dIALoog Ocker van Munster, directeur van het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, blogde onlangs bezorgd dat ouders en amateurkunstenaars de kunstvakdocenten vervangen die scholen niet kunnen betalen. Op de Haarlemse mytylschool De Regenboog praten ICC’er Svennie Waanders en Jan Appel hierover met Kees Admiraal, ontwikkelaar van de workshop Ouders in de Klas. 10 prikkels Svennie Waanders en Jan Appel werken op mytylschool De Regenboog in Haarlem. Jan was lange tijd adjunct-directeur in het (speciaal) basisonderwijs. Sinds drie jaar geeft hij les op De Regenboog, waar Svennie als leerkracht en ICC’er werkt. Ze volgden de cursus Ouders in de Klas bij Kees Admiraal. TeksT: Hille Takken - FoTo: MarTijn de Vries Kees: ‘De blog van Ocker van Munster heeft heel uiteenlopende reacties losgeweekt.’ Jan: ‘Wat me stoorde was dat er neerbuigend werd gesproken over ‘goedbedoelende’ ouders die lesgeven op school. Dat klinkt zo denigrerend. Ouders kunnen wel degelijk iets goeds bijdragen.’ Svennie: ‘Zo nee, dan heb je als docent je voorwerk niet goed gedaan. Je moet tevoren goed bedenken wie je waarvoor wilt inzetten, en diegene instrueren. Een ouder die lesgeeft, is ook weer geen volwaardige leerkracht. Dus je loopt niet weg om even koffie te tappen.’ Kees: ‘Het is fantastisch om ouders voor de klas te zetten vanuit een visie, en niet als gatenvullers. Een school heeft de verantwoordelijkheid om kwaliteit binnen te halen.’ Jan: ‘Het kan goed werken als ouders vanuit hun beroep of hobby een talent inzetten. Het liefste zie ik ze lesgeven voor een andere klas dan die van hun kind. Ouders die dat willen, zijn anders gemotiveerd dan ouders die moeite hebben om hun kind los te laten.’ Kees: ‘Zo voorkom je dat ouders die weinig te vertellen hebben, zich aanmelden.’ Svennie: ‘Wat ook goed werkt, is dat je direct bij de aanmelding hobby’s en beroepen van de ouders noteert, en informeert of de school misschien eens een beroep op hen mag doen.’ Kees: ‘In die fase is zo’n oriënterende vraag nog vrijblijvend. Dan wek je niet te veel verwachtingen. Als je ouders geschikt vindt, bijvoorbeeld omdat hun aanbod past in jouw onderwijsplan, nodig je hen uit voor een bijeenkomst om ze voor te bereiden op hun rol als lesgever. Of vraag hen vooraf te noteren wat hun lesdoelen zijn. Dat verbetert de kwaliteit.’ Svennie: ‘Zo geef je ouders het gevoel ‘ik doe ertoe’. Ook napraten is belangrijk. Een compliment is leuk, maar het loont meer als je bespreekt wat wel of niet werkt. Je kunt ook foto’s rondsturen aan andere ouders.’ Jan: ‘We hebben Wijnand Stomp betrokken bij een Kees Admiraal is mede-oprichter van bureau KaapC, begeleidingsdienst cultuuronderwijs. Voor Plein C ontwikkelde hij vorig jaar de workshop Ouders in de Klas. Hij begeleidt de Cultuureducatie met Kwaliteit-projecten in Den Helder en Langedijk. prikkels 11 mE NI Ng dIALoog zeemeerminnenproject in het Teylers Museum. Hij is meesterverteller en vader van een leerling. Hij vertelde een Anansi sprookje. Geweldig.’ Svennie: ‘Op de afdeling Meervoudig Gehandicapten heb ik een moeder gevraagd om een groep kinderen te leren vilten. Lekker met sop en wol bezig zijn, dat was een mooie ervaring voor de kinderen. Jammer dat we dit soort activiteiten niet vaker kunnen inroosteren.’ Kees: ‘Vakdocenten zijn essentieel voor cultuuronderwijs. Als je geld hebt, huur je ze in. Heb je dat 12 prikkels Ouders in de klas Wil jij weten hoe je meer uit de inzet van ouders in de klas kunt halen? Kees Admiraal ontwikkelde voor Plein C de workshop Ouders in de klas. Dit voorjaar wordt deze workshop weer gegeven. 14 mei en 11 juni / 2 middagen / € 150 www.pleinc.nl/oudersindeklas TeksT: Marijke scHäuikes ‘Als er geen geld is voor vakdocenten, moet je cultuuronderwijs op een andere manier verrijken’ niet, dan zoek je naar oplossingen. Maar ik geloof niet dat vakdocenten zich door participerende ouders bedreigd hoeven te voelen.’ Jan: ‘Het komt zelden voor dat ouders vakdocenten worden. Iedere school wil zoveel mogelijk vakdocenten. Die wens wordt niet minder als ook ouders losse lessen verzorgen.’ Kees: ‘Denk wel na over wie je vraagt. Ouders die enige expertise hebben, of een vak beheersen, zijn het meest interessant om voor een klas te zetten. Anderen verlenen liever hand- en spandiensten, zoals koffie zetten of een lokaal versieren.’ Svennie: ‘Lang niet iedereen is geschikt voor het onderwijs. Pas geleden exposeerden we kunstwerken van leerlingen. Een van hen is zwaar spastisch en was met moeite erin geslaagd kraaltjes op een vel papier te lijmen. Haar opa zag dat werkje en zegt met afkeer in zijn stem: ‘Dat is toch geen kunst!’ Dat deed pijn.’ Kees: ‘Bij twijfel of je iemand wel voor de klas wil, nodig je hem of haar uit een dagje mee te lopen. Dan weet diegene ook beter wat lesgeven inhoudt.’ Jan: ‘Je moet je als leerkracht wel veilig genoeg voelen. Werk je in een team waar het taboe is om te laten zien dat je niet overal expert in bent, dan kan van jou niet verwacht worden dat je getalenteerde ouders binnenhaalt.’ Kees: ‘Als er geen geld is voor vakdocenten, moet je cultuuronderwijs op een andere manier verrijken. Ouders kunnen veel moois bijdragen en hun inzet hoeft geen kwaliteitsverlies te betekenen. Maar zorg er dan wel voor dat hun lessen verband houden met wat er verder op school gebeurt. Dan is hun inzet echt een waardevolle aanvulling.’ De crisis maakt creatief en dat is goed voor de kwaliteit van cultuuronderwijs. Volgende keer: Jongens beleven cultuur anders dan meisjes. Reageer via [email protected] o.v.v. ‘mening’ Corinne Timmer Leerkracht en ICC op R.K.B.S. St. Jan in Breezand Henrike van Engelenburg Theaterproducent en impresario Van Engelenburg theaterproducties Ineke van Exter Coördinator maatschappelijke zaken, gemeente Heiloo De lat ligt hoog Cultuur wordt gedegradeerd tot amusement Verbinding tussen school en cultuurinstelling kan beter Vroeger verzorgde Triade voor de hele kop van Noord-Holland de kunstmenu’s en jaarlijkse kunstprojecten. Na de bezuinigingen van twee jaar geleden bij de gemeente Hollands Kroon is de samenwerking met Triade gestopt. Sindsdien organiseren we in een cultuurnetwerk van zes scholen een jaarlijks cultuurproject van 2 à 3 weken. We kiezen als projectgroep een thema en maken lesontwerpen voor alle groepen. De deelnemende scholen betalen 8 euro per leerling en krijgen daarvoor een kwalitatief goede kunstenaar of andere professional op iedere school. De lat ligt hoog. Zo kun je dus wel stellen dat de creativiteit door de bezuinigingen is toegenomen: doordat wij met ons netwerk zelf een project opzetten, zijn we zelf aan het creëren. Dat is heel nuttig en interessant. Maar het is ook heel veel werk. En of de kwaliteit is toegenomen? Dat is moeilijk te zeggen. Triade heeft toch meer knowhow in huis. De crisis maakt creatief, maar of dat goed is voor cultuuronderwijs? Het voordeel is dat je gedwongen wordt om out of the box te denken om je hoofd boven water te houden. Dat is mij gelukt, het gaat zelfs heel goed met mijn bureau. En ik zie ook niet dat scholen zich terugtrekken door de crisis. Ze gaan nog bewuster om met hun uitgaven, maar blijven bereid cultuur aan te bieden aan hun leerlingen. Wat ook positief is aan de crisis is dat aanbieders, die vroeger allemaal op eilandjes zaten, nu samen gaan werken. Dat is effectief en verlaagt de kosten. Deze samenwerking heeft ook geleid tot theatereducatie.nl waar heel divers aanbod voor scholen te vinden is. Het nadeel van de crisis is dat cultuur gedegradeerd wordt tot amusement. Als de overheid haar rol niet neemt om ‘andere kleuren’ een stem te geven, vind ik dat gevaarlijk. Cultuur is een middel om op een andere manier te kijken naar je omgeving en naar jezelf, en daarbij blijft kwaliteit van het allergrootste belang. In tijden van crisis moet een gemeente scherpere keuzes maken waaraan het gemeenschapsgeld besteed wordt. De gemeente Heiloo is bezig met een conceptnota over haar visie op kunst en cultuur. De vraag hoe scholen ondersteund kunnen worden door de lokale instellingen is juist nú belangrijk, om daarmee ook de kwaliteit van cultuureducatie te borgen. In Heiloo gebeurt al veel op het gebied van kunst en cultuur, alleen is het nu in de conceptnota in samenhang met elkaar opgeschreven en zijn er speerpunten benoemd. In deze nota is cultuureducatie een belangrijk thema. De verbinding tussen scholen en instellingen kan beter, en daar is creativiteit bij nodig. Scholen hebben hierin een eigen verantwoordelijkheid en de gemeente speelt een stimulerende rol bij de verbinding tussen scholen en instellingen. Uiteindelijk moet dit ertoe leiden dat de jeugd meer kennis maakt met kunst en cultuur in een brede zin. prikkels 13