achtergrond Personenvervoer | We vliegen vaker en ook steeds meer van regionale luchthavens 1. Overstappende Nederlandse reizigers: de opkomst van nieuwe hubs In 2013 was Parijs-Charles de Gaulle (CDG) de belangrijkste overstapluchthaven voor Nederlanders: 107.000 Nederlandse reizigers stapten er over. In 2004 was dit London-Heathrow (LHR) (zie figuur 1). De fusie tussen Air France en KLM in 2003 ligt ten grondslag aan de opkomst van Parijs-Charles de Gaulle. In de netwerkplanning worden Nederlandse reizigers naar Parijs vervoerd om daar over te stappen op bestemmingen die vanuit Parijs traditioneel beter worden bediend, zoals India, Zuid-Europese en Afrikaanse bestemmingen. Andersom reizen Franse reizigers via Amsterdam vooral naar trans-Atlantische bestemmingen en Japan alsmede naar Noord-Europese en Chinese bestemmingen. Figuur 1 Aantal overstappende Nederlanders op buitenlandse luchthavens (top 20) in 2004 en 2013. Bron: Schiphol-enquête. overstapluchthaven Paris/Charles de Gaulle Istanbul/Ataturk/Sabiha Gokcen Frankfurt/Main Int'l London/Heathrow Dubai/Int'l Munich/Franz Joseph Straus Kuala Lumpur/Int'l Hong Kong/Int'l Singapore/Changi Atlanta/William B. Hartsﬁeld Int' Zurich/Kloten Rome/Fiumicino Abu Dhabi/Int'l Detroit/Metropolitan Wayne County, Houston/Intercontinental, TX Vienna/Schwechat Philadelphia/Int'l, PA Beijing/Capital Helsinki/Vantaa 0 20 40 60 80 100 120 aantal overstappende Nederlanders (x 1.000) 2004 2013 Buiten deze traditioneel belangrijke Noordwest-Europese overstapluchthavens is ook het aantal Nederlandse overstappers opAantal Istanbul (Turkije) en op Dubai en Abu Dhabi (Arabische Golf) de laatste tien jaar sterk gestegen. Istanbul-Atatürk overstappende Nederlanders en Dubai staan op plaats vier respectievelijk vijf, na Parijs, Frankfurt en Londen. Vanwege capaciteitsproblemen op Istanbul (Atatürk) is de capaciteit op het tweede vliegveld van Istanbul (Sabiha Gökçen) de laatste jaren uitgebreid. De twee luchthavens tezamen verwerkten in 2013 bijna evenveel overstappende Nederlandse reizigers (namelijk 105.000) als Parijs-Charles de Gaulle: dit is een verdriedubbeling ten opzichte van 2004. Voor Istanbul gaat het hierbij vooral om doorverbindingen op Turkse en andere regionale bestemmingen. Voor Dubai (62.000 overstappende Nederlandse reizigers) gaat het daarentegen vooral om lange-afstandsverbindingen naar Aziatische en Australische bestemmingen (zie ook Burghouwt, 2012). Tussen 2004 en 2013 deden zich ook verschuivingen voor in de voor Nederlanders belangrijkste overstapluchthavens in de VS. Het aandeel overstappers op luchthavens als Atlanta, Detroit, Houston en Minneapolis is toegenomen, terwijl het aandeel op Chicago en Newark duidelijk afnam. Deze verschuivingen hebben vooral te maken met overnames in de VS. Zo ging United Airlines op in Continental Airlines, en Northwest Airlines in Delta Air Lines. Hierdoor stapten Nederlanders in 2013 meer over op de ‘hub’ Atlanta: de thuisbasis van Delta Air Lines, de alliantiepartner van Air France-KLM. Een andere belangrijke overstapluchthaven is Houston: de ‘hub’ die aansluiting biedt op het netwerk van de STAR-alliantie, die concurreert met het SkyTeam waartoe Air France-KLM behoort. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Mobiliteitsbeeld 2014 | KiM