Studie-opzet Effectiviteit Logopedie TS © Ank Verschoor , team Stichting Dysphatische Ontwikkleling November 2014 ‘Evidence based’ Effectiviteit van logopedie bij specifieke spraaktaalontwikkelingsstoornissen (DO, STOS) De opzet van een klinische studie © Ank Verschoor, team Stichting Dysphatische Ontwikkeling met dank aan Joice Vermeeren, stagier toegepaste taalwetenschappen, taalstoornissen VU Effectstudie Logopedie centrale discipline bij de behandeling van spraaktaalontwikkelingsstoornissen • Verbeteren van de communicatie en innerlijke spraak • Voorkomen van secundaire problemen in de gedragsregulatie en van sociaalemotionele en leerproblemen ‘Evidence based’ • Doorgaande evaluatie en aanpassing van behandel technieken op grond van individuele resultaten • Wetenschappelijk effectonderzoek naar logopedie bij specifieke spraaktaalontwikkelingsstoornissen (S TOS/dysfatische ontwikkeling) • Effectonderzoek logopedie bij specifieke spraak taalontwikkelingsstoornissen is nog te beperkt Capita Selecta AG Utrecht Evidencebased Logopedie: Effect van taaltherapie bij kinderen Ellen Gerrits & Gerda Bruinsma Lectoraat logopedie Kenniscentrum/Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl Effectstudie Voorbeeld Nederlandse studies GoorhuisBrouwer, S.M. en Knijff, W.A. (2002). Efficacy of speech therapy in children with language disorders:specific language impairment compared with language impairment in comorbidity with cognitive delay. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 63: 129136. Brands, T., Knoors, H., Aarts, G. (2008). Vroegbehandeling voor kinderen met ernstige spraaktaalmoeilijkheden: doeltreffend of niet? Van Horen Zeggen, april: 1018. Effectstudie Voorbeelden Nederlandse studies Konst, E. (2009). Vroegbehandeling van spraak en taalproblemen: een effectieve multidisciplinaire benadering. Van Horen Zeggen, juni: 10 – 18. Keegstra, A.L., Post, W.J., GoorhuisBrouwer, S.M. (2009). Effect of different treatments in young children with language problems. International Journal of Pediatric otorhinolaryngology, 73: 663666. 1 Studie-opzet Effectiviteit Logopedie TS © Ank Verschoor , team Stichting Dysphatische Ontwikkleling November 2014 Effectstudie Effectstudie Lopend onderzoek in Nederland Hogeschool Utrecht, G Bruinsma Effectiviteit van logopedie bij kleuters met taalontwikkelingsstoornissen 2 onderzoeksvragen: Internationale studies Reviews effectstudies taaltherapie Law J e.a. • Law J, Garrett Z, & Nye C. (2003). Speech and language therapy interventions for children with primary speech and language delay or disorder (Cochrane Review). In: Reviews 2003, Issue 3. Art. No.: CD004110. DOI: 10.1002/14651858.CD004110 • Law, J., Garrett, Z., & Nye, C., (2004).The Effectiveness of Speech and Language Therapy Interventions for Children with Primary Speech and Language Delay or Disorder. Journal of Speech, Language and Hearing Research. 47, 924943. • Law,J., & Garrett,Z. (2004). The effectiveness of speech and language therapy and its potential role in child and mental health services Child and Adolescent Mental Health..9 2 5055. • Law J, Garrett Z, & Nye C. (2005). The Specificity of a Systematic Review is the Key to Its Value: A Response to Johnston Journal of Speech Language and Hearing Research. 48,1118 1120. • Law J, Garrett, Z, & Nye, C. (2010) Speech and language therapy interventions for children with primary speech and language delay or disorder (Cochrane Review) (2010 update of the 2003 Review). To be published in: The Cochrane Library, Oxford: Update Software. Effectstudie J. Law 2010 Updated conclusions • Number and quality of studies increasing and will continue to do so as SLTs and others become better at designing trials and presenting data • Range of outcomes remains wide – why? – group definition, outcomes, therapist characteristics or the nature of control group? • Review process improving – becoming clearer as to which interventions are being compared • Expressive syntax, vocabulary and phonology most clear • Despite more studies receptive language remains an important issue • New this time – computer interventions – but do not seem to deliver more than routine therapy; Wat is het effect van logopedische behandeling in combinatie met onderwijs ondersteuning op de taalvaardigheid van jonge leerlingen met een ernstige specifieke taalontwikkelings stoornis en welke factoren beïnvloeden het effect? Wat is de effectiviteit van een wetenschappelijk onderbouwde, geprotocolleerde behandelmethode? (Communicatieve Taaltherapie (Van den Dungen, 2007) ) . Effectstudie Stichting Dysphatische ontwikkeling Bijdrage leveren aan het verbeteren van de behandeling middels wetenschappelijke effectevaluatie Effectstudie Effectstudie Naast conclusies mbt de algemene effectiviteit leveren de studies ook aanwijzingen voor effectiviteit van aspecten van de behandeling en bij verschillende groepen. • Effectiviteit bij verschillende frequenties en duur van de behandeling • Effectiviteit bij taalbegrips en taalexpressieproblemen Onderzoeksvraag: Wat is het effect van logopedie bij specifieke spraaktaalontwikkelingsstoornissen Vergelijking: • Logopedie vlgs methode TanSöderbergh • Logopedie, algemene taaltherapie Moeilijkheden bij uitvoeren van onderzoek • Heterogeniteit van de onderzoekspopulatie • De controle groep 2 Studie-opzet Effectiviteit Logopedie TS © Ank Verschoor , team Stichting Dysphatische Ontwikkleling November 2014 Methode Tan-Söderbergh Methode Tan-Söderbergh Logopedische behandelmethode Daaruit volgt: • De behandeling biedt een therapeutische affectieve relatie en creëert een context waarin imitatie, spel, non verbale expressie en beweging als determinanten benadrukt en uitgewerkt worden • De behandeling sluit daarbij aan bij de individuele gevoels en belevingswereld van het kind • Ontwikkeld vanaf de jaren tachtig door dr Xavier Tan en het team van de Stichting Dysphatische Ontwikkeling mede op grond van de leesmethode voor dove kleuters van de Zweedse linguïste Raghnild Söderbergh • Effectiviteit geëvalueerd in de afgelopen decennia op grond van individuele cases en twee pilotonderzoeken Methode Tan-Söderbergh Uitgangspunten: Het metamorfose concept van de spraaktaalontwikkeling • De vroege spraaktaalontwikkeling is een affectgebonden proces in de context van de (nonverbale) sociale interactie en de gehechtheidsrelatie (RH) Methode Tan-Söderbergh • De (taal)uitingen van het kind vormen de basis van het materiaal waarmee gewerkt wordt • De uitingen van het kind worden visueel gemaakt dmv tekeningen, foto’s en het (leren ‘lezen’ van) het woordbeeld. Reproductie, uitbreidingen en modificatie van de spraaktaal wordt gefaciliteerd door deze visualisatie • Pas na de overgangsfase waarin de vorming van de drie woordzinnen centraal staat (vanaf 3e jaar) gaat grammaticale elaboratie plaatsvinden (LH) Methode Tan-Söderbergh Uitgangspunten: • Behandeling grijpt aan via de determinanten: relatie lichamelijk contact motoriek spel imitatie • De gesproken taal wordt vastgelegd en bewerkbaar gemaakt dmv de visuele vorm (tekening, foto en schriftbeeld) Algemene taaltherapie Logopedie algemene taaltherapie (nietTS) Eclectische benadering: Vang (van Uden) Transparant Haenen principes DGM Denkstimulerende gespreksmethodiek M. Blank Verhallen & Verhallen FIT Functionele Imitatie taalstructuren T&T Taalverwerving en Taalachterstand Communicatieve Taaltherapie (van den Dungen) Picto lezen 3 Studie-opzet Effectiviteit Logopedie TS © Ank Verschoor , team Stichting Dysphatische Ontwikkleling November 2014 Effectstudie Effectstudie Groepen en selectie criteria Groepen: • Groep A Logopedie methode TanSöderbergh N= 50 • Groep B Logopedie algemene taaltherapie N= 50 Variabelen • Communicatieve redzaamheid • Passieve woordenschat • Taalbegrip • Actieve woordenschat • Zinsbouw • Vertelvaardigheid • Deelaspecten: MLU, woordvinding, reproductie pseudowoorden • Minimale behandelduur en frequentie: 1 jaar (45 weken), 60 minuten per week (direct en indirect, dus inclusief contact met de ouders) Effectstudie Effectstudie Groepen en selectiecriteria • leeftijd 3;116;00 jaar bij aanvang van de behandeling • logopedische diagnose specifieke spraak taalontwikkelingsstoornis • tenminste > 1.5 sd afwijking in twee aspecten van de taalproductie (actieve woordenschat, zinsbouw, woordvinding, vertelvaardigheid) • nonverbaal IQ > 85 • aan het begin van een (nieuwe) behandeling bij een gekwalificeerde logopedist • normaal gehoor (muv lichte passagère geleidingsverliezen agv otitis • Methode en design Passieve woordenschat PPVT Taalbegrip Schlichting Taalbegrip Actieve woordenschat Schlichting Woordontwik Zinsbouw Schlichting Zinsontwikkeling Vertelvaardigheid Bus Verhaal Test RTNA MLU Bus Verhaal Test RTNA Woordvinding Woordvinding Woordenschattest RTNA Pseudowoorden Schlichting Pseudowoorden • Algemene communicatieve redzaamheid: vragenlijst CCC2NL • • • • • • • media) Effectstudie Groepen en selectiecriteria • zonder of met comorbiditeit (articulatie, ASS, ADHD, DCD) en complicerende factoren zoals meertaligheid • op reguliere voorschool/basisschool of peuter communicatie groep/speciaal (basis)onderwijs • logopedische setting: praktijk vrije vestiging, cluster II setting, revalidatie centrum, MKD, behandelcentrum Exclusie • tegelijkertijd startende intensieve andere behandeling gericht op de spraaktaalvaardigheid (bv 2 wekelijkse individuele taalRT door ambulante begeleider logopedist) Effectstudie Methode en design • Voortest door behandelend logopedist (als nodig stelt onderzoek RTNA beschikbaar) • Natest door onafhankelijke collega/onderzoeker, analyse (geanonimiseerde) taalsamples en vragenlijsten door medewerkers onderzoeksgroep 4 Studie-opzet Effectiviteit Logopedie TS © Ank Verschoor , team Stichting Dysphatische Ontwikkleling November 2014 Effectstudie • • • • • Methode en design: Multiple N=1 Vergelijking binnen het kind, heterogene omstandigheden en kindfactoren zijn voor en tijdens de behandeling gelijk Verschil tov het gemiddelde van gestandaardiseerde testscores voor en na behandeling: C= Score T1 score T2 Individueel verschil op 1 variabele bv woordenschat Individueel gemiddeld verschil over een cluster variabelen Uitkomst kan worden weergegeven in, en statische toetsing betreft het % kinderen dat op een klinisch gedefinieerde maat (bv +1 sd) vooruitgang boekt Effectstudie testscore 115 100 B 85 C 70 55 2 • Uitkomst kan worden weergegeven in en statistische toetsing betreft de absolute gemiddelde verschilscores per groep 3 4 5 T1 T2 6 leeftijd Effectstudie Effectstudie Methode en design Multiple N=1 Groepsvergelijkingen over de verschilscores • Gemiddeld verschil C (T1T2) in een groep per variabele • Gemiddeld verschil in een groep over meerdere variabelen A • • • • Onderzoeksgroep Initiatief, onderzoeksopzet en projectleiding: Ank Verschoor, Maria Beesems, team Stichting Dysphatische Ontwikkeling Casemanaging, natest, analyse taalsample: externe onderzoeksparticipanten (logopedist, spraak taalpatholoog, taalwetenschapper, klinisch linguïst) o.a. uit samenwerking met en ihkv stage toegepaste taalwetenschappen VU Statistiek: mmv statisticus Verslaglegging in onderzoekartikel(en): bovengenoemden Effectstudie Methode en design Waar mogelijk exploratieve analyse van het effect van bij voorbeeld aparte kind en achtergrondfactoren bijvoorbeeld verschil in effect bij: expressief vs gemengd receptiefexpressief beeld met en zonder comorbiditeit één vs meertaligheid Voor nadere informatie: www.dysphasia.org voor aanmelding: deelnameformulier 5 ��������������������������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������������������������������� �����������������������������������������������������
© Copyright 2024 ExpyDoc
