loop van de 1ste periode van
het revalidatieprogramma, ongeacht het levensstadium van de rechthebbende, vastgesteld
op 4 intermediaire bilans en 120 zittingen.
Revalidatiezittingen
Revalidatiezittingen: zittingen van 60 minuten
Minimaal 3 verschillende therapeuten per 20 zittingen
Individuele zittingen of groepszittingen
Zitting in of zittingen out (thuis)
1
22/10/2014
Samenwerking met bestaande organisaties
Acht centra voor visuele revalidatie
UZ Gent
UZ Antwerpen
De Markgrave
UZ Leuven
CHU Brugmann/Horus
La Lumière
Les amis des aveugles
Points de Vue
Optische hulpmiddelen (via ziekenfonds)
Draagbare beeldschermloepes (VAPH)
 Corning glazen
 Optische hulpmiddelen
Hoge additiebrillen
Loepesystemen (Kepler/Galilei)
2
22/10/2014
Beeldschermloepes tafelmodel (VAPH)
Schoolsystemen (ministerie van Onderwijs)
Daisy-spelers (VAPH)
Voorleesapparaten (VAPH)
Vergrotingssoftware en spraaksynthese (VAPH)
Braille (VAPH)
3
22/10/2014
Oriëntatie en Mobiliteit (VAPH)
Hulpmiddelen dagelijks leven
Tegemoetkomingen en vergoedingen: versnipperd
Visuele revalidatie: toekomstperspectieven (D. Dewolf)
Ziekenfonds?
Formulieren 3+4?
Formulier 5?
RIZIV?
UZA
20 jaar low vision
dr. Dirk Dewolf – Vlaams agentschap Zorg en Gezondheid
VDAB?
Ministerie van Onderwijs?
Integrale Toegangspoort?
Zesde staatshervorming (D. Dewolf)
Toekomst (D. Dewolf)
 Vanaf 1 juli 2014 worden de gemeenschappen bevoegd (juridische
overdracht) voor de long term care revalidatie en meer specifiek voor
conventies 969 – gezichtsstoornissen (“de niet acute of post-acute
zorg die op multidisciplinaire wijze wordt verstrekt in het kader van
(o.m.) sensoriële stoornissen”
 Vanaf 1 januari 2015 worden de gemeenschappen financieel bevoegd
 Overgangsprotocol: het bestaande systeem ongewijzigd verder zetten
tot einde 2017
 Goede samenwerking tussen beide agentschappen
VAPH en VA Zorg en Gezondheid noodzakelijk
 Tijdens transitiefase mee nadenken over nieuw
regelgevend kader voor financiering
 Vanaf begin 2018 nieuwe regelgeving operationeel
(Vlaams revalidatiedecreet)
 Eerste zorg is nu continuïteit
4
22/10/2014
Toepassing: Casus
K.G., vrouw, °29-06-1947 (67 jaar)
26/04/2014 te 21:59 uur: aanmelding spoed
Opvolging voor IOD en screening diabetische retinopathie
Gistermorgen rond 7u opgestaan, mogelijk iets te snel. Zeer draaierig geworden en gevallen met rechterkant aangezicht tegen
deurkozijn. Geen besef van tijd gehad, maar enkele uren op de grond gelegen. Toen terug naar bed gegaan. Later even opgestaan om
water te drinken, nog altijd wat draaierig, maar wel minder. Toen weer terug naar bed gegaan. Weinig gedaan gedurende de afgelopen
2 dagen. Ook niet gegeten. Geen hoofdpijn, geen braken, wel een beetje nausea (en dorst). Visusvermindering, vooral rechts zeer
wazig zicht.
visus RO: 1.0 mec
Alg: oudere dame, bloedresten over gezicht en handen, wat verzwakt en vermoeid.
Sat 100%, BD 137/87, pols 72/min
visus LO: HBW (amblyopie)
25/4/2014: trauma (ongekende oorzaak) t.h.v. RO: traumatische sclerale ruptuur met expulsie
van lens en iris
Rechter orbita:
- wonde rechts boven rechter oog
- uitgebreide conjunctivale bloeding
- beperkte oogmotoriek
- bloederige conjunctiva
- contour afw pupil
- vitreum bloeding
Hematoom op kaak, onder rechter mondhoek.
CT orbitae: retinaloslating, vitreumbloeding, rectus medialis is
geïnfiltreerd, lucht intraconaal, fractuur med wand, lat wand en bodem, geen
inklemming van spieren
CT hersenen:
Contusiehaarden rechts temporaal en frontaal met omgevend hypodensiteit
(oedeem dd weefselverlies). Geen midlineshift .
22/9/2014: bilan visuele revalidatie
28/4 + 21/5 + 2/7 + 19/9: sluiten sclerale ruptuur superieur, meervoudige vitrectomieën wegens
Sociaal:
proliferatieve vitreoretinopathie (PVR) met inferieure netvliesloslating
-
woont alleen, afgelegen
+ opstart visuele revalidatie
-
heeft 2 paarden, 1 veulen en een hond
16/10/2014: goede heling na complexe vitrectomie met terug aanliggend netvlies (visus RO:0.05)
Hulpvraag:
Zegt weinig problemen te hebben!
Wenst enkel leeshulpmiddelen om cursus Duits terug op te starten en wenst terug te kunnen
naaien.
Hetero-anamnese (vriend):
-
Kan niet koken, drank inschenken, enz.
-
Komt niet buiten
-
Kan apparaten niet bedienen (bijv. radio, wasmachine)
-
Kan niet naar de winkel
-
Kan geen administratie (bankverrichtingen) uitvoeren
-
Kan post niet lezen
-
Kan tuin niet onderhouden
-
….
De uitdaging van (visuele) revalidatie is om zorg op
maat te bieden, rekening houdend met de
psychologische en cognitieve mogelijkheden van de
patiënt, gericht op de verwerving van autonomie en
zelfwaardegevoel.
5
22/10/2014
Besluit
 Dringende vraag naar revalidatie hoewel medische behandeling nog niet afgelopen is.
 Psychologische ondersteuning is noodzakelijk!
Dank u voor uw aandacht.
 onrealistische vraagstelling
 (nog) geen aanvaarding van slechtziendheid
 (nog) geen aanvaarding van hulp(-middelen)
 geen aparte vergoeding voorzien in de RIZIV conventie
 Geen VAPH tegemoetkoming.
Foto’s: VOP Antwerpen en Hasselt
Hulpmiddelen: website Koba Vision, Optelec, Sensotec, Integra, Apple.
Medewerkers: prof. dr. M.J. Tassignon, dr. I. De Veuster, J. Claeys, M. Beerens,
verpleegkundigen, paramedici en secretariaatsmedewerkers dienst Oogheelkunde UZA,
medewerkers VOP Antwerpen en Hasselt.
 Onvoldoende flexibiliteit qua revalidatieperiode of aantal sessies.
6