Pedagogisch werkplan
van
naschoolse opvang
Babushka
en
Babushka dependance
juli 2014
1
Inhoudsopgave
Voorwoord........................................................................................................................................................................ 3
De functies van het pedagogisch werkplan zijn: ............................................................................................................ 3
Hoofdstuk 1 ...................................................................................................................................................................... 4
Visie. ............................................................................................................................................................................. 4
Pedagogisch speerpunten............................................................................................................................................. 4
Uitgangspunten. ............................................................................................................................................................ 5
Plek van de locatie in de woonomgeving ...................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 2 ...................................................................................................................................................................... 8
Speerpunten van Babushka en Babushka dependance: .............................................................................................. 8
Kinderparticipatie .......................................................................................................................................................... 8
Basisdoel:...................................................................................................................................................................... 9
Het waarborgen van de sociaal-emotionele veiligheid van kinderen ............................................................................. 9
Uitgangspunt: ................................................................................................................................................................ 9
Zelf en vertrouwen ........................................................................................................................................................ 9
De wenperiode .............................................................................................................................................................. 9
De band met de pedagogisch medewerkers ............................................................................................................... 10
Basisdoel:.................................................................................................................................................................... 11
De nso biedt mogelijkheden aan kinderen tot het ontwikkelen van hun persoonlijke competentie.............................. 11
Uitgangspunt: .............................................................................................................................................................. 11
Ontdekken, zelf en plezier ........................................................................................................................................... 11
Verbale vaardigheid .................................................................................................................................................... 11
Eigen verantwoordelijkheid dragen ............................................................................................................................. 12
Zelfstandigheid ............................................................................................................................................................ 12
Grenzen en risico’s ..................................................................................................................................................... 13
Plannen maken, creativiteit en fantasie. Ontwikkelingsstimulering ............................................................................ 13
Basisdoel:.................................................................................................................................................................... 15
De nso biedt mogelijkheden aan kinderen tot het ontwikkelen van hun sociale competentie...................................... 15
Uitgangspunt: .............................................................................................................................................................. 15
Samen ontdekken, plezier ........................................................................................................................................... 15
Ondersteuning bieden aan het sociale verkeer van kinderen...................................................................................... 15
Ondersteuning bieden bij conflicten en problemen .................................................................................................... 16
Basisdoel:.................................................................................................................................................................... 18
De wijze waarop de overdracht van normen en waarden plaatsvindt. ........................................................................ 18
Uitgangspunt: .............................................................................................................................................................. 18
Samen en plezier ........................................................................................................................................................ 18
Beroepshouding .......................................................................................................................................................... 18
Respectvol omgaan met elkaar ................................................................................................................................... 19
Omgaan met regels en grenzen .................................................................................................................................. 19
Grenzen aangeven, corrigeren en pesten ................................................................................................................... 20
Omgaan met seksualiteit en intimiteit .......................................................................................................................... 21
Hoofdstuk 3 Pedagogische ondersteuning ................................................................................................................. 22
Pedagogische ondersteuning door middel van werkoverleg en teamoverleg.............................................................. 22
Pedagogische ondersteuning (van de pedagogisch consulent) .................................................................................. 22
Focus op kinderen ....................................................................................................................................................... 23
Hoofdstuk 4 pedagogisch medewerker kind ratio en de omvang van de basisgroep............................................ 24
Stamgroep................................................................................................................................................................... 24
Stamgroep en pedagogisch medewerker-kindratio (PKR) .......................................................................................... 24
Open deuren beleid ..................................................................................................................................................... 24
Groepssamenstelling en structuur ............................................................................................................................... 25
Ruilen van dagen ........................................................................................................................................................ 25
Een extra dag opvang (incidenteel) ............................................................................................................................. 25
Hoofdstuk 5 Communicatie ...................................................................................................................................... 26
Communicatie tussen ouders en pedagogisch medewerkers ..................................................................................... 26
Communicatie tussen ouders en het management ..................................................................................................... 26
Kindbespreking ........................................................................................................................................................... 26
Medezeggenschap ...................................................................................................................................................... 26
Hoofdstuk 6 Evaluatie en Slot woord.......................................................................................................................... 27
Evaluatie ..................................................................................................................................................................... 27
Slotwoord .................................................................................................................................................................... 27
2
Voorwoord
Kinderopvang Haarlem heeft een centraal pedagogisch beleidsplan met 5 uitgangspunten welke
gebaseerd zijn op de 4 basis opvoedingsdoelen van de Wet Kinderopvang.
Naschoolse opvang Babushka en Babushka dependance hebben een pedagogisch werkplan waarin beschreven
staat hoe wij het centraal pedagogisch beleidsplan in de praktijk toepassen.
Het tot stand komen van dit pedagogisch werkplan is een proces geweest van ruim anderhalf jaar. We
hebben gedurende deze tijd in onze overleggen stil gestaan bij en gediscussieerd over
opvoedingstheorieën en met elkaar van gedachten gewisseld over onze visie. Over de verschillende
onderwerpen hebben we van te voren artikelen en vakliteratuur gelezen. De pedagogisch
medewerkers hebben een pedagogisch verdiepingstraject gevolgd waarin zij de theorie van Riksen
Walraven en de 6 interactievaardigheden hebben besproken.
Het bedenken en formuleren van het pedagogisch werkplan is een boeiend leerproces geweest en
heeft bijgedragen tot meer eenduidigheid en afstemming op de werkwijze met de kinderen.
Daarnaast heeft ieder individueel teamlid op haar eigen wijze stil gestaan bij de vraag; wat maakt dat
ik kinderen kan begeleiden. Dit leerproces heeft ons als pedagogisch medewerkers bewuster en
zekerder gemaakt in de belangrijke taak die we hebben in de opvoeding van kinderen en de bijdrage
die wij kunnen hebben aan het welbevinden van kinderen op de naschoolse opvang.
Het resultaat van de verdieping en de discussies leest u voornamelijk in het hoofdstuk 2. In dit
hoofdstuk beschrijven wij de 4 opvoedingsdoelen van de wet kinderopvang en de 5 uitgangspunten
van kinderopvang Haarlem. Bij de voorbeelden kunt u lezen welke 6 interactievaardigheden daarbij
ingezet kunnen worden, hoe wij de basisdoelen en uitgangspunten toepassen in de praktijk.
Wij streven er naar dat ons beleid herkenbaar en toegankelijk is voor iedereen, voor ouders en voor
ons als pedagogisch medewerkers. De dialoog tussen ons als pedagogisch medewerkers, de ouders
en de oudercommissie van ons kindercentrum zien wij daarom als een hoofdzaak. Omdat opvoeding
en kinderopvang sterk verweven zijn met maatschappelijke ontwikkelingen zullen wij ons beleid steeds
opnieuw toetsen en afstemmen in dialoog met de ouders van onze doelgroep.
De functies van het pedagogisch werkplan zijn:
 Het ouder/verzorgers mogelijk maken om op inhoudelijke gronden een keuze te maken voor
een naschoolse opvang locatie.
 Het selecteren en inwerken van nieuwe medewerkers op grond van een pedagogische visie.
 Het scheppen van inzicht in het handelen in de dagelijkse praktijk.
 Het vaststellen van richtlijnen om het werk te toetsen en te evalueren
 Het in gesprek komen met ouders/verzorgers en medewerkers over de opvang, ontwikkeling,
begeleiding en opvoeding van kinderen.
Het pedagogisch werkplan, ligt voor alle ouders ter inzage in de ouderhoek van het kindercentrum.
Het pedagogisch werkplan wordt ten minste 1 keer in de 3 jaar geëvalueerd en zo nodig bijgesteld
met de oudercommissie. Dit is een taak van de clustermanager, die daarbij een beroep kan doen op
de pedagogisch consulente.
Met dank aan het team van Babushka, Babushka dependance, de oudercommissie en aan de
pedagogisch consulente, voor de bijdrage in de discussies.
Jacqueline Joosten
In dit stuk worden de pedagogisch medewerkers in vrouwelijke vorm genoemd. In plaats van 'haar en zij' kan
ook 'zijn en hij' gelezen worden.
Het kind wordt in de mannelijke vorm genoemd. In plaats van ‘hij of hem’ kan ook ‘zij of haar’ gelezen worden.
Met “ wij en ons” worden alle medewerkers bedoeld, dus pedagogisch medewerkers en leidinggevenden.
3
Hoofdstuk 1
Visie.
De visie van NSO Babushka en Babushka dependance is gebaseerd op de visie van Kinderopvang
Haarlem. Ieder kind is een uniek en sociaal wezen, en heeft er recht op zich te ontwikkelen in zijn
eigen tempo en op zijn eigen wijze. Het pedagogisch beleid van Kinderopvang Haarlem is erop gericht
kinderen de mogelijkheid te geven zich zo optimaal mogelijk te ontwikkelen.
Babushka
Een warme plek waar ik naar toe ga
Een plek waar iedereen zichzelf kan zijn
Van groot tot klein
Waar ik me in veel ruimte met spel, uitdaging en plezier bevind
Een vertrouwde plek voor zowel ouders als kind
Pedagogisch speerpunten.
In de zoektocht naar speerpunten van waaruit wij willen werken met kinderen hebben we ons verdiept
in en laten inspireren door de theorie van een aantal bekende pedagogen. Van de pedagogen Korcak,
Gordon en Malaguzzi spraken de theorieën ons het meeste aan.
Hun uitgangspunten proberen wij in ons werken met de kinderen na te streven.
Korczak (1878 – 1942) was een Poolse kinderarts en stichtte in 1911 een kindertehuis. In 1942 is hij
samen met de kinderen afgevoerd naar het vernietigingskamp Treblinka. Hij ontwikkelde een
pedagogiek waarbij het kind centraal staat. Zijn gedachtegoed is wereldwijd verspreid.
De uitgangspunten van zijn theorie:
Respect tonen voor elk kind zoals het is.
Elk individu heeft eigen verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor de omgeving
Uitgangspunt van Kinderopvang Haarlem:
Zelf, ontdekken
Gordon (1918 – 2002) was een Amerikaanse psycholoog. Hij werd wereldwijd beroemd met zijn boek
“Luisteren naar kinderen” waarin hij uitlegt hoe opvoeders en kinderen beter met elkaar kunnen
communiceren zonder dat volwassenen daarbij hun macht misbruiken.
De basismethode:
Actief luisteren naar kinderen door te kijken naar hun lichaamstaal
In de communicatie zoveel mogelijk “ik boodschappen” geven
Uitgangspunt van Kinderopvang Haarlem:
Vertrouwen
Malaguzzi (1920 – 1994) was verbonden aan scholen en kindercentra in het Italiaanse Reggio Emilia.
Zijn ideeën zijn voortgekomen uit dertig jaar ervaring in het werken met kinderen.
De theorie:
Elk kind spreekt zijn eigen taal, heeft zijn eigen belevingswereld die hij/zij moet
kunnen uiten.
De naschoolse opvang moet een inspirerende omgeving zijn die een uitdaging biedt
en een bijdrage levert in de ontwikkeling van het kind.
Uitgangspunt van Kinderopvang Haarlem:
Plezier, samen, ontdekken, zelf, vertrouwen
4
Uitgangspunten.
Uitgangspunten voor het schrijven van dit pedagogisch werkplan zijn:
- De richtlijnen voorgeschreven door de Wet Kinderopvang.
o Het waarborgen van de sociaal-emotionele veiligheid van kinderen
o Het bieden van mogelijkheden voor kinderen voor het ontwikkelen van hun
persoonlijke competentie
o Het bieden van mogelijkheden voor kinderen voor het ontwikkelen van hun sociale
competentie
o Het overdragen van normen en waarden
- De pedagogische uitgangspunten van Kinderopvang Haarlem
o Vertrouwen
o Zelf
o Samen
o Ontdekken
o Plezier
De uitgangspunten integreren wij in de praktijk met de 6 interactievaardigheden onderscheiden door
Riksen Walraven en onderzocht door het Nederlands Consortium Kinderopvang Onderzoek:
o Sensitieve responsiviteit, emotionele steun
o Respect voor de autonomie
o Structureren en grenzenstellen
o Informatie en uitleg geven
o Ontwikkelingsstimulering
o Begeleiden van interacties tussen kinderen
Alle pedagogisch medewerkers beschikken over de interactievaardigheden; sensitieve responsiviteit,
respect voor autonomie, structureren en grenzen stellen, praten en uitleggen, ontwikkelingstimulering
en het begeleiden van interacties tussen kinderen. De eerste drie interactie vaardigheden zijn direct
gerelateerd aan de eerste competentie van de Wet Kinderopvang “Veiligheid”. Veilig voelen is een
voorwaarde voor kinderen om zich verder te kunnen ontwikkelen. De laatste drie interactie
vaardigheden worden ook wel de “educatieve” vaardigheden genoemd. Pedagogisch medewerkers
leren de sociale, persoonlijke en morele competenties aan kinderen (drie van de vier basisdoelen van
de Wet Kinderopvang).
o Sensitieve responsiviteit, emotionele steun
Sensitieve responsiviteit verwijst naar de mate waarin pedagogisch medewerkers adequaat ingaan op
signalen die aangeven dat het kind zich niet goed voelt of behoefte heeft aan contact of aan een
andere vorm van emotionele ondersteuning. De pedagogisch medewerker heeft oog voor de
emotionele toestand van het kind, en door hier passend en tijdig op te reageren voelt het kind zich
begrepen, geaccepteerd en veilig. Een kind moet zich gezien en gehoord voelen, tijdens stressvolle
maar ook tijdens niet-stressvolle momenten. Een sensitieve pedagogisch medewerker voelt aan en
probeert te snappen wat de behoeften,stemmingen en mogelijkheden van het kind zijn, en
onderneemt de juiste actie (respons), passend bij het kind.
o Respect voor de autonomie
Respect voor de autonomie van een kind verwijst naar de mate waarin een pedagogisch medewerker
de individualiteit, motieven en perspectieven van het kind erkent en respecteert. Een pedagogisch
medewerker die veel respect voor de autonomie van het kind heeft, geeft hen zoveel mogelijk de kans
om dingen zelf te doen en uit te proberen. Ook het stimuleren zelf oplossingen te bedenken en deze
vervolgens te respecteren hoort hierbij.
o Structureren en grenzenstellen
Hierbij gaat het om de vaardigheid om aan kinderen duidelijk te maken wat er van hen verwacht wordt
en er tevens voor te zorgen dat zij zich daar ook aan houden. De kinderen weten wat er van hen
verwacht wordt doordat de situaties, activiteiten en taken zodanig gestructureerd zijn dat zij deze
kunnen overzien. Kinderen kunnen zich aan de regels houden doordat de pedagogisch medewerker
de grenzen vooraf duidelijk gesteld heeft, en is consistent en doortastend in het hanteren van de
grenzen. Als kinderen negatief gedrag vertonen, reageert de pedagogisch medewerker adequaat, dus
5
passend bij het wenselijke gedrag en het ontwikkelingsniveau van de kinderen. Bovendien wordt
aandacht besteed aan de negatieve consequenties van het gedrag voor andere kinderen door het
geven van uitleg en het bieden van alternatieven.
o Informatie en uitleg geven
Hierbij gaat het om de verbale interacties tussen de pedagogisch medewerker en het kind; de
frequentie, maar vooral de vorm en inhoud. Het is belangrijk met kinderen te praten op een niveau dat
aansluit bij hun ontwikkeling en interesses en de kinderen te stimuleren hun gedachten en gevoelens
onder woorden te brengen. Voor de ontwikkeling van taal is het belangrijk dat de pedagogisch
medewerker haar eigen acties en de acties van de kinderen, van woorden voorziet (ondertitelen).
o Ontwikkelingsstimulering
Het gaat hierbij om de stimulering van de persoonlijke competentie van kinderen, en dan vooral om de
“extra” dingen die de pedagogisch medewerker doet om de motorische, cognitieve en taalontwikkeling
en de creativiteit te stimuleren. Het is goed om dagelijks situaties te gebruiken om de ontwikkeling te
stimuleren. Het is wel belangrijk “overstimulering” te voorkomen, door de uitdagende materialen en
activiteiten die aangeboden worden aan te laten sluiten bij het ontwikkelingsniveau en de interesse
van het kind.
o Begeleiden van interacties tussen kinderen
Hierbij gaat het om de vaardigheid om positieve interacties tussen kinderen te begeleiden en
bevorderen. Het is belangrijk om spontane positieve acties op te merken en deze positief te
benoemen, maar ook om situaties te creëren om positieve interacties te bevorderen en zelf het goede
voorbeeld te geven.
De samenhang tussen de basisdoelen van de Wet Kinderopvang, de uitgangspunten van de Kinderopvang
Haarlem en het inzetten van de interactievaardigheden wordt in onderstaand schema weergegeven:
Uitgangspunten
Kinderopvang
Haarlem
Vertrouwen
Basisdoelen
Kinderopvang
van
de
Wet
Zelf
Emotionele veiligheid
Persoonlijke competentie
Samen
Sociale competentie
Eigen maken van waarden, normen,
cultuur
Ontdekken
Persoonlijke competentie
Sociale competentie
Plezier
Persoonlijke competentie
Sociale competentie
Eigen maken van waarden, normen,
cultuur
Emotionele veiligheid
6
Interactievaardigheden
Sensitieve responsiviteit,
Respect voor de autonomie,
Structureren en grenzen stellen,
Informatie en uitleg geven
Sensitieve responsiviteit,
Respect voor de autonomie,
Structureren en grenzen stellen,
Informatie en uitleg geven,
Ontwikkelingsstimulering
Sensitieve responsiviteit,
Respect voor de autonomie,
Structureren en grenzen stellen,
Begeleiden van interacties tussen kinderen
Sensitieve responsiviteit,
Respect voor de autonomie,
Informatie en uitleg geven,
Ontwikkelingsstimulering,
Structureren en grenzen stellen,
Begeleiden
van
interacties
tussen
kinderen,
Respect voor de autonomie,
Begeleiden
van
interacties
tussen
kinderen,
Sensitieve responsiviteit,
Structureren en grenzen stellen,
Informatie en uitleg geven,
Ontwikkelingsstimulering
Plek van de locatie in de woonomgeving
In de nabijgelegen omgeving van de naschoolse opvang Babushka en Babushka dependance zijn
twee basisscholen, te weten basisschool de Kring en basisschool Willem van Oranje. Kinderopvang
Haarlem vangt van beide scholen kinderen op.
De ouders en kinderen van Babushka en Babushka dependance zijn divers en hebben verschillende
achtergronden. Kinderen hebben zowel behoefte aan autonomie als aan verbondenheid, dat is in alle
culturen gelijk. Bij beide nso’s werkt er 1 gediplomeerde vaste pedagogisch medewerker per 10
kinderen, de kinderen komen op vaste dagen waardoor er een verbondenheid ontstaat tussen
pedagogisch medewerkers en kinderen en tussen de kinderen onderling.
Babushka en Babushka dependance zijn centraal gelegen, dichtbij het centrum van Haarlem.
Bioscopen, speeltuinen, buurthuizen, kermis enz. is op loopafstand en ook uitstapjes met het
openbaar vervoer zijn makkelijk uitvoerbaar omdat beide nso’s gelegen zijn op loopafstand van het
trein/bus station.
Babushka is een nso met horizontale leeftijds opbouw waardoor elke groepsruimte ingericht is op een
specifieke leeftijdsgroep. Babushka is een grote veelzijdige naschoolse opvang, gevestigd in een
karakteristiek pand op de bovenste verdiepingen van kinderdagverblijf Kakelbont. Op de zolder is een
e
grote groepsruimte en een kleine bouwruimte speciaal ingericht voor de jongste kinderen. Op de 1
etage zijn 2 groepsruimtes , een atelier, kussenruimte en een bibliotheek. De kinderen zijn vrij in de
keuze om te spelen waar ze willen, maar starten vanuit de vaste groep met een pedagogisch
medewerker die voor deze kinderen ook het aanspreekpunt is. Babushka werkt regelmatig met
thema’s zoals bijv. feest, met als activiteit pinata (Mexicaans) cake maken.
De samenwerking tussen Babushka en de Kring en het afstemmen van het pedagogisch werkplan is
afhankelijk van de competentie van de school.
Babushka dependance is een relatief kleinere nso, gehuisvest bij de Willem van Oranjeschool.
Babushka dependance werkt met een verticale groep van 30 kinderen. Doordat de groepsruimtes van
Babushka dependance gebruikt worden door de peuterspeelzaal en tevens dient als overblijflokaal
zijn de ruimtes verschillend van inrichting. Babushka dependance heeft een grote aangrenzende
buitenspeelruimte en kan gebruik maken van de gymzaal van school. Mede hierdoor worden er veel
activiteiten aangeboden. Babushka dependance neemt deel aan SIDW (school in de wijk). Dit heeft tot
gevolg dat er wordt samengewerkt met basisschool Willem van Oranje, ‘t Dock gezeten in
buurtcentrum de Fjord, Sportsupport, CIOS, SKOS en evt. met andere kernpartners. Naast de
buitenactiviteiten worden er ook binnen activiteiten aangeboden. In vakanties kunnen er gezamenlijke
activiteiten plaats vinden met Babushka.
Babushka dependance werkt samen met de Willem van Oranje school en heeft het pedagogisch
werkplan hierop afgestemd.
Het team van de naschoolse opvang is gezamenlijk verantwoordelijk voor het creëren van een open,
warme en veilige sfeer waarin pedagogisch medewerkers, ouders en kinderen respectvol en
zorgvuldig met elkaar omgaan en waar veel aandacht en ruimte is voor bewegen, spel, fantasie,
humor en plezier.
7
Hoofdstuk 2
Speerpunten van Babushka en Babushka dependance:
Bewegen:
De definitie van bewegen is veranderen van plaats, uit eigen beweging iets doen, niet stil staan.
Kinderen en pedagogisch medewerkers zijn continu in beweging. Kinderen ontwikkelen zichzelf in
hoog tempo en spelen met elkaar. Pedagogisch medewerkers bieden allerlei activiteiten aan om
kinderen te laten bewegen, zoals dansen, yoga. Doordat er samen wordt gewerkt met Sportsupport en
Cios worden er ook clinic’s aangeboden aan kinderen. Kinderen bedenken zelf ook allerlei activiteiten
denk aan, rennen, klimmen, dansen, tikkertje, verstoppertje, voetbal.
Babushka maakt veel gebruik van het plein van de Kring. Voordat de kinderen daar aankomen is er al
veel gebeurd. Kinderen worden in beweging gebracht om op te ruimen en verzamelen zich bij de deur.
Dit geldt met name voor de jongste en midden groep. Door op elkaar te wachten vinden er veel
sociale contacten plaats. Ook leren de kinderen rekening met elkaar te houden. Bij de jongste en
midden groep ligt het buitenspelen gecompliceerder; groepen gaan geheel naar buiten - of niet. De
kinderen van de oudste groep mogen zelfstandig naar het plein, uiteraard na toestemming van de
ouders..
Bij Babushka dependance is de buitenspeelruimte aangrenzend aan de groepsruimte, hierdoor kan
elk kind zelf bepalen of het zich buiten of binnen wil bewegen-spelen.
Soms is het heerlijk om zittend te groeien. Op deze momenten mag een kind de rust zoeken om alle
opgedane indrukken te verwerken, waardoor het zelf ontwikkeld, waarna het weer volop in beweging
kan gaan. Voorwaarde hiervoor is dat het zich veilig voelt.
Indien kinderen de behoefte hebben om op een andere etage of ruimte te spelen dan vragen ze dit
zelf aan de pedagogisch medewerkers. Dit vergroot hun zelfstandigheid en zelfredzaamheid en hun
sociale wereld.
Communicatie:
De definitie van communicatie is het met elkaar in verbinding staan van mensen om te overleggen of
berichten uit te wisselen. Bij communicatie zijn altijd ten minste twee partijen betrokken in de rol van
zender en ontvanger.
In de communicatie streven wij naar een open dialoog tussen pedagogisch medewerkers en ouders,
pedagogisch medewerkers en kinderen, pedagogisch medewerkers onderling en met de
leidinggevenden. We hebben als uitgangspunt dat respect en eerlijkheid in de dialoog altijd bijdragen
tot verbeteringen in het onderlinge contact en de algehele sfeer van het kindercentrum. Door een
voorbeeldfunctie te beoefenen leren de kinderen van de pedagogisch medewerkers, maar vooral van
elkaar. Dit betekent dat de positieve interacties van kinderen benadrukt worden, waardoor kinderen
leren wat goed communiceren is.
Communiceren met de ouders doen de pedagogisch medewerkers dagelijks doormiddel van de
overdracht aan het einde van de dag en in schoolvakanties ook aan het begin van de dag.
Om de kinderen te stimuleren in communicatie en creativiteit maken de pedagogisch medewerkers
samen met de kinderen regelmatig een krant.
Het management communiceert met de ouders maandelijks via een nieuwsbrief. In de nieuwsbrief is
een vaste kolom met personeel en oudercommissie informatie. De clustermanager vergadert minimaal
vier maal per jaar met de oudercommissie.
Kinderparticipatie
Door kinderen goed te informeren over de mogelijkheden en met hen samen plannen en keuzes te
maken, geven we kinderen medeverantwoordelijkheid voor hun eigen groep en ondersteunen wij zij in
hun initiatieven.
Aan de jongste kinderen wordt gevraagd wat ze willen gaan doen. Dit wordt door de pedagogische
medewerker opgeschreven of door de kinderen welke al kunnen schrijven. Via het groepsgesprek
worden de ideeën genoemd. de ideeën worden in “het Koffertje” gedaan Met de oudere kinderen vindt
er een groepsgesprek/ kindervergadering plaats en noteren de kinderen de ideeën zelf. Hierbij
bepalen de pedagogisch medewerkers het raamwerk waar binnen de ideeën uitgevoerd gaan worden.
De kinderen leren hierdoor dat ze zelf kunnen bijdragen in het plezier hebben met elkaar en de zorg
voor elkaar. Het resultaat dat kinderen hebben bereikt met iets dat ze met elkaar ontwikkeld hebben,
8
verhoogt het saamhorigheidsgevoel in een groep en het geeft kinderen zelfvertrouwen. (theorie
Korczak)
Op de dependance wordt gewerkt met de kinderraad. De raad komt met ideeën en koppelt dit terug
naar de andere kinderen.
Bij het gezamenlijk bedenken en organiseren van activiteiten zorgen we dat de verschillende kinderen
een taak of een rol krijgen die aansluit op hun niveau. Soms heeft een kind extra stimulans nodig om
met iets mee te doen. Het blijft echter de eigen keuze van het kind om wel of niet te participeren. Wij
respecteren de eigen keus van het kind maar gaan er wel over in gesprek om te onderzoeken wat de
oorzaak is. Het kan zijn dat een kind zich belemmert voelt om mee te doen door een reden die met de
verhoudingen binnen de groep te maken hebben. In zo’n geval wordt hierover gepraat met het kind en
zo nodig ook met de groep.
De pedagogisch medewerker luistert actief naar kinderen en stellen hun eigen mening op de
achtergrond. Stellen openvragen, geven grenzen aan en laten kinderen zelf met een oplossing
komen. De pedagogisch medewerker oordeelt niet maar respecteert de ideeën van de kinderen en
gaan met het kind of de kinderen in gesprek over de ideeën.
Basisdoel:
Het waarborgen van de sociaal-emotionele veiligheid van kinderen
Uitgangspunt:
Zelf en vertrouwen
Babushka en Babushka dependance bieden een plek waar kinderen zich veilig en geborgen
voelen.
Veiligheid is de belangrijkste voorwaarde voor kwaliteit op de naschoolse opvang. In een veilig klimaat
kan een kind zich vertrouwd en op z’n gemak voelen. Dit doen wij door:
 De wenperiode
 De band met de pedagogisch medewerkers
Linda is vier jaar en komt op de eerste dag dat ze naar de opvang zal gaan, huilend uit school. Een
van ons gaat naar haar toe en zegt tegen haar:“ Alles is nieuw en daarom een beetje eng. We
snappen best dat je moet huilen. Wij vinden het leuk dat je bij ons komt en dat je moet huilen is
helemaal niet erg”.
Linda is duidelijk opgelucht en gaat aan mijn hand mee naar Babushka dependance Tijdens het
drinken in de groep vertel ik dat we een nieuw kind hebben en dat ze Linda heet. Ik vertel bij welke juf
ze in de klas zit en welke kinderen daar ook zitten. Deze kinderen noem ik bij naam en wijs ze aan. Ik
zie aan Linda haar uitdrukking dat ze het fijn vindt dat er kinderen uit haar klas zijn. Dit stelt haar op
haar gemak. Ik merk ook dat al die aandacht op haar niet te lang moet duren dus laat ik het verder
hierbij.
De wenperiode
Elk kind is anders en zal op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo zich een plekje verwerven binnen
de groep op de naschoolse opvang. Het ene kind zal zich in een nieuwe situatie snel op z’n gemak
voelen, een ander kind heeft meer tijd nodig om zich veilig en geborgen te voelen. De wenperiode is
voor elk kind erg belangrijk.
Het wennen gebeurt in een aantal stappen waarvan de ouders aan het begin van de plaatsing op de
1
hoogte zijn gebracht . Gedurende de wenperiode is er meer contact tussen ouders en pedagogisch
medewerkers.
De mate waarin een kind zich thuis gaat voelen op de nso en zich gaat ontwikkelen, hangt mede af
van de persoonlijke en sociale competentie van het kind en hoe wij het kind hierbij kunnen
ondersteunen.
Kees komt vrolijk uit school en komt naar ons toe op het schoolplein. We begroeten hem en leggen uit
dat we naar Babushka dependance gaan als alle kinderen er zijn.
1
Wennen, zie algemeen informatieboekje van Kinderopvang Haarlem
9
Op Babushka dependance gaat hij meteen samen met de andere kinderen met de lego spelen. Hij
speelt lekker maar omdat hij voor het eerst is letten we extra op hem. Een van ons gaat er een poosje
bij zitten en zegt tegen Kees: “Zo, jij bent lekker aan het spelen, wat ga je voor moois maken? Op een
ander moment loopt een van ons even naar hem toe en geeft een aai over zijn bol. We hebben Kees
een tijdje gevolgd. Na een paar weken heeft hij echt z’n draai gevonden. De regels zijn hem duidelijk
en speelkameraadjes heeft hij zat. Verder vraagt hij dingen die hij wil weten en doet bij ons z’n
verhaal.
De band met de pedagogisch medewerkers
De pedagogisch medewerker bouwt met elk kind een persoonlijke band op door sensitief te zijn. Wij
zorgen ervoor dat er vertrouwen kan ontstaan door het kind warmte en aandacht te geven, goed te
luisteren en te letten op de lichaamstaal van het kind en respect te tonen voor het individu.
Dit vraagt van ons een groot inlevingsvermogen omdat alle kinderen welke op de nso komen,
allemaal verschillend zijn.
Ieder van ons tracht zich in het kind in te leven door het kind goed te volgen. Wij proberen aandacht te
geven aan datgene wat specifiek is voor ieder kind en in te spelen op de persoonlijke behoefte van het
kind voor zover dat binnen het groepsverband haalbaar is. In het persoonlijke contact tussen ons en
kinderen is het vooral belangrijk om positieve aandacht te geven en kinderen te benaderen op
ooghoogte. We willen aan elk kind duidelijk het gevoel geven dat het welkom is, dat we blij zijn dat hij
er is en dit uiten we verbaal of door middel van een knuffel of aai over de bol.
In de communicatie met het kind wordt zoveel mogelijk de “ik boodschap” gebruikt. (Gordon theorie)
Hierdoor voorkom je dat je “macht” uit oefent op het kind. Je drukt geen negatief stempel op het kind,
Als pedagogisch medewerkers gaan we bewust om met de machtsverhouding tussen ons en het kind.
Wij streven er naar om in plaats van iets op te leggen, samen met het kind naar een oplossing te
zoeken. Ook bij conflicten tussen kinderen onderling, zullen we niet snel ingrijpen maar aan de
kinderen de ruimte geven om zelf een oplossing te vinden. Als dit niet lukt bieden wij ondersteuning
door de kinderen te helpen met het verwoorden van problemen die ze soms met elkaar hebben en
mee te denken in het zoeken naar een oplossing.
Het groepsgebeuren is belangrijk voor het bieden van geborgenheid. Als pedagogisch medewerkers
sturen we het groepsproces en zorgen ervoor dat er een veilig groepsklimaat heerst. Wij vinden dat de
groep een veilige basis moet zijn,
waar plezier wordt gemaakt
waarin lief en leed wordt gedeeld
waar volop gespeeld kan worden.
waarin kinderen helemaal zichzelf durven te zijn
waar kinderen uitdagingen aan willen gaan
waar de sterkere opkomt voor de zwakkere
waar elk kind zich vrij voelt om te kiezen
waar elk kind zich mede verantwoordelijk voelt voor de sfeer en voor elkaar
Dit betekent dat we als pedagogisch medewerkers heel alert moeten zijn op aspecten die spelen
binnen elke groep zoals macht, rivaliteit en neiging tot pesten.
De pedagogisch medewerker zorgt ervoor dat zij zoveel mogelijk actief deelneemt, d.m.v. observeren,
luisteren, meedoen met de kinderen, zodat zij zicht hebben op hetgeen gebeurd en erop kunnen
reageren.
Er zou een kind binnenkort afscheid nemen van de midden groep. Iedereen mocht iets maken voor
het afscheidscadeau. Ik probeerde Klaas te ondersteunen om iets te bedenken aangezien hij zelf niet
wist wat hij wilde maken. Hij raakte een beetje in paniek en zei met een huilerige stem en tranen in z’n
ogen dat hij niets wist. Ik vroeg: “ Heb je dat ook wel eens op school? Of krijg je daar altijd een
opdracht van je meester of juf?”
“ Ja “ , zei Klaas. Er stond al een doos papier op tafel dus toen heb ik Klaas maar even met rust
gelaten om hem zelf iets te laten maken zonder dat ik hem ging sturen of pushen er iets “moois” van
te maken. Ik denk dat hij mijn aandacht en luisterend oor wel als steun heeft ervaren, dat hij daar uit
haalde dat je best eens onzeker mag zijn en dat het daarna heus wel lukt. Later kwam hij namelijk bij
mij met een eigen bedacht en zelf geknutseld afscheidscadeautje.
Ik was blij dat dit zo’n uitwerking heeft gehad.
Deze situatie deed zich spontaan voor en ik kon daar in alle rust op reageren mede ook omdat ik wel
weet hoe het is om onzeker te zijn. Elke situatie is weer anders met ieder kind.
10
Basisdoel:
De nso biedt mogelijkheden aan kinderen tot het ontwikkelen van
hun persoonlijke competentie
Uitgangspunt:
Ontdekken, zelf en plezier
Tijdens het knutselen geef ik de kinderen een rietstokje en stukjes hout. Hiermee gaan ze schilderen.
We gaan kijken wat het oplevert.
Lara is een armbandje aan het vlechten. Opeens ziet ze op tafel leen plastic lepeltje liggen. Dit pakt ze
op en vlecht het door het armbandje heen.
De naschoolse opvang heeft als doel dat elk afzonderlijk kind het naar z’n zin heeft en de ruimte en
mogelijkheden krijgt aangeboden om ervaringen op te doen, te leren en iets te ondernemen zonder
dat er prestaties geleverd moeten worden. De nso wil voorwaarde scheppend zijn, zodat kinderen zich
vrij voelen. We gaan er van uit dat een kind nieuwsgierig is naar de wereld en deze wil ontdekken. De
pedagogisch medewerker besteedt veel aandacht en tijd aan de groepsgerichte activiteiten. Door de
inrichting van de ruimte, verschillende materialen bieden wij dat gene wat aansluit op wat kinderen
interesseert. Naast het begeleiden van de groep hebben we oog voor het functioneren van het
individuele kind.
De pedagogisch medewerker stimuleert het kind, biedt ondersteuning en houdt daarbij rekening met
de ontwikkeling van het kind. De voldoening en het plezier dat een kind beleeft aan nieuwe
ontdekkingen kan bijdragen tot het ontwikkelen van een positief zelfbeeld bij het kind.
Pietje is bang is om dingen verkeerd te doen. Hij zit op een gegeven moment bij mij op de bank en hij
lijkt niet erg op z’n gemak. Het is tijd om wat te drinken te maken voor de kinderen. Ik vraag aan Pietje:
“wil je me helpen?”
“Ja”, zegt hij en we gaan samen de limonade maken. Pietje doet de siroop in de bekers, soms een
beetje veel maar ik laat hem z’n gang gaan. We gaan dan ook samen de kinderen roepen. Tijdens het
drinken vraag ik aan de kinderen of de limonade lekker is en ze zeggen allemaal: “Ja, erg lekker!”. Ik
vertel hun dat Pietje het vandaag heeft gemaakt. Pietje begint dan helemaal te stralen.
Verbale vaardigheid
Als pedagogisch medewerker zijn wij ons bewust van onze voorbeeld functie en van het feit dat
kinderen van elkaar leren. Goede uitdrukkingsvaardigheid is een belangrijk middel voor het kind om
zich te uiten. De vaardigheid van een kind om te vragen of te zeggen wat het graag wil, voor zichzelf
op te komen en contact te maken, wordt door ons begeleid. Wij stimuleren het individuele kind om zich
binnen de groep onbevangen te uiten. Als blijkt dat een kind zich terughoudend opstelt of zich weinig
uit, verdiepen we ons in het kind door actief te luisteren en letten daarbij ook op de lichaamstaal. We
onderzoeken of de oorzaak te maken heeft met gebrek aan zelfvertrouwen van een kind, het karakter,
onvoldoende taalvaardigheid, een ruzie of een andere reden. Ook gaan we met de ouder(s) van het
kind in gesprek.
De kinderen hebben net gedronken en er wordt even een rondje gemaakt wie wat wil gaan doen. Lotje
zegt: “Wat Anna gaat doen”.
Ik weet dat Lotje zich altijd erg aanpast aan wat Anna gaat doen. Met in mijn achterhoofd dat Lotje ook
zelf iets moet bedenken als Anna er niet is zeg ik tegen Lotje: “ Ik wil van jou weten wat jij graag wilt
doen en niet wat Anna gaat doen. Misschien wil Anna dan wel meedoen”.
Uiteindelijk kiest Lotje zelf voor buiten spelen en toevallig gaat Anna ook naar buiten.
Maar het is nu wel Lotje haar eigen keuze.
11
Eigen verantwoordelijkheid dragen
Op de nso wordt het kind gestimuleerd tot zelfredzaamheid op het gebied van eigen verzorging en
hygiëne. Het kind leert stap voor stap hierin zijn eigen verantwoording te nemen. (theorie Korczak)
Ook wordt het kind gestimuleerd om zorgvuldig om te gaan met speelgoed en materiaal.
Wij geven het kind taakjes die bij zijn ontwikkeling passen waardoor het van jongs af aan leert een
stukje verantwoording te dragen voor het geheel, zoals het helpen bij het opruimen na de maaltijd,
opruimen van speelgoed of iets lekkers te eten maken.
Naarmate een kind ouder wordt krijgt het meer verantwoordelijkheid over z’n eigen veiligheid.
Dit kan betekenen dat een kind, met toestemming van de ouder(s), zelfstandig buiten mag spelen.
Hierover worden tussen het kind en de pedagogisch medewerkers afspraken gemaakt.
De pedagogisch medewerker geeft het kind de kans om te laten zien dat hij zich aan de gemaakte
afspraken kan houden. Als blijkt dat het kind zich er niet aan houdt zal hij hierop worden
aangesproken.
Elk kind is mede verantwoordelijk voor de sfeer in de groep. Wij begeleiden het kind bij het verwerven
van een plekje binnen de groep. Het gedrag van het individuele kind heeft invloed op de andere
kinderen en kan het leefklimaat prettiger of minder prettig maken. Wij leren het kind ontdekken hoe hij
een positieve bijdrage kan leveren aan het groepsproces, door te kijken welke kennis en
vaardigheden het kind eigen is en die gebruiken op het moment dat het een positieve uitwerking heeft
op het kind en de groep.
Peter is zeven jaar en woensdag is hij bij de jongste groep de enige jongen. Zijn vriendjes die iets
ouder zijn, zitten al bij de midden groep. Peter mist af en toe zijn vriendjes en dat maakt hem soms
verdrietig. Ik ga het er met hem over hebben wat hij graag zou willen doen. Hij geeft aan dat hij graag
wil timmeren. Dit zou op de midden groep kunnen. Omdat hij best wel druk en snel afgeleid kan zijn
bekijk ik eerst goed of de werkbank wel veilig genoeg is. Ik overleg met mijn collega op de midden
groep en we spreken af dat Peter op een rustige middag mag komen timmeren en zagen.
Samen met een oudere jongen leg ik de regels uit omtrent het gebruik van het gereedschap. Dan is
het zover. Peter zoekt een zaag en een plank uit en gaat lekker zagen. De televisie staat aan op
deze groep en tijdens het zagen volgt Peter intussen wat er op er te zien is. Nu grijp ik in. Ik leg hem
uit dat hij tijdens het zagen naar zijn werk moet kijken en dat je dat niet kunt combineren met iets
anders. Om hem te helpen zich niet meer te laten afleiden wordt de werkbank omgedraaid. Nu lukt het
beter om zijn aandacht bij het zagen te houden. Hij krijgt er meer lol in en het gaat een stuk veiliger.
Zelfstandigheid
Er is een grote vrijheid om te kiezen hoe het kind zijn tijd wil doorbrengen. Een kind krijgt de kans om
zelfstandig een keuze te maken, doordat er veel leermogelijkheden worden aangeboden. Kiest het
kind vaak voor hetzelfde of durft het iets nieuws te proberen? Maakt het kind z’n eigen keuze of
conformeert het zich aan de keuze van de andere kinderen. Wij stimuleren het kind om eigen keuzes
te maken door activiteiten en voldoende speelmateriaal aan te bieden, zodat er een nieuwe uitdaging
ontstaat voor het kind. Dit vraagt van ons veel inzicht in het functioneren van het individuele kind
binnen groepsverband. Het kind mag ook lekker niets doen, maar als het zich vaak verveelt zal de
pedagogisch medewerker samen met het kind onderzoeken of het kind zich belemmerd voelt om een
keuze te maken.
De oudere kinderen mogen af en toe boodschappen doen. Ze krijgen geld mee om bijv. koekjes voor
bij het drinken te halen. ze mogen zelf uitkiezen welke koekjes het worden en moeten er voor zorgen
dat er voor iedereen een koekje is. Vanuit een vertrouwde omgeving laten we het oudere kind met
toestemming van de ouder boodschappen doen.
Marieke is een creatief en vindingrijk meisje. Ze komt vaak uit school vol indrukken waardoor ze
gespannen kan zijn en deze spanning neemt ze mee naar de nso. Ze is dan nogal luidruchtig en
dominant en dit kan de sfeer in de groep soms beïnvloeden. De andere kinderen hebben er af en toe
last van.
Op zulke momenten probeerde ik Marieke te corrigeren en haar erop te wijzen hoe haar gedrag
invloed had op de sfeer. Het werd mij duidelijk dat het corrigeren niet hielp. Integendeel, zij voelde zich
aangevallen en sloot zich daarna af voor contact.
In het werkoverleg met de collega’s besluiten we om de pedagogisch consulent in te schakelen. Haar
advies was: dit kind vraagt om aandacht op een negatieve manier. Probeer haar wel aandacht te
12
geven, meteen bij binnenkomst. Toon belangstelling en reageer positief op haar door je betrokkenheid
te laten blijken. Zo kan je haar stemming peilen en direct ingaan op wat ze wil of nodig heeft.
Deze aanpak gaan we uitvoeren.
Ik spreek haar nu aan met: “Hoi Marieke, leuk dat je er bent, hoe gaat het” of “ wat wil je doen
vanmiddag?” Als er iets is waarop ik haar wil aanspreken, bijvoorbeeld het feit dat ze een half uur te
laat binnenkomt, dan kom ik daar niet meteen mee maar ik kies er een goed moment voor. Na dit
enige tijd toe te passen merk ik dat Marieke flexibeler wordt en ik haar, door haar gericht aan te
spreken, uit een gespannen bui kan helpen. Het contact tussen ons verbetert.
In de loop van de tijd wordt ook duidelijker dat het gedrag versterkt wordt wanneer zij samen met een
ander meisje is. Hier ga ik, op rustige momenten, met hen over in gesprek.
Grenzen en risico’s
Door de verantwoordelijkheid die de nso heeft over de kinderen zijn wij gebonden aan regels en
normen die risico’s beperken.
Dit neemt niet weg dat het kind in het spel en bij activiteiten zijn grens zal tegenkomen, dat het te veel
waagt of het zich laten leiden door angst. Het is belangrijk dat een kind leert van eigen acties, ook al
levert dit misschien een bult op.
Door het kind goed te volgen zal de pedagogisch medewerker het kind hierin begeleiden. Het ene kind
moet gestimuleerd worden om zijn angst te overwinnen, een ander kind moet misschien afgeremd
worden.
Om je te ontwikkelen tot een evenwichtig persoon is het nodig niet alleen makkelijke maar ook
moeilijke confrontaties aan te gaan. In het begin zal iets wat niet makkelijk gaat teleurstelling geven.
Maar door goede stimulatie en begripvolle begeleiding kan een kind zijn angsten en teleurstelling
omzetten in trots en blijdschap. Een kind wat de grenzen opzoekt maar het onveilig voor zichzelf en
voor anderen maakt moet afgeremd worden. Het kind laten we inzien wat de gevolgen kunnen zijn en
door voorbeeld gedrag en/of het aanbieden van alternatieven laten we zien hoe het wel zou kunnen.
Om kwart voor vijf wordt er steevast door Joris (8) geroepen: “het is rijstwafel tijd”. Meestal ben ik druk
bezig met andere dingen en moet Joris nog een poosje wachten. De laatste tijd gaat dat anders, ik
reageer nu vaak met: “regel jij dat even?”. Deze taak vindt hij geweldig en samen met zijn vriendje
zoekt hij de spullen uit de keuken bij elkaar en smeert voor ieder kind een rijstwafel, hijzelf netjes als
laatste. Het doet hem goed om verantwoordelijk te zijn voor dit stukje van de middag en ik laat het met
een gerust hart aan hem over.
Plannen maken, creativiteit en fantasie. Ontwikkelingsstimulering
Het is belangrijk dat elk kind plezier beleeft aan zijn eigen kunnen en zich hierin gestimuleerd voelt.
Als pedagogisch medewerkers scheppen we voorwaarden om de eigen creativiteit en fantasie van
het kind te prikkelen. Door onze eigen kennis, talenten en vaardigheden op dit gebied bieden we de
kinderen nieuwe uitdagingen en geven daarnaast het individuele kind de ruimte om vorm te geven aan
eigen plannen. (theorie Malaguzzi). We laten de kinderen kennis maken met verschillende creatieve
technieken en materialen en leren ze toe te passen. Ook leren we ze anders te kijken naar materialen
zodat hun fantasie geprikkeld wordt.
De inrichting van de groepen en het spelmateriaal zijn erop gericht dat er ruime keuze mogelijkheden
zijn; voor sportieve activiteiten, ter ontspanning of om de fantasie van kinderen te prikkelen.
Naast de bestaande spelletjes en speelgoed is er veel materiaal beschikbaar waarmee de kinderen
zelf iets kunnen maken en kunnen experimenteren. Het kind kan door zelf iets te bedenken en te
maken, iets laten zien van zichzelf. Als pedagogisch medewerkers hebben wij aandacht voor de wijze
waarop het kind iets maakt of bedenkt en laten we waardering blijken.
Wij begeleiden het kind in het proces van het ontdekken, het resultaat is niet de hoofdzaak.
“Hoe ik creativiteit en/of fantasie stimuleer;
Op de jongste groep hebben we nu een mooie speelplek gecreëerd met speciale matten.
Ondanks dat de kinderen daar graag ravotten worden er nu ook regelmatig hutten gebouwd.
Soms komen de kinderen hulp vragen en die geef ik dan ook..Het is leuk en makkelijk om bij het
hutten maken ook andere kinderen te betrekken en ze enthousiast te maken om zelf een hutje te
maken. Mede door ze te stimuleren kun je ze dus ervaringen laten opdoen m.b.t. spel, materiaal en
activiteit. Je betrekt ze erbij en zo leren ze meerdere vaardigheden ontdekken en ontwikkelen.
13
In een lokaal van de jongste groep staat nu een rek met (nieuwe) verkleedkleren. Soms zie je op een
middag opeens een kind verkleed als ridder rondlopen en je ziet dat hij zich ook echt een ridder voelt.
Op zo’n moment prijs ik het kind door te zeggen dat hij er prachtig uitziet.”
Op de middengroep gaf Ben aan dat hij wel spelletjes wilde organiseren voor de jongste kinderen.
Ik heb hem een beetje geholpen met dit initiatief door hem wat spullen te geven en te zeggen waar hij
het mocht doen; op het schoolplein. Door dit te zeggen heb ik het voor hem een beetje willen
afbakenen zodat hij een duidelijke grens voelde. Deze heeft hij vaak nodig. Hiermee wilde ik hem ook
mijn vertrouwen in hem laten zien.
Verder heb ik hem de ruimte gegeven om zijn eigen idee aan de slag te gaan. Hij heeft spelletjes
gedaan met de jongste kinderen. Ik heb hem vanaf afstand gadegeslagen en erop toegezien dat hij
ook alles weer zelf opruimde.
Ben heeft hierdoor laten zien dat hij verantwoording durfde te nemen en het ook aankon.
Tijdens de vakantie hebben we een spellentoernooi voor de hele week georganiseerd. Bij dit toernooi
e
e
e
kunnen kinderen 1 , 2 , en 3 worden en daarmee ook een prijs winnen. We leggen duidelijk uit dat de
e
kinderen die als 4 of lager eindigen geen prijs krijgen en dat dus niet iedereen kan winnen.
De kinderen zijn reuze enthousiast. Alleen Lisa komt op een gegeven ogenblik bij me dat ze toch
eigenlijk niet mee wil doen. Als ik haar vraag waarom ze niet wil, antwoordt ze, dat ze geen zin heeft
en dat ze toch nooit wint met spelletjes. Hieruit maak ik op dat ze bang is om te verliezen. Ik stel haar
voor om voor “spek en bonen” mee te doen. Dit wil ze heel graag. Tijdens het spelen hou ik toch haar
punten bij en merk dat het toch wel heel goed gaat. Ik zeg tegen Lisa :”Het gaat goed hè”. “Ja!” zegt
ze en ze glundert. ”Zal ik dan toch maar de punten voor je bijhouden?” vraag ik. Nu wil Lisa dat wel.
Uiteindelijk wordt ze tweede en wint dus een prijs. De volgende dag wil Lisa uit zichzelf meteen mee
doen, ze heeft er vertrouwen in na de positieve ervaring van de dag ervoor.
14
Basisdoel:
De nso biedt mogelijkheden aan kinderen tot het ontwikkelen van
hun sociale competentie
Uitgangspunt:
Samen ontdekken, plezier
Het samenleven in groepsverband biedt kinderen volop kans om sociale vaardigheden te ontwikkelen.
Het is de taak van de pedagogisch medewerkers om individuele kinderen hierbij te begeleiden en
tegelijkertijd sturing te geven aan de dynamiek van het groepsproces.
Een goede start van de (mid)dag bepaalt de verdere sfeer van die dag. Als ik de kinderen uit school
haal vraag ik, tijdens de wandeling van school naar de nso, hoe het is gegaan. Zo heb ik voor elk kind
even aandacht.
Op het moment dat Sophie voortdurend aan Anne loopt te plukken vraag ik haar: “Sophie, hoe was je
kamp?”. Hierdoor verplaats ik de aandacht naar mij.
Het geld uit het winkeltje wordt steeds door kinderen verstopt zodat anderen er niet mee kunnen
spelen. Er gaan steeds meer kinderen klagen. Ik leg de kinderen voor om met elkaar een oplossing te
bedenken.
Op een gegeven moment komt Sjakie naar een van ons en zegt: “Ik heb erover na zitten denken.
Kunnen we niet als regel invoeren: wie het geld verstopt mag niet meer in het lokaal waar het winkeltje
staat spelen? Ik vraag aan Sjakie “Hoe weten de andere kinderen deze nieuwe regel?”. Sjakie wil het
tegen de andere kinderen zeggen als zij met het geld spelen. Aan mij vraagt hij of ik het wil uitleggen
tijdens het drinken.
De kinderen vinden dit allemaal een goed idee. Het geld wordt nu weer voor iedereen.
Ze wijzen elkaar op de afspraak die erover gemaakt is!
Een tijdje geleden was er een nieuw meisje bij ons en toen heb ik een van de kinderen gevraagd of zij
wilde laten zien waar het nieuwe meisje haar jas kon ophangen.
Zo wil ik de kinderen leren dat ze elkaar kunnen helpen, dat ze soms iets voor elkaar kunnen
betekenen. Het kan een band scheppen tussen de kinderen en als de een de ander helpt kan dat voor
het helpende kind een goede ervaring zijn die goed is voor het zelfvertrouwen van dit kind.
Ondersteuning bieden aan het sociale verkeer van kinderen
Bij het (be)geleiden van een groep zijn wij erop gericht dat er een positief klimaat heerst tussen de
kinderen onderling zodat elk kind tot zijn recht komt.
De sociale vaardigheden van een kind zorgen ervoor dat hij zich op een goede manier hecht en
handhaaft binnen een groep. Hij ontwikkelt deze vaardigheden bij het aangaan van vriendschappen,
bij het samen te spelen en werken, bij het ruzie maken en het oplossen van conflicten.
Uit de initiatieven van een kind, blijkt het sociale functioneren; maakt het contact met andere kinderen,
heeft het kind plezier in spel of activiteiten, is hij ontspannen en vrolijk?
Als een kind weinig aansluiting heeft, gaan we op zoek naar de oorzaak.
In zo’n geval wordt het kind geobserveerd, we bespreken het met elkaar en met de ouder (s) van het
kind. Ook wordt er stilgestaan bij samenstelling en de onderlinge relaties van de groep. Er wordt
gekeken hoe aan het individuele kind ondersteuning geboden kan worden in het maken van contact.
Bijvoorbeeld door het kind te stimuleren mee te doen met het spel van een klein groepje of door een
opdracht samen met een ander kind te doen. In een klein verband kan soms een doorbraak ontstaan
bij een kind in het aangaan van contacten.
Als blijkt dat de groepscultuur zodanig is dat er kinderen worden buitengesloten, gaan we hierover met
de groep in gesprek.
Wij kunnen een kind dat moeite heeft met zijn rol in de groep ondersteuning bieden door te zorgen dat
er een open sfeer is in de groep waarin gevoelens van kinderen bespreekbaar zijn. Als we een emotie
bij een kind zien, dan benoemen we dit voor het kind. We geven ieder kind de ruimte en de aandacht
om gevoelens te uiten. De kinderen mogen boos zijn, verdrietig, verliefd, gesloten, noem maar op.
15
Paula en Marloes zitten samen achter de nintendo. Als de tijd om is willen ze samen in het stoeihok
spelen. Julia spreekt Paula aan met de vraag of zij haar mag schminken. Ik zie Paula twijfelen, want
ze zou met Marloes in het stoeihok. Ze wil wel graag geschminkt worden, maar durft dit niet kenbaar
te maken aan Marloes. Ik zeg tegen Paula dat ze zelf mag beslissen wat ze doet. Ze twijfelt nog
steeds stilletjes zonder iets te zeggen. Ik stel haar voor dat ze bijv. eerst geschminkt kan worden en
daarna in het stoeihok met Marloes kan spelen. De keuze is nu snel gemaakt en binnen een paar
minuten loopt er een trotse tijger rond in het lokaal. Marloes is nog een tijdje boos omdat ze haar zin
niet heeft gekregen maar als Paula klaar is, gaan ze samen toch in het stoeihok spelen.
Jan en Piet zijn met het ridderkasteel aan het spelen. Ze hebben ruzie om een poppetje. Dit poppetje
pakken ze steeds van elkaar af. Blijkbaar willen ze beide met het zelfde poppetje spelen. Ze blijven
ruzie maken. Jan komt naar mij toe en zegt dat Piet steeds zijn poppetje afpakt. Ik zeg: “Dus Piet pakt
steeds jouw poppetje af en dan pak jij het weer terug. Waarom zou hij dat doen?”Jan zegt: ”Omdat
Piet er ook mee wil spelen”. Ik haal Piet erbij. Ik overleg met hun beiden: Nu willen jullie er allebei mee
spelen en het poppetje kan niet doormidden. Hoe kunnen we dit nu oplossen?” Waarop Jan meteen
reageert :”Om de beurt” Dit vindt iedereen een goed idee. Jan en Piet spreken samen af wie er als
eerste mag en na een tijdje mag de ander.
Zo zijn ze er zelf met een beetje hulp van mij uit gekomen.
Ondersteuning bieden bij conflicten en problemen
Kinderen spelen met elkaar en maken ruzie. Hierdoor leren ze hun sociale vaardigheden te vergroten.
Als pedagogisch medewerkers hebben we de mening dat kinderen van nature oplossingsgericht zijn.
Het is heel belangrijk dat ze ontdekken hoe ze voor zichzelf op kunnen komen en de ervaring opdoen
er zelf uit te komen.
We zullen daarom niet gauw ingrijpen omdat het conflict hun eigen probleem is en we ze de kans
willen bieden zelf een oplossing te vinden.
Als het conflict te lang duurt en duidelijk zichtbaar is dat een van de twee, of allebei, er niet uitkomen,
dan gaan we kijken hoe we ondersteuning kunnen bieden.
We benoemen datgene wat we zien en spreken uit dat we het vervelend vinden voor beide partijen.
Dan gaan we met elkaar een oplossing bedenken, bijvoorbeeld door allebei een voorstel te laten doen
of door voorzichtig een idee aan te reiken hoe ze iets kunnen oplossen of goed te maken. Als
kinderen ruzie hebben waarbij verbaal en/of fysiek geweld wordt gebruikt grijpen we in. Duidelijke
regels op de groep en een goede huiselijke sfeer, zullen bijdragen aan minder conflicten.
Het was lunchtijd en de kinderen van de oudste groep zouden bij ons in het lokaal eten. Een paar
kinderen wilden helpen met tafeldekken. We zouden een eitje op brood eten dus vroeg ik Pieter of hij
aan de kinderen wilde vragen of ze een eitje wilden. Hij pakte meteen zelf pen en papier en ging het
aan iedereen vragen.
De oudste kinderen wilden heel graag zelf hun eitje bakken. Ze waren heel enthousiast en kwamen
om de 5 minuten vragen of ze al mochten beginnen. Ik sprak met ze af dat ze met twee tegelijk
mochten gaan bakken zodra mijn collega er was.
Ik kon goede afspraken met ze maken. Tijdens het bakken heb ik ze hun eigen gang laten gaan
aangezien ze het graag zelf wilden doen. Op zo’n moment hebben ze het echt nodig dat ze de ruimte
krijgen om iets zonder begeleiding te doen en ze lieten ook zien dat ze het konden. Een van de
kinderen heeft zelfs voor twee andere kinderen, die zelf niet wilden bakken, een eitje klaargemaakt..
Om de rust in de groep te brengen, speel ik in op de behoefte van de kinderen. Als de grote meiden
klaar met drinken zijn, mogen ze van mij kletsen op de vide, de jongens gaan naar buiten uitrazen en
ik blijf met de jongste kinderen wat drinken en praten.
16
Een aantal jongens hebben buiten met elkaar ruzie gekregent. Een van de jongens, Arie, komt naar
mij toe om anderen te beschuldigen van wat ze allemaal doen en gedaan hebben en hij doet helemaal
niets….. Zeven jongetjes op de bank. Allemaal vol van wat er gebeurt is en ieder met hun eigen
verhaal. Ik kom er niet uit en zeg ze dat ook; ik ben er niet bij geweest en zij allemaal wel. Arie wijs ik
aan als diegene die ervoor moet zorgen dat alle neuzen weer een kant uitsteken. Ze gaan met elkaar
overleggen. Op gehoorafstand sla ik het geheel gade. Arie staat op van de bank en wijst om de beurt
iemand aan die zijn deel van het verhaal mag vertellen. Zo is er Bert die eerlijk toegeeft dat hij iemand
schopte. O, daar valt Tinus hem in de rede; “Nee, eerst schold je mij ook nog uit weet je wel?” “Oh ja,”
zegt Bert, “dat is eigenlijk wel zo, maar jij schold daarna ook.” Zo gaat het gesprek voort en om de
beurt geven ze aan elkaar toe dat ze iets deden waar de ander ook niet al te aardig op reageerde. Ik
word er door Arie bij geroepen; “we zijn er uit”. Arie vertelt mij wat er nu werkelijk is gebeurd op het
schoolplein. Er is door iemand gescholden. Eigenlijk was het een grapje. Een van de jongens werd
boos en reageerde. Zo werd het van kwaad tot erger. Ze knikken instemmend. Een van de jongens
Simon, zegt “het was ook heel erg, het scheldwoord, mijn oma is er aan overleden”. Twee andere
jongens knikken ook, zij hebben ook iemand in de familie die kanker heeft. Simon begint te huilen.
Arie, die het scheldwoord had geroepen, schrikt en loopt naar Simon om een arm om hem heen te
slaan. Hij wist het niet van zijn oma. Ook hij begint te huilen, zo erg vindt hij wat hij gedaan heeft…..
Vol begrip gaan alle jongens elkaar de hand schudden en sorry zeggen.
Het enige wat ik gedaan heb is ze bij elkaar zetten en ze er met elkaar voor te laten zorgen dat het
een duidelijk verhaal werd, voor mij maar zeker ook voor henzelf. Ik vind het bijzonder waar ze zelf toe
in staat zijn, allemaal ongeveer acht jaar.
Als er iets dergelijks gebeurt zoals het bovenstaande., probeer ik ze zelf te wijzen op actie-reactie en
ik stimuleer hen wederzijds begrip voor elkaar op te brengen. Eigenlijk is ‘op de bank’ iets wat ik
regelmatig doe. Om hen zelf na te laten denken.
17
Basisdoel:
De wijze waarop de overdracht van normen en waarden plaatsvindt.
Uitgangspunt:
Samen en plezier
Het omgaan met de kinderen, hun ouders en met elkaar als collega’s vraagt van ons als
beroepskrachten, dat ieder zich bewust is van de waarden en normen die gevormd zijn door de eigen
achtergrond en opvoeding en door de kennis die is opgedaan door scholing en opleidingen.
Een pedagogisch medewerker van de jongste groep:
Na een incident tussen twee kleuters ga ik een gesprekje aan met de betrokken kinderen. Ik bespreek
met ze dat het ‘niet leuk voor de ander is’ als de een de ander iets heeft aangedaan. Hier leert een
kleuter al van door het slechts even te benoemen.
Beroepshouding
De beroepshouding van de pedagogisch medewerkers is een belangrijke voorwaarde waardoor de
pedagogische kwaliteit wordt bepaald. Deze is vast gelegd in de beroepscode.
De beroepskracht streeft naar een zorgvuldige en positieve communicatie met de kinderen, de ouders
en de collega’s. Door haar professionele houding is zij erop gericht steeds het belang van het kind en
de groep centraal te stellen. Dit betekent dat zij er naar streeft om bewust te handelen. In relatie met
een kind is de beroepskracht zich bewust van eigen behoefte en voorkeur. Zij is zich ook bewust van
eigen grenzen en gevoelens die het gedrag van kinderen oproepen.
Naast de kennis die de beroepskracht in de opleiding(en) heeft verworven, wordt vooral zelfkennis
vereist en bereidheid tot zelfreflectie. De beroepskracht streeft naar een doordachte manier van
handelen die met collega’s bespreekbaar is.
Aangezien de beroepskracht een vertrouwensrelatie opbouwt met het kind en de ouder(s) gaat zij
zeer zorgvuldig om met vertrouwelijke informatie.
Beroepshouding in de samenwerking in teamverband en met(adjunct)clustermanagers.
De samenwerking in het team is gebaseerd op een open en respectvolle houding van iedere
individuele medewerker ten opzichte van de ander. Het team van de hele nso heeft als uitgangspunt
dat een goede onderlinge verstandhouding een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Dit zien zij als
een voorwaarde voor professionaliteit.
Als team deelt men de mening dat men in het omgaan met elkaar een voorbeeldfunctie heeft voor de
kinderen waarmee wordt gewerkt.
De (adjunct)cluster managers zijn er vanuit hun rol en functie op gericht dat het werkklimaat aan alle
medewerkers voldoening en plezier biedt in het uitoefenen van hun taak. Hiernaast bewaken zij het
pedagogisch proces en stimuleren zij het team om zich continue te richten op het zoeken naar
verbetering van de kwaliteit in hun werkwijze en het scherp houden van elkaar in de gezamenlijke
verantwoordelijkheid.
Ook ouders en kinderen hebben allemaal een verschillende achtergrond en hebben dus verschillende
normen en waarden. De diversiteit op de naschoolse opvang zien wij als een meerwaarde en we
waarderen de verschillen.
Onlangs hebben wij samen met de kinderen van 8 tot 12 jaar, enkele omgangsregels vastgesteld. Wij
hebben dit gedaan met als doel de kinderen duidelijkheid te geven over wat wel kan en wat niet kan in
de groep. Behalve regels over omgaan met elkaar staan hier ook enkele regels over opruimen en
omgaan met materialen en meubels. We hebben een lijst gemaakt die in de ruimte hangt. In eerste
instantie leek het echter averechts te werken: kinderen gingen dingen doen die niet op de lijst staan,
bijv. het springen op de bank. Als ik zei dat het niet mocht, omdat de bank stuk gaat, was het
antwoord: ‘ja, maar het staat niet op de lijst, dus mag het...” Dan sprak ik ze aan op hun gezond
verstand en dat ze dus ook zelf kunnen bedenken wat wel en niet mag. Maar.... duidelijk werd dat zo’n
lijst niet het gewenste effect had, nee sterker nog: het roept ongewenst gedrag op! Het werkte als een
rode lap op een stier. Inmiddels is het nieuwtje er af en sommige regels worden beter nageleefd.
Waar we echter naar toe willen is dat de regels meer van de kinderen worden, zodat zij ook meer
gemotiveerd zijn ze na te leven, en dat ze werkelijk helpen om een betere sfeer te creëren op de
18
opvang. We willen dit doen door regelmatig met de kinderen die dat willen, hierover in gesprek te gaan
en zo tot gezamenlijke regels en afspraken te komen.
Respectvol omgaan met elkaar
In het omgaan met de kinderen:
Als pedagogisch medewerkers tonen we respect voor het individuele kind en daarnaast leren we
kinderen respect te hebben voor elkaar.
Het tonen van respect tegenover ieder kind vraagt van ons zorgvuldigheid in onze communicatie met
en over het kind. We doen dit bijvoorbeeld door elk kind bij het ophalen of bij binnenkomst te
begroeten door het kind bij de naam te noemen en even aandacht te geven. We luisteren met
aandacht naar hetgeen een kind wil zeggen. We respecteren de emoties van een kind en geven de
ruimte om die te uiten. Hierbij hebben we oog voor de signalen die een kind geeft door zijn
lichaamstaal. (theorie Gordon). Elke kind wordt en voelt zich gezien en gehoord.
Respect voor elkaar proberen we de kinderen bij te brengen door ze bijvoorbeeld om de beurt te laten
vertellen en hun te leren naar elkaar te luisteren. We leren kinderen rekening te houden met elkaar en
elkaars grenzen te respecteren. Kinderen leren van elkaar en de pedagogisch medewerkers zijn zich
bewust van hun voorbeeldfunctie en stimuleren positief kopieer gedrag van kinderen.
Het omgaan met de ouders:
We zijn van mening dat er wederzijds respect moet zijn tussen pedagogisch medewerkers en ouders.
De opvoeding op de nso kan verschillen van de opvoeding thuis. We vinden het belangrijk dat er een
open dialoog is met de ouders. Het spreekt niet vanzelf dat ouders en pedagogisch medewerkers
altijd op dezelfde lijn moeten zitten maar het is belangrijk om elkaar goed te informeren en elkaars
argumenten te respecteren.
In samenwerking met elkaar als collega’s:
Als pedagogisch medewerkers streven we naar een verstandhouding waarbij onderling respect een
vanzelfsprekende zaak is. We vinden het belangrijk dat er openheid heerst. We respecteren verschil in
inzicht, in ervaring en kennis. We streven naar onderlinge waardering en begrip door open te staan
voor elkaars mening. Als er tegenstellingen in samenwerking zijn die gevoelig liggen, wordt daar
aandacht aan geschonken in het werkoverleg.
Verschillende culturen
De nso is een weerspiegeling van de maatschappij waarin we ook met kinderen te maken hebben die
een andere culturele achtergrond hebben. Kinderen hebben van zichzelf niet de angst voor het
onbekend en het is aan ons die onbevangenheid te stimuleren. Wij respecteren andere gewoonten die
voortvloeien uit religie zoals het niet eten van varkensvlees, als iets vanzelfsprekends.
We zijn zeer alert op discriminerende of racistische uitlatingen van kinderen. Dit tolereren we niet. In
de communicatie met anderstalige ouders, zoeken we naar aanknopingspunten om een goede
communicatie op te bouwen.
Vierogen principe
Het vierogen principe betekend dat iemand moet kunnen meekijken of luisteren in het kader van de
veiligheid. Het is een manier om naast de kinderen de pedagogisch medewerkers te beschermen. Bij
Babuhska zijn de groepsdeuren voorzien van glas en ramen zodat er altijd naar binnen gekeken kan
worden. Op deze wijze is het vierogen principe gewaarborgd.
Omgaan met regels en grenzen
Om een goed leefklimaat te creëren zijn er regels opgesteld in elke groep waar kinderen zich aan
moeten houden. Regels zijn er om structuur in de dagelijkse gang van zaken aan te brengen en de
veiligheid te waarborgen. Dit biedt kinderen houvast en veiligheid. Regels zijn er ook voor bedoeld om
kinderen zich medeverantwoordelijk te laten voelen voor elkaar, voor de sfeer, het materiaal en de
omgeving.
Sommige regels hebben direct te maken met de fysieke veiligheid van kinderen, zoals regels omtrent
het buitenspelen, voor het vluchtplan en regels die moeten voorkomen dat er ongelukjes gebeuren.
Er zijn regels voor de persoonlijke hygiëne; zoals het handen wassen voor het eten en na het plassen,
of een verfschort aantrekken als er geverfd wordt.
19
De regels zijn aangepast aan de leeftijd van de kinderen. Ze zijn zo opgesteld dat ze overzichtelijk en
begrijpelijk voor de kinderen zijn. We leggen ze duidelijk en op een positieve manier uit, niet als een
gebod maar als een goede gewoonte.
We geven kinderen zoveel mogelijk inspraak over de regels en we overleggen met hun waarom we
een regel belangrijk vinden. We stimuleren kinderen om elkaar op de regels te wijzen.
We gaan er van uit dat regels niet alleen bedoeld zijn als “orde handhaving”maar dat ze er op gericht
zijn om het samenleven met elkaar prettiger voor iedereen te maken.
Doordat wij kinderen leren de verantwoording te nemen voor hun gedrag en leren inschatten wat het
effect van hun gedrag is op anderen, is dit een bijdrage aan de groep. (theorie Korczak)
Tijdens lange dagen lunchen wij met elkaar rond het middaguur. Samen dekken we de tafel. De regel
is, eerst je handenwassen voor je aan tafel gaat. De eerste boterham eten we met vleeswaren of kaas
en iedereen gebruikt mes en vork. De volgende boterhammen mogen met de handen worden
gegeten. Als iemand iets nodig heeft wordt dit aan elkaar gevraagd. Verder praten we als de mond
leeg is. Tijdens uitstapjes gaan we soms ergens iets eten en/of drinken. Op deze momenten is goed te
zien dat de kinderen de regels kennen.
Grenzen aangeven, corrigeren en pesten
In de omgang met de groep proberen we als pedagogisch medewerkers een middenweg te zoeken
tussen vertrouwen geven en corrigeren. Het is een uitdaging om in situaties waarbij kinderen zich aan
regels moeten houden, zo te corrigeren en te controleren dat het kind begrijpt dat we dit uit zorg en
liefde voor het kind doen.
Als pedagogisch medewerkers proberen we gezag uit te oefenen zonder daarbij macht te gebruiken.
We geven aan dat we bepaald gedrag afkeuren en een reden waarom iets niet mag. Het gaat erom
dat een kind leert zelf een oordeel te vormen.
Als we een kind corrigeren of een sanctie geven houden we rekening met de leeftijd van een kind
omdat de morele ontwikkeling bij kinderen in stadia verloopt.
Bij 4 en 5 jarigen is de morele ontwikkeling in een beginstadium. Ze weten dat iets niet mag maar
begrijpen vaak nog niet waarom. Het is op deze leeftijd belangrijk dat we kinderen heel duidelijk
uitleggen waarom iets niet mag, en daarnaast checken of ze het begrijpen. Als een kind na een paar
keer waarschuwen nog doorgaat wordt het soms apart gezet om even “na te denken”. We praten
daarna met het kind over de overtreding.
Vanaf 6 tot ongeveer 8 jaar is de morele ontwikkeling al op gang gekomen. Op deze leeftijd kunnen
kinderen goed beseffen waarom iets niet mag en wat het effect is van een daad voor een ander kind.
Ook beseffen ze wat eerlijk en oneerlijk is en zijn hier erg mee bezig. Kinderen van deze leeftijd
spreken we aan op hun morele besef door hun bij een ruzie aan te moedigen iets weer goed te maken
en zelf hun conflicten op te lossen.
Bij een overtreding van een regel en na een paar waarschuwingen gaan we met het kind in gesprek
en wijzen we het op de eigen verantwoordelijkheid.
Kinderen vanaf 8 en 9 jaar hebben vanaf deze leeftijd beter besef van “goed en kwaad”. Deze
kinderen kunnen zich inleven in de ander en rekening houden met de behoefte van de ander. Maar in
deze leeftijd speelt vooral dat kinderen bij de groep willen horen. Voor hun wordt “goed en kwaad”
bepaalt door de groepsnormen.
Het is dus in deze fase zo belangrijk dat ”rekening houden met elkaar” op een groep als belangrijkste
norm geldt. Als pedagogisch medewerkers kunnen wij veel invloed uitoefenen op de groepsnormen
door heel duidelijk te zijn in wat we wel en niet toelaatbaar vinden. Hierbij betrekken we de kinderen
zo veel als mogelijk is door steeds de gelegenheid aan te grijpen om met de kinderen in gesprek te
gaan. Dit doen we op momenten als we merken dat er kinderen worden gepest. We spreken van
pesten wanneer er structureel fysieke en/of emotionele schade wordt toegebracht door één of
meerdere personen waarbij er sprake is van misbruik van ongelijke machtsverhoudingen. Bij pesten is
er sprake van 3 rollen, de pester, de gepeste en de meeloper. Deze worden door ons, allen serieus
genomen en bij de oplossing betrokken. Op het moment dat we pesten signaleren zullen we in
gesprek gaan met alle betrokkenen, de ouder(s) en indien nodig advies inroepen van de pedagogisch
1
consulente.
Voor alle leeftijdsgroepen geldt duidelijk de norm dat schelden, grof taal gebruik en elkaar pijn doen
niet getolereerd wordt.
1
De pedagogisch medewerker heeft een signalerende functie.
20
We betrekken kinderen er zoveel mogelijk bij om dit te voorkomen. We bieden kinderen de ruimte om
mee te denken of mee te beslissen over eventuele sancties zodat het als een gezamenlijke
2
verantwoordelijkheid wordt ervaren.
Joris (10) is een koe aan het knutselen. Hij gebruikt een rubber handschoen om uiers mee te maken.
Ik zit met een jonger meisje een spelletje te doen. Opeens staat Joris naast me, ‘Kijk eens, condooms’
zegt ie breed lachend, en de andere kinderen komen er ook bij staan. Op zijn vingers zitten twee
kleine opgerolde hoedjes. En hij demonstreert hoe je ze kunt afrollen. Ik lach met hem mee, maar het
meisje vraagt: ‘wat zijn condooms?’ Ik vraag wie dat kan uitleggen. Joris kan dat wel, en verteld dat
het een voorbehoedsmiddel is. Ze snapt er nog niks van en een ander meisje vertelt haar dat het bij
de man om de piemel moet en er zo geen kindjes komen. Oké, ze knikt en richt zich weer op het
spelletje. Ook Joris gaat verder met zijn knutselwerk. Even later zit hij voor de televisie, en op allebei
zijn oren zit een kleine rondje.
Omgaan met seksualiteit en intimiteit
De wijze waarop met seksualiteit en intimiteit wordt omgegaan is verbonden met de normen en
waarden die gelden op de opvang. Wij streven naar een open sfeer met duidelijke grenzen over wat
wel of niet kan. Wij beseffen dat iedereen zijn eigen grenzen heeft en dat opvattingen over seksualiteit
en intimiteit daarom van persoon tot persoon kunnen verschillen. Juist omdat deze grenzen per
pedagogisch medewerker kunnen verschillen, zal het onderwerp seksualiteit en intimiteit een
1
regelmatig terugkerend agendapunt zijn in onze overleggen.
Het kan voorkomen dat kinderen toespelingen maken over seks, geslachtsdelen of bijvoorbeeld
verkering hebben. In onze reactie en onze houding hierop, proberen wij eerlijk en duidelijk te zijn in
wat wij wel en niet toelaatbaar vinden. Het is goed dat kinderen de ruimte krijgen om over seksualiteit
en intimiteit te praten. Wel is het belangrijk om in de gaten te houden dat kinderen ‘er aan toe zijn’. Dit
is afhankelijk van de leeftijd van de kinderen en van het kind zelf. Wanneer zich een situatie voordoet
3
waar het kind niet ‘aan toe is’, zal altijd terugkoppeling naar de ouders plaatsvinden.
Omgaan met seksualiteit en intimiteit
Kinderen kunnen soms uit de hoek komen met seksueel getinte woorden of scheldwoorden. Ook
kunnen ze elkaar daar aardig mee plagen. Op een woensdagmiddag wordt er van de een naar de
ander geroepen: ‘Pietje gaat met Liesje neuken’, en weer terug: ‘en jij gaat met die en die neuken!’
Over en weer gaat het.
Als ik binnen kom zeg ik er iets van: dat ik het niet netjes vind om die woorden zo maar in het rond te
schreeuwen. Duidelijk is dat dit een onderwerp is wat ze bezig houdt en waar ik ook de ruimte voor wil
geven om het over te hebben. Ik vraag of ze wel weten wat het betekent. Ik roep ze aan tafel en
herhaal wat ik net gezegd heb. Dat ik het geen woorden vind om zomaar te gebruiken maar als ze er
over willen praten, dat dit kan. Een aantal kinderen vertellen dat ze niet weten wat het betekent. Dan
ontstaat er een gesprek over seksualiteit, waarbij de kinderen andere kinderen deelgenoot maken
van wat ze weten. Het valt me op dat het wat oppervlakkig blijft. Verder verwijs ik naar de ouders: als
je meer wilt weten vraag het aan je ouders, en laat ik het boekje zien wat we op de opvang hebben,
over seksualiteit. Dit wordt goed bestudeerd. Aan het roepen is een einde gekomen.
2
3
zie decentraal pestprotocol (wordt niet uitgedeeld maar wel na geleefd.)
zie decentraal protocol omgaan met seksualiteit en intimiteit
21
Hoofdstuk 3 Pedagogische ondersteuning
Bij de kinderopvang Haarlem maken we gebruik van verschillende vormen van pedagogische
ondersteuning.
Pedagogische ondersteuning door middel van werkoverleg en teamoverleg.
5 keer per jaar vindt het werkoverleg plaats met de pedagogisch medewerkers van één groep en de
adjunct clustermanager Tijdens het werkoverleg: wordt de pedagogische aanpak in de groep en van
het individuele kind besproken, de resultaten van het observeren en de ontwikkeling van individuele
kinderen, Tevens het behouden en bevorderen van de deskundigheid van de teamleden, bevorderen
van onderlinge samenwerking, planning en taakverdeling en de communicatie met de ouders. Dit
gebeurt op een open en respectvolle manier.
2 keer per jaar vindt het teamoverleg plaats met de 2 (flex) pedagogisch medewerkers van elke groep,
adjunct en de clustermanager. In het teamoverleg wordt binnen de kaders van het strategisch, tactisch
beleid ontwikkeld geëvalueerd en verbeterd van het locatie gebonden operationeel beleid. De
onderlinge samenwerking, afstemming over werkzaamheden en afspraken worden bevorderd. Er
worden huishoudelijke en organisatorische zaken binnen de locatie besproken. Er is afstemming over
de ontwikkelingen binnen de locatie en bevordering van het pedagogisch functioneren, bespreking
van budgettaire en organisatorische zaken, bevordering van de onderlinge samenwerking en
afstemming en het uitwisseling van informatie uit andere overleggen zoals o.a. het
oudercommissieoverleg.
Minimaal 1 keer per jaar is er het bedrijfshulpverleners overleg. Alle bedrijfshulpverleners van de
locaties, de adjunct en clustermanager bespreken met elkaar het noodplan, de ontruimingsoefening
en informatie die relevant (kunnen) zijn voor de dienstverlening van het cluster en/of de gehele
organisatie. Jaarlijks is er een BHV training.
Invallers van Kinderopvang Haarlem hebben 2 keer per jaar een bijeenkomst waarin zij geïnformeerd
worden over de laatste ontwikkelingen van de organisatie. Er is een invalprotocol waar de invaller zich
aan dient te conformeren. De invalcoördinator van Kinderopvang Haarlem begeleid de invallers, de
clustermanager kan de invaller ook direct aanspreken als disfunctioneren wordt geconstateerd.
Pedagogische ondersteuning (van de pedagogisch consulent)
Er zijn wel eens momenten dat het gedrag of de ontwikkeling van een bepaald kind vragen of twijfel
oproept bij de pedagogisch medewerker en/of ouder(s). Het kind valt in gedrag of ontwikkeling op
maar het precieze ‘hoe’ en vooral ook ‘waarom’ zijn dan niet altijd duidelijk. Er lijkt ‘iets’ aan de hand te
zijn. Door er in het werkoverleg met de (adjunct)-clustermanager en de collega’s over te praten op een
open en respectvolle manier, wordt duidelijk of de twijfels gedeeld worden. De ouders worden
geïnformeerd over deze signalen (positief dan wel negatief). In deze fase kunnen ouders
en pedagogische medewerkers samen een cruciale rol spelen in hetgeen er gesignaleerd
is. Door over dergelijke zaken op een tijdig moment met elkaar te communiceren, kan vervolgens
samen met de ouders en adjunct clustermanager overwogen worden om een kind bijvoorbeeld in een
volgende fase te laten observeren door de pedagogisch consulente van Kinderopvang Haarlem. De
pedagogisch consulente kan ondersteuning bieden door deel te nemen aan het werkoverleg. Zij kan
steun en advies geven aan het team bij pedagogische vragen die betrekking hebben op het
functioneren van een groep of op een individuele situatie betreffende een kind. Als er twijfel of zorgen
zijn met betrekking tot een kind kan zij ook gevraagd worden om een kind in de groep te observeren.
In zo’n geval wordt toestemming gevraagd aan de ouder(s).
Er wordt gehandeld conform het protocol signaleren. Dit protocol bevat richtlijnen voor het
verhelderen van en omgaan met vragen, twijfels en zorgen rond de lichamelijke en/of verstandelijke
ontwikkeling of het gedrag van kinderen. Het protocol met bijbehorend handelingsplan wordt in
gebruik genomen wanneer de zorgen met betrekking tot het kind aanhouden
Een ander instrument wat ingezet wordt voor de bevordering van de deskundigheid bij de
pedagogisch medewerkers is de Video Interactie begeleiding. Zowel de adjunct cluster manager als
de pedagogisch consulent werkt met Video Interactie Begeleiding (VIB). Dit is een methodiek die er
22
op gericht is de communicatie en interactie tussen pedagogisch medewerkers en kinderen te
professionaliseren. Dit gebeurd in een sfeer van vertrouwen.
Vandaag ben ik van plan om Joep te observeren aan de hand van het formulier Focus op kinderen.
Nadat hij z’n jas heeft opgehangen gaat hij tekenen, drinken, met de auto’s spelen en weer tekenen.
Joep heeft hierbij nauwelijks aandacht voor andere kinderen en komt futloos over. Zijn keuzes zien er
uit als routine. Dit valt mij erg op aangezien ik meende dat hij altijd lekker z’n gang ging en ook met de
anderen speelde. Ik besluit om hem nog een dag goed te volgen. Dan blijkt dat deze dag precies
hetzelfde verloopt.
Tijdens het oudergesprek kaart ik het aan bij de ouders. Samen met hen komen we tot de conclusie
dat Joep uitgekeken is op de groep en misschien beter op zijn gemak is op de middengroep. De
collega pedagogisch medewerker bekijkt of er plek is. Joep kan meteen al twee middagen naar de
nieuwe groep. Hij bloeit helemaal op. Hij onderneemt verschillende dingen, toont energie en speelt
weer met anderen. Je ziet dat deze nieuwe groep hem weer nieuwe uitdagingen biedt.
Focus op kinderen
Om een goed beeld van het kind te hebben werken we met Focus op kinderen. Dit is een
observatiemethode waarbij op een specifieke manier naar de ontwikkeling en het welbevinden van de
kinderen en de groep als geheel wordt gekeken. Er wordt o.a. gekeken naar de opbouw van de groep
per dag, het functioneren van de groep als geheel, de verdeling van de aandacht per individueel kind,
de meeste opvallende interesse gebieden van een kind, het kind in de groep en het gevoel van de
pedagogisch medewerkers bij een kind, de ontwikkeling van het individuele kind en het welbevinden
van het kind in de verschillende situaties.
De resultaten van een observatie van het individuele kind, kunnen aanleiding geven om een kind te
bespreken op het werkoverleg met de overige teamleden, of het kind nogmaals te observeren.
De pedagogisch medewerker heeft een signaleringsfunctie met betrekking tot de ontwikkeling van het
kind.
Als er twijfel is over de ontwikkeling van het kind of als het gedrag van het kind vragen oproept wordt
dit in de eerste plaats in het werkoverleg besproken. De pedagogisch medewerker overlegt ook met
de ouder over haar bevindingen tijdens de kindbespreking die jaarlijks wordt gehouden. Van te voren
wordt de observatielijst uit de methode Focus op kinderen ingevuld. De pedagogisch consulent kan
ingezet worden ter ondersteuning aan de pedagogisch medewerkers.
De resultaten van de observaties kunnen tevens leiden tot veranderingen die doorgevoerd worden in
het pedagogisch beleid.
23
Hoofdstuk 4 pedagogisch medewerker kind ratio en de
omvang van de basisgroep
Stamgroep
Iedere leeftijdsgroep heeft een eigen ruimte. Dit noemen we de stamgroep.
De groepsactiviteiten zoals het theedrinken na schooltijd en de lunch op vakantiedagen vinden plaats
in de stamgroep.
De groepsruimte is zo ingericht dat er voor de verschillende leeftijden diverse speelmogelijkheden zijn,
o.a. voor creatieve activiteiten, lezen, voor computerspel en voor dans en theater.
Op het buitenplein is er ruimte om o.a. te rennen en balspelen te beoefenen.
Door de inrichting en sfeer van onze nso creëren we een huiselijke sfeer.
Stamgroep en pedagogisch medewerker-kindratio (PKR)
Onder de Wet Kinderopvang gelden de volgende regels voor de nso:
Een stamgroep bestaat ten hoogste uit twintig kinderen in de leeftijd van vier jaar tot dertien jaar. Voor
kinderen in de leeftijd van acht tot dertien jaar bestaat de stamgroep uit ten hoogste dertig kinderen. In
de leeftijd vanaf vier tot acht jaar is er één beroepskracht per tien kinderen. Bij de groepen vanaf acht
jaar is er ook één beroepskracht per tien kinderen, echter in een stamgroep met ten hoogste dertig
kinderen zijn er tenminste twee beroepskrachten die kunnen worden ondersteund in hun
werkzaamheden door een groepshulp.
De groepen op nso Babushka bestaan op maandag, dinsdag en donderdag uit een jongste groep van
30 kinderen met drie pedagogische medewerkers, een middengroep van 20 kinderen met twee
pedagogische medewerkers en een oudste groep van 10 kinderen met één pedagogische
medewerker.
Op woensdag komen er 40 kinderen met vier pedagogisch medewerkers en op vrijdag 50 kinderen
met 5 pedagogisch medewerkers.
Op nso Babushka dependance komen op maandag, dinsdag en donderdag 30 kinderen met 3
pedagogisch medewerkers. Op woensdag en vrijdag worden deze kinderen bij nso Babushka
opgevangen.
Op dagen waarop de scholen vrij zijn en de nso tien en een half aaneengesloten uren geopend is, is
de helft van het aantal beroepskrachten aanwezig tijdens het eerste en tijdens het laatste uur. Indien
er slechts één beroepskracht op de locatie aanwezig is gaat de achterwacht regeling in werking.
Ons streven is om een BeroepsPraktijkVormer boventallig op de groepen mee te laten draaien.
De kinderen worden door de pedagogisch medewerkers uit school gehaald. Uitstapjes vinden plaats
conform de geldende afspraken binnen de Kinderopvang Haarlem.
Babushka en Babushka dependance hebben vaste gediplomeerde pedagogisch medewerkers op
elke stamgroep. (Bij afwezigheid van de vaste pedagogisch medewerker bijv. door vakantie of
ziekteverlof wordt de flexmedewerker of een 0- uren contractant van Kinderopvang Haarlem ingezet.
In sommige gevallen kan er ook een beroep gedaan worden op uitzendkrachten. Indien het om
voorzienbaar verlof gaat wordt er zoveel mogelijk een vaste invaller ingezet in verband met de
continuïteit. Bij onvoorzien verlof (ziekteverlof) kan het voorkomen dat er meerdere invallers ingezet
moeten worden.
Voordat de invallers op de groep beginnen te werken lezen ze de map: plezierig werken met invallers.
Hierin staan o.a. de groepsregels vermeld.
Open deuren beleid
Naast de vaste activiteiten in de stamgroep kunnen kinderen kiezen op welke plek ze spelen of een
activiteit willen doen. Hierover hebben de teams van de diverse groepen afspraken met elkaar
gemaakt zodat duidelijk is wie de verantwoording draagt als het kind niet op de eigen groep speelt.
Ook worden er afspraken met het kind gemaakt zodat het duidelijk is onder wiens toezicht hij speelt op
het moment dat hij niet op de stamgroep is. Op dagen waarop het rustiger is, bijvoorbeeld in
vakanties, worden de groepen samengevoegd waardoor meer speel- en keuze mogelijkheden
ontstaan.
24
Groepssamenstelling en structuur
De stamgroep bestaat per dag uit een vaste groep kinderen. Dit biedt de kinderen houvast, omdat ze
weten welke kinderen er op welke dag zijn. Er kunnen daardoor vriendschappen ontstaan en er zijn
volop mogelijkheden om in groepsverband activiteiten te doen. De groep heeft één of meer vaste
pedagogisch medewerkers . De kinderen zien dagelijks een vertrouwd gezicht.
Er is een vaste dagindeling. Doordat alles zoveel mogelijk een vaste plek heeft wordt orde en structuur
geboden en wordt het voor kinderen overzichtelijk en hanteerbaar. Om een veilig leefklimaat te
creëren zijn er regels opgesteld in de groep waar kinderen zich aan moeten houden. Regels zijn nodig
voor de duidelijkheid, de veiligheid en voor het goed laten verlopen van de opvang. Het biedt de
kinderen houvast. Het omgaan met regels wordt beschreven bij: “overdracht van normen en waarden”.
Babushka:
De groepsruimten zijn gezellig en huiselijk ingericht, waarbij rekening is gehouden met de
verschillende leeftijden van de kinderen. Het team vindt het belangrijk dat kinderen zich op de nso
moeten kunnen ontspannen. Zij mogen dan ook zoveel mogelijk zelf kiezen uit het activiteitenaanbod.
Door de pedagogisch medewerkers kunnen verschillende activiteiten aangeboden worden, o.a. op het
gebied van muziek, sport, spel en creativiteit. Voor elk kind een passend aanbod, van bouwhoek tot
atelier. Kinderen krijgen zo spelenderwijs de ruimte om zichzelf te ontdekken in spel, creativiteit en het
omgaan met elkaar. Met name in de vakantie worden er ook uitstapjes georganiseerd, de
haalbaarheid hiervan is wel afhankelijk van een aantal factoren. Het is een groot voordeel dat
Babushka gelegen is in het centrum van Haarlem nabij het station, waardoor bioscopen of andere
uitstapjes waarbij je afhankelijk bent van openbaar vervoer makkelijk bereikbaar zijn.
Babushka dependance:
De kinderen worden van hun school opgehaald door de pedagogisch medewerkers. Als team willen
wij een veilige haven bieden met een stukje vaste structuur, maar ook de kinderen zo veel mogelijk
stimuleren om in hun vrije spel op te gaan. Kinderen krijgen spelenderwijs de ruimte om zichzelf te
ontdekken in spel, creativiteit en sociale omgang. Wij hechten er waarde aan dat de kinderen hun
eigen taal kunnen en mogen vinden, op sociaal, emotioneel en creatief gebied, daarbij geïnspireerd
door o.a. de pedagogische filosofie van Malaguzzi.
De groepsruimte is huiselijk ingericht, waarbij rekening is gehouden met de verschillen in behoeftes en
gemengde leeftijden van de kinderen. Wij maken gebruik van de speelmogelijkheden in de
aangrenzende peuterspeelzaal, een crea-hoek, een relax-plek en soms de gymzaal van de school.
Buiten is een groot heerlijk afgesloten speelplein.
Ruilen van dagen
Wanneer u eens een dag wilt ruilen dan kunt u dit afstemmen met de pedagogisch medewerkers van
de groep van uw kind. Er wordt rekening gehouden met de maximale toegestane groepsgrootte.
Ruilen op een andere groep (geen ruimte op de eigen stamgroep) is bespreekbaar, criterium is het
welbevinden van het kind. Aan ruilen zijn geen kosten verbonden. Uitgangspunt is dat het ruilen van
dagen binnen een tijdsbestek van 6 weken (3 weken voor of 3 weken na ruildag) plaats dient te
vinden.
Een extra dag opvang (incidenteel)
Wanneer u een dag of dagdeel extra opvang nodig heeft, kunt u dit regelen met de pedagogisch
medewerkers van de groep van uw kind. We houden wel rekening met de maximale toegestane
groepsgrootte. Een dagdeel is 5,5 uur aaneengesloten, en op een flexibele tijd in te zetten. Voor de
extra dag(en) krijgt u een aparte factuur toegestuurd. Afname van een extra dagdeel op een andere
groep (geen ruimte op de eigen stamgroep) is bespreekbaar, criteria is het welbevinden van het kind.
25
Hoofdstuk 5
Communicatie
Communicatie tussen ouders en pedagogisch medewerkers
Wij vinden het van groot belang dat er tussen ouders en pedagogisch medewerkers een relatie
ontstaat die gebaseerd is op wederzijds respect en vertrouwen.
Pedagogisch medewerkers en ouders zijn beide verantwoordelijk voor een goede communicatie, de
pedagogisch medewerker neemt het initiatief. Als het kind wordt opgehaald aan het eind van de dag
hechten wij als pedagogisch medewerkers er veel belang aan, om elkaar dag te zeggen en een stukje
overdracht aan de ouder mee te geven en eventueel informatie uit te wisselen.
Communicatie tussen ouders en het management
Het management verspreid minimaal 10 keer per jaar een nieuwsbrief waarin de ouders geïnformeerd
worden over de gang van zaken van de opvang, de activiteiten, het personeel, en de oudercommissie.
Het management zorgt dat de ouder informatiehoek up to date blijft.
Indien er een verstoring is in de communicatie tussen de ouder en de pedagogisch medewerker,
bemiddeld de (adjunct) clustermanager. Indien de ouder zich niet conformeert aan huisregels bijv. bij
te laat ophalen van het kind, spreekt de (adjunct) clustermanager de ouder hierop aan conform het te
laat beleid. Wanneer een ouder niet tevreden is over de opvang kan er een klacht conform de
klachtenregeling van Kinderopvang Haarlem ingediend worden. De oudercommissie wordt hiervan op
de hoogte gebracht. Deze informatie kunt u ook terug vinden in het informatieboekje van Babushka en
Babushka dependance.
De bereikbaarheid van het management is te vinden op de website: www.kinderopvanghaarlem.nl
Kindbespreking
Een keer per jaar krijgt de ouder gelegenheid om met de pedagogisch medewerker een gesprekje te
houden over het kind. Indien nodig kan er op verzoek van de ouder(s) of op initiatief van de
pedagogisch medewerkers vaker een gesprek plaatsvinden.
De pedagogisch medewerker streeft ernaar om van te voren de observatie Focus op kinderen gedaan
te hebben.
Het doel van het gesprek is: om met de ouders van gedachten te wisselen over
- heeft het kind het naar de zin op de naschoolse opvang
- hoe is het gedrag op de nso en thuis
- hoe verloopt in het algemeen de ontwikkeling
Medezeggenschap
De oudercommissie behartigt de belangen van de kinderen en ouders van Kakelbont en overlegt
daarover met de clustermanager. Het gaat daarbij niet om individuele situaties maar om locatie
specifieke onderwerpen die voor alle kinderen en ouders van Kakelbont belangrijk zijn. Denk
bijvoorbeeld aan de (brand)veiligheid, het pedagogisch werkplan of het activiteitenaanbod voor de
kinderen. De oudercommissie heeft over deze overlegonderwerpen ook een wettelijke
adviesbevoegdheid. Door actief mee te denken en advies uit te brengen werkt de oudercommissie
mee aan kwalitatief goede kinderopvang.
Daarnaast is een oudercommissie ook een belangrijke ondersteuning van het personeel. De
oudercommissie zet zich bijvoorbeeld ook in voor 'extra' zaken, zoals de organisatie van
ouderavonden, kerstviering of andere festiviteiten. Een andere taak van de oudercommissie is het
onderhouden van goed contact met de centrale ouderraad. De centrale ouderraad vertegenwoordigt
alle oudercommissies als het gaat om onderwerpen die voor alle ouders van de hele organisatie van
belang zijn (bijvoorbeeld de tarieven en de openingstijden van de kindercentra).
26
Hoofdstuk 6 Evaluatie en Slot woord
Evaluatie
Elke visie is aan verandering onderhevig en aan de praktijk gebonden. Een visie kan veranderen als
gevolg van nieuwe regelgeving, nieuwe ervaringen uit de praktijk, door inbreng van personeel, ouders
en kinderen of door nieuwe ontwikkelingen op pedagogisch gebied.
Het pedagogisch werkplan wordt gevolgd, geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Aanvullingen en
bijstellingen kunnen doorlopend plaatsvinden. Dit gebeurt in overleg met het team en de
oudercommissie. In ieder geval wordt het pedagogisch werkplan ten minste 1 keer in de 3 jaar
geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Vooraf worden afspraken gemaakt over hoe en wanneer er
geëvalueerd wordt, om te voorkomen dat de evaluatie op een te laat tijdstip of in het geheel niet
plaatsvindt.
Het pedagogisch werkplan is vooral bedoeld om helderheid te brengen en richtlijnen te geven. Het is
niet bedoeld als een keurslijf dat het werken bemoeilijkt. Elke situatie is anders en iedere pedagogisch
medewerker zal daar ook anders mee omgaan.
Omdat werken met kinderen ons beroep is, waarin zich altijd weer nieuwe ontwikkelingen blijven
voordoen, zullen we altijd blijven reflecteren op ons handelen en het beleid regelmatig toetsen en
bijstellen.
Geschiedenis evaluatie:
Pedagogisch beleid is in 2011 herschreven conform wetgeving en wordt sindsdien pedagogisch
werkplan genoemd. In 2013 is het pedagogisch werkplan geëvalueerd met het team en de
oudercommissie i.v.m. nieuw convenant. In 2014 is het pedagogisch werkplan op enkele onderdelen
geëvalueerd en aangepast (kinderparticipatie, pedagogisch medewerker kind ratio en de omvang van
de basisgroep).
Slotwoord
Dit pedagogisch werkplan is tot stand gekomen door intensieve samenwerking tussen de pedagogisch
medewerkers, adjunct clustermanager en clustermanager van nso Babushka en Babushka
dependance. Iedereen heeft erover meegedacht, gepraat en/of geschreven.
Aan de discussies over de vier thema’s hebben de teams van nso Babushka en Babushka
dependance gezamenlijk deelgenomen. De pedagogisch consulent van Kinderopvang Haarlem, heeft
samen met de (adjunct) clustermanager leiding gegeven aan deze discussies.
Het met elkaar stilstaan bij het pedagogisch handelen en de discussies hebben stimulerend gewerkt
voor de onderlinge samenwerking.
Namens de teams van nso Babushka, Babushka dependance .
Jacqueline Joosten.
27

Open-Up!|Fun-Kidz

Kwalificatie-eis pedagogisch medewerker MBO HBO MBO HBO

Hoe gaan we te werk?

opvang in basisgroepen de Annaschool

Stageperiodes 2014-2015 - Leeuwenborgh Opleidingen

van dichtbij

6 augustus 2014 pagina 17

pedagogische werkwijze op locatie PO Baloe Jisp, Weiver 2,1546

Pedagogische werkwijze

Onderzoek naar de functie van de pedagogisch medewerker in een