Sessies Kortrijk en Leuven dd 30/10/14 en 2/11/14 • Aanbod

29/09/2014
Zorgvastgoed
Sessies Kortrijk en Leuven dd 30/10/14 en 2/11/14
• Aanbod?
– Kwantiteit en kwaliteit
– Case WZC in Mechelen en Bergen Op Zoom
– Verhoogd Productniveau
• Vraag? Efficiënt zorgvastgoed bouwen voor méér dan 20 jaar?
– Evenwichtsoefening met variabelen
– Voortschrijdend inzicht a.d.h.v. 5 cases:
• WZC: – met 24uurszorg in Leuven (2007)
– met zorg op maat in Breskens (2008)
• “voorbij de zorgarchitectuur”: – de woonzorgwijk in Zaamslag (2005)
– de woonzorgwijk in Tienen (2015) – Zorg als knooppunt op het vitale platteland (2015 en verder)
2
1
29/09/2014
Zorgvastgoed
Aanbod?
KWANTITEIT: 761 woonzorgcentra in Vlaanderen, waarvan 20% commerciële en 80% door vzw’s en OCMW’s (*)
WZC: 1/4 plaatsen tekort AW: 50 tekort/gemeente
KWALITEIT: Non‐profit vervangt op grote schaal zijn bestaand woonzorgvastgoed! KLASSIEKE
voorbeelden
Product
Integratie in omgeving
Hof Van Egmont Mechelen ’73
De Scheldeflat, Bergen‐Op‐Zoom
Rusthuis +65
“verzorging in een doos met gangen”
Bv. 6 x 50 bedden
Nihil
“Eiland aan de
rand van de stad” of op den buiten
Toekomst‐
waarde
Product‐
niveau
Zeer laag
Laag
3
* Bron Itinera: cijfers huidige erkende aantallen tov programmatie binnen 4 jaar
Zorgvastgoed
Hof Van Egmont Mechelen, 82 000 inwoners
4
2
29/09/2014
Zorgvastgoed
Zorgvastgoed
3
29/09/2014
Zorgvastgoed
De Scheldeflat, Bergen Op Zoom, 56 825 inwoners
Zorgvastgoed
De Scheldeflat, Bergen Op Zoom, look & feel
8
4
29/09/2014
Zorgvastgoed
9
Zorgvastgoed
Productniveau is verhoogd sinds 1970
•
•
•
Basis: alsmaar strengere normen inzake
– Energieprestatie
• E80: Systeem C – Akoestiek
• Norm in AW (“wonen”) is strenger dan norm in WZC
– Publiek toegankelijke delen
– Brandveiligheid
– Erkenningsnormen ROB, RVT, AW, DVC, (L)DC
• Kamers alsmaar groter (2003: 18m², nu 28m²) en ook meer comfort op ander vlakken
– Subsidienormen (VIPA) o.a. mbt duurzaamheid
• 65 m²/bewoner
• collectief ventilatiesysteem D (met maandelijks onderhoud!) • E60 in 2015 (2014)
Voortschrijdend inzicht mbt welbevinden ouderen:
– Actief ouder worden, participatie
– Ihb “evidence based design” voor dementerenden
Bouwen voor meer dan 20 jaar!
5
29/09/2014
Zorgvastgoed
Vraag?
Bouwen van een efficiënt WZC voor méér dan 20 jaar!
Evenwichtsoefening met volgende variabelen:
1 zorgbehoefte: RVT‐ versus ROB‐bedden, mix of niche?
2 aantal VTE, aantal bewoners/ leefgroep?
3 m² kamers versus collectieve m²?
4 kwaliteit van technieken en afwerkingen Zorg om bewoners
5 Life Cycle Cost
?
Optimum vinden is maatwerk! Gebouw- en personeelskost
11
Zorgvastgoed
?
1) Zorgbehoefte: flexibiliteit in de tijd van woonvormen!
Variabele afdelingssamenstelling ngl de veranderende zorgvraag, wetende dat – kleinere groepen meer rust bieden aan dementerende bewoners
– grotere groepen meer opties bieden voor somatische bewoners
•
Voorbeeld1:
SF
•
Afdeling 30
niet dementerende
bewoners
SF
Voorbeeld2:
SF
•
Afdeling 30
niet dementerende
bewoners
Afdeling 40 niet-dementerende
bewoners
Afdeling 20
dementerende
bewoners
SF
Voorbeeld3:
SF
Afdeling 20
dementerende
bewoners
Afdeling 20
dementerende
bewoners
Afdeling 20
dementerende
bewoners
SF
6
29/09/2014
Zorgvastgoed
?
2) Aantal VTE, aantal bewoners/ leefgroep wordt beïnvloed door gebouw‐layout!
 Personeelskost via loopafstanden (kamer – verpleegpost), (on)mogelijkheden tot toezicht
13
Zorgvastgoed
?
3) M² kamers versus collectieve m² in WZC 10 + 10 + 10 bedden: 1 afdeling
Min. aantal collectieve voorzieningen nodig, dit rendeert pas vanaf 90 bewoners!
 In kleinere WZC worden de kamers te klein (voldoen niet meer aan de norm) 14
7
29/09/2014
Zorgvastgoed
?
4) Kwaliteit van technieken en afwerkingen ?
Vergelijkende studie naar bouwkost (19 cases)
Aantal vaststellingen mbt
VIPA‐duurzaamheidscriteria en bepaalde eenheidsprijzen: Conclusie : verschillen in prijs/ kwaliteit
15
Zorgvastgoed
?
5) Aandacht voor LifeCycleCost! Gebouwlayout heeft invloed op onderhoudskost
–
Lopende studie LCC technieken?
8
29/09/2014
Zorgvastgoed
B
C
Voortschrijdend inzicht in evenwichtsoefening
A
D
adhv 4 cases:
Hedendaagse referenties
RBDM
Product
Mens en omgeving
Toekomst‐
waarde
Product‐
niveau
A De Wingerd
Leuven 2007
Kleinschalig wonen (8p):niche van de dementerenden! (85+)
Gemeenschapsmodel
aan stadsrand
Gemiddeld
VIPA
B Hooge Platen
Breskens 2008
Zorg op maat in het zorgcontinuüm (65+)
Zorgboulevard binnen Hoog
de gemeente
State of the art
C Woonzorgwijk
Zaamslag 2006
Levensloopsbestendig wonen rond een zorgkern (0+)
Wonen met zorg
tussen dorp en wei
Hoog
Gemiddeld
D Woonzorgwijk
Tienen 2015
Betaalbaar aanpasbaar wonen rond een zorgkern (0+)
Wonen met zorg
tussen binnenstad en buitenwijken
Hoog
Sociaal + VIPA
Zorgvastgoed
Leuven, 100 000 inwoners
18
9
29/09/2014
Zorgvastgoed
Kleinschalig genormaliseerd wonen in “DE WINGERD” (2008)
109 RVT, 9 zorgflats, 23 DVC, 10 tijdelijk verblijf , café, lokaal dienstencentrum
10 700 m², 13,5 miljoen €
Gemeenschapsmodel met focus op samenleven
19
Zorgvastgoed
8
8
Schakelbare bouwstenen!
‐ 8 of 16 bewoners per leefgroep: huiselijkheid, herkenbaarheid, familiariteit
Oriëntatiestrategie met belangrijke doelen zichtbaar!
‐ belang van directe zichtlijnen!
‐ vermindering van aantal beslismomenten tijdens verplaatsingen
‐ eigen functie en sfeer van ruimte
‐ toilet vinden!
‐ eigen kamer vinden!
‐ toegang tot buitenruimte!
Evolutie in bouwsteen “Kleinschalig genormaliseerd wonen”
Evidence based design
20
10
29/09/2014
Zorgvastgoed
Huiselijke21
sfeer
Zorgvastgoed
Bouwen van een efficiënt WZC voor niche van RVT: evenwichtsoefening!
variabelen:
‐ zorgbehoefte: max aantal RVT‐ bedden ‐ toepassing “evidence based design”
 bv. aantal bewoners/ leefgroep: 8
‐ m² kamers versus collectieve m²
Zorg om bewoners
 > 65 m²/bed!  terug kleinere kamers?
‐…
?
Optimum vinden is maatwerk! Gebouw- en personeelskost
22
11
29/09/2014
Zorgvastgoed
Nieuwe niches…?
… waar is vandaag vraag naar?
… waar is morgen vraag naar?
23
Zorgvastgoed
Breskens, Nederland, 5000 inwoners + hinterland
24
12
29/09/2014
Zorgvastgoed
Gedifferentieerd wonen met zorg in “BRESKENS” (2007)
24‐uurszorg, zorg op afroep, zorg op afspraak, tijdelijk verblijf
Verbinding met omgeving via faciliteiten: Grand Café, bankinstelling, fysiotherapie, huisartsen; apotheek 15 000 m², 13 miljoen € , 130 eenheden
Woonzorgcentrum met zorgboulevard
25
Zorgvastgoed
24‐uurszorg, zorg op afroep, zorg op afspraak, tijdelijk verblijf
“Patient room of the future”, “personalised residence of the future”, “private care of the future”
Evolutie in mix van bouwstenen voor gedifferentieerd wonen met zorg
Woonzorgcentrum met zorgboulevard
26
13
29/09/2014
Zorgvastgoed
Bouwen van een efficiënt WZC voor een divers publiek! wonen en zorg niet meer 1 op 1 variabelen:
‐ zorgbehoefte: vaste mix, minder units die aan de normen moeten voldoen
 hoe variabele mix aanbieden?
Zorg om bewoners
‐ breder draagvlak voor centrale collectieve m² centraliseren mbt zorg
‐ hogere kwaliteit door schaalvoordeel, alles in 1 gebouw
?
Optimum vinden is maatwerk! ‐ wat is juiste locatie om rentabiliteit te verzekeren?
Gebouw- en personeelskost
27
Zorgvastgoed
Divers publiek…
… waar is vandaag vraag naar?
… waar is morgen vraag naar?
28
14
29/09/2014
Zorgvastgoed
Voorbij de zorgarchitectuur?!
Probleem opentrekken: nieuwe begrippen!
“als thuiszorg stijgt, daalt nood aan bijkomende bedden”
… maar nu slechts 15% aangepaste woningen in Vlaanderen
bv. www.vieilliretvivreensemble.gouv.q.ca
29
Zorgvastgoed
“De woonzorgwijk”
•
•
gedeconcentreerde infrastructuur/ spreiding van zorgwoningen 24uurszorg/ zorg op afroep/ zorg op afspraak
H. Teugels 'Vernieuwende zorg in Brussel’
Op zoek naar ruimte voor wonen en zorg 30
15
29/09/2014
Zorgvastgoed
31
Terneuzen & Zaamslag, 25 000 & 2850 inwoners
Zorgvastgoed
Woonzorgwijk in Zaamslag (2006 ‐ …) tussen dorp en wei
Samenwerking tussen Zeeuws Vlaanderen, de Stichting voor regionale Zorgverlening en Terneuzen
60 bedden in WZC, 40 extramurale zorgappartementen, gemeenschapscentrum
wonen: 20 levensloopbestendig, 14 vrijstaand, 1 groep van 6 PG patiënten
11 600 m², 13,8 miljoen €, 135 eenheden
32
16
29/09/2014
Zorgvastgoed
auto*
te voet, te fiets*
Verbinding met de 33
buurt
Zorgvastgoed
Rand, Grid, Groene vingers
34
17
29/09/2014
Zorgvastgoed
Woontypologieën
35
Zorgvastgoed
Bouwen van een efficiënte duurzame woonzorgwijk!
(op termijn) betaalbare zorg voor iedereen! variabelen: ‐ zorgbehoefte: mix, ook andere spelers betrekken
‐ te veel collectieve m² in WZC voor aantal bedden
in stand alone  beter min. 90 bedden
‐ locatie als zorgkern niet centraal (idealiter in voorzieningencirkel van 500 m(te voet bereikbaar)
Zorg om bewoners
‐ toegankelijkheid auto’s primeert! (200P)
‐ geen flexibele modules?
?
Optimum vinden is maatwerk! Gebouw- en personeelskost
36
18
29/09/2014
Zorgvastgoed
Zorgvastgoed
Tienen, 33 000 inwoners
38
19
29/09/2014
Zorgvastgoed
Locatie = geen eiland!
Stedenbouwkundig intermediair plan tussen het stadscentrum en de uitbreidingswijken. Doorwaadbaar & doordringbaar!
auto*
te voet, te fiets*
Verbinding met de 39
buurt
Zorgvastgoed
Woonzorgwijk in Tienen (2014)
Samenwerking tussen Huisvesting Tienen en Broeders Alexianen
25 000 m², 25 miljoen €, 220 eenheden
Autoluw omgekeerd bouwblok
40
20
29/09/2014
Zorgvastgoed
Differentiëren van woonsferen
Woonclusters met voelbare sferen: verschillende plekken
Geen harde scheiding tussen privaat en openbaar
Samenhang door centrale parkzone
41
Zorgvastgoed
auto*
Ondergronds parkeren
42
21
29/09/2014
Zorgvastgoed
90 appartementen*
20 woningen*
1/3 koop en 2/3 huur*
70% < 3 personen*
betaalbaar “aanpasbaar” wonen…
43
Zorgvastgoed
lokaal dienstencentrum *
wijkondersteunende functies *
60 bedden, 30 PVT, 30 RVT *
50 assistentiewoningen, 90% 1slpk*
…rond een zorgkern
44
22
29/09/2014
Zorgvastgoed
Focus op toegankelijkheid!
Autoluw wonen, op matige afstand van parkeerplaats, toegankelijke buitenruimtes
Gemeenschappelijke delen van de gebouwen: nieuwe regelgeving!
Maat toegangsdeur + binnendeuren + vrije breedte gangen/trappen (180 cm)
Liften in alle meergezinsgebouwen!
Rolstoelbezoekbare huisvesting:
Alle gelijkvloerse woonoppervlakten + appartementen: rolstoelbezoekbaar: maat toegangsdeur + rolstoelbezoekbaar toilet +leefruimte
Flexibiliteit in de tijd van woonvormen!
Meervoudig gebruik mogelijk maken
1 gebouwstramien RVT – PVT – AW
Max aantal “aanpasbare” woningen (in principe tot AW)
Aanpasbare woningen: criteria rolstoelbezoekbaar in basis + rolstoeltoegankelijke dagzone + 1 (tot) slaapkamer (aanpasbare ruimte)+ aanpasbare badkamer/ toilet op gelijkvloers + rolstoelbezoekbare verblijfsruimtes + vrije breedte gangen ‐ hoogte ramen
Aangepaste woningen: criteria aanpasbaar in basis + onderdoorrijdbare meubels/toestellen + aangepaste badkamer + toilet
45
Zorgvastgoed
Flexibiliteit in de tijd van woonvormen
één raster om wijzigende verhouding aantal RVT‐bedden en assistentiewoningen op te kunnen vangen
rusthuiskamer
assistentiewoning 1 kamer assistentiewoningen 2kamers
kamers 28 m² *
flats 56 m² *
flats 70 m² *
23
29/09/2014
Zorgvastgoed
Bouwen van een efficiënte duurzame woonzorgwijk!
(op termijn) betaalbare zorg voor iedereen!
variabelen: ‐ zorgbehoefte: mix, ook andere spelers betrekken
‐ te veel collectieve m² in WZC voor aantal bedden
in stand alone  beter min. 90 bedden
‐ discussie met VIPA (2x15 of 3 x10)
‐ de B/N‐factor voor het WZC bedraagt: 1, 47 (1,5 voor ganse project)
Zorg om bewoners
‐ variabele kwaliteit mogelijk (SHM – VIPA) ?
Optimum vinden is maatwerk! ‐ hoe meer levensloopbestendige woningen rond deze woonzorgwijk komen, hoe rendabeler het project wordt!
Gebouw- en personeelskost
47
Zorgvastgoed
Uitdaging: Bouwen van een efficiënte duurzame woonzorgwijk!
“LOCATIE, LOCATIE, LOCATIE!”
?
48
24
29/09/2014
Zorgvastgoed
Huldenberg, 9000 inwoners
49
Zorgvastgoed
50
25
29/09/2014
Zorgvastgoed
Voorzieningenniveau in de stad 51
Zorgvastgoed
Voorzieningenniveau op het platteland
52
26
29/09/2014
Zorgvastgoed
Van kloostergemeenschap naar “pleisterplaats”
53
Zorgvastgoed
Op zoek naar partners die een gemeenschappelijk doel voor ogen hebben:
 het ontwikkelen, financieren en realiseren van een aantrekkelijke vitale levensloopbestendige plek Programma toevoegen op locatie met waardevol patrimonium
54
27
29/09/2014
Zorgvastgoed
55
Zorgvastgoed
33 assistentiewoningen (38 of 50 m²)*
64 bedden (25 m²), aanpasbaar*
56
28
29/09/2014
Zorgvastgoed
Uitdaging: Samen (uit)bouwen van de juiste voorzieningen op de juiste plaats op het juiste tijdstip!
57
Zorgvastgoed
BACK UP SLIDE
58
29
29/09/2014
Zorgvastgoed
Typologie: kpi’s
–
Personeelskost via gemiddelde loopafstanden (kamer – verpleegpost)
beste score –
slechtste score
(Onderhouds)kost via elementenbegroting beste score slechtste score
30