ziekteverzuimbegeleiding in het Voortgezet

Toelichting voor scholen
en Leerplicht
Ziekteverzuimbegeleiding VO
door de GGD Amsterdam
(volgens M@ZL)
februari 2014
v. 0.2
11 feb 2014
P 1 van 8
Inhoud
1.
INLEIDING................................................................................................................................. 3
1.1 Doelstelling .............................................................................................................................. 3
1.2 Toelichting ............................................................................................................................... 3
1.3 Criteria voor aanmelding .......................................................................................................... 3
2.
Verantwoordelijkheden van de verschillende partijen.................................................................. 4
3.
Praktische afspraken ................................................................................................................. 4
3.1 Rol school: Signaleren en bewaken .......................................................................................... 4
3.2 Rol JGZ: adviseren en begeleiden ............................................................................................ 6
3.3 Rol Leerplicht ........................................................................................................................... 7
4.
Financiële kaders....................................................................................................................... 8
5.
Wettelijke kaders ....................................................................................................................... 8
6.
Referenties ................................................................................................................................ 8
7.
BIJLAGEN ................................................................................................................................. 8
P 2 van 8
TOELICHTING AFSPRAKEN ZIEKTEVERZUIMBEGELEIDING IN HET
VOORTGEZET ONDERWIJS DOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG
1. Inleiding
Deze toelichting is bedoeld voor Leerplicht en scholen in het voortgezet onderwijs in de Gemeente
Amsterdam die meedoen aan de ziekteverzuimbegeleiding door de GGD Amsterdam volgens model
M@zl (ontwikkeld door de GGD West Brabant). De afspraken zijn vernieuwd na een evaluatie in 2013
1
door het projectteam ziekteverzuim VO . In het voorjaar van 2014 wordt de nieuwe werkwijze nog een
keer geëvalueerd, waarna deze definitief wordt gemaakt en het convenant aangepast wordt.
1.1 Doelstelling
Het doel van de ziekteverzuimbegeleiding is om leerlingen met meer dan gemiddeld ziekteverzuim
vroegtijdig in contact te brengen met een jeugdarts van Jeugdgezondheidszorg (JGZ) om te helpen
voorkomen dat het ziekteverzuim uitmondt in langdurig schooluitval of voortijdig schoolverlaten.
1.2 Toelichting
Voortijdig schoolverlaten vorm een groot maatschappelijk probleem. In het kader van de wet
Maatschappelijke ondersteuning wordt gestreefd naar een optimale participatie van jeugdigen aan de
samenleving. Langdurig en veelvuldig ziekteverzuim gaat vaak vooraf aan voortijdig ongediplomeerd
schoolverlaten. Het schoolziekteverzuim is vaak een signaal dat het niet goed gaat met een kind op
het psychosociale vlak. Door het ontbreken van medische kennis is het voor school vaak lastig om
een goede inschatting van de situatie te maken. De methode M@zl (medische advisering
ziekgemelde leerling) laat zien dat door een goede samenwerking tussen de drie betrokken
kernpartijen, te weten school, de GGD afdeling JGZ en gemeente Bureau Leerplicht, problemen
eerder gesignaleerd worden en in een eerder stadium met leerlingen gewerkt kan worden aan het
oplossen van problemen.
Alle partijen hebben de rol die past bij de expertise van het vakgebied:
• De school signaleert en bewaakt
• De jeugdarts adviseert en begeleidt
• De leerplichtambtenaar controleert en handhaaft
In de bijlage is een procesoverzicht opgenomen van de belangrijkste stappen in de
ziekteverzuimbegeleiding. Alle informatie over het proces van ziekteverzuimbegeleiding is terug te
vinden op de website van de GGD Amsterdam, inclusief voorbeeldbrieven, aanmeldformulier,
processchema en folder voor ouders/leerling.
1.3 Criteria voor aanmelding
•
•
1
Meer dan tien schooldagen aaneengesloten ziekteverzuim
Drie of meer ziekteverzuimmeldingen binnen 8 weken.
Anjo Dussel, Calixte Veerman, Jet van der Jagt, Karin Ganzeboom, Kathelijne van den Boogert
Chaia Levie (zorgcoördinator MLA), Sharon Jonker (zorgcoördinator G. vd Veen school), Anita Jansen (projectleider a.i.)
P 3 van 8
2. Verantwoordelijkheden van de verschillende partijen
Hier wordt kort een overzicht gegeven van de verantwoordelijkheden van de drie betrokken partijen:
school, JGZ en leerplicht.
Scholen die meedoen hebben een vaste contactpersoon aan wie de jeugdarts kan terugkoppelen
(verzuimcoördinator of zorgcoördinator). Scholen zijn verantwoordelijk voor een sluitende
ziekteverzuimregistratie, voor wekelijkse controle op aanmelding bij JGZ en contact met
ouders/leerling voorafgaand aan aanmelding bij JGZ. Scholen melden aan bij JGZ met het
aanmeldformulier en bevestigen de aanmelding naar ouders door het versturen van de ouderbrief.
Scholen hebben informatie over ziekteverzuimbegeleiding opgenomen in ziekteverzuimbeleid van
school en kunnen daarbij verwijzen naar informatie op website van de GGD Amsterdam. Scholen
leveren bij aanmelding en na 12 weken een ziekteverzuimstaat aan JGZ. Scholen melden aan
leerplicht op advies van de jeugdarts indien leerling/ouders zonder bericht niet verschijnen.
JGZ nodigt ouders en leerling uit voor een afspraak binnen 10 schooldagen na aanmelding door
school. Samen met ouders en leerling onderzoekt de jeugdarts de (gezondheids)problemen, doet
eventueel aanvullend medisch onderzoek en vraagt als nodig medische informatie op bij andere
hulpverleners of behandelaars. Met de ouder(s) en de leerling maakt de jeugdarts afspraken over reintegratie. School ontvangt per direct, uiterlijk binnen 2 werkdagen, terugkoppeling via het
aanmeld/terugkoppelformulier. Ouders ontvangen een kopie van deze afspraken. Zo nodig overlegt
de jeugdarts met school en andere ZAT-partners. Als nodig volgt een herhalingsonderzoek. Bij
herhaaldelijk niet verschijnen kan de jeugdarts het verzuim niet beoordelen en wordt school
geadviseerd een melding naar leerplicht te doen. Na 12 weken controleert JZG met de
ziekteverzuimstaat het verloop van het verzuim. JGZ ondersteunt school verder met advies over
verzuimaanpak.
Leerplicht ontvangt een terugkoppeling van JGZ als vermoeden bestaat dat de leerling ook bij
leerplicht gaat komen. De leerplichtambtenaar houdt hier registratie van bij en roept leerlingen op na
melding door school of JGZ. De leerplichtambtenaar geeft terugkoppeling naar school en JGZ. De
leerplichtambtenaar kan ook zelf de leerling aanmelden voor een sociaal medisch advies (SMA) van
de jeugdarts.
Verantwoordelijkheden van de jeugdgezondheidszorg, de deelnemende scholen en de
leerplichtambtenaar worden vastgelegd in een vernieuwd convenant in het voorjaar van 2014, dat
op overkoepelend niveau zowel door deelnemende scholen, leerplicht als door de GGD ondertekend
zal worden.
3. Praktische afspraken
De praktische afspraken die gemaakt zijn om het proces goed te laten verlopen zijn hier beschreven.
Een aantal zaken worden verder maatwerk afgesproken tussen school en de vaste jeugdarts van
JGZ, zoals de contactpersoon vanuit school, de frequentie van overleg en afstemming en de rol van
school bij het herinneren aan de afspraken en bij no-show.
3.1 Rol school: Signaleren en bewaken
Organisatie
• De school vindt het belangrijk om het (ziekte)verzuim van leerlingen terug te dringen en heeft
informatie over ziekteverzuimbegeleiding opgenomen in het Ziekteverzuimbeleid van de school.
Dit is voor ouders terug te vinden in de schoolgids of de website van de school (verwezen kan
worden naar de website van de GGD).
P 4 van 8
•
Het Zorg Advies Team, waarin JGZ, Leerplicht en Bureau Jeugdzorg ( BJAA) participeren, is
goed bekend met de werkwijze.
• De school heeft een verzuimcoördinator, die de registratie bijhoudt van ziekmeldingen van de
leerlingen. Door de school wordt een persoon aangesteld, die verantwoordelijk is voor de
aanmelding bij de GGD.
Signalering
• School controleert wekelijks welke leerlingen in aanmerking komen voor aanmelding bij de
GGD. Alleen dan is het voor JGZ mogelijk om de leerling snel uit te nodigen.
• Zodra een leerling voldoet aan de criteria, heeft school eerst (mondeling/telefonisch) contact met
ouders/leerling over hoe het gaat.
o Als duidelijk wordt in dit gesprek dat het om medische problematiek gaat, verwijst
school direct naar de jeugdarts voor advies over herstel en mogelijkheden over deelname
aan lesprogramma. Het is niet de bedoeling dat school medische brieven, etc. gaat
ontvangen/opvragen. Het is de bedoeling dat de jeugdarts die beoordeelt. Bij
vermoedens van geestelijke problemen, somberheid, pesten etc., meldt school dit ook bij
de jeugdarts. School legt de procedure uit (ouders ontvangen een bevestiging van school
en een uitnodiging van de jeugdarts datum en locatie).
o Als het minder duidelijk is of bij twijfel: bijvoorbeeld 3 keer griep, oma overleden, etc,
kan overlegd worden met de jeugdarts. Samen wordt gekeken wat wijsheid is in het
betreffend geval.
o Als duidelijk is dat het om school functioneren gaat: faalangst, lage cijfers, niet komen
als er toetsen zijn, kan binnen school de benodigde hulp worden ingezet. Als dit
onvoldoende helpt, overlegt school met de ZAT partners.
Aanmelding
• School meldt digitaal bij de jeugdarts met het aanmeldformulier (zie website GGD Amsterdam) en
de ziekteverzuimstaat. Bij twijfel kan de school overleggen met de jeugdarts.
• School bevestigt de aanmelding naar ouders/leerling met de ouderbrief Ziekteverzuim met logo
van school (zie format op website GGD Amsterdam).
• School wordt door JGZ geïnformeerd wanneer de afspraak is en wanneer sprake is van een
herhaalde oproep.
No-show
• Jeugdarts en school stemmen af welke rol school kan nemen in het terugdringen no-show, door
bijvoorbeeld de leerling te attenderen op de afspraak en de mentor die navraagt waarom leerling
niet is gekomen.
• Indien leerling/ouder(s) herhaaldelijk zonder bericht niet verschijnen, kan de jeugdarts het
verzuim niet beoordelen en ontvangt school het advies om de leerling bij leerplicht te melden. Het
verzuim wordt door school omgezet in ongeoorloofd verzuim. School meldt aan bij Leerplicht.
Bewaken afspraken
• School ontvangt het advies en de afspraken van JGZ met de ouder(s)/leerling via het
aanmeld/terugkoppelformulier.
• School controleert de aanwezigheid van de leerling en of deze zich aan de afspraken houdt.
• Als de leerling zich niet aan de afspraken houdt, kan afstemming met de jeugdarts plaatsvinden,
als nodig wordt het advies aangepast.
• Als de leerling blijft verzuimen tegen de afspraken in, doet school een melding bij leerplicht.
• Na 12 weken verstuurt school op verzoek van JGZ de ziekteverzuimstaat digitaal.
• Als de leerling weer volledig deelneemt aan het lesprogramma valt deze weer onder de reguliere
controle van ziekteverzuim door school.
P 5 van 8
3.2 Rol JGZ: adviseren en begeleiden
Ontvangen melding en uitnodigen
• De jeugdarts screent de aanmelding op voldoende informatie, tijdige aanmelding en of er sprake
is van eerder contact met de leerling over ziekteverzuim. De jeugdarts koppelt eventueel aan
school terug welke leerlingen niet uitgenodigd worden met vermelding van reden.
• De leerling en de ouder(s)/verzorger(s) ontvangen een uitnodiging van de GGD, waarbij het
streven is dat de datum van de afspraak binnen 10 dagen na aanmelding door school is. Zowel
de ouders als de leerling ontvangen elk een brief. Bij de brief komt een informatiefolder. Op de
website van de GGD Amsterdam is meer informatie te vinden over gezondheid en
ziekteverzuimbegeleiding. Via www.Jouwgdd.amsterdam.nl kunnen jongeren ook chatten en emailen met een jeugdarts of verpleegkundige
• De locatie van het consult is in principe bij de GGD, maar als nodig of gewenst kan de jeugdarts
ook kiezen voor de school (bijvoorbeeld bij hoge no-show, uit praktisch oogpunt, als hoge
drempel voor ouders/leerling).
Het consult
• De jeugdarts onderzoekt samen ouder(s) en leerling de (gezondheids)problemen. Hierbij wordt
onder andere gekeken naar de (lichamelijke) klachten, de voorgeschiedenis, hoe zit de leerling in
zijn vel, de gezins- en schoolsituatie en de leefstijl. Afhankelijk van de analyse van de situatie kan
de jeugdarts verder kiezen voor:
o Een aanvullend lichamelijk onderzoek
o Overleg met huisarts of andere hulpverleners, na toestemming ouder(s)/leerling
o Een herbeoordeling na een bepaalde tijd
o Een re-integratie traject
o Regelen van thuisonderwijs
o Bespreken van leerling op het ZAT
o Melding in Matchpoint
o Mediëren tussen school en leerling
o Als de leerling alleen komt, kan de jeugdarts telefonisch contact opnemen met de
ouder(s), dit gesprek wordt dan onderdeel van het ziekteverzuim consult.
Terugkoppeling
• De jeugdarts stelt een advies op over re-integratie en vult (zo mogelijk) met ouder(s)/leerling het
digitale aanmeldformulier in, met inachtneming van de privacyregels. Dit is kort en betreft vooral
de gemaakt afspraken en het advies m.b.t. schoolgang. Hierin wordt vermeld of een leerling
gedeeltelijk, volledig, of niet in staat is deel te nemen aan onderwijs op school.
• De school ontvangt binnen 2 werkdagen een terugkoppeling over de afspraken het advies via het
aanmeld/terugkoppelformulier, mits de ouder(s)/leerling daar toestemming voor hebben gegeven..
• De ouders en leerling ontvangen een kopie van de afspraken.
• In sommige gevallen is verdere afstemming met andere hulpverleners of artsen nodig,
aanvullende informatie wordt dan later aan school teruggekoppeld.
• De jeugdarts stuurt een kopie van het aanmeldformulier naar de leerplichtambtenaar, als
vermoeden bestaat dat de leerling ook bij de leerplichtambtenaar gaat komen (mits toestemming
van ouders/leerling).
No-show
• Als de ouder/leerling zich afmeldt voor het gesprek of niet komt opdagen, worden ouder en
leerling nog één keer uitgenodigd door JGZ.
• Als ouder/leerling dan weer niet komen, kan JGZ het ziekteverzuim niet beoordelen en adviseert
school om een melding te doen naar Leerplicht.
Ziekteverzuimstaat
• 12 weken na de afspraak vraagt JGZ bij school de ziekteverzuim staat op.
• De jeugdarts controleert met de ziekteverzuimstaat het verloop van het verzuim en het effect van
de afspraken.
P 6 van 8
•
Als de leerling na 12 weken nog steeds verzuim heeft, overlegt de jeugdarts met school en/of
hulpverleners en roept eventueel de leerling/ouder(s) opnieuw op voor een gesprek.
Ondersteunen
• De jeugdarts ondersteunt de school in de meest brede zin van het woord. Dat wil zeggen:
o gaat in overleg met school, schoolleider, zorgcoördinator en/of onderbouw- en
bovenbouwcoördinator over verbeterpunten in de samenwerking als hiertoe aanleiding is.
o gaat bij zeer hoge incidentie van verzuim in gesprek met school om de oorzaak hiervan te
achterhalen.
3.3 Rol Leerplicht
Ontvangen melding en registratie
• Leerplicht ontvangt een melding van school als:
o in het gesprek van school met de ouder(s)/leerling, het ziekteverzuim duidelijk niet met
ziekte of medisch te maken heeft en na afstemming met ZAT partners en gemaakte
afspraken, de leerling toch blijft verzuimen.
o de leerling blijft verzuimen, terwijl de jeugdarts heeft beoordeeld dat de leerling aan
lesprogramma kan deelnemen.
o de ouder(s) en leerling herhaaldelijk niet hebben gereageerd op een uitnodiging voor een
ziekteverzuimconsult van de jeugdarts. De jeugdarts heeft daardoor het verzuim niet
kunnen beoordelen.
• Leerplicht ontvangt een terugkoppeling van JGZ als vermoeden bestaat dat de leerling ook bij
leerplicht gaat komen. Leerplicht registreert deze terugkoppeling.
• Leerplicht registreert de melding van school en nodigt ouder(s) en leerling uit voor een gesprek.
• De leerplichtambtenaar kan ook zelf de leerling aanmelden voor een medisch advies van de
jeugdarts.
Gesprek
• Leerplicht kan in het gesprek eventueel opnieuw verwijzen naar de jeugdarts voor een
ziekteverzuimconsult.
Maatregelen
• Als ouders niet willen meewerken en of het verzuim niet stopt kan leerplicht overgaan tot:
o het geven van een waarschuwing
o het opmaken proces verbaal
o een onafhankelijk sociaal medisch advies (SMA) opvragen bij de GGD. Hierbij wordt de
leerling met de ouder(s) gezien door een jeugdarts die niet verbonden is aan de school
en daardoor geen ‘zorgrelatie’ heeft met de leerling.
Terugkoppeling
• De leerplichtambtenaar geeft terugkoppeling naar school en JGZ.
Ten aanzien van de samenwerking met leerplicht en ongeoorloofd verzuim
Leerplicht kan advies vragen aan de jeugdarts over wel of niet geoorloofd verzuim. De jeugdarts kan
als de leerling gezien is een uitspraak doen over belastbaarheid en wat nodig is om de leerling weer
volledig naar school te laten gaan. De jeugdarts kan geen uitspraken doen over de periode
voorafgaand aan de eerste keer dat de leerling gezien is. De jeugdarts doet geen uitspraken over
geoorloofd of ongeoorloofd verzuim, maar over belastbaarheid en de mogelijkheid om volledig aan
het lesprogramma deel te nemen. De school kan bij volledige belastbaarheid het verzuim aanmerken
als ongeoorloofd.
P 7 van 8
4. Financiële kaders
Ziekteverzuimbegeleiding is een onderdeel van het BTP van JGZ Amsterdam. Voor het kalenderjaar
2014 doen ca 55 VO scholen mee. De wens is, als de Gemeente Amsterdam daar budgettair
voldoende ruimte voor heeft, om uiteindelijk op alle VO scholen ziekteverzuimbegeleiding uit te
voeren. Aanmelding van een school om mee te doen aan het product ziekteverzuimbegeleiding moet
geaccordeerd zijn door het bedrijfsbureau van JGZ en opgenomen zijn in de jaarbegroting. Bij het
bedrijfsbureau of de proceseigenaar is een overzicht van de scholen die meedoen.
Per school is op basis van het aantal leerlingen berekend hoeveel trajecten op jaarbasis beschikbaar
zijn. Dit is ongeveer 8% van het aantal leerlingen, gebaseerd op de officiële DMO-cijfers van oktober
van het voorafgaande schooljaar. Op basis van het schoolniveau (VMBO) en of locatie (lagere SES)
krijgen scholen extra trajecten toebedeeld. Bij de jeugdarts is bekend hoeveel trajecten de school op
jaarbasis heeft.
Extra trajecten
Als een school niet opgenomen is in de huidige ziekteverzuimbegeleiding en toch een aantal
ziekteverzuimconsulten zou willen of als een school extra trajecten wenst, dan kan dat tegen kostprijs
ingekocht worden. Dit betreft het uitnodigen en het consult met de leerling/ouder(s) en de controle op
de ziekteverzuimstaat na 12 weken. Bij de jeugdarts of teamleider kan hier meer informatie over
verkregen worden.
5. Wettelijke kaders
De volgende wettelijke kaders zijn van toepassing:
• De Wet Publieke Gezondheid
• Wet op het Voortgezet Onderwijs
• De Leerplichtwet
• De Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WBGO)
• Passend onderwijs
6. Referenties
•
•
•
•
M@ZL GGD West-Brabant, 2009
Snel terug naar school is veel beter. Landelijke handreiking voor een integrale aanpak van
schoolziekteverzuim bij kinderen en jongeren, 2010
Concept-Convenant ziekteverzuimbegeleiding (juli 2010)
Evaluatie ziekteverzuimbegeleiding VO 2013, JGZ Amsterdam
7. BIJLAGEN
(Zie ook de website GGD Amsterdam over ziekteverzuimbegeleiding (in ontwikkeling))
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Procesoverzicht ziekteverzuimbegeleiding
Formulier Ziekteverzuim aanmelding en terugkoppeling
Ouderbrief verzuimbegeleiding school, aan ouders te sturen
Uitnodigingsbrief ziekteverzuim JGZ aan ouders
Uitnodigingsbrief ziekteverzuim JGZ aan leerling
Folder ziekteverzuimbegeleiding ouders/leerling (in ontwikkeling)
P 8 van 8

Download Report