De presentatie

Nachtelijke onrust bij dementie
PRoF Themadagen
5 september 2014
Marieke Van Vracem
dr. Nele Spruytte
Prof. dr. Chantal Van Audenhove
LUCAS
LUCAS streeft ernaar de
Onderzoek
levenskwaliteit van personen
te verbeteren door wezenlijke
vernieuwingen in de
Vorming
Dienstverlening
zorgpraktijk en het zorgbeleid
te initiëren en te
ondersteunen
1
LUCAS – www.kuleuven.be/lucas
Steunpunt
welzijn, volksgezondheid &
gezin
3
De rol van de materiële omgeving in zorg
 Architectuur ontmoet dementie, i.s.m. prof. Ann
Heylighen (Architectuur KU Leuven)
 Pilootprojecten zorg Vlaams bouwmeester
 Living well with dementia
4
2
Living well with dementia
 Literatuurstudie over onrust bij dementie







Licht
Geluid
Geur
Temperatuur
Natuur
Kleur
Ontwerp
 Expertenpanels met mantelzorgers en hulpverleners
 Focus op nachtelijke onrust
5
Inhoud





Dementie & nachtelijke onrust
Impact van omgeving
Onderzoeksvragen
Methode
Resultaten




Gedrag
Oorzaken
Gevolgen
Interventies
 Conclusie
6
3
Dementie & nachtelijke onrust
 100 000 mensen in Vlaanderen
 Stijging met 30% in 2020
 Symptomen:
 Cognitieve & functionele achteruitgang




Geheugen
Taal
Executieve functies
IADL en ADL
 Behavioural & Psychological Symptoms of Dementia
 Agitatie
7
Impact van de omgeving bij dementie
Lawton environmental docility hypothesis
The influence of the
environment increases
when competences
diminish because of the
dementia process.
(Lawton, 1985)
8
4
Onderzoeksvragen
1. Wat is nachtelijke onrust bij mensen met dementie volgens
zorgverleners uit woonzorgcentra?
2. Wat zijn gevolgen ervan volgens zorgverleners?
3. Wat zijn oorzaken ervan volgens zorgverleners?
4. Aanpak:


Hoe gaat men nu om met nachtelijke onrust bij mensen met dementie?
Welke ruimtelijke/zintuiglijke interventies worden hierbij gebruikt?
9
Methode
 Praktijkstudie in 8 woonzorgcentra in West-Vlaanderen
 Interview hoofdverpleegkundige(n)
 Nachtboeken (14 dagen) en interview nachtdienst:
 Welk gedrag kwam voor?
 Belasting?
 Wat heb je hieraan gedaan?
 Observatie nachtelijke onrust & omgeving
 1 nacht in elk woonzorgcentrum
10
5
1. Wat is nachtelijke onrust bij dementie?
 Fysiek
 Verbaal
 Dwaalgedrag
 Roepgedrag
 Opstaan en klaarmaken vs.
 Zingen, praten, prevelen
Vroegtijdig naar bed gaan
 Actief bezig zijn
 Smeergedrag
 Lichamelijke onrust
11
1. Wat is nachtelijke onrust bij dementie?
 Gedrag & frequentie
 verandert snel door voortschrijden van het proces
 het verandert van dag tot dag
 zeer individueel
 Enkele vaste bewoners => dagelijks of wekelijks onrust
 Plotse & tijdelijke onrust heeft vaak een fysieke oorzaak
 Onrust bij kortverblijf
12
6
2. Wat zijn gevolgen ervan?
 Voor de persoon met dementie:
 Vermoeidheid
 Mentaal: frustratie, angst, …
 Fysiek: vallen, plassen in de kamer, uitglijden, vastgeraken in
fixatiemateriaal, koud hebben
 Interventies zoals medicatie, fixatie
 Overdag: mensen zijn vaak suf
13
2. Wat zijn de gevolgen ervan?
 Voor medebewoners:
 Verstoorde nachtrust
 Angst
 Voor zorgverleners:
 Werkdruk
 Machteloosheid
 Ze staan er alleen voor: bang iets fout te doen, alleen
beslissen, weinig toezicht
 Niet gehoord worden
14
7
3. Wat zijn oorzaken ervan?
 Vanuit de persoon
 Dementie/ouderdom: desoriëntatie
 Lichamelijk: incontinentie, pijn, primaire behoeften, bijwerkingen
medicatie
 Gewoonten, rituelen, persoonlijkheid
 Eenzaamheid, nood aan veiligheid/geborgenheid
 Frustratie
 Schaamte/schending privacy (observatie)
15
3. Wat zijn oorzaken ervan?
 Vanuit de omgeving
1. Organisatorisch
2. Sociaal
 Te vroeg in bed
 Onrust van medebewoners
 Benadering/situatie overdag
 Contact & bejegening
 Verzorging ‘s nachts
personeel-bewoner
 Geen vrijheid
 Sfeer
16
8
3. Wat zijn oorzaken ervan?
3. Ruimtelijk-zintuiglijk
 Lawaai
 Licht op de afdeling
 Geen avond-nachtelijke & huiselijke sfeer
 Fixatie
 Incontinentiemateriaal
 Temperatuur & verluchting
 Ruimte
 Hoeveelheid prikkels
17
3. Wat zijn oorzaken ?(observaties)
 Licht
 Lawaai
 Weinig huiselijk
 Verzorging ‘s nachts
18
9
4. Wat is de huidige aanpak?
 Individueel niveau
 Lichtje in de kamer
 Maar ook: extra deken, deur open of toe, chauffage
 Fixatie en medicatie
 Incontinentiemateriaal
 Creatieve oplossingen
 Gevolgen beperken: matras op de grond, deur sluiten
 Sociale aanpak: individueel, bewoner kennen, verbaal inspelen,
kort op de bal
19
4. Wat is de huidige aanpak?
 Afdelingsniveau
 Huiselijke sfeer
 Verminderen lawaai: geen kar, plaats van de tillift aanpassen,
stille sloten
 Verminderen licht
 Badgesysteem
 Naamkaartjes en kleuren voor de oriëntatie
 Organisatorisch: informatie-overdracht, structuur vs flexibiliteit
20
10
Aandachtspunten
 Info capteren en flexibel mee omgaan
 Overleg is schaars
 Gewoonten en voorkeuren bevragen
 Zorgverleners van de nacht kennen
de persoon te weinig
21
Conclusie
Ruimtelijke
&
zintuiglijke
omgeving
Individuele
interactie
met de
bewoner
Organisatie
van de zorg
Aanpak van nachtelijke onrust op maat
Aandacht voor
de werking ‘s
nachts
Aandacht voor
de invloed van
de omgeving
Aandacht
voor de visie
22
11
We shape our buildings and they shape us.
Winston Churchill
Nieuwsbrief LUCAS: www.kuleuven.be/lucas
[email protected]
[email protected]
12

Download Report