Susy Braun - EIZT - Holland Innovative

EXERGAMING IN DE
OUDERENZORG;
TOEPASSING IN DE PRAKTIJK
Dr. Susy M. Braun
Dr. Monique Lexis, Drs. Melanie
Kleynen, Dr. Michel Bleijlevens
Programmalijn ‘bewegen’
De primaire focus in de programmalijn ligt op het
stimuleren van bewegen, waarbij belangrijke
factoren die van invloed zijn op het kunnen
veranderen van leefstijl, zoals voeding en
gedragsaspecten binnen deze lijn de nodige
aandacht krijgen.
¡  Thema 1: ‘verleiden tot bewegen’ door innovatieve
zorg en technologie bij ‘kwetsbare patiënten’
¡  Thema 2: stimuleren van bewegen over de
zorgketen heen (b.v. oncologie, beweegmaatjes)
Doelstelling
•  Overview van onze ervaringen met de
inzet van verschillende technologieën
in de ouderenzorg (somatisch en
psychogeriatrie)
•  Overgang van commerciële of the shelf
producten naar exergaming ‘op
maat’.
Beweegprogramma’s
ouderen
•  Veel aandacht, vooral voor ‘jongeren’
•  Mogelijkheden en nut voor ouderen in
verpleeghuis?
Interessante aanwijzingen
• 
• 
• 
• 
Beweging blijft zinvol
Niet bewegen: veel negatieve gevolgen
Ook kwetsbare ouderen blijven trainbaar
Beweging lijkt gunstig voor andere
domeinen dan fysiek functioneren (cognitief
functioneren, stemming, …….)
Bewegen is vaak doel van
therapie, maar…
•  Therapeuten proberen de pa.ënten in beweging te krijgen en te houden, maar… Knaut et al. 2012, “..people with stroke spent more than a third (40 percent) of their
physiotherapy sessions inactive”
In beweging blijven…
‘even’
‘gepland’
bewegen
rest van de
dag
Collet et al. 2011 “Exercise in community gyms…may reduce other life activities in order to participate
at a gym”
Uitdagingen
•  Kunnen we aansprekend, gevarieerd
en laagdrempelig palet ontwikkelen?
•  Kan technologie dit ondersteunen?
Eerste grote project
RAAK ‘meer bewegen voor ouderen’
–  Wandelprogramma’s
–  Beweegtuin
–  Virtueel sporten
–  Aansluiten bij wensen en mogelijkheden
bewoners
Exergames
Meer dan aardige bezigheid?
3 categorieën
•  Of the shelf voor entertainment (v.b.
Wii)
•  Gemaakt voor revalidatie (v.b. Qwiekproducten)
•  Producten die wij gebruiken voor ‘verleiden
tot bewegen’ bij cliënten met beperkte
cognitie
Of the shelf & into health?
•  Wii
•  X-box
•  Sony I-Toy
•  Dance Dance Revolution
Uitkomsten literatuur
•  Veel kleine studies
•  Veelal bij cliënten met verworven
hersenletsel
•  Potentie
•  Vrijwel geen studies bij ouderen in de
verpleeghuissetting
•  Sociaal of therapie?
Wii sport
Diverse projecten (hanteerbaarheid & pilots):
•  Feasibility: instrueren en begeleiden van bewoners en
personeel
•  Fysieke activiteit: balans, uithoudingsvermogen
•  PG bewoners
Parkinsonstudie
•  Patientenserie: 5M/1V, leeftijd 69-78jr
•  Hoehn en Yahr 3 en 4
•  Hanteerbaarheid
•  Intra-individueel tendens
Michael Mey, Katrin Herzing, Susy Braun, Andreas Rothgangel.
Virtuelle Rehabilitation bei Parkinson Einsatz einer VideospielKonsole in der physiotherapeutischen Behandlung.
pt_Zeitschrift für Physiotherapeuten. 2010; 7:6-13.
!
Parkinsonstudie Resultaten
Evidence revalidatie
•  Scoping review; Sony PlayStation EyeToy, Nintendo
Wii en door onderzoekers ontwikkelde virtuele
omgevingen
•  25 studies – 346 proefpersonen (meeste
mannen met een beroerte)
•  4 RCTs, meeste ‘consider-of-concept’ stadium
•  8 negatieve events
Onderzoek staat in kinderschoenen
Interprofessionele aanpak nodig (co-creatie)
Plow MA, McDaniel C, Linder S, Alberts JL (2011) A Scoping Review of
Exergaming for Adults with Systemic Disabling Conditions. J Bioengineer &
Biomedical Sci S1:002. doi:10.4172/2155-9538.S1-002
3 categorieën
•  Of the shelf voor entertainment (v.b. Wii)
•  Gemaakt voor revalidatie (v.b. Qwiekproducten)
•  Producten die wij gebruiken voor ‘verleiden
tot bewegen’ bij cliënten met beperkte
cognitie
Qwiek Play en Melody
Virtueel fietsen
TACX virtual reality trainer
http://www.youtube.com/watch?v=eNu9bhJ7C8
Routes
Zorgcentrum Langedael, Vaals
Geertruidenberg
Virtueel fietsen - pilot
n=13 bewoners en n=10 vertegenwoordigers
Hanteerbaarheid en tevredenheid
Mogelijke effecten (volgens bewoners en
vertegenwoordigers):
•  Meer activiteit
•  Prikkeling cognitieve vaardigheden
•  Interactie met andere kunnen
•  Betere stemming
•  Ontspanning
Simone Dillen, Colette van Aalst. Binnen buiten fietsen! Een kwalitatief onderzoek
naar de ervaringen en belevingen van psychogeriatrische cliënten en hun wettelijk
vertegenwoordigers met de Difiets . Zuyd Hogeschool, Opleiding fysiotherapie, juni
2012. Begeleiding: Gijs van Oorsouw, Susy Braun
Ervaring
Steeds grotere groep (sub) populaties die
niet in staat is om belangrijke informatie
op te pikken, te verwerken, op te slaan
en/of te herhalen, o.a. dementie
3 categorieën
•  Of the shelf voor entertainment (v.b. Wii)
•  Gemaakt voor revalidatie (v.b. Qwiekproducten)
•  Producten die wij gebruiken voor
‘verleiden tot bewegen’ bij cliënten met
beperkte cognitie
Verleiden tot bewegen
Vraagt om een andere aanpak/strategie:
-  Analogie-leren
-  Foutloos-leren
-  Ontdekkend-leren
-  Beperken van de omgeving: constraints-led
èInzet van technologie interessant
Facilitating Movement Implicitly (FMI)
www.M-I-N-D.org
Kleynen M, Wilson M, Jie L-J, te Lintel Hekkert F, Goodwin VA, Braun SM.
Exploring the utility of analogies in motor learning after stroke: A
feasibility study. IJRR, 2014 Mar 27 (Epub ahead of print)
Technologieën die
verleiden door ‘te spelen’
- 
- 
- 
- 
Virtuele projecties
Tri-Bot
Sphero
Interactieve kunst (o.a. VENSTER)
Project: Interactieve
projecties
•  Impliciete beweegomgevingen: 2 jaar geleden gestart
(video)
•  Sevagram Zorgcentra (Plataan en Molenpark)
•  10 studentprojecten
•  Kleine en grote subsidie
•  Spin off naar andere instellingen en doelgroepen
•  Publicatie, Nationale scriptieprijs KNGF
è Éne uiteinde van spectrum doelgroepen
INSTITUTE OF HUMAN PERFORMANCE
THE UNIVERSITY OF HONG KONG
Interactieve projecties
Total observations (n=490)
No visible response
(n=147)
Pushed in a
wheelchair
across surface
(n=8)
Walking on by
without
looking
(n=125)
Walking over
surface without
looking (n=14)
Visible response
(n=343)
Watching
surface
(n=195)
Physical
response
(n=148)
Interactieve projecties
Physical
response
(n=148)
Physical response
(n=148)
Sitting in wheelchair
(n=25)
Using legs
(n=5)
Using arms
(n=17)
Using arms
and legs
(n=3)
Standing/walking
(n=123)
Standing and
reaching
(n=23)
Walking
across surface
(n=68)
Stepping /
playing
(n=32)
Braun SM, Kleynen M, Bleijlevens M, Beurskens, AJ, Moser A, Lexis MA. “Interactive
surfaces” technology as a potential tool to stimulate physical activity in
psychogeriatric nursing home residents. Disabil Rehabil Assist Technol. 2014 Mar 28
Nationale scriptie-prijs (KNGF)
Anke van Cruchten, Naomi Driessen, Annemiek Keulen. INTERACTIEVE VLOEREN Technologische implementatie in de ouderenzorg . Zuyd Hogeschool, Opleiding
fysiotherapie, juni 2012. Begeleiding: Susy Braun, Yolande Nelissen
Interactieve projecties
(spin offs)
Interactieve projecties
Frank Idsinga, Erik van Welzen. Interactieve projecties op vloeren als
trainingsmiddel. Zuyd Hogeschool, Opleiding fysiotherapie, juni 2013.
Begeleiding: Melanie Kleyen, Susy Braun
Tri-Bot (foutloos leren)
Filmpje
Tri-Bot (foutloos leren)
VB Client – route 1
Tri-Bot (foutloos leren)
Pilotstudie:
Patiënten na heupoperatie (collom
care, Sevagram)
Hanteerbaar, maar onder supervisie!
Doorontwikkeling nodig.
Kayl Pijpers, Martin Classen. ‘Tri-Bot’ trainen na een heupoperatie met behulp van
een op afstand bestuurbare robot. Zuyd Hogeschool, Opleiding fysiotherapie, juni
2013. Begeleiding: Ronnie Minnaard, Melanie Kleyen, Susy Braun, Michel Bleijlevens.
Sphero
http://www.gosphero.com/
Filmpje
Praktijk
•  Kiezen welke activiteit bij een bewoner
past
•  Elke optie is geschikt voor een (beperkte)
doelgroep
•  Opvallend: virtueel sporten
Discussie
Voldoende vaak? Voldoende intensief?
“Voor niet-actieven, zonder of met beperkingen, is
elke extra hoeveelheid lichaamsbeweging
meegenomen” (RIVM)
"every minute counts“
(Fan et al. 2013)
Meer bewegen= beter bewegen?
Bij de aanschaf van technologie/innovaties
begint het pas…..
Resumerend
• 
• 
• 
• 
Doorontwikkelen (half)producten
Nog veel onderzoek nodig
Borgen van activiteiten!
Inhoud samen met professionals en
clienten ontwikkelen (co-creatie)
Olievlekstrategie:
co-creatie (!)
Orbis
MC
RAAK ‘Netwerken voor groei’ – eind april 2014
Wat ú beweegt
Susy Braun, PhD
Monique Lexis, PhD
Kartrekkers
Zuyd Hogeschool
Het stimuleren van een gezonde en actieve
leefstijl
!
Melanie Kleynen, Hub Dautzenberg,
Marieke Werrij, Kim van Vijven, Cynthia
Hensen, Andreas Rothgangel, Tom
Luyten, Ellen Pijpers, Ramon Jongen
(Zuyd Hogeschool)
Sofie Moresi, Steven Vos, Janienke
Sturm, Chris Smerecnik, Chris Burtin,
Muriel van Doorn, Mariska van
Waveren, Jeroen Bovens
(Fontys Hogescholen)
Marit van de Dijk, Sjoerd de Vries
(Saxion Hogeschool)
Hannie Stas (Mondriaan), Marian
Maaskant (Pergamijn), Michel
Bleijlevens (Sevagram), Herbert Habets
(Orbis MC), Melanie Kleynen (Adelante
revalidatie-centrum) Sanne Kusters
(Huis voor de zorg), Chris Rameckers
(Qwiek), Oliver Bunsen (vertigo GmbH),
Ester Janssen (praktijk voor coaching),
Ilse Swinkels (praktijk fysiotherapie)
Meer weten?
Samenwerken?
Symposium 16 mei 2014 Heerlen
www.EIZT.eu
www.M-I-N-D.org
Mailen, bellen, vragen!
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Virtueel fietsen, Tri-Bot en
virtuele projecties
Lexis MA, Kleynen M, Beurskens AJ, van
Rossum E, Bleijlevens M, de Witte L, Braun SM.
Innovative technology to stimulate physical
activity in nursing home residents with cognitive
impairments: Introduction and first results on
feasibility. Published proceedings of the 12th
European AAATE Conference, September 19-22,
2013 Vilamoura, Portugal.
Andere centra NL
•  Fontys Hogeschool (o.a. Janienke Sturm,
lectoraat toegepaste psychologie)
•  GameLab: De Hoogstraat (Utrecht)
•  Kinderrevalidatie Adelante (Valkenburg)
•  Lectoraat Arend de Kloet (Haagse
Hogeschool)
•  Fundamenteel onderzoek Bert Otten
(Rijksuniversiteit Groningen)
•  …

Download Report