Friesch Dagblad

10 Geloven
Woensdag 21 mei 2014
Adam en Eva, een verhaal uit Kanaän
Kleitabletten uit Ugarit uit de dertiende
eeuw voor Christus geven een nieuw
beeld van de achtergrond van de eerste
hoofdstukkenuit Genesis. Onderzoekers
prof. dr Marjo Korpel en prof. dr Johannes
de Moor over de vondst.
Opinie
n Marjo Korpel en
Johannes de Moor
A
fgelopen vrijdag maakten
wij onze bevindingen over
de vondst van de ‘Mythe
van Adam’ bekend. Door een
analyse van kleitabletten hebben
we overeenkomsten ontdekt die
volgens ons, naar alle waarschijnlijkheid, een nieuwe blik op het
verhaal over Adam en Eva bieden.
De Ugaritische tabletten zijn
vanaf 1929 gevonden in het oude
Ugarit (West-Syrië), gefotografeerd
en ondergebracht in musea. Ze zijn
geschreven in alfabetisch schrift
(net als het Hebreeuws) dat pas rond
1525 voor Christus is uitgevonden.
De stad Ugarit werd rond 1190 voor
Christus verwoest. Een aantal tabletten bevat een colofon met een
relatieve tijdsaanduiding, ook rond
1200 voor Christus.
De Ugaritische tabletten staan
wat echtheid en datering betreft
niet ter discussie. Enige probleem is
dat tabletten soms in stukken gevallen zijn, en dan ontbreekt er tekst.
Voor een aantal regels moet ook
in het geval van de Adam-mythe gegist worden naar de tekst. De hoofdlijnen staan echter vast: het voorkomen van Adammu, de goedaardige
vrouw, de slang die bijt, de boom in
de wijngaard van de goden die een
boom des doods is geworden, en de
god Horon die duivel en slang tegelijk is, en die de boom uitrukt. Naar
onze mening zoveel gegevens, dat
het gerechtvaardigd was de theorie
te publiceren, zo vonden wij.
In de oudere mythe, de Adam
Mythe, blijkt Adam vermenselijkt
te zijn, en Eva heeft absoluut geen
schuld aan de zondeval. De bijbelschrijvers waren kinderen van hun
tijd, en gebruikten motieven en
literaire technieken die hun ter beschikking stonden. Zo maakten zij
kennelijk ook gebruik van een reeds
bekende mythe over Adam, maar
ze gaven er wel een eigen draai aan.
Terwijl in Kanaän het een boze god
is die de eerste zonde begaat, zeggen
de bijbelschrijvers: Nee, schuif het
kwaad nu niet af op een god, een
duivel, maar kijk naar jezelf mens!
Jijzelf bent het die kiest voor goed of
kwaad. Wat zou jij doen wanneer je
Adam of Eva was geweest?
Kleitabletten
De vondst van de mythe is door ons
gedaan door twee teksten samen te
lezen. In beide teksten gaat het namelijk over een slang die een giftige
beet heeft toegebracht en die verslagen moet worden. Ook speelt de
zonnegodin een zeer belangrijke rol
in beide teksten. Bovendien wordt
in beide teksten een aantal goden
opgesomd en zowel de namen als de
volgorde zijn identiek op een na. De
god Horon heeft aan het eind van
de mythe de laatste plaats gekregen.
Waarom heeft niemand dat eerder
gezien? Vermoedelijk omdat men
eerst met de juiste vraag bezig moet
zijn om zich te kunnen afvragen:
zouden deze twee tabletten bij elkaar kunnen horen?
Door deze nieuwe interpretatie
Letterlijk lezen van
de Bijbel is nooit aan
te bevelen omdat het
geen recht doet aan
de teksten
Verduistering
Vaticaan begint onderzoek
tegen kardinaal Bertone
Vaticaanstad | Financiële toezichthouders in het Vaticaan zijn een
fraude-onderzoek begonnen tegen
de vroegere Vaticaanse staatssecretaris Tarcisio Bertone (79). Die zou
via financiële trucs vijftien miljoen
euro hebben gegeven aan een goede
vriend, de Italiaanse flmproducent
Ettore Bernabei (93). Dit meldde de
Duitse krant Bild gisteren.
Kardinaal Bertone was van 2006
tot 2013 de rechterhand van Benedictus XVI. Paus Franciscus verving
Bertone vorig jaar. Eerder al raakte
de IOR, de bank van het Vaticaan, in
opspraak door witwaspraktijken.
Het Vaticaan is vorig jaar actiever
geworden in de aanpak van witwaspraktijken. De financieel toezichthouder van het Vaticaan (AIF) heeft
vorig jaar veel meer verdachte transacties onderzocht dan het jaar daarvoor. Ging het in 2012 om zes zaken,
vorig jaar onderzocht de AIF 202
gevallen. Ook wordt er in de strijd
tegen witwassen en de financiële
steun voor terreurbewegingen veel
meer dan vroeger samengewerkt
met andere landen, zei AIF-directeur René Brülhart maandag tegen
journalisten.
De AIF heeft vijf transacties doorgegeven aan de justitiële autoriteiten in het Vaticaan. In 2013 heeft de
AIF zich aangesloten bij de Egmont
Groep, het samenwerkingsverband
van financieel toezichthouders. Met
zeker tien landen, waaronder Duitsland, België en Nederland, is een
overeenkomst over samenwerking
gesloten.
De AIF houdt ook scherp toezicht
op het Instituut voor Religieuze
Werken (IOR), de bank van het Vaticaan. Paus Franciscus besloot dit jaar
de bank niet op te heffen, zoals hij
overwoog. Volgens Franciscus kan
het IOR onder het streng toezicht
van de AIF waardevolle financiële
diensten aan de kerk leveren.
Adam en Eva in het paradijs, schilderij van Peter Paul Rubens uit 1615. In de oudere mythe, de Adam Mythe, blijkt Adam vermenselijkt te zijn, en Eva heeft absoluut geen schuld aan de zondeval, aldus Korpel en
De Moor. Foto Wikipedia
was het mogelijk afbeeldingen op
nog oudere rolzegels te begrijpen.
Adam, Eva, de slang en de Boom des
Levens staan daar allemaal meermalen op afgebeeld.
Reactie van vakgenoten
Onze theorie hebben we vrijdag
voorgelegd aan de vakgenoten en
is uitzonderlijk positief ontvangen.
Uiteraard zijn er collega’s die het
te speculatief vinden, maar men
was niettemin onder de indruk
van de veelheid aan gegevens. Op
punten zal er zeker nog verbetering
mogelijk zijn, maar het ligt niet
voor de hand dat het verhaal heel
erg veel anders zal worden dan nu
gepresenteerd.
In het Reformatorisch Dagblad uitte
dr. Mart-Jan Paul van de Christelijke
Hogeschool Ede wel kritiek: naar
zijn mening is de inhoud van Genesis een stuk ouder dan de dertiende
eeuw. Wat is lezen toch moeilijk als
je al op voorhand een bepaalde visie
wilt afwijzen! Wij hebben steeds gezegd dat de tabletten uit de dertiende eeuw stammen. Maar wij hebben
zelf afbeeldingen aangedragen die
het ook volgens ons waarschijnlijk
maken dat de Adamitische Mythe zelf
veel ouder is. Maar dat is niet hetzelfde als ‘de inhoud van Genesis’.
Wat dat betreft blijft dr. Paul de vakgenoten in de wereld overtuigend
bewijs schuldig.
Letterlijk lezen?
Kan het letterlijk lezen van de Bijbel
nu de prullenbak in? Letterlijk lezen
van de Bijbel is nooit aan te bevelen
omdat het geen recht doet aan de
teksten. De Bijbel is een geloofsboek
en nooit bedoeld als puur geschiedenisboek. Als iemand zegt dat God
tot hem gesproken heeft, bedoelt hij
of zij vaak, dat een vriend of vriendin onverwacht antwoord gaf op
een belangrijke vraag. Toch zegt de
persoon: God sprak tot mij, terwijl
het in werkelijkheid vriendin Gerda
was.
De Bijbel beschrijft ervaringen
van mensen met God met een doel.
Zoals de evangelist Johannes aan het
eind van zijn evangelie schrijft: deze
dingen zijn geschreven opdat gij gelooft! (Johannes 20:30-31).
Veel geloofservaringen zijn
door een vergrootglas bekeken en
beschreven. We spreken niet voor
niets over de spreekwoordelijke
Oosterse overdrijving. Die is in de
Bijbel veelvuldig aanwezig. Juist
door de studie van de oudoosterse
talen en culturen ga je meer begrijpen van de denkwijze van mensen
toen, en ga je ook de literaire
schrijfwijze van de bijbelschrijvers
begrijpen. Daardoor kun je juist
dichter komen bij de werkelijke
boodschap die de bijbelschrijvers
wilden overbrengen.
Er zijn nog veel niet gepubliceerde Ugaritische teksten. Wellicht
kan daar nog nieuws uit voortkomen. Maar de oorlog in Syrië maakt
opgravingen daar al jaren niet meer
mogelijk.
p Prof.dr. Marjo Korpel is universitair hoofddocent Oude
Testament aan de Protestantse
Theologische Universiteit te Amsterdam en Groningen. Johannes
de Moor is emeritushoogleraar
in de Semitische Talen en Culturen van het oude Nabije Oosten
aan de PThU
Bikkelen voor het goede doel
●
Opbrengst Survival van FCJT
gaat naar stichting Shoma
Burgum/Kootstertille | De Federatie Christelijk Jeugdwurk Tytsjerksteradiel (FCJT) houdt zaterdag de
jaarlijkse Survival in Kootstertille.
Dit jaar wordt er door de kinderen
en tieners extra gebikkeld voor het
goede doel: stichting Shoma.
Stichting Shoma zet zich met
name in voor onderwijsbevordering in Noordwest-Tanzania, door
kansarme kinderen in Rubya naar
school te laten gaan en ze de kans te
bieden op voortgezet onderwijs, vertelt jeugd- en jongerenwerker Ellie
van Slooten van de FCJT. ,,We willen
het komende jaar de jeugd betrekken bij verschillende plaatselijke activiteiten om zo geld in te zamelen
voor Stichting Shoma. We hopen
natuurlijk dat we zoveel mogelijk
geld kunnen inzamelen. Dat we dit
gezámenlijk doen met jongeren - en
zo de onderlinge verbondenheid be-
vorderen binnen de dorpen - vinden
we heel belangrijk.”
De FJCT is ontstaan vanuit verschillende kerkelijke gemeenten in
Tytsjerksteradiel en richt zich op
het bevorderen en het ondersteunen van het vrijwillig identiteitsgebonden jeugdwerk. ,,We richten ons
op zestien dorpen. We krijgen deels
subsidie van de gemeente Tytsjerksteradiel.” Ze ondersteunt de plaatselijke kerken met hun werk, maar
ook jeugd vanuit de voetbalclubs,
korfbal en jeugdsoos doet mee met
activiteiten.
,,Er zijn veel contacten met ketenpartners in onze burgerlijke gemeente. We zijn onder meer actief
met alcohol- en drugspreventie, in
samenwerking met Verslavingszorg
Noord-Nederland. Ook werken we
samen met de maatschappelijke
instelling Kearn in de gemeente
Tytsjerksteradiel.”
FJCT is een organisatie met een
christelijke achtergrond, maar richt
zich op alle jeugd in de gemeente
Tytsjerksteradiel. Ze heeft twee be-
taalde krachten in dienst: jeugd- en
jongerenwerkers Akkie Bijlsma en
Ellie van Slooten. ,,Onze activiteiten variëren van het houden van
playbackshows,
tieneravonden,
jeugddoemiddagen en vervoer en
begeleiden naar de EO-jongerendag
in Arnhem. De afgelopen twee jaar
hebben we een familie- en jeugddienst georganiseerd in sporthal de
Westermar in Burgum, met gasten
zoals de Zandtovenaar”, vertelt Van
Slooten.
Voor de Survival zijn op dit moment al honderd opgaven. Er is nog
voldoende plek om mee te doen,
voor jongeren van acht tot en met
achttien jaar. Later in het jaar komen er nog zes activiteiten waarmee geld wordt opgehaald voor het
Shoma-project. ,,Ons streefbedrag is
enkele duizenden euro’s.”
p De Survival start vanaf 13.00
uur, kosten drie euro, waarvan
een euro naar stichting Shoma
gaat (www.shoma.nl). Opgave:
[email protected]

Download Report