4 1 oktober 2014 TERTIO Theologe Aldegonde Brenninkmeijer-Werhahn over gezinssynodes “Kans om collegialiteit, synodaliteit en subsidiariteit uit te diepen” Zondag begint in Rome de synode over de pastorale uitdagingen van “Dit alles kan de kans op een open, eerlijke dialoog Deze twee aspecten sluiten elkaar niet uit, zo- het gezin in de context van de evangelisatie. In aanloop daarvan brengt en uitwisseling vergroten en voorkomen dat de als sommigen denken en anderen vrezen. Pas- Europese visie op huwelijk en gezinsleven zich als torale zorg kan niet los worden gezien van de norm opdringt. Tot slot neem ik aan dat er een in- kerkelijke leer, noch kan leer worden geschei- van de trends en perspectieven over huwelijk en gezin die zich in diverse tense gebedssessie is gepland bij het begin van de den van pastorale zorg. Beide zijn even belang- landen wereldwijd aftekenen. Aanleiding voor een interview met Alde- synode. Ik denk dat het belangrijk is dat het hele rijk en beide kunnen best in de eerste synode proces wordt ingebed in een waarachtig, dage- worden bediscussieerd. Ik herhaal: de basis van lijks gezamenlijk gebed en dat alle deelnemers deze discussie betreft in zekere zin ook de col- meer geleid worden door de heilige Geest.” legialiteit en de synodaliteit. Dat zijn belang- INTAMS, de International Academy for Marital Spirituality, een overzicht gonde Brenninkmeijer-Werhahn, oprichter en directeur van INTAMS. rijke vooronderstellingen als de synodevaders Iacopo Scaramuzzi  Wat is het belangrijk- “Wat de gespreksgroepen betreft, weet ik uit ste doel van de synodes in 2014 en 2015? eigen ervaring dat de kijk op huwelijk en ge- “Mijn tweede hoop is dat er in deze eerste sy- paden willen effenen voor de evangelisatie van Wanneer acht u ze geslaagd? zinsleven sterk varieert van continent tot con- node geen definitieve beslissingen worden ge- het huwelijk en het gezin in onze samenleving.” “Mijn hoop voor deze synode is tweeledig. Aller- tinent. Het Instrumentum Laboris toont dat ook nomen, maar veeleer dat het mogelijk zal zijn eerst dat er een professionelere methodiek wordt aan. Om die eigenheden en culturen te res- allereerst een basis voor reflectie te creëren gebruikt dan in het verleden. Wat bedoel ik daar- pecteren, zouden de gespreksgroepen kunnen onder de bisschoppen over collegialiteit, syno- mee? Het zou nuttig zijn een duidelijk onderscheid worden samengesteld per continent en binnen daliteit en subsidiariteit, in overeenstemming te maken tussen de eerste en de tweede week van elk continent op basis van taal. Verder zou het met het Tweede Vaticaans Concilie. Dat zou de synode. Om te voorkomen dat er kostbare tijd interessant zijn als elk continent een relator een bijzonder vruchtbare eerste voorlopige wordt verspild, kunnen alle deelnemers aan de sy- zou hebben. Zijn of haar taak kan erin bestaan fase zijn, voordat belangrijke vragen over hu- node de resultaten van de vragenlijst best vooraf de samenvatting van de besprekingen te pre- welijk en gezin worden besproken.” hebben gelezen. Dat zal het synodesecretariaat senteren aan het einde van de eerste week. de mogelijkheid geven om, voordat de synode Die kunnen dan de agenda voor de tweede Hoe kunnen we de onontbindbaarheid Hoewel het gezin volgens de kerkelijke begint, vier of vijf thema’s uit te kiezen, met mis- week bepalen. De waarde van de tweede week van het huwelijk en de barmhartigheid leer een “huiskerk” is, staat de Bijbel vol schien een of twee subthema’s, zodat de dialoog is zeer groot: die bepaalt de concrete agenda tegenover hertrouwde echtgescheidenen met voorbeelden van geweld, verraad en in discussiegroepen vruchtbaarder kan.” voor de tweede synode in 2015.” in overeenstemming brengen met elkaar? verlating binnen het gezin. Wat betekent “Ik hoop echt dat er in de periode tussen de dat voor theologie en pastoraal? twee synodes wereldwijd een weg kan worden “Met ‘huiskerk’ raakt u volgens mij een belang- afgelegd om samen na te denken, te dialogeren rijke zaak aan. Op basis van mijn ervaring wil ik en te werken aan de agenda voor de tweede twee overwegingen meegeven. De term ‘huiskerk’ synode. Dit zou een prachtige initiatie zijn en ontstond in de rooms-katholieke kerk in de jaren een zegen voor de families: een proces kunnen 1960. Christelijke gezinnen hebben een doop- en opstarten met alle gedoopten, samen met de roepingskarakter, wat van hen een kerkelijke re- bisschoppenconferenties en de bisdommen, aliteit maakt: ze zijn gezonden om te evangelise- om naar elkaar te luisteren, te leren van elkaar ren en om het geloof door te geven. Dat is de reden en in dialoog te gaan over de diverse, uitda- waarom de Ecclesiola in Ecclesia, ‘een kleine kerk gende thema’s rond huwelijk en gezin.” in de grote kerk’, een steeds belangrijkere vraag “Wij allen bouwen één kerk in Jezus Christus.” wordt voor ons allemaal vandaag. Binnen dat doop- en roepingskarakter heeft elke gedoopte “Pastorale zorg en kerkelijke leer niet te scheiden.” het voorrecht zich te concentreren op zijn of haar priesterlijke, profetische en koninklijke roeping, of je nu geroepen bent tot het priesterschap of het religieuze leven, of een kerkelijke roeping in de wereld hebt, ongeacht of je nu man of vrouw bent. Wij allen bouwen één kerk in Jezus Christus. Die visie moet meer worden versterkt en gevoed in onze “Uw vraag over echtscheiding heeft eigenlijk kerk. Maar zijn bisschoppen en pastors bereid om ook een oecumenische dimensie. Beide kerken, suggesties en kritiek van de leken te accepteren?” de Latijnse en de orthodoxe, zijn overtuigd van de leer van het evangelie over de waarde van de “Ik hoop dat de bisschoppen tijdens de synode huwelijkstrouw. Beide houden vast aan de on- voldoende in staat zijn om daarbij aan te voelen ontbindbaarheid van het huwelijk en aan het wat de Geest van God wil zeggen, tegen hen en voortbestaan en het sacramentele karakter van tegen ons. Een probleem in de kerk is dat we te het eerste huwelijk. Aangezien het sacrament lang een top-down-denken hebben gecultiveerd van het huwelijk geen tweede keer kan worden zonder ook een bottom-up-benadering te erken- ontvangen – behalve na de dood van de eerste nen. De bisschoppen moeten hun priesters een partner –, heeft de orthodoxe kerk een pasto- betere opleiding geven zodat ze in hun paro- rale praktijk ontwikkeld op basis van de inzich- chies volop de gedoopten – goed gevormde ge- ten van haar eeuwenoude traditie. Er is een ker- lovigen met een koninklijke, priesterlijke of pro- kelijke zegen mogelijk bij het tweede huwelijk fetische roeping – valoriseren en betrekken.” en, indien nodig, bij het derde. Die zegen is geen kunstmatige ‘troostprijs’. Hij wordt voorafge- “Ten tweede: gezinnen weten maar al te goed gaan door een intensieve periode van boetedoe- dat een huiskerk niet alleen is gebaseerd op ning, bezinning en wederzijdse vergeving.” een theologia gloriae, maar ook op een realistische theologia crucis. Hebben we voldoende aandacht voor onvolmaaktheid, zwakheid en zeer nuttig zijn voor de Latijnse kerk opnieuw na zondigheid die kan voorkomen in een gezin? te denken over de betekenis van de leer van de Hoort de ‘huiskerk’ alleen bij een perfect ge- Aldegonde Brenninkmeijer: “Om die eigenheden en culturen te respecteren, zouden de gespreks- onontbindbaarheid van het huwelijk en over het zin, aangezien alle anderen niet volledig vol- groepen kunnen worden samengesteld per continent en binnen elk continent op basis van taal.” belang van een geschikte pastorale begeleiding. doen aan die ideale kenmerken van de kerk?” © rr “Tegen deze achtergrond kan het op dit moment